قطعا همه کارگران و کارمندان معنای حقوق و دستمزد را می‌دانند؛ اما بسیاری از آن‌ها با مفهوم حق السعی آشنایی ندارند. زمانی که قرارداد کار بین کارگر و کارفرما منعقد می‌شود، اصطلاحات و بخش‌های مختلفی در قرارداد نوشته می‌شود. برخی از این اصطلاحات، جزو حقوق کارفرما است و برخی دیگر مربوط به کارگر می‌شود.
حق السعی یکی از بخش‌های قرارداد کار است که جزو حقوق کارگر است. این مفهوم، تمامی حقوقی است که بر اساس قانون کار، برای کارگر در نظر گرفته می‌شود. بنابراین آگاهی از موارد زیر مجموعه حق السعی، برای ضایع نشدن حق کارگر و کارمند ضروری است.
از طرفی شاید برای شما این سوال پیش بیاید که یا حق السعی همان دستمزد است؟ در پاسخ باید بگوییم که این دو مفهوم با یکدیگر فرق دارند. از همین رو اگر می‌خواهید اطلاعات کاملی درباره حق السعی به دست بیاورید، در ادامه این مطلب از وبسایت کارمنتو همراه ما باشید.
منظور از حق السعی چیست؟
هر کارگری که در شرکت یا کارگاه خاصی مشغول به کار است، دریافتی های مختلفی از کارفرمای خود دارد. این پرداختی ها شامل حقوق دستمزد، حق عائله مندی، ایاب و ذهاب، هزینه های مسکن، پاداش های مختلف و برخی دیگر از مواردی است که هر ماه برای کارگر واریز می‌شود.
برخی از این حقوق و مزایا به طور قانونی به کارگر داده می‌شود و تعدادی از آن‌ها هم بر اساس اراده کارفرما است. تمامی این پرداختی‌هایی که کارگر دریافت می‌کند، تحت عنوان حق السعی شناخته می‌شود.
بر طبق ماده 34 قانون کار، تمامی این موارد باید جزو قانون کار قرار گرفته باشد و در قرارداد بین کارگر و کارفرما به آن‌ها اشاره شود. از طرفی توجه کنید که حق السعی در قانون کار، مبلغ جداگانه‌ای به صورت هر ماه نیست و تمامی واریزی‌های قانونی فرد را شامل می‌شود.
حق السعی شامل چه مواردی است؟
بنابر تعریف حق السعی، برای بسیاری از کارگران و کارمندان این سوال به وجود می‌آید که حق السعی شامل چه مواردی است؟ در حالت کلی تمامی مزایای نقدی و غیر نقدی جزو موارد موجود در این مفهوم قرار می‌گیرند. بر همین اساس، موارد موجود درباره حق السعی، شامل موارد زیر است:
- پرداخت هزینه مسکن
- پرداخت هزینه عائله‌مندی
- پرداخت هزینه خواروبار
- مزایای غیر نقدی مربوط به نیروی کار
- پاداش
- سود سالانه مجموعه
- هزینه رفت و برگشت به محل کار
- حق ماموریت زمانی که نیروی کار، حداقل 50 کیلومتر تا محل کار فاصله دارد و باید یک شب در ماموریت بماند.
تعریف حق الزحمه در قانون کار
یکی دیگر از اصطلاحات و مفاهیم موجود در قانون کار، حق الزحمه است. معنای کلمه حق الزحمه، دستمزد است؛ از همین رو در قانون کار به دستمزدی که کارگر دریافت می‌کند تا برای کارفرما کاری را انجام دهد، حق الزحمه می‌گویند.
حق‌الزحمه با حق السعی تفاوت زیادی دارد. ممکن است که فردی برای چند روز یا حتی چند ساعت برای کارفرما کاری را انجام دهد؛ بنابراین مقابل انجام این کار، حق الزحمه دریافت می‌کند. اما باید بدانید که حق السعی، علاوه بر حقوق و دستمزد، مزایای نقدی و غیر نقدی را هم شامل می‌شود که همین موضوع، تفاوت حق السعی و حق الزحمه را نشان می‌دهد.
مزد (دستمزد) در قانون کار چیست؟
اصطلاح دیگری که در قرارداد کار نوشته می‌شود، مزد کارگر است. مزد هم مبلغ مشخص و پایه‌ای است که در ازای انجام کار خاصی به کارگر داده می‌شود. مزد به صورت دائمی و بر اساس زمان مشخصی پرداخت نمیشود و مبنای پرداخت آن، انجام وظیفه خاص به دست کارگر است.
مزد کارگر به دو صورت نقدی و غیر نقدی به فرد داده می‌شود؛ به طوری که ممکن است کالا، مزایا و خدمت خاصی در ازای کار انجام شده، ارائه شود. حداقل مزد کارگران سالانه به دست شورای عالی کار مشخص می‌شود. همچنین مزد، انواع مختلفی دارد که هر کدام را معرفی می‌کنیم:
- مزد ساعتی: طبق تبصره 1 ماده 35 قانون کار، اگر مزد با ساعت‌های کار ارتباط داشته باشد، مزد ساعتی نامیده می‌شود. بر این اساس، کارگر بر اساس هر ساعت کار، مبلغ خاصی را دریافت می‌کند.
- کارمزد: بر اساس همین تبصره، اگر مبنای هزینه دریافتی بر اساس میزان کار انجام شده باشد، کارمزد نامیده می‌شود.
- کارمزد ساعتی: اگر مزد کارگر بر طبق زمان معین و محصول تولید شده باشد، کارمزد ساعتی است.
- مزد ثابت: بر طبق ماده 36 قانون کار، هر کسب‌وکاری شرایط خاص خود را دارد. همین موضوع هم سبب می‌شود که پاداش‌های مختلفی مانند سختی کار، مزایای سرپرستی، فوق‌العاده شغل و موارد دیگر متناسب با شرایط کار، برای کارگر در نظر گرفته شود. تمامی مزد و مزایای داده شده برای شغل کارگر، مزد ثابت است که در زیر مجموعه حق السعی هم قرار می‌گیرد. مزد ثابت، تنها برای شغل مورد نظر در نظر گرفته می‌شود؛ از همین رو مزایای رفاهی دیگر، جزو مزد ثابت به شمار نمی‌رود.
حق السعی و مزد و حقوق چه تفاوتی با هم دارند؟
با توجه به این که تعریف‌های مزد، حقوق و حق السعی تقریبا مفاهیم نزدیکی با یکدیگر دارند، حتما برای شما این سوال پیش می‌آید که چه تفاوتی بین حق السعی با دیگر اصطلاحات مربوط به آن وجود دارد؟
بر اساس تعریف‌های هر کدام، مزد پرداختی‌هایی است که به ازای هر ساعت کار، به کارگر داده می‌شود. از طرفی، حقوق هم نوع دیگری از مزد است؛ با این تفاوت که حقوق به صورت منظم و ماهیانه به کارگر پرداخت می‌شود؛ اما مزد به صورت روزانه و ساعتی محاسبه می‌شود.
از طرفی مزد و حقوق تنها به موارد خاصی مانند اضافه کاری، عیدی و سنوات، شب کاری و نوبت کاری اشاره می‌کند؛ در حالی که در حق السعی، بن مسکن، کمک عائله‌مندی و حق ماموریت هم محاسبه می‌شود
بر این اساس، تفاوت حق السعی و مزد در جامع بودن موارد موجود در حق السعی است. البته برای آگاهی از تفاوت‌های دیگر بین این اصطلاحات، می‌توانید به صورت تلفنی با مشاور بیمه و قانون کار در کارمنتو ارتباط بگیرید و با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های روز دنیا، مشاور را در تمامی نقاط به همراه داشته باشید.
درمورد حق السعی سوالات بیشتری دارید؟ دریافت مشاوره بیمه و قانون کار آنلاین و تلفنی کارمنتو که در لحظه انجام می‌شود، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
نمونه قرارداد حق السعی
با توجه به این که طبق قانون، تنها مواردی که در قرارداد نوشته شده باشد جزو موارد قانونی درباره حق السعی است؛ بنابراین تمامی مزایای نقدی و غیر نقدی هم باید در قرارداد بین کارگر و کارفرما قید شود.
در نمونه قرارداد حق السعی کارگر، در ابتدا باید مشخصات کارگر و کارفرما به طور کامل نوشته شود. همچنین در قسمت بعدی، نوع دائمی یا موقتی بودن قرارداد مشخص می‌شود و نوع کار یا وظیفه‌ای که کارگر دارد هم کامل ذکر می‌شود.
در بند 4، باید محل انجام کار و ساعت‌های مقرر شده را کامل پر کنید و در قسمت بعدی هم مزد ثابت، ماهانه، روزانه و ساعتی را بنویسید.
همچنین تمامی مواردی که کارفرما می‌خواهد در قالب حق السعی به کارگر خود بدهد، باید به طور دقیق و کامل قید شود و در آخر هم، زمان و روز انعقاد قرارداد را تعیین کنید و به امضای هر دو طرف برسانید.
نحوه محاسبه حق السعی چگونه است؟
برای آن که حق السعی در قانون کار را محاسبه کنید، باید به تمامی پرداختی‌های کارگر توجه داشته باشید. مثلا مقدار سنوات، عیدی، حق السعی ایام بلاتکلیفی، اضافه‌کاری، جمعه‌کاری، شب کاری و مزد را باید حساب کنید و مجموع آن‌ها را به دست بیاورید. اما اگر می‌خواهید با نحوه محاسبه حق السعی آشنا شوید، جدول زیر را بررسی کنید:
| محاسبه حق السعی | فرمول |
|---|---|
| محاسبه مزد برای هر ساعت کار | 7.33 / مزد روزانه |
| محاسبه اضافه کاری قانون کار | ساعت های اضافه کار* 1.4* مزد ساعتی |
| محاسبه جمعه کاری قانون کار | ساعت های جمعه کاری*0.4*مزد ساعتی |
| محاسبه شب کاری قانون کار | ساعت های شب کاری*0.35* مزد ساعتی |
| محاسبه سنوات سالانه | حقوق ماهیانه* سابقه کار بر اساس سال |
| محاسبه سنوات ماهانه برای یکسال | معادل حقوق یک ماه |
| محاسبه عیدی و پاداش برای یکسال | معادل حقوق دو ماه |
بر اساس فرمول‌های موجود در این جدول، می‌توانید تمامی موارد موجود درباره حق السعی را به طور کامل محاسبه کنید.
منظور از حق السعی ایام بلاتکلیفی چیست؟
اگر کارگر به دلایل مختلفی اخراج شود، باید مدت زمانی را برای دریافت رای هیئت اختلاف حکم نهایی منتظر بماند. به فاصله‌ای که بین اخراج تا صادر شدن حکم به وجود می‌آید، ایام بلاتکلیفی گفته می‌شود.
در زمانی که کارگر ایام بلاتکلیفی را پشت سر می‌گذارد، کارفرما باید بر اساس قانون، حق السعی کارگر را مانند گذشته پرداخت کند. بنابراین به این نوع، حق السعی ایام بلاتکلیفی می‌گویند.
-
نحوه محاسبه حق السعی ایام بلاتکلیفی
یکی از چالش‌های کارگران اخراج شده این است که حق السعی ایام تعلیق چگونه حساب می‌شود؟ نحوه محاسبه حق السعی ایام بلاتکلیفی هم مانند همان ایام عادی است. به این صورت که طبق قرارداد، تمامی مزایای نقدی و غیر نقدی به طور جداگانه حساب می‌شود و پرداختی آن را به نیروی کار واریز می‌کنند.
حق السعی در قرارداد
در قرارداد کار، بر اساس ماده 37 قانون کار، دستمزد نیروی کار باید در فاصله‌های مرتب و در روزهای غیر تعطیل پرداخت شود. از طرفی مبلغ حق السعی باید بر اساس ریال محاسبه شود و به صورت نقد یا در صورت راضی بودن طرفین، به صورت چک پرداخت شود؛ اما حق السعی در قرارداد، با شرایط زیر مشخص می‌شود:
- اگر بر اساس قرارداد کار، مبلغ مزد کارگر به صورت روزانه یا ساعتی مشخص شده باشد، باید پرداخت آن بعد از محاسبه در پایان روز، پایان هفته یا 15 روز یکبار، بر اساس ساعت‌های کاری و روزهای کار افراد حساب شود.
- اگر بر اساس قرارداد کار، پرداخت مزد به صورت ماهانه انجام شود، باید پرداختی در آخر ماه واریز شود که در این صورت، مزد با عنوان حقوق شناخته می‌شود. البته در این باره تبصره‌ای وجود دارد که بر اساس آن، تمامی مزایای کارگر باید در ماه‌های 31 روزه، بر اساس همین تعداد روز انجام شود.
حق السعی سال 1402
اگر می‌خواهید موارد موجود درباره حق السعی 1402 را بررسی کنید، در جدول زیر به تمامی موارد آن اشاره شده است:
| اقلام حقوق | مبلغ در سال 1402 بر اساس ریال |
|---|---|
| حداقل دستمزد روزانه | 1,769,428 |
| حداقل دستمزد ماهانه | 53,082,840 |
| مزد هر ساعت کاری | 241,286 |
| مزد هر ساعت اضافه کاری | 337,800 |
| حق مسکن | 9,000,000 |
| بن خواروبار | 11,000,000 |
| پایه سنوات (با یک سال سابقه کار) | 2,100,000 |
| حق اولاد (یک فرزند) | 5,308,284 |
| حق اولاد (2 فرزند) | 10,616,568 |
| حداقل حقوق کارگران بدون فرزند( با 1 سال سابقه کار) | 75,182,840 |
| حداقل حقوق با یک فرزند | 80,491,124 |
| حداقل حقوق با دو فرزند | 85,799,408 |
شرایط استفاده از مرخصی با دریافت حق السعی برای کارگران و کارمندان
در قانون کار، برای تمامی نیروهای کار، انواع مرخصی را در نظر گرفته است؛ اما با دانستن این که حق السعی چیست، برخی از کارگران برای داشتن حق السعی در ایام مرخصی، دچار شک و تردید شده‌اند. باید بدانید که در تمامی روزهای مرخصی، حق السعی هم به فرد تعلق می‌گیرد. مرخصی‌هایی که شرایط دریافت حق السعی را دارند، شامل موارد زیر است:
- مرخصی استعلاجی که برای درمان بیماری‌ها گرفته می‌شود و در سوابق کارگران هم قرار می‌گیرد.
- مرخصی زایمان و بارداری برای خانم‌ها است و به مدت 90 روز داده می‌شود.
- مرخصی استحقاقی 30 روز در سال است و می‌توانید 9 روز از آن را برای سال بعد ذخیره کنید.
- مرخصی استحقاقی کارگران فصلی که بر طبق ماه‌های کاری نیروی کار مشخص می‌شود.
- مرخصی حج تنها یک بار برای ایام حج واجب داده می‌شود.
اگر کارگر در حال گذراندن این مرخصی‌ها باشد، حق السعی به آن تعلق می‌گیرد. البته توجه کنید که نحوه محاسبه حق السعی ایام بلاتکلیفی با این شرایط متفاوت است.
سخن پایانی
دریافت حق السعی برای تمامی کارگران و کارمندان ضروری است؛ از همین رو حالا که فهمیدید حق السعی ایام بلاتکلیفی چیست، اگر حتی در دوران اخراج هم قرار دارید، می‌توانید تا مشخص شدن رای هیئت تشخیص اداره کار، حق خود را از کارفرما بگیرید.
البته اگر کارفرما تفاوت حق السعی و حقوق را در نظر نگرفت و از دادن حق شما شانه خالی کرد، می‌توانید با کمک مشاوران تلفنی و آنلاین در کارمنتو، حق خود را بگیرید.
کارمنتو ارائه‌کننده خدمات غیر حضوری به تمامی نقاط کشور است و امکان ارتباط با مشاوران را در تمامی روزهای هفته و ساعت‌های شبانه روز فراهم می‌کند. بنابراین شما می‌توانید در کمتر از چند دقیقه، با یکی از 350 مشاور برتر در کارمنتو ارتباط برقرار کنید و مشکل خود را در 11 حوزه و 31 زیر حوزه مختلف حل کنید.
توجه کنید که تعرفه ارائه خدمات کارمنتو بر اساس قیمت معقول در بازار است و حتی قابلیت شارژ اولیه رایگان را هم در اختیار شما می‌گذارد.
از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
