مالیات بر ارزش افزوده، «مالیات غیر مستقیمی» است که مصرف‌کننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات می‌پردازد و دریافت کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند. البته از آنجا که فروشنده نیز ضمن خرید اولیه چنین مالیاتی را پرداخت کرده است ولی مصرف کننده محسوب نمی‌شود، او حق دارد کل «مالیاتهای ارزش افزوده» پرداختی خود را از کل «مالیات بر ارزش افزوده»های دریافتی، کسر کرده و مابه التفاوت را به دولت بپردازد.
در صورت مواجه با مشکلاتی مالی و مالیاتی، با مراجعه به بخش خدمات مشاوره مالیاتی آنلاین اپلیکیشن کارمنتو با مشاوران ما در ارتباط باشید.
کالاهای معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
طبق ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، عرضه کالا و خدمات زیر، و همچنین واردات آنها حسب مورد، از پرداخت مالیات معاف میباشند:
-
محصولات کشاورزی فرآوری نشده؛
-
دام و طیور زنده، آبزیان، زنبورعسل و نوغان؛
-
انواع کود، سم، بذر و نهال؛
-
آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان؛
-
کتاب ، مطبوعات ، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ ، تحریر و مطبوعات؛
-
کـالاهای اهـدایی به صـورت بلاعـوض به وزارتـخانه‌ها، مؤسـسات دولتـی و نهادهای عمومی غیردولتی با تأییـد هیـأت وزیران و حـوزه‌های علمیه با تأیـید حوزه گیرنده هدایا؛
-
کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می‌شود. مازاد بر آن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود؛
-
اموال غیر منقول؛(اموالی مانند: زمین و معادن که نقل مکان آنها از مکانی به مکان دیگر ممکن نباشد)
-
انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی (انسانی، حیوانی و گیاهی) و خدمات توان بخشی و حمایتی؛
-
خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیات های مستقیم؛
-
خدمات بانکی و اعتباری بانک ها ، موسسات و تعاونی‌های اعتباری و صندوقهای قرض‌الحسنه مجاز و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورسها و بازارهای خارج از بورس.
-
خدمات حمل و نقل عمومی مسافری درون و برون‌شهری، جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی؛
-
فرش دستباف؛
-
انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آئین‌نامه‌ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های علوم تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران می‌رسد؛
-
خوراک دام و طیور؛
-
رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاهها براساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران می‌رسد؛
-
اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی براساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد. فهرست مذکور از اولین دوره مالیاتی پس از تصویب هیأت وزیران قابل اجراء خواهد بود.
-
فعالیت های اقتصادی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی
-
بیشتر بخوانیم: بررسی ماده 22 قانون مالیات بر ارزش افزوده
مشمولین و مراحل هفتگانه ی فراخوان مالیات بر ارزش افزوده
- مرحله اول:
در این مرحله این فراخوان درسال ۸۷ صورت پذیرفت که بر اساس آن کلیه وارد کنندگان و صادر کنندگان و همچنین فعالان اقتصادی با مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات بیش از سه میلیارد ریال در سال ۸۶ و یا بیش از یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون ریال در پنج ماهه نخست سال ۸۷ موظف به اجرای قانون شدند.
بیشتر بخوانیم: بررسی ماده 23 قانون مالیات بر ارزش افزوده
- مرحله دوم:
این فراخوان از ابتدای مهرماه ۸۸ به اجرا گذاشته شد و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی، صرفنظر از میزان فعالیت، که مشمول مرحله اول ثبت نام نگردیده و جزء فعالیت های بند (الف) ماده (۹۶) قانون مالیاتهای مستقیم (مصوب ۸۰/۱۱/۲۷) بودند را در بر گرفت.
نکته: به موجب بند (۲۱) ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۳۱/۰۴/۱۳۹۴ مجلس شورای اسلامی، ماده(96) و تبصره های آن حذف گردیده و عطف به ماده (95) گردید.
*صاحبان مشاغل موضوع بند (الف) ماده (95)(قبل از اصلاحات قانون مالیات مستقیم مصوب 31/04/1394):
-
دارندگان کارت بازرگانی و کلیه واردکنندگان و صادر کنندگان.
-
صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی که برای آنها جواز تأسیس و پروانه بهره‌برداری از وزارت‌خانه ذیربط صادر شده یا می‌شود.
-
بهره‌برداران معادن.
-
صاحبان مؤسسات حسابرسی، حسابداری و دفترداری، خدمات مالی و ارائه‌دهندگان خدمات مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک، رایانه‌ای اعم از سخت افزاری و نرم‌افزاری و طراحی سیستم و حسابداران رسمی.
-
صاحبان مراکز آموزشی و پرورشی، آموزشگاه‌های آزاد، مدارس غیرانتفاعی، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی.
-
صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، آسایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها و خانه‌های سالمندان.
-
صاحبان متل‌ها و هتل‌های سه ستاره و بالاتر.
-
بنکداران، عمده فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وادراتی و صاحبان انبارها.
-
نمایندگان مؤسسه‌های تجاری و صنعتی، اعم از داخلی و خارجی.
-
صاحبان مؤسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی اعم از مسافری یا باربری.
-
صاحبان مؤسسات مهندسی و مهندسی مشاور.
-
صاحبان مؤسسات تبلیغاتی و بازاریابی.
بیشتر بخوانید: آشنایی با مالیات تکلیفی و انواع آن
- مرحله سوم
که از ابتدای فروردین ۸۹ به اجرا گذاشته شد، دامنه شمول مودیان گسترش یافت و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که براساس شرایط مراحل اول و دوم ثبت نام ، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نشده بودند و در صورتی که در سال ۸۷ یا ۸۸ مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات ( غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف ) آنها سه میلیارد ریال و بالاتر بود، مشمول این مرحله گردیدند.
- مرحله چهارم
این مرحله از مهرماه 89 اجرا گردید و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که بر اساس شرایط مراحل گذشته مشمول نشده بودند، در صورتی که شاغل به فعالیتهای اعلام شده موضوع بند ب ماده ۹۶ قانون مالیاتهای مستقیم (مصوب ۸۰/۱۱/۲۷) بودند، با هر میزان فروش یا درآمد مشمول این مرحله گردیدند.
نکته: به موجب بند (۲۱) ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم مصوب ۳۱/۰۴/۱۳۹۴ مجلس شورای اسلامی، ماده(96) و تبصره های آن حذف گردیده و عطف به ماده (95) گردید.
*صاحبان مشاغل موضوع بند (ب) ماده (95) (قبل از اصلاحات قانون مالیات مستقیم مصوب 31/04/1394):
-
صاحبان کارگاه‌های صنعتی.
-
صاحبان مشاغل ساختمانی، تأسیسات فنی و صنعتی، نقشه‌کشی، نقشه‌برداری، محاسبات فنی و نظارت.
-
چاپخانه‌داران، لیتوگراف‌ها، صحاف‌ها، ارائه‌دهندگان خدمات چاپ و گرافیست‌ها.
-
صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای.
-
وکلا، کارشناسان، مترجمان رسمی دادگستری، مشاوران حقوقی و اعضای سازمان‌های نظام مهندسی.
-
محققان، پژوهش‌گران و کارشناسان آزاد که به تهیه و ارائه طرح‌های تحقیقاتی اشتغال دارند.
-
دلالان، حق‌العمل‌کاران و کارگزاران.
-
صاحبان مراکز فرهنگی، هنری، فرهنگسراها، کانون‌های حرفه‌ای و انجمن‌های صنفی و تخصصی.
-
صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان‌های تفریحی و ورزشی.
-
صاحبان مشاغل فیلم‌برداری، دوبلاژ، مونتاژ و سایر خدمات سینمایی.
-
پزشکان و دندانپزشکان که دارای مطب هستند و دامپزشکان که به حرفه دامپزشکی اشتغال دارند.
بیشتر بخوانیم: بررسی ماده 29 قانون مالیات بر ارزش افزوده
-
صاحبان آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی‌ها، فیزیوتراپی‌ها، سونوگرافی‌ها، الکتروانسفالوگرافی‌ها، سی‌تی‌اسکن‌ها، سالن‌های زیبایی و دیگر ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی طبی و غیرطبی، صاحبان داروخانه‌ها، اعم از انسانی و دامی، لابراتوارهای دندانسازی، مراکز ترک اعتیاد، مؤسسات ترمیم و کاشت مو، سازندگان اعضای مصنوعی، مراکز بینایی‌سنجی و شنوایی‌سنجی، مشاوره ژنتیک، مشاوره روانسنجی و روانشناسی، دفاتر خدمات پرستاری، مامائی و مراکز خدمات آمبولانس.
-
صاحبان میهمان‌سراها، میهمان‌پذیرها و مسافرخانه‌ها.
-
صاحبان تالارهای پذیرایی، رستوران‌ها، تهیه‌کنندگان غذاهای آماده، ارائه‌دهندگان خدمات پذیرایی و کرایه دهندگان ظروف.
-
صاحبان دفاتر اسناد رسمی.
-
صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز و اتوسرویس‌ها.
-
صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های اتومبیل و بنگاه‌های معاملات املاک و آژانس‌های کرایه اتومبیل.
-
سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر.
-
عاملان فروش و فروشندگان آهن‌آلات، فروشندگان مصالح ساختمانی دارنده عاملیت فروش یا توزیع (سیمان، گچ و سایر مصالح ساختمانی).
-
صاحبان دفاتر خدمات ارتباطی (دفتر خدمات مشترکین تلفن همراه و آژانس‌های پستی)، صاحبان دفاتر خدمات دولت الکترونیک (پلیس + ۱۰) و دفاتر خدمات الکترونیک شهر.
-
صاحبان جایگاه‌های اختصاصی فرآورده‌های نفتی و گاز (پمپ‌های بنزین و گازوئیل و گاز).
-
صاحبان مهدهای کودک و پیش‌دبستانی.
-
ناشران و صاحبان مؤسسات انتشاراتی.
-
صاحبان دفاتر خدمات پیک موتوری.
-
صاحبان دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی.
-
شیرینی‌فروشان و قنادی‌های دارای کارگاه.
-
صاحبان کارگاه‌های تولید نان‌های حجیم، فانتزی و صنعتی.
بیشتر بخوانید: مالیات بر درآمد اتفاقی چیست و مشمول چه کسانی می‌شود؟
- مرحله پنجم
-دراین مرحله که از ابتدای مهر ماه ۱۳۹۰ اجرا شد کلیه اشخاص حقوقی که در مراحل قبلی مشمول نبوده و مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات (غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف) آنها در هر یک از سالهای ۸۷ تا۸۹ یک میلیارد ریال وبیشتر بود وکلیه اشخاص حقوقی که قبل یا بعد از سال ۹۰ ایجاد، تأسیس و به ثبت رسیده یا می‌رسیدند و حائز شرایط مذکور نشده بودند، در صورتی که مجموع فروش کالا و ارائه خدمات (غیر معاف یا معاف و غیر معاف) آنها در سال ۹۰ یا سالهای بعد، یک میلیارد ریال و بیشتر بود، از اولین دوره مالیاتی بعد از رسیدن به آستانه مذکور، مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون شدند.
- مرحله ششم
ثبت نام ارزش افزوده از ابتدای سال ۹۴ به مرحله اجرا درآمد. در این مرحله اشخاص حقوقی و همچنین حقیقی (صرف نظر از مبلغ فروش سالانه) موضوع ماده «۹۵» قانون مالیات های مستقیم (مصوب ۸۰/۱۱/۲۷) که به فعالیتهای چلوکبابی‌ها، سالن های غذاخوری، سفره خانه های سنتی و اغذیه فروشی های زنجیره ای با مالکیت واحد و یا نام و نشان و عنوان تجاری واحد فارغ از مساحت محل کسب و کار و نوع مجوز مشمول مالیات بر ارزش افزوده شدند.
- مرحله هفتم
کلیه اشخاص حقوقی فعال با هر حجم از فروش و یا درآمد از محل عرضه کالا و ارائه خدمات مشمول که به موجب فراخوان های قبلی تاکنون برای اجرای قانون فراخوان نشده اند، طی این مرحله مکلف به ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده و اجرای این قانون از ابتدای مهرماه سال ۹۵ گردیدند. هچنین اشخاص حقوقی که بعد از تاریخ اجرای فراخوان نیز ایجاد، تأسیس و به ثبت رسیده و یا شروع به انجام فعالیت می‌نمودند، در صورت فعالیت با هر حجم از فروش و یا درآمد حاصل از کالا و خدمت، از اولین دوره مالیاتی بعد از شروع فعالیت مشمول اجرای این قانون میباشند.
فعالان اقتصادی که واجد شرایط مراحل اول تا ششم ثبت نام و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده بوده اند، حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله هفتم ثبت نام این نظام مالیاتی جزو مودیان مشمول مراحل قبلی ثبت نام و اجرای قانون محسوب و مکلف به اجرای مقررات از تاریخ شمول فراخوان مربوط از جمله وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده از خریداران، ارائه اظهارنامه و واریز مالیات و عوارض بر ارزش افزوده به حساب‌های تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور گردیدند.
سخن آخر
سازمان امور مالیاتی با اجرای گام به گام مالیات بر ارزش افزوده سعی در نوسازی نظام مالیاتی و ایجاد عدالت مالیاتی داشته است. اجرای منظم، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی مداوم، شناسایی فرصت ها و چالش های هر مرحله و اصلاح گام های بعدی از جمله اقدامات این حوزه بوده و با اجرای هر مرحله، گامی دیگر برای مشارکت همه شهروندان در توسعه کشور فراهم شده است.چنانچه در مورد ارزش افزوده نیاز به راهنمایی بیشتری داشتید، می توانید از مشاوران و متخصصان کارمنتو در حوزه مالی و مالیاتی کمک بگیرید.
