تمام کسانی که به هر شکلی مشغول به کار هستند و حقوق دریافت می‌کنند و برای آن‌ها بیمه تامین اجتماعی لحاظ شده است، و یا قرارداد رسمی اداره کار را دارند باید بخشی از حقوق دریافتی خود را به عنوان مالیات حقوق به وزرات اقتصاد و دارایی پرداخت نمایند. این قانون شامل کلیه مشاغل و افرادی میشود که حقوق دریافت می‌کنند و برای آن‌ها بیمه رد میشود.
میزان مالیات بر درآمد حقوق و دستمزد در هر سال متفاوت بوده و طبق بخشنامه‌هایی به کلیه کارفرماها و بنگاه‌های اقتصادی اعلام میشود و آن‌ها باید مالیات تعلق گرفته به حقوق و مزایای کارکنان خود را کسر کرده و به حساب مشخص شده وزرات امور اقتصادی و دارایی واریز نمایند.
در ادامه این مقاله به تعریف مالیات حقوق، مواد قانونی و تبصره‌ها به همراه بخشنامه مالیاتی سال جدید می پردازیم.
مالیات حقوق چیست؟
مالیات حقوق مبلغی است که از حقوق کارگر برداشت و به صندوق دولت پرداخت میشود. هر ساله مبلغ معافیت مالیاتی حقوق کارگران و کارمندان توسط هیات دولت تعیین و اعلام میشود.
براساس قانون مالیات مستقیم، دو دسته کلی مالیات داریم که یکی از آن‌ها مالیات بر دارایی است و دیگری مالیات بر درآمد. مالیات حقوق درست در دسته مالیات بر درآمد جای میگیرد و با مالیات بر دارایی از نظر نرخ و پرداخت متفاوت است.
مالیات بر درآمد حقوق از عناصر مهم تشکیل‌دهنده مالیات بر درآمد است. از آنجا که این درآمد از حق مالیات حقوق کارکنان کسر میشود، منبع درآمد تقریباً مطمئنی برای دولت است و یکی از نقش‌های اصلی آن، تأمین هزینه‌های دولت است. طبق ماده یک قانون مالیات‌های مستقیم، تمام افراد حقیقی و حقوقی که در داخل کشور، با فعالیت اقتصادی، خدماتی و غیره درآمد کسب می‌کنند، مشمول پرداخت مالیات هستند.
این امر منجر به توزیع عادلانه درآمد که از بارزترین اهداف تئوری‌های مالیاتی است، میشود. مالیات بر حقوق در نـظام مـالیاتی ایران به‌صورت جزئی از مالیات بر درآمد در نظر گرفته میشود و در ردیف مالیات‌های مـستقیم قـرار میگیرد و میزان این مالیات معمولاً به‌صورت نسبتی از درآمد شخصی تعیین میشود. طبق قانون مالیات بر حقوق این مالیات از نظر حجم، ثبات، کارایی و سهولتی که در وصول دارد و همین‌طور ظرافتی که در منشأ و تعلق واقعی آن موردنظر اسـت، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در ماده 82 قانون مالیات‌های مستقیم به طور کامل توضیح داده شده است که مالیات حقوق و دستمزد چیست و به چه کسانی تعلق می گیرد جهت اطلاع کامل از متن ماده به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
مالیات حقوق و دستمزد در کدام دسته بندی انواع مالیات جای میگیرد؟
طبق ماده 86 قانون مالیات‌های مستقیم و تبصره این ماده، مالیات حقوق و دستمزد جزء مالیات‌های تکلیفی محسوب میشود. مالیات تکلیفی بدین معناست که شناسایی مبلغ و پرداخت مالیات بر درآمد حقوق پرسنل به عهده پرداخت کننده حقوق (کارفرما) است و پرسنل در قبال این امور وظیفه‌ای ندارند.
همچنین در یک دسته بندی کلی مالیات به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم‌‌می‌شود:
- مالیات مستقیم:مالیات‌های که مستقیماً از دارایی و درآمد اشخاص (حقیقی یا حقوقی) حاصل‌‌می‌شود؛ مانند مالیات بر درآمد حقوق و مالیات بر دارایی.
- مالیات غیرمستقیم: مالیاتی که به قیمت کالا و خدمات تعلق میگیرد و به مصرف کننده منتقل‌‌می‌شود. مانند مالیات بر ارزش افزوه و مالیات واردات.
بنابراین مالیات بر درآمد حقوق یا مالیات حقوق یک مالیات مستقیم و تکلیفی است.
مالیات حقوق شامل چه مواردی است؟
بر اساس قانون مالیات حقوق و دستمزد کامل ترین فهرست اقلام حقوق مشمول مالیات در قالب 66 عنوان ارائه شده است که فهرست آن‌ها به این صورت زیر است:
- حقوق اصلی (ثابت)
- اضافه کار
- کسری انبار
- محرومیت از تسهیلات زندگی
- فوق العاده محل خدمت
- فوق العاده مرزی
- فوق العاده شرایط محیط کار
- نوبت کاری
- فوق العاده کشیک
- فوق العاده جذب
- مزایای ارزی
- ایاب و ذهاب
- حق خوار و بار
- حق امضاء
- حق باجه
- حق سرپرستی
- حق مدیریت
- حق خزانه
- حق سرایداری
- حق حسابرسی
- حق پاسداری
- حق نمایندگی بیمه
- حق ترانسپورت و سرویس
- حق دیپلم
- برودت (بدی آب و هوای سردخانه)
- حق فنی
- حق انبارداری
- حق شیفت
- حق یک وعده غذا
- حق پول نهار و شام
- فوق العاده نگهبانی
- فوف العاده کشیک
- حق ثابت
- حق افزایش بهره وری تولید
- حق تولید
- حق کمیسیون فروش
- جمعه کاری
- جیره نقدی
- مزایای نقدی
- پول صبحانه
- مزایای تولید
- کارمزد
- فوق العاده محل خدمت
- پول اتوبوس (غیر از خرج خرید)
- فوق العاده سیاری
- حق آنکال
- حق آکورد (تولید)
- فوق العاده کیلومتری
- حق مشاوره
- پول جارو
- حق مسکن
- سایر مزایای غیر نقدی به قیمت تمام شده
- مسکن با اثاثیه
- مسکن بدون اثاثیه
- اتومبیل اختصاصی با راننده
- اتومبیل اختصاصی بدون راننده
- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال
- سایر مزایای پرداختنی غیر نقدی به کارگران
- تغذیه
- پول شیر
- حق تأهل
- حق عیال
- حق اولاد
- پول لباس کار
- بهای صابون
- کسری انبار
از کلیه دریافتیهای کارگر (موارد فوق الذکر) مالیات کسر‌‌می شود مگر در موارد زیر:
- بازخرید ایام مرخصی
- کمک هزینه عائله مندی
- هزینه سفر و فوق العاده ماموریت
- عیدی
- پاداش آخر سال
- کمک هزینه مسکن و خوار و بار در ایام بیماری
- حق شیر
- پاداش نهضت سواد آموزی
- حق التضمین (کسرصندوق)
از طریق مشاوره مالیاتی آنلاین تلفنی بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت از طریق تماس امن پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
ابلاغ بخشنامه مالیات حقوق 1402
با توجه به قوانین بند (ص) تبصره 6 و بند (و) تبصره 9 قانون بودجه سال 1402 مالیات حقوق کارگران و کارکنان موسسات دولتی و خصوصی به شرح زیر مقرر میشود:
این قانون شامل کلیه مشاغل و افرادی که بیمه برای آن‌ها رد میشود و روند دریافتی مشخصی از یک کارگاه یا شخص را دارند، میشود. نحوه محاسبه مالیات بر درآمد و فاکتورهایی که شامل مالیات‌‌می‌شوند به صورت زیر است:
- بر اساس ماده 84 قانون مالیات‌های مستقیم سقف معافیت مالیاتی 1میلیارد و 200میلیون ریال تعیین شده است. یعنی به افرادی که سالانه از این مبلغ درآمد کمتری دارند تخفیف مالیاتی داده شده و یا در سال جاری از پرداخت مالیات حقوق و دستمزد معاف می شوند.
- هر سال با توجه به شرایط اقتصادی و رکود بازار و همچنین سرانه تولید و‌‌میزان تورم در کشور دستمزد سالانه و مالیات مربوط به آن تعیین‌‌می‌شود. قانون مالیات بر درآمد حقوق سال 1402 هم در ابتدای همین سال توسط وزرات اقتصاد و امور دارایی مصوب و به همه افراد ذی‌ربط از جمله کارخانه‌ها و ادارات ابلاغ شد. جدول مالیات حقوق 1402 برای همه افرادی که مشمول بیمه هستند و سایر افرادی که قرارداد مشخص دارند، لازم اجرا بوده و باید هر ماه مبلغ تعیین شده به حساب وزارت اقتصاد و امور دارایی واریز شود.
- مالیات حقوق سال 1402 بر اساس مجموع دریافتی یک شخص در پایان هر ماه محاسبه‌‌می‌شود. یعنی‌‌میزان دستمزدی که هر فرد از جمع مبلغ پایه، حق اولاد، بن خوارو بار و حق مسکن دریافت‌‌می کند (به جزء عیدی و کارانه) مشمول این قانون در سال‌‌می شود.
- بر اساس این بخشنامه در ازای فرزند سوم یا بیشتر که پس از آبان ماه 1400 متولد شده اند تخفیف مالیاتی اعمال شده و والدین کارمند سالانه 15% کمتر نسبت به سایر کارکنار مالیات بر حقوق پرداخت‌‌می کنند.
اگر در زمینه نرخ و میزان مالیات بر حقوق نیازمند اطلاعات بیشتری بودید حتما از مشاوران متخصص در کارمنتو راهنمایی بگیرید. همچنین‌‌می توانید سوالات خود را در زمینه جایگاه مالیات حقوقی و دیگر موارد نیز در قسمت نظرات سایت مطرح کنید.
مالیات حقوق کارگران چگونه محاسبه میشود؟
مالیات و درصد آن هر ساله یک مسئله مهم برای تمامی مشمولان بوده و در واقع همه مودیان در ابتدای سال منتظر اعلام بخشنامه مراجع قانونی در خصوص میزان “ساو” هستند اما در میان همه مودیان و مشمولان، مالیات کارگران و افرادی که در کارخانه‌های تولیدی یا خدماتی کار‌‌می‌کنند به دلیل اینکه سطح درامد پایین تری دارند از اهمیت خاصی برخوردار بوده و همیشه مورد توجه رسانه‌‌ها قرار گرفته است.
اینکه نمایندگان کارگران در مجمع تعیین کننده ساو چقدر می‌توانند حقوق کارگران را رعایت کنند و چقدر شرایط اقتصادی و تورم در تعیین میزان “ساو” ها موثر است همه بستگی به کمسیون تعیین کننده مالیات‌ها دارد و در نهایت خروجی این کمسیون الزام قانونی برای دریافت ”ساو“ها می شود؛ و کارفرمایان موظف میشوند قبل از پرداخت حقوق کارگران خود مالیات تکلیفی آن را کسر کرده و باقی مانده حقوق را به حساب آن‌ها واریز نمایند.
جدول معافیت مالیات حقوق ماهانه سال 1402
| از مبلغ | تا مبلغ | مشمول مالیات | نرخ | مالیات متعلقه |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 100,000,000 | 0 | 0% | معاف |
| 100,000,001 | 140,000,000 | 40,000,000 | 10% | 4,000,000 |
| 140,000,001 | 230,000,000 | 90,000,000 | 15% | 13,500,000 |
| 230,000,001 | 340,000,000 | 110,000,000 | 20% | 22,000,000 |
| 340,000,001 | به بالا | X | 30% | X*30% |
جدول معافیت مالیات حقوق سالانه 1402
| از مبلغ | تا مبلغ | مشمول مالیات | نرخ | مالیات متعلقه |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 1,200,000,000 | 0 | 0% | معاف |
| 1,200,000,001 | 1,680,000,000 | 480,000,000 | 10% | 48,000,000 |
| 1,680,000,001 | 2,760,000,000 | 1,080,000,000 | 15% | 162,000,000 |
| 2,760,000,001 | 4,080,000,000 | 1,320,000,000 | 20% | 264,000,000 |
| 4,080,000,001 | به بالا | X | 30% | X*30% |
معافیت های مالیات بر درآمد حقوق
بطور کلی معافیت‌های مالیات حقوق بر ۱۳ قسم است که در ماده 91 مالیات مستقیم به شرح زیر تصریح شده اند:
- رؤسا و اعضای مأموریت‌های سیاسی خارجی درایران و رؤسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی فوق‌العاده دول خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل و همچنین رؤسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی سازمان ملل متحد و مؤسسات تخصصی آن در ایران نسبت به درآمد حقوق دریافتی از سازمان و مؤسسات مزبور در صورتی که تابع دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند.
- رؤسا و اعضای مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان مؤسسات فرهنگی دولت خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل.
- کارشناسان خارجی که با موافقت دولت جمهوری اسلامی ایران از محل کمک‌های بلاعوض فنی و اقتصادی و علمی و فرهنگی دولت خارجی و یا مؤسسات بین المللی به ایران اعزام میشوند؛ نسبت به حقوق دریافتی آنان از دولت متبوع یا مؤسسات بین المللی مذکور.
- کارمندان محلی سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌ها ونمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت جمهوری اسلامی ایران در صورتی که دارای تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند به شرط معامله متقابل.
- حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده که در موقع بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق بگیر پرداخت میشود. (درمورد سن بازنشستگی مردان و زنان بیشتر بدانید)
- هزینه سفر و فوق العاده مسافرت مربوط به شغل.
- مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه‌های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار میگیرد.
- وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن.
- عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعاً معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده 84 مالیات مستقیم این قانون.
- خانه‌های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص در اختیار مأموران کشوری گذارده میشود.
- وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آن‌ها مستقیماً یا به وسیله حقوق بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت کند.
- مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون.
- درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان.
سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم مصوب در سال 1402 سالانه یک میلیارد و دویست میلیون ریال (1.200.000.000) ریال تعیین شد که معادل صد میلیون (100,۰۰۰,۰۰۰) ریال در ماه است.
مهلت ارسال مالیات حقوق
بر اساس قانون مالیات حقوق و دستمزد مهلت ارسال لیست مالیات حقوق تا پایان ماه بعد است مثلا برای فروردین ماه تا پایان اردیبهشت ماه مهلت ارسال وجود دارد.
جرائم عدم ارسال و پرداخت مالیات حقوق
در قانون مالیات ایران جریمه عدم پرداخت مالیات حقوق به این شکل در نظر گرفته شده است که اگر کارفرما لیست حقوقی پرسنل خود را دیر تر از مهلت تعیین شده برای سازمان مالیاتی ارسال نماید 2% کل حقوق پرداختی جریمه تعلق می گیرد. همچنین برای هر ماه دیرکرد پرداخت مالیات حقوق و دستمزد 2.5% کل مالیات جریمه درنظر گرفته‌‌می شود و این جریمه تا زمان پرداخت تمدید شده و هیچگونه بخششی برای آن مقرر نشده است.
نتیجه گیری
در این مقاله دریافتیم که؛ تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که منبع درآمدی به ریال در ایران دارند بایستی بر اساس نرخ تعیین شده و میزان درآمد سالانه خود در پایان هر دوره مالی تا مهلت مقرر برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی مبلغی را تحت عنوان مالیات بر حقوق به دولت پرداخت نمایند که برای دریافت راهنمایی بیشتر می‌توانید با مشاوران کارمنتو در ارتباط باشید.
از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
سوالات متداول درمورد مالیات حقوق
1. مالیات بر درآمد حقوق چیست؟
مبلغی است که مقدار سالانه آن توسط سازمان امور مالیاتی تعیین شده و در موعد مقرر پس از تکمیل و تسلیم اظهار نامه مالیاتی از حساب کارگر یا کارمند برداشت شده و به حساب دولت واریز میشود.
2. مالیات حقوق شامل چه مواردی است؟
به مجموع دریافتیهای کارگر یا کارمند از جمله حق مسکن، حق اولاد و… درصدی مالیات تعلق میگیرد که بایستی در مهلت تعیین شده پرداخت شود.
3. آیا مالیات از حقوق کارگر کم می شود؟
بله؛ مبلغ مالیات از مجموع کل حقوق کارگر کسر شده و هیچ تفاوتی با کارمندان رسمی اداره‌های دولتی ندارد
4. نحوه محاسبه مالیات حقوق چگونه است؟
از مبلغ حقوق پرداختی معافیت ماهانه (100.000.000 ریال) کسر میشود و مالیات براساس مانده طبق ماده 131 قانون مالیات مستقیم محاسبه میشود.
5. نرخ و مهلت پرداخت مالیات بر درآمد حقوق چقدر است؟
مهلت ارسال لیست مالیات بر حقوق برای هر ماه تا پایان ماه بعد مهلت دارد، نرخ مالیات حقوق نیز براساس ماده 131 قانون مالیات مستقیم محاسبه میشود.
