امروزه، مالیات به عنوان یک هزینه اجتماعی جهت تامین منابع و امکانات کشور در نظر گرفته می‌شود. هر فردی که از منابع و امکانات موجود در کشور استفاده می‌کند، موظف است مبلغی معین را به دولت پرداخت کند. یکی از انواع مختلف مالیات‌ها، مالیات بر ارث ملک است که پس از فوت فرد، به عهده وراث قرار می‌گیرد و آن‌ها موظف هستند نرخ مشخص شده در قانون را به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند. باید توجه داشت که مالیات بر اموال و دارایی‌های مختلف، از جمله ملک و خودرو، … نرخ‌های متفاوتی دارد.
در این مقاله، به بررسی انواع مالیات ارث ملک می‌پردازیم و شما را با آن‌ها آشنا می‌کنیم. پس تا انتهای این مقاله با ما کارمنتو همراه باشید.
مالیات بر ارث ملک چیست؟
مالیات بر ارث ملک یا مالیات انحصار وراثت ملک یک نوع مالیات است که به عنوان سهم دولت از اموال و دارایی‌هایی که در اثر فوت فردی به وراثت می‌رسد، دریافت می‌شود. وارثان متوفی موظفند فهرستی از تمامی اموال و دارایی‌های وی را به اداره مالیات محل سکونت متوفی ارائه دهند. همچنین، آن‌ها باید مدارک لازم را به شورای حل اختلاف تحویل دهند. پس از ارائه مدارک لازم، میزان سهم ارث هر یک از وارثان براساس گواهی انحصار وراثت تعیین می‌شود.
قبل از تعیین میزان سهم الارث همسر، پسر، دختر و سایر اقوام، لازم است بدهی‌های متوفی پرداخت شود. این بدهی‌ها شامل بدهی‌ها، وام‌ها، مهریه و مالیات می‌شود. مقدار مالیات بر ارث بر اساس نوع مال و طبقه وراثت محاسبه می‌شود و از میزان ارث کسر می‌شود.
انواع مالیات بر ارث ملک
انواع مالیات بر ارث ملک عبارتند از:
- مالیات بر ارث ملک مسکونی
- مالیات بر ارث ملک کلنگی
- مالیات بر ارث ملک فروخته شده
- مالیات بر ارث ملک قولنامه‌ای
- مالیات بر ارث املاک تجاری
- مالیات بر ارث ملک اداری
- مالیات بر ارث املاک بدون سند
- مالیات بر ارث ملک اوقافی
- مالیات بر ارث ملک صنعتی
- مالیات بر ارث ملک وکالتی
در ادامه به بررسی کامل هریک از این موارد می‌پردازیم.
مالیات بر ارث ملک 700 میلیونی
وراث طبقه اول باید 5/7 درصد ارزش خانه را به عنوان مالیات بر ارث پرداخت کنند. بنابراین، اگر ارزش ملک 700 میلیون تومان باشد، مقدار مالیات بر ارث ملک 700 میلیونی برای طبقه اول به شرح زیر خواهد بود:
5/700 * 700,000,000 = 5,000,000 تومان
به طبقه دوم نیز باید 15 درصد ارزش خانه را پرداخت کنند. بنابراین، مقدار مالیات بر ارث برای طبقه دوم به شرح زیر است:
15/100 * 700,000,000 = 105,000,000 تومان
و در نهایت، طبقه سوم باید 30 درصد ارزش خانه را به عنوان مالیات بر ارث پرداخت کنند. بنابراین، مقدار مالیات بر ارث برای طبقه سوم به شرح زیر است:
30/100 * 700,000,000 = 210,000,000 تومان
مالیات بر ارث ملک مسکونی
مالیات بر ارث برای ملک مسکونی بر اساس ماده 17 قانون مالیات‌های مستقیم و ماده 59 قانون مالیات‌های مستقیم محاسبه می‌شود.
بنابراین، برای ملک مسکونی، مالیات بر ارث برابر با 7.5 درصد ارزش معاملاتی ملک در تاریخ انتقال به وراث است. این نرخ مالیات برای وراث طبقه اول در نظر گرفته شده است. اما طبقات دوم و سوم باید به ترتیب 2 و 4 برابر این نرخ را پرداخت کنند.
در نتیجه، مالیات بر ارث برای ملک مسکونی به صورت زیر محاسبه می‌شود:
مالیات بر ارث ملک کلنگی
اگر یک ملک کلنگی مورد ارث قرار گیرد، مالیات بر ارث خانه کلنگی صرفا بر ارزش زمین ملک مسکونی اخذ خواهد شد. نرخ مالیات در این حالت یکسان است، اما از آنجا که ساختمانی وجود ندارد، اداره مالیات برای دریافت مالیات بر ساختمان درخواستی نخواهد داشت.
ارزش معاملاتی ملک مسکونی بر اساس مجموع ارزش عرصه و اعیان تعیین می‌شود. عرصه املاک به قدرالسهم هر آپارتمان از زمین که ساختمان در آن ساخته شده، گفته می‌شود. اعیان املاک شامل بنا و مصالح مورد استفاده در ساخت ساختمان است.
در صورتی که زمینی وجود داشته باشد اما هیچ ساختمانی بر روی آن ساخته نشده باشد، مالیات بر اعیان معاف خواهد بود و تنها مالیات بر ارزش عرصه زمین دریافت خواهد شد.
مالیات بر ارث ملک فروخته شده
در صورتی که ملک توسط شخص فروخته شده باشد و قبل از فوت مالک به شخص دیگری انتقال یابد، ورثه مالیات بر ارث خانه فروخته شده را پرداخت نمی‌کنند. اما، اگر ورثه اقدام به پرداخت مالیات ارث ملک نکنند، امکان انتقال یا فروش ملک برای آن‌ها فراهم نخواهد بود تا زمانی که این مالیات پرداخت شود. در این حالت، وراث باید مالیات مربوطه را پرداخت کنند تا بتوانند از ملک بهره‌مند شوند. لازم به ذکر است که دقت در رعایت قوانین و مقررات مالیاتی مربوطه و مشاوره حرفه‌ای با یک حسابدار یا کارشناس مالیاتی، در این موارد بسیار مهم است.
مالیات بر ارث ملک قولنامه ای
در برخی مواقع، مالیات بر ارث برای ملک‌های قولنامه‌ای در نظر گرفته می‌شود. اگر عقد قرارداد قولنامه‌ای به اطلاع اداره مالیات کشور برسد، مالیات بر ارث وضع می‌شود. اما اگر در این مورد اطلاعی به اداره دارایی ندهند، مالیات بر ارث هم در نظر گرفته نمی‌شود.
بنابراین، موجود بودن مالیات بر ارث برای یک ملک قولنامه‌ای وابسته به اعلام آن به اداره مالیات است. در صورتی که قرارداد قولنامه‌ای به اطلاع اداره مالیات برسد، مالیات بر ارث برای آن قابل اجراست و در غیر این صورت، مالیات بر ارث در نظر گرفته نخواهد شد.
مالیات بر ارث املاک تجاری
نرخ مالیات بر ارث برای املاک تجاری با توجه به ارزش بیشتر این املاک نسبت به ملک‌های مسکونی، بیشتر است. همچنین، وجود حق سرقفلی می‌تواند تاثیری در نرخ مالیات بر ارث املاک تجاری داشته باشد.
برای اطلاعات دقیقتر و دریافت آخرین اطلاعات مالیاتی، بهتر است با مراجع مالیاتی محلی خود یا مشاور مالی مربوطه تماس بگیرید. آن‌ها قادر خواهند بود در مورد نرخ مالیات بر ارث املاک تجاری و هر تغییر قانونی جدید، اطلاعات کامل‌تری ارائه دهند.
از طریق مشاوره مالیاتی آنلاین تلفنی بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت از طریق تماس امن پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
مالیات بر ارث ملک اداری
مالیات بر ارث ملک اداری برابر با مالیات املاک تجاری است. اما به دلیل اینکه ارزش املاک اداری نسبت به املاک تجاری کمتر است، مبلغ مالیاتی که وارث باید پرداخت کند کمتر خواهد بود. دقیقتر می‌توان گفت که وارث باید ۳ درصد از ارزش واقعی ملک تجاری را به عنوان مالیات پرداخت کند، اما چون ارزش املاک اداری کمتر است، مبلغ مالیاتی که برای ملک اداری پرداخت می‌شود کمتر از این مقدار خواهد بود.
مالیات بر ارث املاک بدون سند
مالیات بر ارث املاک بدون سند بر اساس نرخ‌های زیر محاسبه می‌شود:
- برای مسکونی: مالیات بر ارث برابر با 7.5% از ارزش معاملاتی ملک خواهد بود.
- برای تجاری و اداری: مالیات بر ارث برابر با 3% از ارزش واقعی ملک در تاریخ وراثت خواهد بود.
در طبقه‌های وراث طبقه دوم و سوم، نرخ مالیات 2 و 4 برابر مالیات وراث طبقه اول است. به عبارت دیگر، وراث طبقه دوم، 2 برابر و وراث طبقه سوم، 4 برابر مالیات وراث طبقه اول را پرداخت می‌کنند.
بنابراین، وارث موظف است مالیات بر ارث را پرداخت کند، اما در طبقه‌های وراث طبقه دوم و سوم، میزان مالیات پرداختی کمتر از وراث طبقه اول خواهد بود.
مالیات بر ارث ملک اوقافی
املاک موقوفات عام (عمومی) مشمول مالیات سالانه املاک نمی‌شوند، مگر اینکه شرایط مقرر قانونی را نقض کنند.
اما املاک موقوفه خاص (خصوصی) که معافیت مالیاتی برای آن‌ها در قانون مذکور پیش‌بینی نشده است، مشمول مالیات مذکور خواهند بود. در این حالت، مالیات باید بر اساس ارزش کلی املاک موقوفه متبوع (املاک موقوفه مرتبط) بدون در نظر گرفتن معافیت یک واحد مسکونی (معافیتی که برای املاک مسکونی در ماده 3 قانون مزبور وجود دارد) محاسبه شود، و سپس متولی ذیربط می‌تواند مالیات را از موقوفه متبوع مطالبه کند.
مالیات بر ارث ملک صنعتی
مبلغ مالیات بر ارث برای یک ملک صنعتی با ضرب ۳ درصد به ارزش واقعی روز ملک محاسبه می‌شود. اما برای املاک صنعتی و اداری، قیمت‌ها کمتر از املاک تجاری است، بنابراین مالیات بر ارث برای یک ملک صنعتی نسبت به یک ملک تجاری کمتر خواهد بود.
مالیات بر ارث ملک وکالتی
در صورتی که ملک قبل از فوت فرد به صورت وکالتی واگذار شده باشد، بعد از فوت فرد دیگر نیازی به پرداخت مالیات بر ارث برای این ملک وجود ندارد، مگر اینکه وجود مبایعه نامه‌ای در کار باشد.
اگر ملک به صورت وکالتی واگذار شده باشد و هیچ مبایعه نامه‌ای در کار نباشد، تاریخ انتقال ملک باید احراز شود. این یعنی که برای ایجاد اثبات مالکیت و انتقال مالکیت ملک وکالتی، تاریخ دقیقی که وکیل مالکیت ملک را به نماینده دیگر انتقال داده است باید ثابت شود.
در مورد مالیات بر ارث املاک، اگر فرد مالکِ ملک به صورت وکالتی میراثی را به فرد دیگری انتقال داده باشد، مالیات بر ارث برای طبقه نخست، هفت و نیم درصد است.
میزان مالیات بر ارث ملک چقدر است؟
میزان مالیات بر ارث ملک بستگی به ارزش اموال مورثه دارد و براساس بازه‌های ارزشی زیر تعیین می‌شود:
برای به حساب آوردن نرخ مالیات بر ارث ملک، ما یحتاج است که آغاز طبقات ارث و تعداد وراث هر طبقه معین گردد. آن گاه معیار مالیات ملک به حساب آوردن گردیده و بوسیله وراثی که از متوفی ارث می برند را پرداخت خواهد شد. برای املاک مسکونی وراث طبقه 2 و 3 بایستی به ترتیب ۲ و ۴ موازی بیشتر از وراث طبقه نخستین مالیات بپردازند. یعنی مالیات بر ارث املاک مسکونی برای وراث طبقه نخستین موازی ۷.۵ درصد و برای وراث طبقه 2 و 4 به ترتیب موازی ۱۵% و ۳۰% خواهد بود.
برای مالیات بر ارث املاک تجاری و اداری نیز این ضابطه برقرار است. یعنی وراث طبقه 2 و 3 بایستی ۲ و ۴ موازی بیشتر از اشخاصی که در طبقه اولیه ارث قرار دارا هستند مالیات بدهند. یعنی مالیات املاک تجاری و اداری برای وراث طبقه نخستین ۳ درصد و برای وراث طبقه 2 و 3 به ترتیب ۶ و ۱۲ درصد خواهد بود.
نحوه محاسبه مالیات بر ارث ملک چگونه است؟
برای محاسبه مالیات بر ارث ملک، میزان مالیات وابسته به نوع مال و ارزش آن است. در صورتی که ملک مورد ارث مسکونی باشد، مقدار ارزش معاملاتی آن توسط کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی محاسبه می‌شود و مالیات بر ارث ملک مسکونی بر اساس ارزش تعیین شده توسط این کمیسیون دریافت می‌گردد. برای ملک‌های دفترخانه اسناد رسمی، مالیات بر ارث صرفاً بر اساس ارزش روز تحویل به وراث محاسبه می‌شود.
به طور کلی، برای محاسبه مالیات بر ارث کلیه املاک، ارزش مالکیت را کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی تعیین می‌کند. سپس 7.5 درصد این ارزش (برای وراث طبقه اول) به عنوان مالیات ارث بر ملک مسکونی دریافت می‌شود.
معافیت مالیات بر ارث ملک کدام است؟
معافیت مالیات بر ارث ملک در ایران فقط برای ملک‌های مسکونی معمولی وجود دارد. در سال مالی ۱۴۰۰ (2021-2022)، سقف معافیت برای ملک‌های مسکونی ۱۰۰ میلیون تومان بود. اگر ارزش ملک مسکونی وارث شده بیشتر از این مقدار باشد، تنها بخشی از ارزش ملک که بیشتر از ۱۰۰ میلیون تومان است، مشمول مالیات خواهد بود.
به طور معمول، معافیت مالیات بر ارث برای ملک‌های تجاری و صنعتی در ایران وجود ندارد. همچنین، اگر مالک قبلی ملک پرداخت مالیات بر ارث را انجام نداده باشد، وارث ممکن است موظف به پرداخت این مالیات شود.
محل سکونت متوفی، براساس ماده ۲۵ قانون مالیات مستقیم بدین صورت است که وراث طبقات اول و دوم نسبت به اموال شهدای انقلاب اسلامی مشمول مالیات بر ارث نخواهند بود.
همچنین بر اساس ماده 24 اگر ملک برای اموالی که در ماده 2 ذکر شده‌اند مانند: وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی کشور، مهدکودک و … نذر، حبس یا وقف شده باشد، مالیات بر ارث ملک بر آن تعلق نمی‌گیرد.
مهم است توجه داشت که سقف و میزان معافیت مالیات بر ارث ملک در هر سال مالی توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می‌شود و ممکن است در سال‌های مختلف تغییر کند. لذا، برای اطلاعات دقیق و جدیدتر، توصیه می‌شود با مراجعه به سازمان امور مالیاتی کشور یا مشاور مالی مربوطه تماس بگیرید.
قانون مالیات بر ارث ملک چیست؟
قانون مالیات بر ارث ملک (قبل از سال ۱۳۹۵):
| طبقه سوم | طبقه دوم | طبقه اول | شرح |
|---|---|---|---|
| 35% | 15% | 5% | تا 5 میلیون تومان |
| 45% | 25% | 15% | تا 20 میلیون تومان نسبت به مازاد 5 میلیون تومان |
| 55% | 35% | 25% | تا 50 میلیون تومان نسبت به مازاد 20 میلیون تومان |
| 65% | 45% | 35% | نسبت به مازاد 50 میلیون تومان |
– بر اساس قانون قدیم، نرخ مالیات بر ارث ملک برای وراث طبقه اول ۳۵ درصد، وراث طبقه دوم ۴۵ درصد و وراث طبقه سوم ۵۵ درصد بود.
قانون مالیات بر ارث ملک (بعد از سال ۱۳۹۵):
| وارث طبقه سوم | وارث طبقه دوم | وارث طبقه اول |
|---|---|---|
| 30 % | 15 % | 7.5 % |
در قانون جدید، نرخ های مالیات بر ارث به طور قابل توجهی کاهش یافته است. همچنین، در قانون جدید، وراث می‌توانند تکلیف بخشی از اموال و دارایی‌های متوفی را مشخص کنند و مالیات مربوطه به آن را به جای پرداخت یکباره مالیات اموال و دارایی پرداخت کنند. همچنین، زمان ارائه اظهارنامه نیز در قانون جدید افزایش یافته است.
سخن نهایی
مالیات بر ارث ملک به عنوان یکی از انواع مالیات، منبع درآمد مهمی برای دولت است که از طریق آن به اموال منقول و غیر منقول وارثان اختصاص داده می‌شود. این نوع مالیات، نه تنها به دولت در جمع‌آوری منابع مالی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند نقش مهمی در تحقق اصول عدالت اجتماعی نیز ایفا کند. با توجه به قانون مالیات که در سال ۱۳۹۵ اصلاح شده است، طبقه‌بندی وارثان می‌تواند در تعیین نرخ مالیات بر ملک تاثیرگذار باشد.
برای دریافت مشاوره کسب و کار در حوزه مد نظر خود، می‌توانید به سادگی با مشاوران مجرب ما در ارتباط باشید.
