مالیات بر ارث و نحوه محاسبه آن

مدت مطالعه: 16 دقیقه
تاریخ به روزرسانی: 9 مرداد 1402
نویسنده: Niloofar Zamani

مالیات بر ارث، از مفاهیم و مباحثی هست که داشتن آگاهی از آن برای هر فردی می‌تواند مثمر به ثمر باشد. این مالیات، گونه‌ای از مالیات است که برای اموال فرد متوفی باید پرداخت شود. پاسخ به سوال مالیات بر ارث چیست؟ از موارد مهم حقوقی و مهمی است که تقریبا همه با آن سروکار خواهند داشت، بنابراین آشنایی با مالیات بر ارث و جزئیات آن برای هرکسی لازم است. در این مقاله به این حیطه به طور ریزتر خواهیم پرداخت و با قوانین جدیدی که در این زمینه ایجاد شده‌اند، آشنا خواهیم شد.

 

بنر مالیاتی

 

مالیات بر ارث چیست؟ (ماده 17 – 18 – 21 – 24 – 25 – 26 – 33 – 34 – 38 – 39)

این نوع مالیات، مالیاتی است که برای تمامی اموال قابل انتقال و غیر قابل انتقال فرد متوفی، صورت می‌گیرد. طبق قانون، زمانی که وارثان می‌خواهند ارث بجا مانده از متوفی را تقسیم کنند، دولت از وارثان اظهارنامه‌ای می‌گیرد تا از روی آن مالیات بر ارث تعیین و دریافت شود. فرصت ارسال این اظهارنامه به اداره مالیات دارایی تا یکسال پس از فوت فرد متوفی است.

تا قبل از پایان مهلت یکساله، درصورتیکه اظهارنامه تحویل داده شود، هزینه‌های کفن و دفن فرد فوت شده از مقدار ارث کم می‌شود و باقیمانده میراث، مشمول مالیات می‌شود. واضح است که اگر تا مهلت مقرر، اظهارنامه تحویل داده نشود، هزینه‌های فوق کم نخواهد شد.

مقدار مالیاتی که به ارث متوفی اختصاص داده می‌شود برای هر دسته از وراث متفاوت است. در کل 3 دسته بندی برای وراث وجود دارد که به ترتیب در صورت عدم وجود افراد دسته اول، ارث به دسته دوم و در صورت نبود فردی در دسته دوم، به افراد دسته سوم تعلق می‌گیرد.

ماده 18: طبق ماده 18 قانون مالیات‌های مستقیم، وراث به سه طبقه تقسیم می‌شوند:

  • دسته یا درجه اول شامل فرزندان، همسر ( شوهر، زن)، فرزندان فرزندان، پدر و مادر می‌شود.
  • دسته دوم شامل خواهر و برادر و یا فرزندانشان، پدربزرگ و مادربزرگ می‌شود.
  • دسته سوم شامل اقوام نزدیک مانند خاله، عمه، عمو یا دایی و یا فرزندانشان می‌شود.

ماده 17: در  ماده 17 قانون مستقیم مالیات آمده است که در صورتی که فردی در نتیجه فوت خود اموالی باقی بگذارد، این اموال مشمول مالیات بر ارث خواهند بود. اگر متوفی و وراث هر دو ایرانی مقیم خارج از ایران باشند، سهم الارث هر یک از وراث از اموال و حقوق متوفی موجود در ایران بر اساس نرخ مالیات بر ارث پرداخت خواهد شد. همچنین، در صورتی که ورثه ها در خارج از ایران وجود داشته باشند، باید به میزان سهم الارث خود از اموال در خارج از ایران، پس از کسر مالیات برارثی، به نرخ ۲۵ درصد پرداخت کنند؛ اما اتباع خارجی و سایر موارد، کل اموال و حقوق مالی متوفی در ایران را بر اساس نرخ مالیات مذکور برای وراث طبقه دوم مشمول مالیات بر ارث می‌کنند.

ماده 21: این ماده 21 قانون مستقیم مالیات تعیین می‌کند که اموالی که جزء میراث متوفی باشند، تا یک سال پس از قطعیت مالیات و غیر قابل رسیدگی بودن پرونده در مراجع مالیاتی سلب مالکیت شده و به دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی یا شهرداری‌ها یا نهادهای انقلاب اسلامی و شرکت‌های دولتی واگذار می‌شوند، از مالیات بر ارث مستثنی می‌شوند. ارزش این اموال سلب شده یا معادل آن‌ها در صورت سلب مالکیت بطور رایگان به یکی از اشخاص مذکور در این قانون واگذار شده باشد، جزء اموال مشمول مالیات بر ارث محسوب می‌شود و در صورت پرداخت مالیات اضافی، مسترد خواهد شد.

ماده 24: ماده 24 مالیات مستقیم مشمولانی را که در به ارث بردن برخی اموال و دارایی‌ها دخیل هستند، از پرداخت مالیات بر ارث مستثنی می‌کند. به عنوان مثال، مطالبات مربوط به بازنشستگی، وجوه بازنشستگی و پس انداز خدمت و مزایا و پرداخت‌های بیمه‌ای مربوط به وراثه‌ها از این مالیات مستثنی هستند.

ماده 25: طبق  ماده 25 مالیات مستقیم، وراث طبقات اول و دوم نسبت به اموال شهدای انقلاب اسلامی مشمول مالیات بر ارث نخواهند بود. برای استفاده از این مقررات، احراز شهادت از سوی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا بنیاد شهدای انقلاب اسلامی الزامی است.

ماده 26: این ماده 26 قانون مالیات مستقیم تعیین می‌کند که وراث، ولی‌ها، امین‌ها، قیم‌ها و نماینده‌های قانونی آن‌ها مکلف هستند ظرف شش ماه از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه‌ای حاوی کلیه اقلام متروک با تعیین بهای زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی‌های قابل احتساب را به اداره امور مالیاتی تسلیم کنند. مدارکی نظیر رونوشت اسناد مربوط به بدهی و مطالبات متوفی، اوراقی که حق مالکیت متوفی را نسبت به اموال و حقوق مالی نشان می‌دهند و مدارک دیگر مشخص شده باید به همراه اظهارنامه ارائه شوند.

ماده 33: طبق ماده 33 مالیات‌های مستقیم، ماموران کنسولی ایران در خارج از کشور موظف هستند پس از مشاهده مرگ یک اتباع ایرانی در کشور محل خدمت خود، مطالبی را از جمله اطلاعات مالی و ارزش اموال آن فرد را در مدت سه ماه به وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام کنند.

ماده 34: بر اساس ماده 34 مالیات مستقیم، بانک‌ها، شرکت‌ها و اشخاصی که اموالی از متوفی دارند، موظف هستند طی یک ماه از تاریخ اطلاع از فوت، اموال فرد شامل پول نقد، سفته و جواهرات و همچنین سهام شرکت متوفی را به اداره امور مالیاتی تحویل دهند و در صورت مراجعه به این اداره، دفاتر و اسناد لازم را در اختیار آن‌ها قرار دهند.

ماده 38: این ماده 38 مالیات مستقیم بیان می‌کند که اگر اموالی به صورت وقف، حبس، نذر یا وصیت منتقل شود و شامل موارد معافیت مالیات بر ارث مذکور در بند ۳ ماده ۲۴ قانون نباشد و یا مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد نگردد، مشمول مالیات خواهد بود. در صورت وقوع وقف یا حبس، منافع مال هر سال به نرخ مقرر در ماده ۱۳۱ قانون مالیات بر درآمد مشمول مالیات خواهد بود. همچنین در صورت نذر و وصیت، اگر منافع موضوع نذر و وصیت باشد، به نرخ مذکور در بند الف و در صورتی که عین مال مورد نذر و وصیت باشد، ارزش مال بر اساس قوانین مالیاتی تعیین و مشمول مالیات خواهد بود.

ماده 39: طبق ماده 39 مالیات مستقیم در مورد وقف، حبس و نذر، متولی، حبس و نذر کننده و وصیت گزار موظف هستند در ظرف سه ماه از تاریخ وقوع عقد یا فوت موصی، اطلاعات مربوط به اموال مورد وقف یا حبس یا نذر یا وصیت و اطلاعات ذینفعان را در یک اظهارنامه به همراه مدارک لازم به اداره امور مالیاتی تحویل دهند. همچنین در صورتی که مشمول ماده ۳۸ قانون مالیات بر ارث باشند، موظف هستند مالیات منافع هر سال را تا آخر تیر ماه سال بعد پرداخت کنند یا از تسهیلات موجود در قوانین مالیاتی استفاده کنند.

ماده ۳۸ نیز در مواردی که موضوع وقف یا حبس یا نذر یا وصیت از مصادیق بند ۳ ماده ۲۴ قانون نباشد و یا مشمول مقررات فصل مالیات بر درآمد نگردد، متولی، حبس و نذر کننده یا وصیت گذار موظف هستند مشخصات اموال مورد وقف یا حبس یا نذر یا وصیت و مشخصات ذینفعان را در اظهارنامه ای که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارائی تهیه می‌شود درج و ظرف سه ماه از تاریخ وقوع عقد یا فوت موصی، آن را به اداره امور مالیاتی تحویل دهند.

مالیات بر ارث چیست

اموال مشمول مالیات بر ارث

اموال مشمول مالیات بر ارث عبارتند از:

کلیه ماترک متوفی واقع در ایران یا خارج از ایران اعم از منقول و غیرمنقول و مطالبات قابل وصول و حقوق مالی پس از کسر هزینه کفن و دفن در حدود عرف و عادت و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی.

چنانچه وراث طبقه اول متوفی جهت انجام هزینه های ضروری از قبیل کفن و دفن و مراسم ترحیم نیاز به برداشت وجه نقد از حساب بانکی متوفی داشته باشند، بانک‌ها می‌توانند پس از احراز هویت کامل وراث حداکثر تا مبلغ 10.000.000ریال بطور علی‌الحساب بدون ارائه  استعلام گواهی مالیات بر ارث واریز مالیات پرداخت نمایند.

اموال زیر از مشمول مالیات بر ارث خارج است:

  • وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده، بیمه عمر، خسارت فوت، دیه.
  • هشتاد درصد اوراق مشارکت و سپرده‌های متوفی نزد بانک‌های ایرانی و شعب آن‌ها در خارج از کشور و موسسه‌های اعتباری مجاز.
  • پنجاه درصد ارزش سهام متوفی در شرکت‌هایی که سهام آن‌ها طبق قانون مربوط در بورس پذیرفته شده باشد.
  • چهل درصد ارزش سهام یا سهم الشرکه متوفی در سایر شرکت‌ها.
  • چهل درصد ارزش خالص دارایی متوفی در واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی.
  • اثاثیه ضروری منزل سکونت فرد فوت شد.
  • مطالباتی که مربوط به خسارت اخراج است.
  • هرگونه مرخصی استحقاقی استفاده نشده.
  • بیمه‌ عمر و بیمه‌ اجتماعی فرد
  • خسارات فوت و دیه
  • اموالی که به سازمان‌ها، موسسات دولتی وقف یا نذر شده است.

 

بجز موارد فوق که بیان شد، به کلیه دارایی‌ها و سایر اموال متوفی در داخل و یا خارج از ایران، مالیات تعلق می‌گیرد و همانطور که بیان شد وراث باید تا ظرف مدت یکسال آن را بپردازند. همچنین وراث بعد از احراز هوایت، می‌توانند تا سقف یک میلیون تومان از دارایی‌های متوفی، برای خرج‌های لازم کفن و دفن از بانک، دریافت کنند.

مالیات بر ارث به اموال و دارایی‌های زیر تعلق می‌گیرد:

  1. سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار (به استثنای موارد خاص)
  2. سودهای متعلق به سپرده‌ها و اوراق بهادار، همچنین سود سهام و سهم الشرکه
  3. سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آن‌ها
  4. حق امتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای قبلی ذکر نشده‌اند
  5. انواع وسایل نقلیه موتوری زمینی، دریایی و هوایی
  6. امالک و حق واگذاری محل
  7. اموال و دارایی‌های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده‌اند (بعد از کسر مالیات بر ارثی که از آن به دولت بابت محل وقوع اموال و دارایی‌ها پرداخت شده است).

اموال مشمول مالیات بر ارث

انواع مالیات بر ارث

مالیات بر ارث برای اموال مختلف فرد متوفی متفاوت است که در زیر به آن‌ها می‌پردازیم.

مالیات بر ارث زمین

این مالیات بر ارزش معاملاتی زمین ها از جمله زمین‌های کشاورزی و زمین‌های بایر اعمال می‌شود. نرخ مالیات بر ارث زمین برای ورثه‌های طبقه اول 7.5% ارزش معاملاتی است، برای ورثه‌های طبقه دوم 15% ارزش معاملاتی و برای ورثه‌های طبقه سوم 30% ارزش معاملاتی است.

مالیات بر ارث مغازه و سرقفلی آن

این مالیات بر ارزش مغازه‌ها و سرقفلی آن‌ها اعمال می‌شود. نرخ مالیات بر ارث سرقفلی مغازه برای ورثه‌های طبقه اول 3% ارزش آن است، برای ورثه‌های طبقه دوم 6% ارزش آن و برای ورثه‌های طبقه سوم 12% ارزش آن است.

مالیات بر ارث ملک

مقدار مالیات بر ملک که به مالکیت فرد متوفی است، به این شکل است که اول توسط کمیسیون املاک سازمان امور مالیات ارزش گذاری می‌شود. سپس برای هر دسته از وراث این مالیات اعلام می‌شود. برای دسته اول وراث این مقدار، 7.5 درصد خواهد بود. برای سایر دسته‌ها این مقدار بین دو تا چهار برابر دسته اول خواهد بود. تعیین مقدار مالیات به طور دقیق‌تر به تاریخ فوت فرد متوفی نیز بستگی دارد.

مالیات بر ارث خودرو و انواع وسایل نقلیه

مقدار مالیات بر خودروی متوفی، بعد از ارزش گذاری به مقدار 2 درصد از ارزش خودرو برای دسته اول وراث خواهد بود. برای سایر دسته‌ها مقدار مالیات بر ارث خودرو دو تا چهار برابر دسته اول خواهد بود.

مالیات بر ارث سهام سهم الشرکه و حق تقدم داخل بورس

مالیات به سهام فرد متوفی نیز تعلق می‌گیرد. مقدار این مالیات با بررسی نوع سهام فرد صورت می‌گیرد و برای هر دسته از وراث نیز متفاوت خواهد بود. این  میزان مالیات بر ارث  برای شرکت‌های بورسی و غیر بورسی نیز متفاوت است.

برای شرکت‌های بورسی  میزان مالیات بر ارث برای دسته اول وراث، 0.75 درصد خواهد بود و برای دسته‌های دیگر 2 تا 4 برابر خواهد شد.

برای شرکت‌های غیر بورسی میزان مالیات برای دسته اول وراث، 6 درصد خواهد بود و برای دو دسته دیگر وراث، 2 تا 4 برابر خواهد بود.

مالیات بر ارث سپرده بانکی، اوراق مشارکت و سود سهام

مقدار مالیات مقرر شده برای ارث سپرده‌های بانکی، برای وراث دسته اول 3 درصد است و همانطور که بیان شد برای دسته‌های دیگر، دو تا چهار برابر خواهد بود. اوراق مشارکت نیز توسط امور مالیات ارزش گذاری می‌شود. به سود این اوراق مشارکت نیز مالیات تعلق می‌گیرد و برای دسته اول وراث 3 درصد خواهد بود.

مالیات بر ارث سهام، سهم الشرکه و حق تقدم خارج از بورس

بر طبق قوانین، برای هرگونه انتقال سهامی در بازارهای داخلی و یا خارج از بورس، مقدار مالیات 0.5 درصد از ارزش فروش سهام، برای دسته اول وراث در نظر گرفته شده است. این مقدار مالیت برای انتقالات سهامی در سایر شرکت‌های غیر بورسی به مقدار 4 درصد خواهد بود.

مالیات بر ارث سایر اموال و دارایی‌ها

مالیات بر ارث برای دارایی و اموال فرد متوفی اعم از ملک و وسایل نقلیه و … بررسی شد. سایر اموالی که به آن‌ها مالیات تعلق می‌گیرد شامل سپرده‌های بانکی، سود سهام و اوراق مشارکت و… است که پیشتر به آن‌ها و مقدار مالیات در نظر گرفته شده برایشان پرداختیم.

انواع مالیات بر ارث

نرخ مالیات بر ارث نسبت به سهم الارث (مالیات بر ارث چقدر است؟)

نرخ این مالیات نسبت به سهم الارث وراث به شرح زیر است:

از سهم  الارث هریک از وراث طبقه اول مبلغ سی میلیون(30.000.000 )ریال به عنوان معافیت کسر و مازاد به نرخ‌های طبقه اول که کمتر از بیست سال سن داشته یا محجور یا معلول از کارافتاده باشد، مبلغ پنجاه میلیون(50.000.000)ریال خواهد بود.

بر اساس ماده 17 قانون مالیاتی، اموال و دارایی‌هایی که در نتیجه فوت شخص، اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال پیدا می‌کند، به شرح زیر مشمول مالیات می‌شوند:

  1. نسبت به سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثنا موارد مندرج دربند(2) این ماده و سودهای متعلق به آن‌ها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث یا پرداخت و تحویل به آن‌ها به نرخ سه درصد.
  2. نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آن‌ها یک و نیم برابر نرخ‌های مذکور در تبصره(1) ماده(163) و ماده(163 مکرر) قانون مذکور طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
  3. نسبت به حق‌الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بندهای مذکور به آن‌ها تصریح نشده است، به نرخ 10 درصد ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث.
  4. نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
  5. نسبت به املاک و حق واگذاری محل (5/1) برابر نرخ‌های مذکور در ماده(59)قانون مالیات‌ها به مأخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به مأخذ ارزش روز حق واگذاری حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث.
  6. نسبت به اموال و دارایی‌های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است، پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی‌ها پرداخت شده است به نرخ 10 درصد ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است.
مشاوره مالی و مالیاتی

از طریق مشاوره مالیاتی آنلاین تلفنی بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت از طریق تماس امن پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.

نحوه محاسبه مالیات بر ارث

برای پاسخ به سوال مالیات بر ارث چگونه محاسبه میشود؟ می توان موارد زیر را بیان کرد:

  • مأخذ ارزیابی املاک اعم از عرصه یا اعیان، ارزش معاملاتی ملک و چنانچه برای مورد معامله ارزش معاملاتی تعیین نشده باشد ارزش معاملاتی نزدیک ترین محل مشابه در زمان فوت بوده مأخذ ارزیابی سایر اموال مالی متوفی ارزش روز آن‌ها در تاریخ فوت خواهد بود.
  • اثاث البیت محل سکونت از نظر مالی جزء ماترک متوفی محسوب نخواهد شد.

سامانه پرداخت مالیات بر ارث

سامانه پرداخت مالیات بر ارث، یک پرتال آنلاین است که امکان ارائه اطلاعات و مدارک مربوط به مالیات بر ارث را بدون نیاز به حضور در سازمان‌های مربوطه فراهم می‌کند. این سامانه امکانات و مزایایی مانند استفاده از بستر وب و امکان ارائه ماده 26 مالیات مستقیم و ماده 34 مالیات مستقیم بدون نیاز به حضور حضوری، ورود به سامانه با نام کاربری و کلمه عبور، سادگی و کاربر پسند بودن سامانه مالیات بر ارث در تکمیل اطلاعات، اتصال به سرویس ثبت احوال و GIS جهت استعلام و تکمیل اتوماتیک اطلاعات هویتی اظهار کننده و متوفی، قابلیت ثبت اطلاعات مربوط به حصر وراثت، گواهی شهادت، دیون و ماترک متوفی را دارا است. همچنین، سامانه ارث قادر است اطلاعات ثبت شده را بررسی کرده و کد رهگیری اظهارنامه، شناسه پرورنده و تاریخ ثبت اظهارنامه را جهت اقدامات بعدی تسلیم کننده اظهارنامه ارائه کند.

گواهینامه واریز مالیات بر ارث

طبق ماده 35 قانون مالیات‌های مستقیم، ادارات ثبت اسناد و املاک موقعی که مال غیرمنقول را به اسم وراث یا موصی‌له ثبت می نمایند، همچنین کلیه دفاتر اسناد رسمی در موقعی که می خواهند تقسیم نامه یا هر نوع معامله وراث راجع به ماترک را ثبت کنند، باید گواهی نامه اداره امور مالیاتی صلاحیت دار را مبنی بر عدم شمول مالیات یا این که مالیات متعلق کلا پرداخت یا ترتیب یا تضمین لازم برای پرداخت آن داده شده است مطالبه نمایند و قبل از ارائه این  گواهی مالیات بر ارث نامه مجاز به ثبت نیستند.

مراجع حل اختلاف

  • اولین مرجع برای رفع اختلاف بین وراث و مأمور تشخیص مالیاتی پس از صدور برگ تشخیص مالیات و ابلاغ آن، رئیس اداره امور مالیاتی ذی‌ربط است. وراث ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات می‌توانند به وی مراجعه و با ارائه دلایل و اسناد و مدارک لازم کتباً تقاضای رسیدگی کنند، رئیس اداره امور مالیاتی ظرف مدت 30 روز موضوع را رسیدگی و در صورت موثر بودن مدارک، درآمد مشمول مالیاتی مورد مطالبه از سهم الارث را تعدیل خواهد نمود. در غیر این صورت پرونده به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده خواهد شد و رأی هیأت با اکثریت آرا قطعی و لازم الاجرا است.
  • طبق ماده 37 قانون مالیات‌های مستقیم، در صورتی که پس از قطعیت مالیات اسناد و مدارک تازه ای مربوط به بدهی متوفی یا عدم تعلق دارایی به وی ارائه گردد و در محاسبه مالیاتی موثر باشد پرونده امر جهت صدور رأی مقتضی به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارسال و طبق رأی هیأت اقدام خواهد شد.

جدول مالیات بر ارث

ممکن است این سوال پیش بیاید که مالیات بر ارث چند درصد است؟ طبق قانون نحوه محاسبه مالیات بر ارث طبق جدول زیر است:

سال ضریب کل درصد مالیات درصد عوارض
1402 9.00% 9.00% 0
1401 9.00% 9.00% 0
1400 9.00% 6.00% 3.00%
1399 9.00% 6.00% 3.00%
1398 9.00% 6.00% 3.00%
1397 9.00% 6.00% 3.00%
1396 9.00% 6.00% 3.00%
1395 9.00% 6.00% 3.00%
1394 9.00% 6.00% 3.00%
1393 8.00% 5.30% 2.70%
1392 6.00% 3.60% 2.40%
1391 5.00% 2.90% 2.10%
1390 4.00% 2.20% 1.80%
1389 3.00% 1.50% 1.50%
1388 3.00% 1.50% 1.50%
1387 3.00% 1.50% 1.50%

همچنین، لازم به توضیح است که نرخ ها برای ایرانیان مقیم خارج مشابه است. فقط در حالتی که اموال در خارج از ایران واقع باشد پس از کسر مالیات‌های کشور مبدا، مالیات در داخل با نرخ 25 درصد محاسبه می شود.

وظیفه وراث

طبق ماده 26 قانون مالیات‌های مستقیم، وراث (منفرداً یا مجتمعاً) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آن‌ها مکلفند ظرف شش ماه از تاریخ فوقت متوفی اظهارنامه‌ای روی نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین بهای زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی هایی که طبق مقررات این فصل قابل احتساب هستند به ضمیمه مدارک زیر به اداره کل امور مالیاتی صلاحیت دار تسلیم و رسید دریافت دارند.

مدارک موردنیاز

  • رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی بشود.
  1. ملک: سند مالکیت، گواهی پایان کار ساختمان یا قبض پرداخت عوارض نوسازی.
  2. اتومبیل: سند مالکیت.
  3. محل کسب: سند مالکیت یا سند اجاره و پروانه کسب.
  4. سهام شرکت: برگه سهام و مدارک متعلق به شرکت.
  5. اسناد مربوط به وجوه نقد نزد بانکها و موسسات اعتباری و سپرده گذاریها.
  • رونوشت یا تصویر گوای شده اسناد مربوط به بدهی و مطالبات متوفی.
  • درصورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود رونوشت یا تصور گواهی شده وکالت نامه یا قیم نامه.
  • رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت نامه متوفی اگر وصیت نامه موجود باشد.
  • گواهی فوت.
  • تصویر شناسنامه کلیه وراث و متوفی.

مطالب مرتبط:

میزان سهم الارث همسر، پسر، دختر و سایر اقوام

ارث بردن نوه از پدربزرگ و مادربزرگ

معافیت‌های مالیات بر ارث کدامند؟

معافیت‌های مالیات بر ارث عبارتند از:

1. مزایای پایان خدمت و وجوه بازنشستگی و وظیفه:

این معافیت شامل مزایای مالیاتی پایان خدمت و وجوه بازنشستگی و وظیفه افراد مشمول می‌شود.

2. مطالبات مربوط به بازخرید خدمت، خسارت اخراج و بیمه‌های اجتماعی:

این معافیت شامل مطالبات مالیاتی مربوط به بازخرید خدمت، خسارت اخراج و بیمه‌های اجتماعی است.

3. وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا کارفرما:

این معافیت شامل وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا کارفرما به وراث می‌شود.

4. انواع بیمه‌های عمر و زندگی:

این معافیت شامل بیمه‌های عمر و زندگی است که به وراث پرداخت می‌شود.

5. خسارت فوت و دیه:

این معافیت شامل خسارت فوت و دیه است که به وراث پرداخت می‌شود.

6. اثاث البیت محل سکونت متوفی:

این معافیت مالیات بر ارث شامل اثاث البیت محل سکونت متوفی است.

7. هزینه‌های کفن و دفن:

این معافیت شامل هزینه‌های کفن و دفن متوفی است.

8. بدهی‌های متوفی:

این معافیت شامل بدهی‌های متوفی است.

همچنین، طبق ماده 25 قانون مالیات بر ارث، وراث طبقه اول و دوم شهدای انقلاب اسلامی نیز مشمول مالیات بر ارث نخواهند شد.

کسب و کار

برای دریافت مشاوره کسب و کار در حوزه مد نظر خود، می‌توانید به سادگی با مشاوران مجرب ما در ارتباط باشید.

بررسی قانون جدید مالیات بر ارث

دوره‌های قوانین مالیت بر ارث در ایران به قبل و بعد از سال 1395 تقسیم می‌شود. این قوانین نه تنها برای مقدار مالیات در نظر گرفته شده روی ارث، بلکه روی تقسیم بندی و نحوه پرداخت آن هم اعمال شده است. از تغییرات مهم این قوانین می‌توان به محاسبه مقدار مالیات پرداختی بر حسب ارزش دارایی فرد متوفی به نرخ روز است. مجموعه کارمنتو با انواع مشاوره‌های حضوری، تلفنی، آنلاین به شما کمک می‌کند از این قوانین به طور کامل‌تر آگاهی کسب و کنید و تا حد امکان مشمول پرداخت مالیات‌های سنگین نشوید. لازم به ذکر است طبق قوانین جدید در نظر گرفته شده نیز، تا قبل از تسویه این مالیات، تقسیم بندی ارث بین وراث انجام نمی‌پذیرد.

قانون مالیات بر ارث قانونی است که تعیین می‌کند مالیات بر ارث باید چگونه محاسبه و پرداخت شود. این قانون تعیین می‌کند که چه میزان از دارایی‌ها و اموالی که از طریق ارث به وراث منتقل می‌شود، باید به عنوان مالیات پرداخت شود. معمولاً مالیات بر ارث درصدی از ارزش دارایی‌های متوفی است که به وراث منتقل می‌شود.

قانون مالیات بر ارث برای دولت درآمدزایی می‌کند و برای تأمین هزینه‌های دولت و ارائه خدمات عمومی استفاده می‌شود. همچنین، این قانون به جبران تفاوت در امتیازات مالی و اقتصادی بین افراد کمک می‌کند و در توزیع عادلانه‌تر دارایی‌ها نقش دارد.

به عنوان مثال، در برخی کشورها، مالیات بر ارث تنها برای دارایی‌هایی که از یک سقفی (مثلاً یک مبلغ خاص) بیشتر هستند، اعمال می‌شود.

مالیات بر ارث در ایران؛ قانون جدید و قدیم آن

قانون جدید مالیات بر ارث در ایران در مقایسه با قانون قدیم تغییراتی کرده است. در قانون جدید، نرخ‌های مالیات بر ارث به طور قابل توجهی کاهش یافته است. همچنین، در قانون جدید وراث می‌توانند تکلیف بخشی از اموال و دارایی‌های متوفی را مشخص کنند و مالیات مربوطه به آن را به جای پرداخت یکباره کل مالیات اموال و دارایی پرداخت کنند. همچنین، زمان ارائه اظهارنامه نیز در قانون جدید افزایش یافته است.

درست است که اجرای این قانون می‌تواند به کاهش درآمد دولت از مالیات بر ارث منجر شود، اما دولت این تغییرات را با هدف کاهش فرار مالیاتی و افزایش رضایت مودیان انجام داده است.

مهمترین تفاوت‌های قانون جدید و قدیم مالیات بر ارث

تفاوت‌های مهم بین قانون جدید و قدیم مالیات بر ارث عبارتند از:

1. سهولت فرآیند:

در قانون جدید، فرآیند دریافت مالیات بر ارث ساده‌تر شده است و وارثان می‌توانند تا زمانی که انتقال ماترک را انجام ندهند، مالیاتی پرداخت نکنند. در صورتی که در قانون قبلی، محاسبه مالیات بر اساس زمان فوت متوفی صورت می‌گرفت. پس اگر بخواهیم بگوییم که مالیات بر ارث چقدر طول میکشد؟ باید بگوییم که در قانون جدید این پروسه حدود 1 تا 2 ماه طول می‌کشد.

2. نرخ مالیات:

در قانون قدیم، نرخ مالیات بر ارث در بازه‌ای از 5 تا 65 درصد تعیین می‌شد، که براساس ارزش دارایی و طبقه وراث تغییر می‌کرد؛ اما در قانون جدید، نرخ مالیات بر ارث در بازه‌ای از 2 تا 40 درصد تعیین می‌شود و بر اساس نوع موروثه تغییر می‌کند. همچنین، نرخ مالیات بر ارث برای ایرانیان مقیم خارج نیز مشابه نرخ مالیات داخلی است، با این تفاوت که پس از کسر مالیات‌های کشور مبدا، مالیات در داخل با نرخ 25 درصد محاسبه می‌شود.

با این تغییرات، نرخ مالیات بر ارث در قانون جدید کاهش یافته است و سهولت فرآیند دریافت مالیات بر ارث نیز بیشتر شده است.

تفاوت‌های قانون جدید و قدیم مالیات بر ارث

قوانین تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث

  • مشمولین این نوع مالیات مکلف‌اند مالیات متعلق را براساس اظهارنامه تا سه ماه پس از انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه به رسم علی‌الحساب پرداخت و رسید دریافت دارند. همچنین عدم تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر (حداکثر 6 ماه پس از تاریخ فوت متوفی) موجب تعلق جریمه مالیات بر ارث معادل ده درصد مالیات بر ارث متعلق خواهد بود. همچنین پرداخت مالیات پس از آن موعد موجب تعلق جریمه ای معادل 2.5% مالیات به ازاء هر ماه خواهد بود.
  • طبق ماده 31 قانون مالیات‌های مستقیم، اداره امور مالیاتی مکلف است پس از تسلیم اظهارنامه از طرف وراث یا نماینده قانونی آن‌ها در صورت درخواست کتبی ظرف یک هفته گواهی نامه متضمن رونوشت مصدق ریز ماترک را که در اظهارنامه نوشته شده صادر و به مودی تسلیم نماید. این گواهی نامه فقط از نظر صدور برگ حصر وراثت معتبر است. رسیدگی به تقاضای حصر وراثت در دادگاهها موکول به ارائه گواهی مالیات بر ارث مذکور در این ماده خواهد بود.

نتیجه‌گیری

دانستن و آگاهی داشتن به قوانین مالیاتی برای ارث، لازم است. خصوصا با توجه به تغییراتی که در این قوانین از سال 95 اعمال شده است، داشتن آگاهی کامل به آن می‌تواند در تسریع فرآیند‌های پیش رو برای تقسیم ارث و همچنین دوری از پرداخت مالیات‌های سنگین، کمک کند. مجموعه کارمنتو با تیم مشاورانی متخصص، پاسخگوی سوالات احتمالی شما در این حیطه هستند و می‌توانند شما را به طور کامل از صفر تا صد در این مسیر یاری کنند.

سوالات متداول درمورد مالیات ارث

1. برای 1 میلیارد ارث چقدر مالیات حساب می‌شود؟

7.5 درصد این مقدار؛ یعنی 75 میلیون تومان.

2. مالیات بر ارث به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

پرداخت مالیات بر عهده وراث است.

3. محاسبه مالیات بر ارث چگونه محاسبه می شود؟

مالیات ارث طلا؛ طبقه اول وراث 10 درصد، طبقه دوم وراث 20 درصد و طبقه سوم وراث 4 درصد است.

مالیات ارث املاک مسکونی؛ طبقه اول 7.5 درصد، طبقه دوم 15 درصد و طبقه سوم 30 درصد است.

مالیات ارث املاک اداری؛ طبقه اول وراث 3 درصد، طبقه دوم وراث 6 درصد، طبقه سوم وراث 12 درصد است.

4. هزینه مالیات ارث چقدر است؟

هزینه مالیات ارث با توجه به موارد مختلفی مانند نوع ارث، طبقه و … متفاوت خواهد بود.

5. چه زمانی باید مالیات بر ارث پرداخت شود؟

اگر بخواهیم به موضوع چگونگی پرداخت مالیات بر ارث؟ بپردازیم و به سوال مالیات بر ارث چه زمانی باید پرداخت شود؟ پاسخ دهیم باید بگوییم که، هنگامی که می‌خواهید ارث را دریافت کنید برای اینکه سند ارث مورد نظر به نام شما شود، باید مالیات ارث را پرداخت کنید.

6. چه کسانی از مالیات بر ارث معاف هستند؟

وراث درجه یک و دو خانواده شهدا و ایثارگران مانند پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند، نوه و برادر، خواهر، فرزندان آن‌ها و… نیازی به پرداخت مالیات بر ارث ندارند و معاف محسوب می‌شوند.

7. برای مالیات بر ارث به کجا مراجعه کنیم؟

مکان مراجعه اداره مالیاتی، حوزه آخرین محل سکونت متوفی است. به عبارتی محل سکونت وراث تاثیری در تعیین منطقه مالیاتی مربوطه  ندارد.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ 22 نظر

5 22
مالیات بر ارث و نحوه محاسبه آن

مشاورین مرتبط

مقالات مرتبط

مالی و مالیاتی
20 اسفند 1402

|

< 1 دقیقه مطالعه
مالی و مالیاتی
14 اسفند 1402

|

6 دقیقه مطالعه
مالی و مالیاتی
13 اسفند 1402

|

2 دقیقه مطالعه
مالی و مالیاتی
13 اسفند 1402

|

7 دقیقه مطالعه

مقالات مرتبط

مالی و مالیاتی
20 اسفند 1402

|

< 1 دقیقه مطالعه
مالی و مالیاتی
14 اسفند 1402

|

6 دقیقه مطالعه
مالی و مالیاتی
13 اسفند 1402

|

2 دقیقه مطالعه

نظرات کاربران

اشتراک در
اطلاع از
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

ایمیل شما با موفقیت ثبت شد