کارمندان و کارگران مجرد تنها باید هزینه‌های زندگی خود را تامین کنند و طبیعتا میزان حقوق کمتری نسبت به افراد متاهل نیاز دارند. اما کارگری که وظیفه تامین نیازهای خانواده خود را داشته باشد، قطعا باید تلاش بیشتری برای افزایش درآمد کند. خصوصا زمانی که فرد چند فرزند داشته باشد و باید نیازهای هر کدام از آن ها را هم برطرف کند.
در قانون کار، برای ایجاد رفاه بیشتر برای کارگران و کمک هزینه برای رفع نیازهای خانواده، حق اولاد در نظر گرفته شده است. بر اساس این حق، کارگران مشمول قانون کار متناسب با شرایط محل کار خود، مبلغی را تحت عنوان حق اولاد در فیش حقوقی خود دریافت می‌کند.
اما با توجه به این که اصولا همه این موارد به صورت یک جا تحت عنوان حق السعی به کارگر داده میشود، اغلب آن‌ها اطلاعات کاملی در این باره ندارند. بنابراین ما در این مطلب از وبسایت کارمنتو، درباره نحوه محاسبه و شرایط بهره‌مندی از آن، اطلاعات مهمی را ارائه می‌دهیم.
حق اولاد چیست؟
در قانون کار نه تنها برای کارگران و مشمولین قانون کار حقوق خاصی در نظر گرفته شده است، برای همسر و فرزندان نیروی کار هم امتیازات مختلفی از جمله حق اولاد وجود دارد. کارمندان متاهلی که فرزند دارند، با وجود شرایط خاصی می‌توانند از حق اولاد در قانون کار بهره مند شوند.
حق اولاد در قانون کار موارد مختلفی از زندگی مانند مبلغ‌های نقدی، بیمه، تخفیف‌های مختلف تحصیلی و تسهیلات مختلف را شامل میشود. با استفاده از این حق، فرزندان کارگران و کارمندان می‌توانند با حداقل سابقه بیمه برای حق اولاد، در جهت رشد خود از آن‌ها استفاده کنند.
حق عائله مندی چیست؟
حق عائله‌مندی یکی دیگر از امتیازات ویژه و نوعی حق السعی برای کارگران است که برای تامین نیازهای زندگی آن‌ها داده میشود. در واقع مقداری از هزینه‌های فرزندان و حق همسر با استفاده از این حق برطرف میشود.
پرداخت حق عائله‌مندی بر اساس مواد 76 و 87 قانون تامین اجتماعی انجام میشود و کارفرمایان باید آن را پرداخت کنند. البته توجه کنید که برای پرداخت این حق، باید شرایط مختلفی در نظر گرفته شود.
- همچنین حق عائله‌مندی هم به زنان و هم به مردان مشمول قانون کار تعلق میگیرد و ملاک آن، سرپرست بودن خانوار است. حق عائله‌مندی نیز شامل کارگران بازنشسته‌ای که حق بیمه خود را پرداخت کرده‌اند، میشود. بازنشستگان می‌توانند از مبلغ کمک هزینه مالی تحت عنوان حق اولاد بیمه تامین اجتماعی و عائله‌مندی برای نیازهای خانواده خود استفاده کنند.
حق اولاد و حق عائله مندی چه تفاوت هایی دارند؟
ویژگی‌های حق اولاد و حق عائله‌مندی مشابه به هم است و هر دو آن‌ها در جهت رفع نیازهای خانواده کارگران و کارمندان استفاده می‌شوند؛ اما بین محاسبه حق عائله مندی و حق اولاد برای بازنشستگان تامین اجتماعی و صندوق کشوری تفاوت‌های زیادی وجود دارد.
حق اولاد قانون کار اصولا تنها به فرزندان تعلق میگیرد و برای والدین تاثیر خاصی ندارد. همچنین به ازای هر فرزند، مبلغ خاصی تحت عنوان پیشرفت مالی و رشد اجتماعی آن‌ها داده میشود.
در مقابل یکی دیگر از تفاوت حق عائله مندی و حق اولاد در این است که حق عائله‌مندی جزو حقوق مربوط به تمامی اعضای خانواده از جمله حق همسر کارمندان است؛ از همین رو هم والدین و هم فرزندان می‌توانند از این حق همسر بهره‌مند شوند.
تفاوت حق اولاد و کمک هزینه عائله مندی برای کارکنان بخش خصوصی و دولتی
در حالت کلی مبلغ حق اولاد حقوق 1402 و عائله‌مندی، برای تامین هزینه‌های فرزندان و تمام خانواده است؛ اما باید بدانید که در تامین اجتماعی، حق عائله‌مندی همان حق اولاد است؛ اما برای کارکنان بخش دولتی، حق عائله‌مندی جدا از حق اولاد پرداخت میشود.
براساس بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، هزینه عائله‌مندی و حقوق اولاد برای کارمندان مرد بازنشسته و شاغل، برای همسر 800 امتیاز و برای هر کدام از فرزندان، 200 امتیاز در نظر گرفته میشود. همچنین کارمندان زن و شاغل متاهل یا با داشتن همسر معلول و ازکارافتاده که به تنهایی باید هزینه فرزندان را تامین کند، از مزایای عائله مندی و حق اولاد زنان در این ماده بهره‌مند می‌شوند.
حق عائله مندی به چه کسانی تعلق میگیرد؟
در حالت کلی استفاده از حقوق عائله‌مندی و حق اولاد 1402 برای کارمندان، تنها با وجود شرایط زیر انجام میشود:
- حق عائله‌مندی به مردانی که همسر دائمی آن‌ها در قید حیات باشد و به دلیل بیماری یا حوادث خاصی از کارافتاده در تامین اجتماعی محسوب شوند، تعلق میگیرد.
- تمامی بازنشستگان تامین اجتماعی از این امتیاز بهره‌مند می‌شوند.
- زنان بازنشسته که همسر ندارند و سرپرست خانوار محسوب شوند، مشمول دریافت این حق هستند.
- اگر فرد پسر کمتر از 18 سال داشته باشد؛ اما اگر پسر در حال تحصیل باشد یا به دلیل بیماری توانایی کار کردن نداشته باشد، می‌تواند حقوق عائله‌مندی دریافت کند.
- فرزندان دختر هم نباید شاغل و متاهل باشند.
حق اولاد در قانون کار: حق اولاد به چه کسانی تعلق می گیرد؟
شاید برای شما این سوال پیش بیاید که حق اولاد به چه کسانی تعلق میگیرد. بر اساس بخشنامه حق اولاد، این موضوع جزو امتیازات مهم برای کارمندان و کارگران مشمول قانون کار است؛ اما شرایط دریافت آن شامل موارد زیر میشود:
- این حق به والدین قانونی شاغل که فرزند داشته باشند، تعلق میگیرد.
- مبلغ حق اولاد به فرزندان زیر 18 سال داده میشود؛ اما برای فرزندان بیشتر از 18 سال که مشکلات جسمی و روحی دارند هم، تعلق میگیرد.
- فرد بیمه‌شده باید حداقل سابقه 720 روز بیمه را داشته باشد. برای آشنایی بیشتر جهت مشاهده و دریافت سوابق بیمه تامین اجتماعی می‌توانید به صفحه مربوطه در سایت کارمنتو مراجعه کنید.
- کارگر، مشمول قانون کار در تامین اجتماعی قرار گرفته باشد.
- در صورتی که والدین هر دو در شرکت یا کارگاه خاصی کار کنند و شرایط لازم را داشته باشند، هر کدام جداگانه کمک حق همسر در قانون کار و حق اولاد دریافت می‌کنند.
نحوه محاسبه حق اولاد و کمک هزینه عائله مندی چگونه است؟
در قانون کار، محاسبه حق اولاد و عائله‌مندی بر اساس معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده برای هر فرزند در ماه انجام میشود. برای محاسبه حق اولاد و عائله‌مندی در سازمان های خصوصی، باید طبق فرمول زیر مبلغ حق اولاد را حساب کنید:
دستمرد روزانه کارگر در سال* 3* تعداد فرزندان = حق اولاد در سازمان های خصوصی
اما با توجه به این که حق عائله‌مندی و اولاد در سازمان‌های دولتی جداگانه حساب می‌شوند، دو فرمول برای آن‌ها در قانون حق اولاد وجود دارد که هر کدام را معرفی می‌کنیم:
ضریب سالانه * 14%* حقوق مبنا= حق اولاد برای یک فرزند در بخش دولتی
ضریب سالانه * 70% * حداقل حقوق مبنا =حقوق عائله مندی در بخش دولتی
با توجه به این فرمول‌ها، می‌توانید میزان حق اولاد در قانون کار را حساب کنید؛ اما اگر می‌خواهید این محاسبه به صورت دقیق انجام شود، مشاور بیمه و قانون کار در کارمنتو به صورت غیر حضوری برای شما این کار را انجام می‌دهد.
درمورد حق اولاد و نحوه محاسبه آن سوالات بیشتری دارید؟ دریافت مشاوره بیمه و قانون کار آنلاین و تلفنی کارمنتو که در لحظه انجام میشود، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
مبلغ حق اولاد در سال 1402 و 1403 چقدر است؟
با توجه به فرمول موجود برای محاسبه حق اولاد، مبلغ پرداختی برای هر کدام از فرزندان در جدول حق اولاد 1402 مشخص شده است که در ادامه جدول را معرفی می‌کنیم:
| شرح | مبلغ بر اساس ریال |
|---|---|
| کمک هزینه یک فرزند معادل 3 روز حداقل مزد سال 1402 | 5.308.284 |
| کمک هزینه دو فرزند معادل 6 روز حداقل مزد سال 1402 | 10.616.568 |
| کمک هزینه سه فرزند معادل 9 روز حداقل مزد سال 1402 | 15.924.852 |
اما با وجود این که تمامی مبلغ‌ها در سال جدید اضافه میشود، جدول حق اولاد در سال 1403 شامل موارد زیر است:
| شرح | مبلغ بر اساس ریال |
|---|---|
| کمک هزینه یک فرزند معادل 3 روز حداقل مزد سال 1403 | 6.369.940 |
| کمک هزینه دو فرزند معادل 6 روز حداقل مزد سال 1403 | 12.739.880 |
| کمک هزینه سه فرزند معادل 9 روز حداقل مزد سال 1403 | 19.109.820 |
البته در صورتی که مبلغ حق اولاد سال 1403 تغییر پیدا کرد، این جدول تغییر پیدا می‌کند.
مبلغ حق همسر و حق اولاد بازنشستگان تامین اجتماعی
در حالت کلی بر اساس بخشنامه حق اولاد، این مبلغ نه تنها در زمان اشتغال، از طرف کارفرما به کارگر مشمول شرایط داده میشود، بلکه در دوران بازنشستگی هم پرداخت حق عائله‌مندی ادامه دارد و صندوق بازنشستگان تامین اجتماعی آن را پرداخت می‌کند. همین موضوع سبب میشود که افراد به دنبال حق همسر تامین اجتماعی در زمان بازنشستگی باشند.
اما موضوع این جا است که مبلغ حق اولاد چیست؟ در جالت کلی هزینه بازنشستگان تامین اجتماعی بر اساس مبنای تعیین شده در قانون کار، به هر فرزند داده میشود. همچنین حق همسر کارمندان دولتی هم بر اساس ماده 68 قانون خدمات کشوری، به صورت جداگانه محاسبه و در زمان حیات فرد داده میشود؛ اما بر اساس قانون تامین اجتماعی، مبلغ خاصی تحت عنوان حق همسر بازنشستگان تامین اجتماعی 1402 تعیین نشده است و به بازنشستگان این مبلغ داده نمی‌شود.
افزایش حق اولاد و عائله‌مندی کارمندان در سال ۱۴۰۲
در حال حاضر شرایط اقتصادی کشور به گونه‌ای شده است که افراد نمی‌توانند حتی با وجود دریافت حقوق هم هزینه‌های زندگی خود را تامین کنند. بنابراین در سال 1402 لایحه اصلاح قانون بودجه و ترمیم حقوق کارکنان و حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری تصویب شده است که متن آن شامل موارد زیر است:
با اجرا شدن ماده 16 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب 1400، حق عائله‌مندی و حق اولاد کارمندان مشمول قانون کار و بخش‌های دولتی و همچنین بازنشستگان، مستمری بگیران و وظیفه بگیران صندوق‌های بازنشستگی کشوری، لشکری و صندوق‌های بازنشستگی وابسته به دولت، به ترتیب 50 و 100 درصد افزایش پیدا می‌کند.
بر همین اساس، حق اولاد و عائله مندی 1402 کارمندان دولت در این سال به مبلغ 900 هزار تومان و حق اولاد کارمندان دولت هم به 400 هزار تومان می‌رسد.
از طرفی حتما به دنبال افزایش حق اولاد در سال 1403 هم هستید. بر اساس گفته عضو کمیسیون تلفیق بودجه 1403 و بر طبق قانون جوانی جمعیت، حق عائله‌مندی و اولاد در سال 1403 هم افزایش پیدا کرده است.
از همین رو مجموع متوسط افزایش 20 درصدی حقوق برای کارمندان و 3000 امتیاز برای حق اولاد در نظر گرفته شده است. بنابراین کارکنانی که در حال حاضر زیر 20 میلیون تومان حقوق می‌گیرند، سال آینده حقوق آن‌ها 40 درصد یا بیشتر افزایش پیدا می‌کند.
جدول حق عائله مندی 1402
با توجه به محاسبه حق اولاد، حتما متوجه این موضوع شده‌اید که مبلغ حق اولاد در قانون کار به چه صورت تعیین میشود؟ اما اگر می‌خواهید میزان حق عائله‌مندی را هم بدانید، جدول زیر به شما کمک می‌کند:
| شرح | مبلغ بر اساس ریال |
|---|---|
| کمک هزینه عائله مندی فرزند مطابق با قانون تامین اجتماعی | 5,308,284 |
| کمک هزینه حق فرزند مطابق با قانون خدمات کشوری | 4,000,000 |
| کمک هزینه عائله مندی مطابق با قوانین خدمات کشوری | 9,000,000 |
بر اساس جدول برای کارمندان کشوری، حق عائله‌مندی جداگانه حساب میشود؛ اما برای کارمندان تامین اجتماعی، این مبلغ تحت عنوان حق اولاد کارگران در سال 1402 است.
آیا حق اولاد مشمول بیمه است؟
برای ان که پاسخ سوال آیا حق اولاد مشمول بیمه است یا خیر باید بگوییم که قانون حق اولاد هم مانند بن کارگری و حق مسکن جزو مزایای کار برای هر کارگر و کارمندی محسوب میشود؛ در نتیجه این موضوع، ارتباطی به شغل و دستمزد آن ندارد. از طرفی موضوع این جا است که آیا حق اولاد شامل مالیات میشود؟ در قانون کار، حق اولاد مشمول مالیات قرار میگیرد؛ اما در عوض، برای این مزیت، حق بیمه در نظر گرفته نمی‌شود.
در صورت عدم پرداخت حق اولاد توسط کارفرما چه باید کرد؟
پرداخت حق اولاد برای تمامی کارفرمایان امری ضروری است و باید ارائه شود. در قانون کار، کارفرما موظف است که حقوق و دستمزد کارگر خود را پرداخت کند و در صورت عدم پرداخت، کارفرما تخلف کرده است.
از طرفی بر اساس تبصره ماده 87 قانون تامین اجتماعی، اگر کارگر با کارفرمای خود در این باره اختلافی پیدا کرد و این مبلغ واریز نشد، می‌تواند به شورای مراجع حل اختلافات اداره کار و مراجع رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما برود و حق اولاد تامین اجتماعی 1402 را دریافت کند.
معایب حق اولاد چیست؟
شخص کارگر که قصد دریافت حق اولاد را داشته باشد، باید حتما سابقه 720 روزه کار داشته باشد؛ بر همین اساس، کارگران تا تقریبا 2 سال بعد از شروع کار خود، می‌توانند حق اولاد بیمه تامین اجتماعی را از کارفرما دریافت کنند که این موضوع، یکی از مشکلات حق اولاد است.
جدای از این که حق اولاد از چه زمانی تعلق میگیرد، بسیاری از کارگران به دلایل مختلفی از جمله ترس از بیکار شدن، برای دریافت حق اولاد خود از کارفرما اقدام نمی‌کنند و حق آن‌ها زیر پا گذاشته میشود.
آیا حق‌اولاد فقط به مردان تعلق میگیرد؟
برای برخی از افراد این سوال وجود دارد که آیا حق اولاد به خانم های شاغل تعلق میگیرد؟ در پاسخ باید بگوییم که بله. حق عائله مندی و حق اولاد نه تنها به مردان تعلق میگیرد، بلکه میزان آن برای زنان شاغل هم به صورت یکسان اجرا میشود.
بر همین اساس، زنان سرپرست خانوار هم می‌توانند با داشتن شرایط حق اولاد طبق قانون کار، از حق اولاد زنان شاغل بهره‌مند شوند. مثلا یکی از شرایط آن، شاغل بودن زن به تنهایی است.
حق اولاد دختر تا چند سالگی تعلق میگیرد؟
حق اولاد اداره کار به کارگران و کارمندان دارای فرزند داده میشود؛ اما صحبتی درباره جنسیت فرزندان آن‌ها وجود ندارد. بنابراین قانون خاصی برای دختران تصویب نشده است. در حالت کلی، برای دختران کمتر از 18 سال، این حق وجود دارد؛ اما توجه کنید که حق اولاد دختر بالای 18 سال، تنها در صورت تحصیل یا وجود نقص عضو و بیماری خاص این حق وجود دارد.
همچنین زمانی که دختر ازدواج کند، دیگر حق اولاد برای آن وجود ندارد. از طرفی اگر می‌خواهید بدانید که حق اولاد تا چه سنی تعلق میگیرد باید بگوییم که درکل، این مزیت تا 25 سالگی برای دختران و 23 سالگی برای پسران وجود دارد.
حق‌اولاد دختر ازدواج کرده چگونه است؟
دریافت حق اولاد فرزند طلاق گرفته هم جزو موارد مهم در این باره است. حق اولاد 1402 یا به طور کلی در سال‌های مختلف، تنها به دختران مجرد داده میشود؛ از همین رو زمانی که دختر ازدواج کرد، دیگر این حقوق را دریافت نمی‌کند و ا از طرفی اگر دختر طلاق گرفته باشد و دوباره تحت تکفل پدر قرار بگیرد، از زمان طلاق دختر دوباره حق اولاد دختر مطلقه وجود دارد.
به چند فرزند حق اولاد و کمک عائله مندی تعلق می گیرد؟
حتما برای شما این سوال پیش آمده است که حق اولاد تا چند فرزند تعلق میگیرد؟ بر اساس مصوبه جدید درباره حمایت از رشد جمعیت، محدودیت خاصی در بین تعداد فرزندان وجود ندارد و حق اولاد به همه فرزندان تعلق میگیرد. بنابراین بر اساس ماده 86 قانون تامین اجتماعی، حق اولاد برای دو فرزند یا سه فرزند یا حتی بیشتر هم وجود دارد.
حق‌اولاد برای فرزند سرباز چگونه است؟
جدای از این که حق اولاد به چه کسانی تعلق می گیرد، باید به حق سربازان هم توجه داشته باشیم.حق اولاد برای فرزندان پسر تا زمان سرباز شدن وجود دارد؛ از طرفی اگر پسر دانشجو هم باشد، تنها تا 23 سالگی می‌تواند از حق اولاد بهره‌مند شود.
حق عائله مندی در قانون جوانی جمعیت
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، به منظور آسان‌تر شدن فرایند تشکیل خانواده تنظیم شده است. بر اساس ماده 16 در این قانون، دولت باید برای همه گروه‌های حقوق‌بگیر ذکر شده در ماده 29 قانون برنامه پنج ساله توسعه ششم توسعه، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در جمهوری اسلامی و موارد دیگر، به مدت 5 سال افزایش حقوق سالانه را تعیین کرده است؛ اما شرایط ان باید به گونه‌ای باشد که هر ساله، کمک هزینه اولاد و عائله‌مندی بر اساس افزایش سنواتی حقوق و دستمزد در این ماده به ترتیب 100% و 50% افزایش پیدا کند.
از طرفی تصمیم دولت بر این است که ماده 86 قانون تامین اجتماعی اصلاح شود و سابقه پرداخت حق بیمه کارگر به 30 روز برای استفاده از حق عائله‌مندی و حق اولاد زنان در قانون جوانی جمعیت تعیین شود.
سخن پایانی
در قانون تامین اجتماعی، بهره‌مندی از حق اولاد بازنشستگان تامین اجتماعی و کارگران و کارمندان مشمول قانون کار وجود دارد. اما موضوع این جا است که برخی از کارفرمایان سودجو، این حق را به کارمندان خود پرداخت نمی‌کنند که این کار بر خلاف قانون است.
البته اگر کارفرمای شما حقوق اولاد و حق همسر در قانون کار را پرداخت نمی‌کند، بهتر است که در اسرع وقت به فکر شکایت از کارفرما در اداره کار باشید. البته برای انجام این کار، لازم است که از مشاوران بیمه و قانون کار متخصص در این زمینه کمک بگیرید.
اگر وقت مراجعه حضوری را هم ندارید، می‌توانید از مشاوره تلفنی و آنلاین کارمنتو کمک بگیرید. ارتباط با مشاوران در این وبسایت بدون محدودیت زمان و مکان است و در کمتر از چند دقیقه انجام میشود. همچنین تعرفه مشاوره تلفنی درباره موارد مختلفی از جمله حق اولاد چیست، بر اساس نرخ معقول در بازار تعیین میشود و حتی امکان استفاده از شارژ اولیه رایگان هم وجود دارد.
بنابراین شما می‌توانید مشکلات خود را در 11 حوزه و 31 زیر حوزه مختلف در کارمنتو حل کنید.
از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
سوالات متداول درباره حق اولاد
-
حق اولاد تا چند فرزند پرداخت میشود؟
در حالت کلی محدودیتی برای فرزندان وجود ندارد؛ اما محاسبه حق اولاد فرزندان در جدول، برای 3 فرزند وجود دارد.
-
حق اولاد تا چه زمانی به فرزند دختر تعلق میگیرد؟
تا زمانی که دختر ازدواج نکرده باشد و سن کمتر از 18 سال داشته باشد، می‌تواند از حق اولاد بهره‌مند شود؛ اما استفاده از حق اولاد در بیش از 18 سالگی هم شرایط خاصی دارد که در مقاله توضیحات کامل آن را ارائه کرده‌ایم.
-
حق اولاد پسر تا چند سالگی تعلق میگیرد؟
در حالت عادی حق اولاد پسر زیر18 سال وجود دارد؛ اما در صورت وجود شرایط خاص، سقف سنی برای پرداخت این مزیت، 23 سالگی است که در این حالت باید محاسبه کنید که حق اولاد بازنشستگان چقدر است.
-
آیا حق اولاد به بانوانی که همزمان با همسرانشان در یک کارگاه مشغول به کار هستند، تعلق میگیرد؟
پرداخت حق اولاد به زن و شوهری که همزمان در کارگاه خاصی کار می‌کنند، باید به صورت مجزا پرداخت شود و عدم پرداخت آن، پیگرد قانونی دارد.
