همه چیز درباره مالیات بر اجاره

 چند سالی است که اداره مالیاتی پیگیر دریافت مالیات بر اجاره از مالکان است. شاید خیلی از مالکان ندانند که مانند شرکت‌ها، برای ملک خود باید تا پایان تیر ماه هر سال اظهارنامه مالیاتی ارائه دهند. حتی اداره مالیات اصرار دارد که تمامی مالکانی که طبق شرایط، معاف از مالیات هستند هم باید اظهارنامه ارائه دهند، در این راستا، رئیس سازمان امور مالیاتی شهر و استان تهران می‌گوید: همه مالکان املاک اجاره‌ای چه مسکونی و چه تجاری و اداری باید اظهارنامه مالیاتی پرکنند، در غیر این‌صورت از شرایط معافیت خارج می‌شوند. حتی بسیاری از کارشناسان این حوزه معتقدند که در شرایط اقتصادی کنونی دریافت این مالیات باعث بالاتر رفتن اجاره‌ها خواهد شد و اجرای آن به صلاح نیست، اما اداره مالیاتی به شدت به دنبال دریافت این مالیات است و حتی با لحن تهدید گونه، مالکان را مجبور به پرداخت مالیات می‌کنند و از شهر تهران هم این مسئله را شروع کرده اند. پس مالکان باید نسبت به قوانین، شرایط معافیت و نحوه محاسبه مالیات بر اجاره، آگاهی لازم را داشته باشند. در ادامه توضیحات بیشتری در مورد مالیات بر اجاره خواهیم داد، پس با کارمنتو همراه شوید. 

برای کسب اطلاعات بیشتر با مشاوران بخش مشاوره مالی و مالیاتی کارمنتو همراه باشید.

طبق ماده 53 مالیات‌های مستقیم:

درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می‌گردد عبارت است از کل مال‌الاجاره، اعم از نقدی و غیر نقدی، پس از کسر بیست و پنج ‌درصد(25%)بابت هزینه‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره.

• درآمد مشمول مالیات در مورد اجاره دست اول املاک مورد وقف یا حبس بر اساس این ماده محاسبه خواهد شد.
• در رهن تصرف، راهن طبق مقررات این فصل مشمول مالیات خواهد بود.
• ‌هرگاه موجر مالک نباشد، درآمد مشمول مالیات وی عبارت است از مابه‌التفاوت اجاره دریافتی و پرداختی بابت ملک مورد اجاره.
• حکم این ماده در مورد خانه‌های سازمانی متعلق به اشخاص حقوقی در صورتی که مالیات آن‌ها طبق دفاتر قانونی تشخیص شود جاری نخواهد بود.

تبصره 1:

محل سکونت پدر یا مادر یا همسر یا فرزند یا اجداد و همچنین محل سکونت افراد تحت تکفل مالک اجاری تلقی نمی‌شود مگر اینکه به ‌موجب اسناد و مدارک ثابت گردد که اجاره پرداخت می‌شود. در صورتی که چند واحد مسکونی، محل سکونت مالک و یا افراد مزبور باشد، یک واحد برای سکونت مالک و یک واحد مسکونی برای هر یک از افراد مذکور به انتخاب مالک از شمول مالیات موضوع این بخش خارج خواهد بود.

تبصره 2:

املاکی که مجانا در اختیار سازمانها و موسسات موضوع ماده(2)این قانون قرار می‌گیرد غیر اجاری تلقی‌ می‌شود.

تبصره 3:

از نظر مالیات بر درآمد اجاره املاک هر واحد آپارتمان یک مستغل محسوب می‌شود.

تبصره 4:

در مورد املاکی که با اثاثه یا ماشین آلات به اجاره واگذار می‌شود، درآمد ناشی از اجاره اثاثه و ماشین آلات نیز جزء درآمد ملک محسوب ‌و مشمول مالیات این فصل می‌شود.

تبصره 5:

مستحدثاتی که طبق قرارداد از طرف مستأجر در عین مستأجره به نفع موجر ایجاد می‌شود، بر اساس ارزش معاملاتی روز تحویل ‌مستحدثه به موجر تقویم و پنجاه درصد(50%)آن جزء درآمد مشمول مالیات اجاره سال تحویل محسوب می‌گردد.

تبصره 6:

هزینه‌هایی که به موجب قانون یا قرارداد به عهده مالک است و از طرف مستأجر انجام می‌شود و همچنین مخارجی که به موجب‌ قرارداد انجام آن از طرف مستأجر تقبل شده در صورتی که عرفا به عهده مالک باشد، به بهای روز انجام هزینه تقویم و به عنوان مال‌الاجاره غیر نقدی به‌ جمع اجاره‌بهای سال انجام هزینه اضافه می‌شود.

تبصره 7:

در صورتی که مالک اعیان احداث شده در عرصه استیجاری ملک را کلا یا جزئا به اجاره واگذار نماید، مبلغ اجاره پرداختی بابت عرصه‌ به نسبت مورد اجاره از مال‌الاجاره دریافتی کسر و مازاد طبق مقررات صدر این ماده مشمول مالیات خواهد بود.

تبصره 8:

در صورتی که مالک محل سکونت خود را بفروشد و در سند انتقال بدون اجاره­بها مهلتی برای تخلیه ملک داده شود، در مدتی که محل‌سکونت انتقال دهنده می‌باشد تا شش ماه و در بیع شرط مادام که طبق شرایط معامله مبیع در اختیار بایع شرطی است، اجاری تلقی نمی‌شود مگر این که‌ به موجب اسناد و مدارک ثابت گردد که اجاره پرداخت می‌شود.

تبصره 9:

وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکت های دولتی و دستگاههایی که تمام یا قسمتی از بودجه آن‌ها به وسیله دولت تأمین می‌شود، نهادهای انقلاب ‌اسلامی، شهرداری‌ها و شرکت‌ها و موسسات وابسته به آن‌ها و همچنین سایر اشخاص حقوقی مکلف‌اند مالیات موضوع این فصل را از مال‌الاجاره‌هایی که ‌پرداخت می‌کنند کسر و تا پایان ماه بعد(1)به ‌اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند.

تبصره 10:

واحدهای مسکونی متعلق به شرکت‌های سازنده مسکن که قبل از انتقال قطعی و طبق اسناد و مدارک مثبته به موجب قرارداد واگذار می‌گردد مادام‌که در تصرف خریدار می‌باشد، در مدت مذکور اجاری تلقی نمی‌شود و از لحاظ مالیاتی با خریدار مانند مالک رفتار خواهد شد مشروط براین‌که مالیات نقل و انتقال قطعی‌ موضوع ماده(59)این قانون به مأخذ تاریخ تصرف پرداخت شده باشد.

تبصره 11:

مالکان مجتمع‌های مسکونی دارای بیش از سه واحد استیجاری که با رعایت الگوی مصرف مسکن بنا به اعلام وزارت مسکن و شهرسازی ‌ساخته شده یا می‌شوند در طول مدت اجاره از صد در صد(100%)مالیات بر درآمد املاک اجاری معاف می‌باشد در غیر این صورت درآمد هر شخص‌ ناشی از اجاره واحد یا واحدهای مسکونی در تهران تا مجموع یکصد و پنجاه مترمربع زیربنای مفید و در سایر نقاط تا مجموع دویست مترمربع زیربنای‌ مفید از مالیات بر درآمد ناشی از اجاره املاک معاف می‌باشد.

نکته مهم : تاریخ تسلیم اظهارنامه برای اجاره املاک تا پایان تیر ماه می‌باشد.

معافیت های مالیات بر اجاره

- معافیت زیربنا:

اولین معافیت مالیاتی به زیربنا مربوط می شود. بنا برقانون چنانچه زیربنای مفید واحد مسکونی شما(در شهر های غیر از پایتخت)زیر 200 مترمربع باشد، از پرداخت مالیات معاف هستید اما چنانچه در تهران زندگی می کنید، حد معافیت زیربنا 150 متر است.

بیشتر بخوانید: هر آنچه درباره معافیت مالیاتی ماده 137 باید بدانید

 
- معافیت خانوادگی:

به موجب قانون هر واحد مسکونی در اختیار پدر یا مادر ، همسر یا فرزند یا اجداد و نیز افراد تحت تکفل فرد اجاری تلقی نمی شود مگر این که به موجب اسناد و مدارک ثابت شود که اجاره پرداخت می شود. در صورتی که برای هریک از افراد ذکر شده بیش از یک واحد جهت سکونت اختصاص داده باشید، تنها یک مورد آن مشمول معافیت مالیاتی می شود. پس به نفع است تا بیشتر از یک خانه به یک نفر هدیه نکنیم.
 
- هم موجر هم مستاجر:

هرگاه مالک خانه یا آپارتمان مسکونی، خانه خود را به اجاره فرد دیگری واگذار کند و خانه دیگری را برای سکونت خود اجاره کند و یا به خانه های سازمانی نهاد ها مراجعه کند، مالیات منظور شده برای او مابه التفاوت مبلغ اجاره بهای دریافتی خود از اجاره پرداختی خواهدبود. برای مثال، اگر فردی منزل خود را به مبلغ 10 میلیون رهن و 1میلیون اجاره واگذار کرده باشد و خانه ای را به ملبغ 5میلیون رهن و 600 هزار تومان اجاره کرده باشد، برای پرداخت مالیات باید مبلغ تفاضل یعنی 4 میلیون و 400 هزار تومان را ملاک محاسبه مالیات خود قرار دهد.

- فقط درآمد اجاره دارم:

برای کسانی که به جز خانه اجاره داده شده هیچ گونه درآمدی ندارند، اگر تا سقف معافیت مالیات بر درآمد حقوق اجاره دریافتی داشته باشند، از پرداخت مالیات معاف خواهند بود. این رقم در سال گذشته معادل، 1میلیون و 150هزار تومان در ماه بوده است. در این قانون حقوق بازنشستگی و جوایز و سود ناشی از سپرده های بانکی درآمد تلقی نخواهد شد. برای مثال اگر فرد بازنشسته ای ملک خود را به مبلغ 10 میلیون رهن و 1میلیون تومان اجاره ماهانه واگذار کرده باشد، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. زیرا مجموع دریافتی سالانه اجاره بهای این منزل از 16 میلیون و 560 هزار تومان کمتر است. البته برای این که از این معافیت استفاده کنید، لازم است که حتما و حتما اظهار نامه پر کنید.  البته مراقب باشید چون اگر در هر زمانی ثابت شود که اظهارنامه شما خلاف واقع است، مالیات متعلق به اضافه یک برابر آن، به عنوان جریمه وصول خواهد شد.

- قانون مداران مشمول معافیت:

هر مالک مجتمع مسکونی بالای سه واحد استیجاری که تمامی قوانین الگوی مصرف توصیه شده مسکن را رعایت کرده باشد، در طول مدت اجاره از تمامی مالیات معاف خواهد بود. این قوانین هنگام ساخت توسط وزارت مسکن و شهر سازی در اختیار سازنده قرار می گیرد. هم چنین منازل نو سازی که طبق برآورد سازمان مسکن و شهرداری در موعد زمانی خود احداث شده باشند و تاخیر در ساخت آنان صورت نگرفته باشد، در اولین نقل و انتقال خود از مالیات معاف خواهند بود.

- معافیت در زمان تخلیه:

در صورتی که مالک محل سکونت خود را بفروشد و در سند انتقال بدون اجاره بها مهلتی برای تخلیه ملک داده شود، به مدت 6 ماه فرصت وجود دارد تا محل سکونت تخلیه شود و در اظهارنامه مالیاتی معاف از مالیات بر درآمد است.

- همکاری با دولت:

هرگونه وجه دریافتی از تمامی نهاد های دولتی و نیمه دولتی که در جهت احداث، نوسازی، به سازی و باز سازی و یا پرداخت غرامت به موجب ساخت در محل سکونت، صورت گرفته باشد، در مبالغ درآمدی املاک محسوب نمی شود. (مانند هزینه پرداختی شهرداری جهت تعریض ساختمان). املاکی که طبق قوانین مربوطه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده یا می رسند در صورت انتقال به سازمان میراث فرهنگی کشور نسبت به کل مالیات نقل و انتقال قطعی معاف خواهند بود. هم چنین در مواردی که مالکیت در دست اشخاص باقی می ماند، 50 درصد از معافیت مالیاتی بهره مند خواهند بود.

نحوه پر كردن اظهارنامه مالياتي اجاره املاک

آموزش تصویری

گام اول: دریافت نام کاربری موقت

برای پر کردن فرم اظهارنامه مالیاتی املاک، پیش از هر کاری باید از«سامانه ثبت‌نام موقت»وب‌سایت سازمان امور مالیاتی، نام کاربری موقت دریافت کنید. سازمان امور مالیاتی جهت انجام برخی امور مالیاتی مانند مالیات بر اجاره، از نام کاربری موقت استفاده می‌کند.

بیشتر بخوانید : نحوه ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اجاره املاک

برای دریافت نام کاربری موقت به صفحه ذیل مراجعه کنید؛

در این صفحه باید تمامی اطلاعات مالک به‌طور دقیق ثبت شود. پس از ثبت اطلاعات مالک، این اطلاعات از ثبت‌احوال استعلام شده و پس از تأیید ثبت‌احوال، نام کاربری و رمز عبور برای شماره درج‌شده در فرم ثبت‌نام که همان شماره تلفن مالک است به‌صورت پیامک ارسال می‌شود. این نام کاربری و رمز عبور، مختص مالک برای ورود به سامانه اظهارنامه الکترونیکی مالیات بر اجاره املاک است. توجه داشته باشید که با داشتن یک نام کاربری، قادر به پر کردن اظهارنامه مالیاتی برای تمامی املاک خود خواهید بود و نیازی به ساخت نام کاربری جدید برای هریک از املاک نیست.

گام دوم: نصب نرم‌افزار

نکاتی درباره نصب نرم‌افزار مالیات بر درآمد اجاره املاک:

• این نرم‌افزار از ویندوز 10 پشتیبانی نمی‌کند و بهتر است از ویندوز 8 یا ویندوز 7 برای نصب و اجرای این نرم‌افزار استفاده کنید.
• برای نمایش درست کلمات در نرم‌افزار، باید زبان سیستم خود را بر روی فارسی قرار دهید.
• برای اجراشدن نرم‌افزار، رایانه شما حتماً باید در تمام طول کار به اینترنت متصل باشد.
• پروکسی و فیلترشکن مانع فعالیت این نرم‌افزار است.

گام سوم: پر کردن فرم اظهارنامه مالیاتی

توجه داشته باشید که در تمامی مراحل، پر کردن قسمت‌هایی که با ستاره‌های قرمز رنگ نمایش داده‌شده‌اند اجباری است. درصورتی‌که این قسمت‌ها را پر نکنید، اظهارنامه شما ذخیره می‌شود، اما هنگام ارسال با خطا روبرو می‌شوید و تا زمانی که این قسمت‌ها را تکمیل نکنید، قادر به ارسال اظهارنامه خود به سازمان امور مالیاتی نخواهید بود.

با باز کردن نرم‌افزار، اولین فرمی که با آن روبرو می‌شوید، فرمی مشابه تصویر زیر است؛

همان‌طور که در تصویر نیز مشخص‌شده است، بر روی گزینه اظهارنامه جدید کلیک کنید. سپس نام کاربری، رمز عبور، نوع تابعیت و نوع اظهارنامه خود را وارد کنید. درصورتی‌که اطلاعات خواسته‌شده را درست وارد کرده باشید، فرمی 8 صفحه‌ای مانند تصویر زیر نمایش داده می‌شود.

در صفحه اول این فرم باید اطلاعات هویتی و آدرس مؤدی را وارد کنید.

بیشتر بخوانید :همه چیز در مورد مالیات علی الراس

در صفحه دوم فرم(تصویر بالا)، سؤالاتی با 2 گزینه بله و خیر از شما پرسیده می‌شود که نحوه پاسخ‌دهی به آن‌ها در قسمت‌های دیگر فرم تأثیرگذار است. البته هرکدام از آن‌ها در فرم توضیح داده‌شده است. توجه داشته باشید درصورتی‌که این گزینه‌ها خلاف واقع تکمیل گردند، در صورت اثبات در اداره مالیات، بر اساس قانون مجبور به پرداخت دو برابر میزان فرار مالیاتی خواهید بود.

صفحه سوم فرم اظهارنامه مالیاتی مالیات بر درآمد اجاره املاک(تصویر بالا)، مربوط به محاسبه میزان مالیاتی است که باید توسط شما پرداخت شود. برخی قسمت‌های این فرم از اطلاعاتی استفاده می‌کند که شما در جدول‌های دیگر همین فرم وارد می کنید. پس‌ازاین، به سراغ صفحه چهارم فرم می‌روید که مانند تصویر زیر است.

این صفحه از فرم اظهارنامه مالیاتی مالیات بر درآمد اجاره املاک، به جدول شماره 1 یعنی جدول معافیت‌های مالیاتی اختصاص دارد. درصورتی‌که شامل هریک از بندهای معافیت مالیاتی هستید، می‌توانید اطلاعات آن‌ها را در این صفحه وارد کنید.

صفحه پنجم این اظهارنامه جدول شماره 2 فرم اظهارنامه مالیاتی مالیات بر درآمد اجاره املاک، یعنی جدول اطلاعات مستأجر و ملک است. توجه داشته باشید که با اضافه کردن هر ردیف در این جدول، باید متناسب با آن در جدول شمار 3(صفحه بعدی فرم)که جدول درآمد ابرازی است، اطلاعات کامل شوند. جدول درآمد ابرازی را که در صفحه بعدی فرم قرار دارد، در تصویر زیر می‌بینید؛

این جدول به‌نوعی مهم‌ترین جدول فرم اظهارنامه مالیاتی مالیات بر درآمد اجاره املاک است. توجه داشته باشید که ردیف درآمد املاک را به همان ترتیبی وارد کنید که در جدول قبلی، یعنی جدول اطلاعات مستأجر و ملک وارد کردید. در ضمن در نظر داشته باشید که اگر نوع اجاره دریافتی دست‌دوم باشد، قادر به استفاده از معافیت‌های واردشده در این جدول نخواهید بود.

اگر قرارداد اجاره شما سالیانه است، در قسمت«مدت قرارداد اجاره به ماه»کافی است عدد 1 را وارد کنید. طبیعی است که اگر به‌صورت ماهیانه اجاره دریافت می‌کنید، مدت قرارداد را به میزان ماه آن باید وارد کنید. در آخر در نظر داشته باشید که اگر اجاره دریافتی، اجاره دست‌دوم است، قسمت‌های«پرداخت‌های انجام‌شده بابت ملک مورد اجاره در اجاره دست‌دوم»و «مابه‌التفاوت اجاره دریافتی و پرداختی در اجاره دست‌دوم»حتماً باید تکمیل گردند.

سراغ صفحه بعدی فرم اظهارنامه مالیاتی املاک می‌رویم؛

این صفحه مربوط به جدول کمک‌های پرداختی است. این کمک‌ها، شامل کمک‌هایی است که منجر به معافیت مالیاتی می‌شوند. ارقام وارد کرده در این جدول، در جدول محاسبه مالیات وارد می‌شود.

در این صفحه اطلاعات تکمیل‌کننده اظهارنامه وارد می‌شود. اگر اظهارنامه را وکیل یا قیم مالک تکمیل کند، این قسمت باید پر شود.

حالا اظهارنامه شما تکمیل گردیده است. بهتر است قبل از ارسال، یک نسخه پیش‌نویس را چاپ کرده و با دقت صحت اطلاعات واردشده را بررسی کنید. مطابق تصویر زیر به بخش اصلی نرم‌افزار بازگشته، اظهارنامه خود را انتخاب کرده و گزینه چاپ اطلاعات اظهارنامه را انتخاب کنید.

نسخه چاپی اظهارنامه، با پس‌زمینه«پیش‌نویس غیرقابل استناد»چاپ می‌شود که به معنی نهایی نبودن نسخه اظهارنامه شما است. پس از اطمینان از صحت اطلاعات واردشده، باید اظهارنامه خود را ارسال کنید.

برای ارسال اظهارنامه مالیاتی مالیات بر درآمد اجاره املاک خود کافی است مانند تصویر بالا از بخش اصلی نرم‌افزار، اظهارنامه خود را انتخاب و گزینه«ارسال اطلاعات بدون امضای الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی»را انتخاب کنید. بدیهی است درصورتی‌که دارای امضای الکترونیکی هستید، می‌توانید از گزینه«ارسال اطلاعات با امضای الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی»استفاده کنید.

اگر بخش‌هایی از فرم اظهارنامه خود را کامل نکرده باشید، با تصویری مانند تصویر بالا روبرو می‌شوید. همچنین به شما گفته می‌شود که کدام بخش‌ها را باید تکمیل کنید.

اگر فرم اظهارنامه شما نواقصی نداشته باشد، تصویری مانند تصویر بالا نمایش داده می‌شود. در صورت اطمینان کامل از فرم اظهارنامه مالیاتی مالیات بر درآمد اجاره املاک خود، بر روی گزینه«تاییدیه ارسال»کلیک کنید.

حالا موفق به ارسال اظهارنامه مالیاتی مالیات بر درآمد اجاره املاک خود شده‌اید. همان‌طور که می‌بینید، باوجوداینکه ارسال اظهارنامه ساده به نظر می‌آید، اما وجود بندهای متعدد، نشان از پیچیدگی‌های این اظهارنامه دارد. چگونگی پر کردن هریک از این بندها، منجر به تغییر فراوانی در رقم نهایی مالیات پرداختی شما می‌شود. حتی ممکن است با یک اشتباه کوچک مجبور به پرداخت مالیات اضافی شوید.

شما می توانید سوالات خود را در ضمینه مالیات بر اجاره در اپلیکیشن کارمنتو مطرح کنید تا توسط کارشناسان و متخصصان ما مورد مشاوره قرار بگیرید، همچنین می توانید سوالات خود را در قسمت مشاوره رایگان سایت مطرح کنید تا به آن پاسخ داده شود.