از جمله سوالاتی که در زمینه حقوقی برای بسیاری از افراد پیش می‌آید این است که قرار منع تعقیب چیست؟ به طور کلی محکام قضایی دو نوع رای صادر می‌کنند که به نام قرار و حکم شناخته شده‌اند. قرارها خود نیز در یک دسته‌بندی به قرارهای مقدماتی و قرارهای نهایی تقسیم می‌شوند. قرارهای مقدماتی در واقع قرارهایی هستند که پرونده را در مرحله‌ای از دادرسی برای صدور رای آماده می‌کنند.
قرارهای نهایی اما به انواعی از قرارها می‌گویند که با صادر شدن آن‌ها پرونده از مرجعی که در حال رسیدگی به آن هستند، خارج میشود. اما در پاسخ به این سوال که قرار منع تعقیب چیست، باید بیان کرد که از جمله قرارهای نهایی به شمار می‌رود که برای برخی از پرونده‌ها و در دادسراها صادر میشود. از آن‌جایی که قرار منع تعقیب دارای قوانین و مقررات ویژه‌ای است و اعتراض به قرار منع تعقیب نیز نیازمند رعایت یک سری شرایط خاصی است، توصیه میشود برای این نمونه از پرونده‌ها از خدمات مشاوره‌ای کارمنتو که به صورت آنلاین و تلفنی است، کمک بگیرید.
در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا به طور دقیق‌تر بدانید که قرار منع تعقیب یعنی چه و با نکات مهمی در این زمینه نیز آشنا شوید.
قرار منع تعقیب چیست؟
در ابتدا قصد داریم به طور واضح برای شما شرح دهیم که قرار منع تعقیب یعنی چه؟ در مقدمه برای شما شرح دادیم که محکام به طور کلی دو نوع رای به نام قرار و حکم صادر میکند که قرارها نیز به قرارهای مقدماتی و قرارهای نهایی تقسیم می‌شوند. از جمله انواع قرارهای نهایی که دادسراها صادر می‌کنند به قرار منع تعقیب معروف است. این قرار و دلایل صادر شدن آن در ماده 278 قانون آیین دادرسی کیفری مورد تصریح قانون‌گذار قرار گرفته است. اکنون که دانستید معنی قرار منع تعقیب چیست، در ادامه شما را با موارد صدور آن و همچنین نحوه اعتراض به آن اشاره می‌کنیم.
موارد صدور قرار منع تعقیب چیست؟
چه زمانی قرار منع تعقیب صادر می شود؟ لازم است بدانید که این نوع قرار به طور کلی در دو مورد زیر صادر خواهد شد:
- عملی از جانب متهم انجام شده ولی به عنوان جرم شناخته نمی‌شود.: با دقت به اصل قانونی بودن جرم و مجازات، تنها زمانی می‌توان یک عمل مرتکب شده را جرم دانست و مرتکب آن را مجازات کرد که قانون، این عمل را جرم تلقی کرده و برای آن نیز مجازاتی در نظر گرفته باشد. به همین دلیل اگر شخصی مرتکب عملی شده که بر اساس قانون این عمل انجام شده جرم تلقی نشود، نمی‌توان وی را مجازات کرد و قرار منع تعقیب صادر خواهد شد.
- ادله کافی برای اثبات جرم متهم وجود نداشته باشد: دلایل اثبات جرم در ماده 160 قانون مجازات اسلامی که در سال 1392 مصوب شده، مشخص گردیده است. بر اساس این ماده: «ادله اثبات جرم شامل اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در موارد قانونی و با علم قاضی است». بر این اساس در صورتی که یک جرم واقع شود اما دلایلی مانند اقرار، سوگند، شهادت، قسامه و علم قاضی وجود نداشته باشد، نمی‌توانید اتهام را ثابت کنید و در نتیجه قرار منع تعقیب باید صادر شود.
شرایط و نحوه اعتراض به قرار منع تعقیب
اکنون که دانستید قرار منع تعقیب کی صادر می شود، لازم است بدانید که در صورت لزوم و وجود شرایط می‌توانید نسبت به این قرار اعتراض نمایید. شاکی برای اعتراض به قرار منع تعقیب باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نماید و پس از کامل کردن فرم مربوطه و پیوست لایحه، این اعتراض را ثبت کند. بنابراین رسیدگی به اعتراض قرار منع تعقیب زمانی آغاز خواهد شد که اعتراض خود را به صورت کاملا آنلاین و الکترونیکی ثبت کنید. در زمینه نوشتن لایحه و تکمیل آن چند نکته مهم وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:
- اولا که برای اعتراض به قرار منع تعقیب دادسرا در قانون جدید شاکی باید به مدت زمان قانونی مشخص شده در ماده 274 قانون آیین دادرسی کیفری توجه نماید.
- دوما، مشخصات کامل از جمله اسامی شاکی و مشتکی عنه و همچنین آدرس دقیق آن‌ها به همان شکل که در شکوائیه ابتدایی ذکر شده است، در لایحه اعتراض به این قرار ذکر شود.
- سوما، تمامی مدارک و مستنداتی که در مرحله دادسرا در پرونده وجود داشته باید به لایحه پیوست داده شود تا دادگاه برای مطالعه کردن لایحه، به مرور مجدد پرونده نیازی نداشته باشد.
مهلت اعتراض به قرار منع تعقیب
در مورد زمان اعتراض به قرار منع تعقیب باید بیان کرد که هر شخصی که مقیم ایران باشد تنها 10 روز و شخصی که مقیم خارج کشور باشد فقط 1 ماه از تاریخ ابلاغ زمان خواهد داشت تا نسبت به قرار منع تعقیب اعتراض نماید. در صورتی که تمایل به اعتراض به قرار منع تعقیب خارج از مهلت قانونی داشته باشید می‌توانید با مشاوران کارمنتو در ارتباط باشید و در زمینه امکان داشتن و یا نداشتن این امر مشورت کنید.
چه کسی حق اعتراض به قرار منع تعقیب را دارد؟
بنابر ماده 265 قانون آیین دادرسی کیفری، قرار منع تعقیب قانون به طور کلی تنها در صورتی صادر میشود که یا شخص بر اساس قانون مرتکب جرمی نباشد و یا اینکه ادله لازم برای انتساب جرم به متهم وجود نداشته باشد. طبق بند الف ماده 270 قانون ذکر شده، اعتراض به قرار منع تعقیب با تقاضای شاکی امکان پذیر است. حال در صورتی که شاکی پرونده نسبت به این قرار اعتراض داشته باشد، می‌تواند با مراجعه به دادگاه صالح و با تنظیم لایحه مربوطه، این اعتراض را مطرح نماید.
در پاسخ به این سوال که بعد از اعتراض به قرار منع تعقیب چه میشود، باید بیان کرد که این اعتراض توسط مرجع مربوطه بررسی و به آن رسیدگی خواهد شد. برای مثال اگر شخصی به داشتن رابطه نامشروع متهم شده باشد، بازپرس برای وی اقدام به صادر کردن قرار منع تعقیب خواهد کرد و فرد شاکی می‌تواند این قرار منع تعقیب کیفری اعتراض نماید.
مشاوران حقوقی کارمنتو به صورت آنلاین و تلفنی که به صورت فوری و زیر یک دقیقه ارتباط برقرار میشود، افراد را در مسائل حقوقی راهنمایی می‌کنند و به عنوان یک پل ارتباطی بین افراد و سیستم حقوقی عمل می‌کنند تا از ورود به مشکلات قانونی جلوگیری شود.
مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض قرار منع تعقیب
بر اساس ماده 271 قانون آیین دادرسی کیفری مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض قرار منع تعقیب دادسرا در واقع دادگاه کیفری دو، دادگاه کیفری یک و دادگاه انقلاب خواهد بود. به این معنی که با دقت به این امر که رسیدگی به اصل اتهام در صلاحیت کدام نوع از مراجعه قضایی ذکر شده خواهد بود، اعتراض به قرار منع تعقیب نیز در آن مرجع رسیدگی خواهد شد.
برای مثال رسیدگی به جرایمی که مجازاتی مانند سلب حیات دارند همانند قتل در دادگاه کیفری یک رسیدگی می‌شوند که رسیدگی به اعتراض قرار منع تعقیب پرونده کیفری نیز در این دادگاه انجام خواهد شد. لازم به ذکر است که رای صادر شده برای اعتراض قرار منع تعقیب دادگاه کیفری یک نیز بر اساس مقررات قابلیت اعاده دادرسی کیفری خواهد داشت. بنابراین نه تنها دادگاه کیفری یک و دادگاه انقلاب بلکه صدور قرار منع تعقیب توسط دادگاه کیفری دو نیز با وجود شرایط امکان پذیر است.
اقدام بازپرس بعد از صدور قرار منع تعقیب
اکنون که به طور دقیق دانستید منع تعقیب یعنی چه لازم است بدانید هنگامی که بازپرس قرار متع تعقیب صادر نماید، باید آن را به صورت فوری به دادستان و یا دادیار اظهار نظر برساند. دادستان و یا دادیار نیز موظف است تا حداکثر سه روز از دریافت نظر بازپرس، پرونده را بررسی و نظر خود را به شکل کتبی اعلام کرده و پرونده را به بازپرس تحویل دهد.
لازم به ذکر است که در صورت موافقت دادستان با منع تعقیب صادر شده از طرف بازپرس، قرار تامین و یا نظارت قضایی بلافاصله ملغی خواهد شد و به قطعیت قرار مزبور نیازی نخواهد بود و در صورت بازداشت شدن متهم آزاد شده و قاضی نیز باید از قرار تامین ماخوذه رفع اثر کند.
در صورت تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه معنی قرار منع تعقیب و یا ثبت شکایت پس از قرار منع تعقیب از مشاوران کارمنتو کمک بگیرید، کارمنتو به دلیل همکاری با بیش از 350 مشاور برتر کشور و استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های دنیا بهترین و سریع‌ترین خدمات مشاوره‌ای را در اختیار شما قرار می‌دهد.
تصمیمات دادگاه نسبت به اعتراض قرار منع تعقیب
پس پاسخ دادن به این سوال که منع تعقیب یعنی چه، لازم است بدانید که پس از اینکه شاکی نسبت به قرار منع تعقیب پرونده اعتراض کرد و این اعتراض به شعبه صالح به رسیدگی ارجاع داده شد، بر اساس ماده 274 و 273 قانون آیین دادرسی کیفری، دادگاه نسبت به این قرار در یک جلسه فوق العاده رسیدگی خواهد کرد و در نهایت تصمیم دادگاه نسبت به آن به 3 شکل زیز خواهد بود:
1. تایید قرار دادسرا
در صورتی که دادگاه این نظر را داشته باشد که قرار منع تعقیب با دقت به مفاد پرونده و البته تحقیقات انجام شده، به صورت صریح و مطابق با قرار منع تعقیب در قانون جدید و با رد اعتراض به قرار منع تعقیب، قرار صادر شده را تایید میکند. لازم به ذکر است که قرار رد اعتراض شاکی و تایید منع تعقیب در این مرجع قانونی، قطعی و غیر قابل اعتراض است.
2. نقض قرار منع تعقیب
در صورتی که دادگاه پس از رسیدگی با دقت به مفاد پرونده و مستندات و همچنین دلایل شاکی، به عدم صحت قرار منع تعقیب برسد، بر اساس ماده 274 قانون آیین دادرسی کیفری قرار را نقض و قرار جلب به دادرسی صادر میشود تا پرونده مجدد به دادسرا بازگردانده شود. پس از آن بازپرس، متهم را احضار کرده و اتهام را به وی شرح خواهد داد و پس از گرفتن تامین مناسب و همچنین دریافت کردن آخرین دفاع متهم این پرونده را به دادگاه ارسال خواهد شد که قرار منع تعقیب از دادگاه به رای نهایی خواهد رسید.
3. نقض تحقیقات
پیش از قطعی شدن قرار منع تعقیب و هنگامی که دادگاه پس از رسیدگی به اعتراض به این نتیجه برسد که تحقیقات انجام شده از سمت دادسرا به شکل ناقص انجام شده است، در این صورت بدون اینکه نفیا و یا اثباتا نسبت به اعتراض شاکی تصمیمی بگیرد و صحت آن را مشخص نماید، قرار رفع نقص صادر خواهد کرد و پرونده مجددا به دادسرا بازگردانده میشود تا رفع نقص شود.
آیا قرار منع تعقیب در صورت قطعیت از اعتبار امر مختومه برخوردار است؟
در مورد قرار منع تعقیب و مختومه شدن پرونده باید بیان کرد که قرار منع تعقیب که به دلیل جرم نبودن عمل انجام شده صادر گردیده و قطعی است از اعتبار مختومه برخوردار شده و نمی‌توان متهم را به دلیل عمل انجام شده تعقیب نمود. اما قرار منع تعقیبی که به دلیل عدم داشتن ادله کافی از دادسرا صادر و قطعی شده، فقط در صورتی که دلایل جدیدی به دست آید، می‌توان متهم را مجدد به آن اتهام تعقیب نمود.
شرایط تعقیب مجدد قرار منع تعقیب
در صورتی که قرار منع تعقیب در دادسرا قطعی نشده باشد و نسبت به آن نیز هیچ اعتراضی ثبت نشده با نظر دادستان می‌توان فقط برای یک‌بار اقدام به تعقیب مجدد کرد. در صورتی که نسبت به قرار اعتراض شود و آن قرار در دادگاه کاملا قطعی شده باشد با درخواست دادستان و اجازه دادن دادگاه صالح، می‌توان متهم را برای یک‌بار به همان اتهام تعقیب کرد.
لازم به ذکر است که قرار منع تعقیب به دلیل عدم پیگیری نیز ممکن است صادر شود که توصیه می‌کنیم برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه و همچنین دریافت نمونه قرار منع تعقیب و یا داشتن سوالاتی در مورد هزینه اعتراض به قرار منع تعقیب از مشاوران کارمنتو که در یک پلتفرم جامع ویژه مشاور و کارفرما حضور دارند، راهنمایی بگیرید.
تفاوت حکم برائت و قرار منع تعقیب
در مورد تفاوت قرار منع تعقیب با حکم برائت باید بیان کرد که بر حسب جرم‌هایی که انجام می‌شوند، مجازات مختلف و به نوبه آن حکم‌های متفاوتی نیز صادر می‌کنند. در صورتی که جرم یک فرد ثابت شود به عنوان مجرم شناخته خواهد شد. اما اگر جرم ثابت نشود و فرد بی‌گناه باشد، در این شرایط حکم برائت برای وی صادر خواهند کرد. برخی اوقات برای مجرم قرار منع صادر میشود، در برخی شرایط مجرم در هنگام ارتکاب جرم شرایط خاصی مانند محجوریت بوده است. در این شرایط با نظر دادستان قرار منع صادر خواهد شد.
تفاوت قرار موقوفی و قرار منع تعقیب
در مورد فرق قرار منع تعقیب با قرار موقوفی تعقیب باید بیان کرد که در قرار منع تعقیب دلیلی بر ارتکاب و یا انتساب جرم وجود ندارد، اما در مورد قرار موقوفی تعقیب کردن مقام قضائی بدون دقت به اینکه رفتار ارتکابی جرم باشد یا خیر و بدون توجه به اینکه متهم جرمی انجام داده یا نه و به دلیل اینکه قانون‌گذار ادامه تعقیب ر;ا مجاز ندانسته، قرار موقوفی تعقیب صادر خواهد شد.
سخن پایانی
از جمله قرارهای پرکاربرد که توسط دادسراها صادر میشود به نام قرار منع تعقیب شناخته میشود. این قرار زمانی صادر میشود که رفتار ارتکابی جرم نباشد و یا اینکه رفتار ارتکابی جرم باشد اما ادله کافی برای انتساب آن به متهم در دست نباشد. در این مقاله سعی کردیم به طور کامل برای شما شرح دهیم که قرار منع تعقیب یعنی چی و همچنین توضیح دهیم که حکم قرار منع تعقیب چیست. در صورت تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید با مشاوران کارمنتو در ارتباط باشید و مشاوره فوری در هر جای ایران در لحظه و زیر یک دقیقه، دریافت نمایید.
از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
سوالات متداول درمورد قرار منع تعقیب
-
قرار منع تعقیب چه زمانی و توسط چه کسی صادر میشود؟
در صورتی که دادسرا به این نتیجه برسد که عمل انتسابی توسط متهم انجام نشده و دلایل این اتهام کافی نباشد، قرار منع تعقیب صادر خواهد شد. در صورتی که عمل متهم وصف کیفری نداشته باشد، قرار منع تعقیب صادر خواهد شد.
-
آیا قرار منع تعقیب باعث خروج پیگیری شکایت میشود؟
بله. در حقیقت این قرار باعث میشود شکایت از جریان رسیدگی خارج و پیگیری اتهام نیز متوقف شود. بدین ترتیب صادر شدن این قرار از ورود پرونده به دادگاه کیفری جلوگیری میکند.
-
قرار منع تعقیب باعث مختومه شدن پرونده میشود؟
در صورتی که پس از تحقیقات مشخص شود که مشتکی عنه جرمی انجام نداده، قرار منع تعقیب صادر میشود. با صادر شدن این قرار، پرونده مختومه میشود.
-
آیا قرار منع تعقیب قابل اعتراض است؟
بر اساس ماده 270 قانون، اعتراض به قرار منع تعقیب با تقاضا کردن شاکی ممکن خواهد بود. در صورتی که شاکی به این قرار اعتراض داشته باشد، می‌تواند در دادگاه صالح و با تنظیم کردن لایحه اعتراض خود را ثبت نماید.
-
مهلت اعتراض به قرار منع تعقیب تا چه زمانی است؟
مهلت اعتراض به قرار منع تعقیب برای افراد مقیم ایران 10 روز و برای اشخاص مقیم خارج کشور، یک ماه در نظر گرفته میشود.
