مالیاتی که از اشخاص حقیقی اخذ می‌شود، بخش بزرگی از درآمد مالیاتی کشور را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل کلیه مودیان مالیاتی موظف به تنظیم اظهارنامه مالیاتی برحسب درآمد سالانه و سود و زیان حاصل از آن می‌باشند. در حال حاضر ارسال این اظهارنامه به صورت الکترونیک انجام می‌شود و کلیه اشخاص حقیقی ملزم هستند تا در مهلت زمان تعیین‌شده نسبت به تنظیم و ثبت اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی در سایت سازمان مالیات اقدام نمایند. با توجه به تغییراتی که سالانه در قوانین، آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌های سازمان امور مالیاتی صورت می‌پذیرد، لازم است دقت کافی در نحوه پر کردن فرم‌ها و اطلاعات خود داشته باشید تا مالیات محاسبه شده با میزان درآمد شما تناسب داشته باشد.
در صورتی که برای ارسال اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی در سال 1402 نیاز به مشاوره داشتید می‌توانید از این راهنما استفاده کنید و یا در صورت تمایل از خدمات مشاوره مالیاتی کارمنتو بهره‌مند شوید.
اشخاص حقیقی چه کسانی هستند؟
برای آنکه بتوانید ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی در سامانه امور مالیاتی را به طور دقیق بررسی کنید، لازم است تا با افراد مشمول این مالیات آشنا شوید. بر اساس تغییرات تورمی که طی چند سال گذشته ایجاد شده است سازمان مالیات، شروطی را برای قرارگیری افراد در سه گروه در نظر گرفته است. از این شروط می‌توان به عنوان راهنما برای محاسبه مالیات و قرار گرفتن در سه گروه پیش‌بینی شده استفاده نمود.
مطابق با ماده 2 آیین‌نامه اجرایی ماده 25 از قانون مالیات، اشخاص حقیقی که موظف به تنظیم اظهارنامه مالیاتی می‌باشند در گروه‌های زیر دسته‌بندی می‌شوند:
گروه اول
اشخاص ذیل از لحاظ انجام تکالیف موضوع این آیین نامه جزو مودیان گروه اول محسوب می‌شوند:
- کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان.
- صاحبان کارخانه ها و واحدهای تولیدی و بهره برداران معادن دارای پروانه بهره برداری از وزارتخانه یا مراجع ذیربط.
- صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر.
- صاحبان بیمارستان ها، زایشگاه ها، درمانگاهها ،کلینیک های تخصصی.
- صاحبان مشاغل صرافی.
- صاحبان فروشگاه‌های زنجیره ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه و یا مراجع ذیربط.
- صاحبان موسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره ای، انفورماتیک و طراحی سیستم.
- صاحبان موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری و یا باربری.
- سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی ( فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت) براساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل (اظهارنامه تسلیمی خردادماه هر سال مبنای تعیین گروه بندی سال بعد از تسلیم اظهار نامه عملکرد می‌باشد. به عنوان مثال مبلغ فروش و سایر درآمدهای مندرج در اظهارنامه مالیاتی عملکرد سال 1397 مبنای گروه‌بندی سال 1399 می‌باشد) یا آخرین درآمد قطعی شده( فروش کالا یا فروش توأم کالا و ارائه خدمت) آن‌ها بیش از مبلغ پنجاه و پنج میلیارد ریال باشد. (مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی ماه سال قبل به شخص مودی یا نماینده قانونی وی.)
در صورت قرارگیری در این گروه، افراد موظف هستند تا نسبت به ثبت اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی اقدام نمایند. این اشخاص موظف هستند تا گزارش کامل از موجودی کالا، اطلاعات مربوط به واردات و صادرات کالا، خلاصه سود و زیان و همچنین ترازنامه مالی خود را به سازمان مالیات ارائه دهند. همچنین برای ثبت و پلمپ دفاتر قانونی روزنامه را اقدام نمایند.
پیشنهاد برای مطالعه: آموزش تصویری ارائه اظهارنامه مالياتی اجاره املاک 1401
گروه دوم
تمام اشخاصی که سه شرط زیر را داشته باشند در گروه دوم قرار می‌گیرند:
- افرادی که مجموع فروش سالانه و ارائه خدماتشان بیش از 18 میلیارد ریال و برابر یا کمتر از 55 میلیارد ریال باشد.
- مجموع فروش اشخاص حقیقی به اضافه درآمدی که از ارائه خدمات در سال گذشته حاصل شده است، بیشتر از 18 میلیارد ریال و برابر یا کمتر از 55 میلیارد ریال باشد.
- آخرین درآمد قطعی اشخاص حقیقی مطابق با آخرین برگه اظهارنامه، بیشتر از 18 میلیارد ریال و مساوی یا کمتر از 55 میلیارد ریال باشد. این افراد نیز موظف به تنظیم اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی هستند.
گروه سوم
در صورتی که مودیان مالی نسبت برای پرداخت مالیات در هیچ کدام از دو گروه بالا قرار نگیرند، در زیرمجموعه‌های گروه سوم به‌حساب می‌آیند. افراد این گروه، تعهدات کمتری را نسبت تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات بر عهده خواهند داشت؛ زیرا این گروه شامل مشاغل و کسب و کارهای کوچک است که در مقایسه با گروه اول و همچنین گروه دوم، درآمد کمتری دارند.
نکته: تمام مودیان مالیاتی که در سه گروه تقسیم‌بندی شده‌اند تا سه سال بعد، موظف به انجام تعهدات گروهی که در آن قرار گرفته‌اند هستند. در این مدت، اشخاص نمی‌توانند در دسته‌های پایین‌تر از گروه خود قرار بگیرند.
مهلت ارسال اظهارنامه برای اشخاص حقیقی
مالیات در نظر گرفته شده برای افراد مطابق با اظهارات مودیان در اظهارنامه مالیاتی و از محاسبه درآمد و میزان سود و زیان واحدهای مختلف صنفی به دست می‌آید. آخرین مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی برای مودیان حقیقی از تاریخ 1 تا 31 خرداد می‌باشد. تمام اشخاص ملزم به تنظیم اظهارنامه و یا ارسال فرم تبصره 100 از قانون مالیات مستقیم به سازمان امور مالیاتی کشور هستند.
مهلت بررسی و صدور برگ تشخیص قطعی سازمان امور مالیاتی
مودیان مالیاتی فرصت دارند اظهارنامه عملکرد فروردین تا اسفند 1401 را تا پایان خرداد 1402 به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند. سازمان امور مالیاتی تا پایان خرداد 1403 فرصت دارد تا به اظهارات رسیدگی و برگ تشخیص را صادر نماید. سازمان تا 3 ماه بعد، یعنی تا 31 شهریور 1403 برگ تشخیص به مؤدی را ابلاغ کرده و صدر صورتی که سازمان فعالیت‌های فوق را انجام دهد، اظهارنامه مؤدی قطعی تلقی می‌شود.
اشخاص مشمول تبصره ماده 100
برای محاسبه دقیق مالیات اشخاص حقیقی، سال مالی معین می‌شود. این سال شامل عملکرد مودیان از تاریخ 1 فروردین تا آخر اسفند همان سال است. سازمان امور مالیاتی کشور هر ساله تسهیلاتی با عنوان تبصره 100 برای کلیه اشخاص حقیقی در نظر می‌گیرد. این کار به دلیل تسریع عملیات وصول مالیات و همچنین کم بودن حجم مسئولان رسیدگی انجام می‌شود. در واقع این تبصره که برای اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی در نظر گرفته می‌شود، نوعی توافق بین مودیان و سازمان مالیات در زمینه میزان پرداخت مالیات است. این توافق باعث می‌شود تا افراد نسبت به پرداخت سریع‌تر مالیات مشاغل و همچنین گزارش عملکرد خود در طول سال مالی، رغبت بیشتری پیدا کنند.
پیشنهاد برای مطالعه: مالیات نقل و انتقال املاک، چگونه محاسبه و پرداخت می‌شود؟
راهنمای جامع پر کردن اظهارنامه اشخاص حقیقی
کلیه مودیان مالی موظف هستند نسبت به ثبت‌نام و تنظیم اظهارنامه مالیاتی خود در مهلت زمانی تعیین شده اقدام نمایند؛ زیرا محاسبه مالیات در کشور ایران طبق خود اظهاری اشخاص حقیقی انجام می‌شود.
در حال حاضر ثبت اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی به صورت الکترونیکی انجام می‌پذیرد. برای انجام مراحل آن چهار قدم اساسی باید بردارید؛ هر کدام از مراحل خود فرایند مخصوص به خود را دارد که به صورت مفصل به آن‌ها می‌پردازیم:
- گردآوری و آماده‌سازی مدارک و اسناد
- تکمیل اظهارنامه مالیاتی و فرم تبصره 100
- پرداخت مالیات
- نگهداری نسخه چاپی اظهارنامه تأیید شده و بایگانی کردن اسناد و مدارک
مرحله اول: گردآوری و اماده‌سازی مدارک و اسناد
اولین اقدامی که لازم است به منظور ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی انجام دهید، جستجوی سایت سازمان مالیات کشور به نشانی tax.gov.ir است. این موضوع اهمیت بسیار زیادی و عدم ثبت‌نام در این سامانه نشان‌دهنده عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی است.
- ابتدا باید در درگاه ملی خدمات مالیاتی ثبت‌نام کرده و نام کاربردی و رمز عبور دریافت نمایید
- در مرحله بعدی باید گروه شغلی مناسب با کسب و کارتان را انتخاب کنید.
- اطلاعات مورد نیاز جهت تکمیل اظهارنامه را آماده نمایید.
مرحله دوم: تکمیل اظهارنامه مالیاتی و فرم تبصره 100
این مرحله مهم‌ترین مرحله تکمیل اظهارنامه اشخاص حقیقی است. با راهنمای تصویری که در اختیارتان قرار می‌دهیم می‌توانید از عهده این کار بربیایید اما در صورت داشتن هر گونه سؤال و راهنمایی می‌توانید از مشاوره کارشناسان کارمنتو بهره ببرید.
انتخاب گزینه اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی برای عملکرد 1401
برای ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی سال 1401 باید ابتدا نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید و در همان بالای صفحه روی عبارت “جهت ارسال اظهارنامه عملکرد و توافق تبصره ماده 100 اینجا کلیک کنید” کلیک کنید.
انتخاب پرونده درآمدی
در این قسمت باید پرونده درآمدی که تصمیم دارید اظهارنامه آن را تکمیل کنید را انتخاب می‌کنید.
ثبت اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی
بعد از انتخاب پرونده درآمدی صفحه‌ای باز می‌شود که در بالای آن اطلاعات هویتی شما درج شده است. این اطلاعات شامل کد ملی، کد پستی، آدرس و شماره موبایل می‌شود که در صورت صحیح بودن آن باید روی گزینه “ثبت اظهارنامه و فرم استفاده از تبصره ماده 100” کلیک کنید.
اطلاعات سال مالی و فعالیت مؤدی
بعد از کلیک روی گزینه “ثبت اظهارنامه و فرم استفاده از تبصره ماده 100” صفحه‌ای باز می‌شود که باید در آن سال عملکرد، حوزه فعالیت اقتصادی، گروه شغلی که در آن هستید و اینکه در این فعالیت شریک دارید یا خیر؟ تکمیل کنید.
در قسمت پایین دو گزینه وجود دارد:
- فرم تبصره ماده 100 که اگر مشمول آن باشد و تمایل به استفاده از آن داشته باشید انتخاب می‌کنید
- اظهارنامه که اغلب مودیان مالیاتی را شامل می‌شود.
بعد از انتخاب یکی از موارد فوق باید دکمه “تأیید” را انتخاب کنید.
در صفحه باز شده اطلاعات هویتی خود را مشاهده می‌کند که در صورت عدم نیاز به تغییر در آن‌ها می‌توانید دکمه ذخیره را فشار دهید.
بعد از تأیید وارد صفحه‌ای می‌شود که در آن باید مبالغ فروش را وارد کنید برای این کار باید دکمه “افزودن” را فشار دهید. در انتخاب قبض مالیاتی که باید پرداخت کنید به شما نشان داده می‌شود که با فشار صدور قبض می‌توانید از آن پرینت بگیرید.
مرحله سوم: پرداخت مالیات
در این مرحله از اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی باید برای پرداخت مالیات خود از بین 4 روش پیشنهاد شده یکی را انتخاب نمایید:
- درگاه پرداخت اینترنتی
- دستگاه کارت‌خوان که در ادارات کل نصب شده و مجهز به بارکدخوان‌های 42 رقمی هستند.
- مراجعه به شعبات بانک‌های کشور و پرداخت از طریق فرم دستور پرداخت الکترونیکی بین‌بانکی
- 4دستگاه‌های خودپرداز بانک ملی و انتخاب گزینه “پرداخت قبوض و دیگر پرداخت‌ها/پرداخت وجه دولتی/بارکد”
تکمیل جداول اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی ( اشخاصی که مشمول ماده 100 نمی شوند)
در صورتی که گزینه اظهارنامه مالیاتی را انتخاب کردید باید اطلاعات سود و زیان و ترازنامه‌ای خود را در جداول تعیین شده پر کنید. دیگر اطلاعات به صورت خودکار وارد خواهد شد. اطلاعات دفاتر قانونی از سامانه ثبت اسناد و املاک کشور، اطلاعات صادرات و واردات از طریق سامانه گمرک جمهوری اسلامی ایران و اطلاعات ابزاری مربوط به عملکرد سال قبل از سمانه اظهارنامه عملکرد سال قبل به اطلاعات شما اضافه خواهد شد.
در صفحه پیش روی شما اطلاعاتی ظاهر می‌شود که در صورت تغییر هر کدام از آن‌ها بهتر است ابتدا روی گزینه به‌روزرسانی اطلاعات از سامانه ثبت‌نام کلیک کنید و آر آنچه تغییر کرده است را به‌روزرسانی نمایید.
انتخاب نحوه پرداخت مالیات
حال که جداول اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی را پر کردید، مالیات شما محاسبه شده و مانده مالیاتی قابل پرداخت نمایش داده می‌شود. در این مرحله این انتخاب برای شما وجود داد که مالیات خود را به صورت نقد، نقد و اقساط پرداخت نمایید. در صورت انتخاب نقد و اقساط، مبلغ نقد نباید کمتر از 40% از کل مالیات باشد. 60% باقی مانده نیز باید حداکثر در 6 ماه و اقساط مساوی تسویه شود.
تأیید نهایی و ارسال اظهارنامه
برای اطمینان از صحت و سقم انجام درست مراحل بهتر است قبل از زدن دکمه “ثبت نهایی“، نسخه پیش‌نویس را پرینت گرفته و کلیات اطلاعات مندرج را بررسی کنید. چرا که امکان اصلاح اظهارنامه امکان تنها یک بار و آن هم از طریق فرایند اظهارنامه اصلاحی ممکن است. در ضمن افرادی که برای تصحیح ارسال نامه اقدام می‌کنند باید فرایند زمان بری را طی کنند و سازمان نیز روی این افراد حساسیت بیشتری خواهند داشت.
بعد از کلیک روی این گزینه کد ره‌گیری در اختیار شما قرار داده می‌شود.
نگهداری نسخه چاپی اظهارنامه تأیید شده و بایگانی کردن اسناد و مدارک
از جمله اقداماتی که مودیان پس از تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی باید انجام دهند بایگانی اسناد و مدارک تکمیل اظهارنامه است. لذت بعد از تکمیل و ارسال اظهارنامه از صفحه نمایی پرینت گرفته و در کنار دیگر اسناد و مدارک بایگانی نمایید.
نحوه تقسیط مالیات عملکرد سال 1401
طبق دستورالعمل 200/1401/527، اشخاص حقیقی می‌توانند مالیات خود را به صورت اقساط پرداخت کنند. در این مواقع باید حداقل 40% کل مالیات و بدهی سال‌های قبل به صورت نقد و مابقی در مدت 6 ماه تسویه شود. اقساط به صورت مساوی در 6 ماه تقسیم خواهد شد.
اما برای اشخاصی که از فرم تبصره 100 استفاده می‌کنند این امکان وجود دارد که کل مالیات خود را در 4 قسط مساوی پرداخت کنند.
لازم به ذکر است که طبق ماده 167 قانون مالیات‌های مستقیم، تقسیط مالیاتی نسبت به اصل و یا جریمه‌های مالیاتی تنها تا 3 سال امکان‌پذیر است.
ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی در دفاتر پیشخوان دولت چگونه است؟
ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی از دفاتر پیشخوان دولت و کافی‌نت‌ها از جمله اقدامات اشتباه مودیان مالیاتی است. وارد کردن اشتباه اطلاعات از بدیهی‌ترین اتفاقاتی است که ممکن است در این انتخاب پیش بیاید و این شما هستید که به عنوان مؤدی مالیاتی باید تقاص آن را پرداخت کنند. حتی در صورت اصلاح اظهارنامه نیز حساسیت سازمان را نسبت به کسب و کارتان افزایش خواهید داد. برای تفهیم بهتر ماجرا می‌توان گفت زمانی که بیمار می‌شوید ترجیح می‌دهید پیش دکتر بروید یا عطاری؟
مشاوره ارسال اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی
همان‌طور که می‌دانید درآمد دولت از محل مالیات در شش ماه نخست سال 1401، 40% افزایش داشته و این حاکی از تغییر قوانین مالیات مستقیم است. تغییرات بخشنامه‌ها، آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها ایجاب می‌کند که در زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی دقت و حساسیت بیشتری به خرج دهیم تا میزان مالیاتی که پرداخت می‌کنیم، با درآمدمان تناسب داشته باشد. در این مواقع دریافت مشاوره از یک فرد کارآزموده راه‌حل مناسبی است. کارشناسان کارمنتو با سال‌ها تجربه در زمینه امور مالیاتی و با تسلط بر تغییرات سالانه قوانین، در کنار شما هستند تا بتوانید مالیاتی متناسب با درآمد خود پرداخت کنید.
