طلاق چیست و چه انواعی دارد؟

طلاق چیست؟ طلاق پایان شرعی و قانونی ازدواج است. درواقع جدا شدن زوجین از یکدیگر را طلاق می‌گویند. با طلاق گرفتن حقوق و وظایفی که زوجین هنگام ازدواج نسبت به یکدیگر داشته‌اند، از بین می‌رود. زمانی که استحکام رابطه زناشویی از بین برود و ناسازگاری و تنش بین زن و شوهر ایجاد شود، طلاق رخ می‌دهد.

روش‌های طلاق در کشورهای مختلف متفاوت است. در بیشتر کشورها برای جدا شدن و طلاق زوجین از یکدیگر به دادگاه و مرجع رسمی قانونی نیاز است. در کشور ما حق طلاق با مرد است؛ یعنی اختیار طلاق به دست مرد بوده و زن تنها در شرایط خاص می‌تواند حق طلاق داشته باشد. امروزه یکی از مرسوم‌ترین دعواها که در دادگاه‌ها وجود دارد، طلاق است که در نهایت رابطه زناشویی زن و مرد خاتمه می‌یابد. بر اساس درخواست کننده طلاق، انواع طلاق شامل طلاق یکطرفه که یا از طرف مرد است یا از طرف زن و طلاق توافقی زوجین است.

طلاق چیست؟

طلاق یکی از راه‌های اتمام زندگی مشترک برای افرادی است که به هر دلیلی امکان زندگی با یکدیگر را ندارند و می‌توانند با ارائه دادخواست برای صدور حکم طلاق به محاکم قانونی، اقدام به جدایی از یکدیگر بنمایند. طلاق در لغت یعنی رها شدن. هر ازدواجی بر اساس شرایط و ناسازگاری‌های بین زن و مرد، ممکن است منجر به طلاق شود، به همین دلیل برای این موضوع نهادی پیش بینی شده است تا زوجین بتوانند به صورت شرعی به ازدواجشان پایان دهند. بر اساس قانون مدنی طلاق به چند نوع است. انواع طلاق عبارتند از: طلاق بائن و طلاق رجعی.

طبق قانون مدنی، حق طلاق به دست مرد بوده ولی در این خصوص می‌تواند به همسرش یا هر شخص دیگری وکالت دهد. اگر مرد به زن حق طلاق را بدهد، حق طلاق مرد از بین نمی‌رود و او نیز می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، برای طلاق از طرف مرد نیز اقدام کند.

حکم طلاق چیست؟

منظور از حکم طلاق چیست؟ گواهی که توسط دادگاه خانواده مبنی بر عدم سازش یا حکم الزام زوج به طلاق آن‌ها است را حکم طلاق می‌گویند. بعد از صدور گواهی عدم سازش و حکم الزام به طلاق، زن و شوهر باید نسبت به جاری کردن صیغه طلاق در دفتر ثبت ازدواج و طلاق اقدام کنند.

حکم قطعی طلاق چیست؟ به طور کلی در حقوق ایران، برای اینکه زوجین بتوانند طلاق بگیرند، دادگاه خانواده باید گواهی عدم سازش را برای آن‌ها صادر کنند. حکم قطعی حکمی است که قابلیت تغییر را ندارد و عاملی نمی‌تواند ماهیت آن را تغییر دهد. در واقع حکمی که صادر شده است قطعی بوده مگر اینکه در شرایطی با توجه به قانون، قابلیت تجدید نظر خواهی یافته و بر حسب آن حکمی که صادر شده، تغییر پیدا کند.

اگر بعد از صدور گواهی عدم سازش، شوهر از طلاق دادن همسر خود صرف نظر کند، در صورت وجود شرایط قانونی، دادگاه الزام به طلاق را صادر می‌کند. جاری کردن صیغه طلاق و ثبت آن در دفاتر رسمی ازدواج و ثبت برای زوجین، در مدتی محدود امکان پذیر است. اگر مدت اعتبار حکم طلاق منقضی شود، زوجین امکان جدا شدن از یکدیگر را ندارند. در ادامه انواع تقاضای طلاق را بررسی می‌کنیم و به توضیح انواع طلاق می‌پردازیم.

انواع طلاق بر اساس درخواست کننده طلاق

طلاق در قانون به دو روش است. اول اینکه چه کسی درخواست طلاق داشته باشد، دوم اینکه چه نوع صیغه‌ای بین طرفین خوانده شده باشد. بر اساس درخواست کننده، طلاق چند نوع است. با اینکه حق طلاق و اختیار آن به دست مرد است، اما در شرایطی، زن نیز حق طلاق را پیدا می‌کند و می‌تواند درخواست طلاق را از دادگاه بدهد و یا هر دوی آن‌ها با توافقی که با یکدیگر می‌کنند، زندگی مشترکشان را خاتمه دهند. بر همین اساس انواع و اقسام طلاق را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: طلاق از طرف مرد، طلاق از طرف زن که در ادامه به بررسی انواع طلاق و مراحل اقدام به طلاق می‌پردازیم.

طلاق از طرف مرد

با اینکه طلاق یکی از حقوق مرد به حساب می‌آید ولی برای درخواست طلاق از طرف او نیز شرایطی را دارد و باید تشریفاتی انجام شود که الزامی است. مرد با رعایت شرایط قانون مدنی، می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و تقاضای طلاق دهد و در این نوع طلاق به اثبات چیزی نیاز ندارد. برای اینکه مرد همسرش را طلاق دهد، باید گواهی مبنی بر عدم امکان سازش را از دادگاه درخواست کند. پس از اثبات عدم امکان ادامه زندگی مشترک برای دادگاه از طرف مرد، گواهی را دریافت می‌کند. مرد باید در جلسه‌های داوری شرکت نماید.

در طلاق چه چیزهایی به زن تعلق می‌گیرد و طلاق چقدر طول میکشد؟ بعد از صدور گواهی عدم امکان سازش و قبل از ثبت طلاق، مرد باید تمام حق و حقوق زن شامل مهریه، نفقه نحله، اجرت المثل و… است، پرداخت کند و یا عدم تمکن مالی او صادر شود. بعد از انجام مراحل اقدام به طلاق و تشریفات طی شده توسط دادگاه و صدور گواهی مبنی بر عدم امکان سازش، مدت زمانی که طرفین فرصت دارند در دفتر رسمی طلاق حاضر شوند و طلاق خود را ثبت کنند سه ماه است. پس از سه ماه، اگر طرفین حضور پیدا نکنند، گواهی عدم سازش باطل شده و دوباره باید طرح دعوی کنند.

طلاق از طرف زن

هر چند که طبق قوانین ایران، حق طلاق با مرد است اما طلاق از طرف زن نیز به دو طریق امکان پذیر است. یکی داشتن حق طلاق که مرد حق وکالت در طلاق را به زن می‌دهد و دیگری داشتن شرایط طلاق عسر و حرج است. اگر مرد از دادن نفقه سر باز زند یا از دادن نفقه عاجز باشد، زن می‌تواند برای طلاق درخواست دهد و دادگاه طلاق مرد را به اجبار صادر می‌کند. زن در این مورد دادخواست مطالبه نفقه را داده و بعد از اینکه حکم محکومیت مرد صادر شد و او این حکم را اجرا نکرد، می‌تواند تقاضای طلاق بنماید.

داشتن حق طلاق چه به صورت رسمی در وکالتنامه باشد و چه در سند ازدواج ثبت شده باشد، به معنای بی نیازی زن برای مراجعه به دادگاه و گرفتن گواهی عدم امکان سازش نیست. برای جدا شدن، باید بدانیم که شرایط طلاق چیست و چگونه طلاق بگیریم؟

طلاق با داشتن حق طلاق

مرد می‌تواند به همسر خود وکالت طلاق دهد. داشتن حق طلاق به این معنی نیست که زن هر زمان که بخواهد می‌تواند از او طلاق بگیرد بلکه باید تشریفات و روند خود را طی کند. در طلاق چه چیزهایی به زن تعلق میگیرد؟ در این نوع طلاق مواردی مثل نفقه، مهریه نیز به زن تعلق می‌گیرد یا می‌توانند با یکدیگر توافق کنند.

وکالت یا گرفتن حق طلاق به دو صورت امکان پذیر است. 1. وکالت حق طلاق را به صورت شرط ضمن عقد در سند نکاحیه می‌نویسند. اگر وکالت در سند ازدواج ثبت شده باشد مرد نمی‌تواند آن را عزل کند ؛ 2. مرد به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرده و به همسرش یا هر شخص دیگری که تمایل دارد، وکالت حق طلاق را می‌دهد. مرد در وکالتنامه محضری که در دفتر اسناد رسمی انجام شده باشد، می‌تواند وکالت بلاعزل، قابل عزل یا مدت دار بدهد و این موضوع به مرد بستگی دارد.

اگر زوج در خارج از کشور باشد، با مراجعه به کنسولگری یا سفارت ایران، می‌تواند به هر کسی بخواهد، حق طلاق را بدهد. وکالت طلاق باید به صورت محضری و رسمی و در قالب سند رسمی ثبت شود. این ثبت رسمی می‌تواند در سند ازدواج باشد یا به صورت وکالتنامه طلاق محضری باشد.

طلاق با داشتن عسر و حرج یا شرایط دیگر

در قانون پیش بینی شده است که در شرایطی زن می‌تواند از دادگاه درخواست طلاق بدهد تا حکم طلاق را صادر کند. عسر و حرج معنای سختی و مشقت در زندگی است. زمانی می‌توان درخواست طلاق با داشتن عسر و حرج داد که سختی و مشقت زیادی در زندگی وجود داشته باشد. در این نوع پروسه طلاق چقدر طول میکشد؟ در مرحله بدوی، حداقل هشت ماه تا یک سال طول می‌کشد تا طلاق انجام شود.

شرایط طلاق در این نوع عبارت است از اینکه مرد نفقه‌ زن را پرداخت نکند، شوهر بیش از چهار سال غیبت داشته باشد، اعتیاد زوج به مواد مخدر، الکل و امتناع از ترک، محکوم شدن زوج به حبس به مدت پنج سال یا بیشتر، ضرب و شتم و سوء رفتار، ابتلا به بیماری صعب العلاج که زندگی را مختل می‌کند و موارد عسر و حرج وجود داشته باشد. در موارد عسر و حرج وضعیتی پیش می‌آید که ادامه زندگی را برای با مشقت کرده و تحمل آن شرایط مشکل است.

طلاق توافقی

در طلاق توافقی دو طرفین با یکدیگر توافق می‌‎کنند که از یکدیگر جدا شوند و زندگی مشترک خود را به اتمام برسانند. در این نوع طلاق زوجین باید تشریفات و مراحلی را طی کنند و پس از آن باید از دادگاه، تقاضای صدور عدم امکان سازش را درخواست کنند. در این طلاق نیز باید جلسات مشاوره و غربالگری طی شود و برگه عدم امکان سازش را دریافت کرده و برای رسیدگی برای طلاق توافقی ثبت کنند.

در طلاق توافقی مراحل و شرایط طلاق چیست؟ این نوع طلاق معمولا سریع‌تر از انواع دیگر طی می‌شود. توافق طرفین بر اصل طلاق اولین شرط است. بعد از آن باید روی مسائلی از جمله مهریه، نفقه، در صورت داشتن فرزند، حضانت او و مواردی دیگری که زوجین بین یکدیگر توافق می‌کنند.

توافق روی مهریه مثل دریافت کامل مهریه، بخشیدن مهریه، دریافت بخشی از آن و یا هر نوع توافق دیگری است. توافق بر روی نفقه همانند مهریه نیز قابل اجرا است و به طرفین بستگی دارد. اگر زن و مرد صاحب فرزندی باشند، باید بر حضانت و ملاقات او نیز توافق کنند. دختر از نه سالگی و پسر از پانزده سالگی از مدار حضانت خارج شده و خود صمیم می‌گیرد که با چه کسی زندگی کند.

با مشاوره حقوقی خانواده تلفنی و آنلاین در کارمنتو می‌توانید از اقدامات پیش از ازدواج گرفته تا درخواست حضانت فرزند راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.

مشاوره خانواده

طلاق غیابی

طلاق چیست؟ اگر زوجین با یکدیگر سازش نداشته باشند، می‌توانند به دادگاه درخواست طلاق بدهند. دادگاه طبق درخواست و توافقی که بین زوجین است به درخواستشان رسیدگی می‌کند. شرایط طلاق توافقی برای همه افراد وجود ندارد و یا ممکن است مرد یا زن به طلاق رغبتی نداشته باشند. در این صورت مراحل طلاق با مشکل مواجه می‌شود. طلاق غیابی در شرایطی که یکی از طرفین غایب باشد، مطرح می‌شود.

در این نوع طلاق شرایط متفاوتی برای زن و مرد وجود دارد. اگر زن حق طلاق داشته باشد می‌تواند به صورت غیابی طلاق بگیرد. برای طلاق غیابی به بررسی شرایط هر یک به صورت جداگانه پرداخته می‌شود. طبق قانون مدنی، اگر به یکی از زوجین، ابلاغیه نرسیده باشد یا در جلسات دادگاه حضور پیدا نکند، دادگاه درخواست طلاق غیابی را صادر می‌کند. بعد از آن به مدت بیست روز فرصت هست تا درخواست تجدید نظر یا فرجام خواهی به حکم دادگاه دهد.

طلاق عاطفی

طلاق عاطفی هنگامی که زن و مرد در کنار هم زندگی می‌کنند و از یکدیگر سرد شده‌اند و رابطه زناشویی و احساسی با یکدیگر برقرار نمی‌کند، ولی تقاضای طلاق نمی‌کنند، اتفاق می‌افتد. طلاق عاطفی می‌تواند دلایلی از جمله داشتن فرزند، دیدگاه منفی که جامعه دارد و… داشته باشد. وقتی زن و مرد نسبت به یکدیگر بی تفاوت هستند و یکدیگر را نادیده می‌گیرند ولی با یکدیگر زندگی می‌کنند، طلاق عاطفی بین آن‌ها اتفاق افتاده است.

گاهی جدایی کامل از طلاق عاطفی بهتر است و آسیب کمتری هم برای خود و هم برای فرزندانشان را به دنبال خواهد داشت. در صورت عدم رفع مشکل طرفین بهتر است از ادامه زندگی و رابطه مسموم خودداری کنند. ناسازگاری، ازدواج اجباری، مشکلات در برقراری رابطه جنسی، و رابطه عاطفی، بروز خشونت، مشکلات اخلاقی، مشکلات مالی و… از دلایل طلاق عاطفی است. افرادی که دچار طلاق عاطفی می‌شوند، دچار مشکلاتی از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌شوند، به همین دلیل بهتر است به طلاق توافقی که یکی از انواع طلاق در ایران است اقدام کرد.

با توجه به افزایش آمار طلاق برای افزایش سرعت و اطمینان از صحت روند طلاق، دریافت مشاوره از مشاوران طلاق آنلاین و تلفنی کارمنتو، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

مشاوره طلاق

اقسام طلاق بر اساس امکان رجوع

زن و شوهر بعد از اینکه از یکدیگر جدا شدند، مرد می‌تواند در طول مدت عده زن، به زن رجوع کند؛ یعنی زن و مرد می‌توانند با ثبت رجوع، بدون اینکه دوباره با هم ازدواج کنند، زندگی مشترک خود را از سر بگیرند. حق رجوع نیز با مرد است حتی اگر جور دیگر توافق کنند. بر اساس امکان رجوع چند نوع طلاق داریم. طلاق بائن و طلاق رجعی. نوع طلاق به شرایط دو طرف و دلایل طلاق بستگی دارد که در دادگاه به این موضوع رسیدگی می‌شود و دادگاه می‌گوید که طلاق از چه نوعی است.

طلاق رجعی

در طلاق رجعی که نوعی طلاق است، در طول عده زن، مرد می‌تواند به زن رجوع کند و زندگی مشترک خود را دوباره شروع کنند. در صورت رجوع، مرد موظف به پرداخت نفقه و زن نیز موظف به انجام وظایف زناشویی است. حق رجوع پس از اتمام عده از بین می‌رود. عده مدت زمانی است که زن پس از اتمام آن که سه ماه و ده روز است، می‌تواند با فرد دیگری ازدواج کند. این نوع طلاق ابتدا به صورت موقت ثبت می‌شود سپس در صورت قطعیت باید بعد از نود روز مجددا به دفتخانه مراجعه کنند.

در قانون شرط خاصی برای رجوع در نظر گرفته نشده است و مرد با شرایط اولیه ازدواج و با همان مهریه قبل می‌تواند ادامه دهد. این طلاق به صیغه و نکاح مجدد نیازی ندارد.  بیشتر طلاق‌هایی که ثبت می‌شوند از نوع طلاق رجعی است. اگر در قانون ذکر شده باشد طلاق از نوع بائن است.

طلاقی که با درخواست مرد باشد

مرد بدون نیاز به اثبات خاصی و بدون نیاز به اراده زن می‌تواند زن را طلاق دهد. برای طلاق از طرف مرد، ابتدا یک دادخواست مبنی بر عدم امکان سازش را تنظیم می‌شود. در این نوع طلاق مرد موظف است حق و حقوق زن را که شامل نفقه و مهریه می‌باشد پرداخت کند. نفقه تا زمان جدایی نیز به عهده مرد است.

طلاق خلع و مبارات در صورتی که زن رجوع به عوض کند

این طلاق که نوعی طلاق بائن محسوب می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که زن از شوهر خود به قدری تنفر دارد که حاضر به واگذار کردن مالی به مرد است تا از شوهر خود طلاق بگیرد. مالی که زن واگذار می‌کند، ممکن است معادل مهریه باشد. در این نوع طلاق اگر زن پشیمان شود و رجوع کند، مرد نیز امکان رجوع را دارد، در غیر این صورت مرد امکان رجوع به زن را ندارد.

طلاق بائن

طلاق بائن یکی از انواع طلاق ها است که مرد حق رجوع به زن را ندارد. در طلاق بائن مرد در مدت عده زن، نمی‌تواند رجوع کند، یعنی اگر صیغه طلاق بین زوجین جاری شده باشد، مرد نمی‌تواند در دوران عده که چهار ماه و ده روز است، یا پس از آن برگردد و زن نیز در طول مدت عده حق دریافت نفقه را ندارد. طبق قانون مدنی، اگر طلاق در موارد زیر باشد، طلاق از نوع بائن است:

1. اگر قبل از نزدیکی و شروع زندگی زناشویی طلاق صورت پذیرد.
2. طلاق یائسه
3. طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
4. زن سه طلاقه

در این نوع طلاق، زن مالی را که می‌تواند کمتر از مهریه، برابر یا بیشتر از آن باشد را به مرد بذل کند. اگر پس از جاری شدن صیغه طلاق، زن یائسه یا باکره نیست، باید عده را نگه دارد. زمانی که صیغه طلاق جاری می‌شود، زن نباید در دوران عادت ماهانه خود باشد. موارد ذکر شده احکامی است که رعایت آن الزامی است.

طلاقی که قبل از نزدیکی و شروع زندگی زناشویی واقع شود

ممکن است زن و مرد قبل از ازدواج در دوران عقد یا قبل ازدواج دچار مشکل شوند و اقدام به جدایی کنند. در این صورت شرایط طلاق گرفتن و مهریه و عده با بعد از رابطه زناشویی متفاوت است. در این نوع طلاق برای دختر باکره عده نخواهد داشت و امکان رجوع مرد به زن وجود ندارد و زن بلافاصله بعد از طلاق می‌تواند با فرد دیگری ازدواج کند. اگر در دوران عقد و نامزدی طلاق بگیرند، مهریه زن نصف مهریه کامل او خواهد بود که مرد موظف است آن را پرداخت کند. در طلاقی که قبل از نزدیکی و شروع زندگی زناشویی واقع شود، با ارائه گواهی، می‌توان نام زوج و زوجه را از شناسنامه حذف کرد.

طلاق یائسه

در بخش‌های قبل توضیح دادیم که انواع طلاق چیست؟ حال می‌خواهیم درباره طلاق یائسه توضیحاتی ارائه دهیم. دلیل این طلاق که از نوع طلاق بائن است، یائسگی زن است که معمولا به اقتضای سن در پنچاه سالگی اتفاق می‌افتد، زن عادت ماهانه زنانگی نمی‌بیند و بارداری برای او امکان پذیر نیست. در طلاق یائسه، زن عده نخواهد داشت زیرا امکان بارداری زن وجود ندارد، به همین دلیل نیازی به نگه داشتن عده نیست و می‌تواند بلافاصله با فرد دیگری ازدواج کند.

طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد

خلع به معنی در آوردن و کندن و مبارات به معنی بیزار شدن است. یکی از انواع طلاق در ایران، طلاق خلع و مبارات مادام است که زن رجوع به عوض نکرده باشد و جزو طلاق بائن محسوب می‌شود که مرد امکان رجوع را ندارد. این طلاق، نوعی طلاق توافقی هم هست و زمانی رخ می‌دهد، که زن از شوهر خود به قدری متنفر است که حاضر می‌شود با واگذار کردن مالی به مرد از شوهر خود طلاق بگیرد. مالی که واگذار می‌شود، ممکن است معادل مهریه باشد. در این نوع طلاق اگر زن رجوع کند، مرد نیز امکان رجوع را دارد.

زن سه طلاقه

سه طلاقه به زنی می‌گویند که از همسر خود سه بار طلاق گرفته باشد. در این نوع طلاق، بعد از اینکه سه بار طلاق انجام شد، به طلاق بائن تبدیل شده و امکان رجوع به زن وجود ندارد. علاوه بر آن طبق قانون اگر زنی سه بار متوالی از همسر خود طلاق گرفته باشد، بر مرد حرام می‌شود و ازدواج چهارم آن‌ها به رسمیت شناخته نمی‌شود.

حقوقدانان گفته‌اند که سه طلاق با هم امکان پذیر نیست و مرد باید همسر را سه بار طلاق دهد. دو طلاق اول زمانی که در دوره عده رجوع کند یا نکاح جدیدی صورت گیرد. این شرایط برای زن این گونه است که نمی‌تواند با همسر سابق خود برای چهارمین بار ازدواج کند. اگر بعد از طلاق سوم با مردی دیگر ازدواج کرده و همسرش فوت کند یا جدا شوند، می‌تواند برای بار چهارم ازدواج صورت گیرد.

نکات حقوقی در انواع طلاق

طلاق به معنی جدا شدن زوجین و پایان زندگی مشترک است. انواع طلاق را نام ببرید؛ یکی از سوال‌هایی که ممکن است برای هر شخصی پیش بیاید. به طور کلی بر اساس اینکه چه کسی طلاق می‌گیرد به چند نوع تقسیم می‌شود: طلاق یک طرفه و طلاق توافقی. حکم قطعی طلاق چیست؟ برای انجام طلاق پس از درخواست، لازم است تا دادگاه حکمی صادر کند. این حکم مبنی بر عدم سازش یا حکم الزام به طلاق است که پس از آن صیغه طلاق در دفتر ثبت ازدواج و طلاق را جاری می‌شود.

سریع‌ترین نوع طلاق

باید بگوییم که سریع‌ترین راه طلاق به درخواست طرفین بستگی دارد. طلاق توافقی سریع‌ترین راه برای طلاق زوجین است. طرفین با مراجعه به مرکز مشاوره حقوقی خانواده و دریافت گواهی عدم امکان سازش از این مرکز می‌توانند آن را به دادگاه خانواده ارائه دهند و اقدام به جدایی و طلاق کنند. در طلاق توافقی نیازی به تعیین داور و ارائه نظر داوران به دادگاه ندارند.

جمع بندی

برخی زوجین برای ادامه زندگی دچار مشکلاتی می‌شوند که دیگر قادر به ادامه زندگی با یکدیگر نیستند. به همین دلیل تصمیم به طلاق و اتمام زندگی مشترک می‌گیرند. شرایط و مراحل انجام طلاق، حکم طلاق چیست و تفاوت انواع طلاق را در این مقاله از کارمنتو بیان کردیم که کمک بسیاری می‌کند و هم به آگاهی شما می‌افزاید.

برای دریافت مشاوره کسب و کار در حوزه مد نظر خود، می‌توانید به سادگی با مشاوران مجرب ما در ارتباط باشید.

مشاور کسب و کار