هرگاه فرد شاغل بیمار شود و آن بیماری مانع از انجام خدمت او باشد، می‌تواند از مرخصی استعلاجی استفاده نماید لیکن نحوه، مدت، حقوق و مزایای کارکنان برحسب زمان استفاده از این مرخصی متفاوت است. جهت کسب اطلاعات در خصوص قوانین انواع مرخصی، با نصب اپلیکیشن کارمنتو و مراجعه به بخش خدمات مشاوره بیمه و قانون کار، از کارشناسان این حوزه مشاوره دریافت کنید.
مرخصی استعلاجی شامل معافیت موقت از کار و عدم توانایی ادامه کار توسط شخص بنا به دلایلی مانند بیماری، تصادف و یا حادثه است. با این حال شرایط استفاده از ایام مرخصی، حقوق و مزایا، نحوه درخواست و مدت زمان آن برای افراد متفاوت خواهد بود. به طور کلی تمامی افرادی که تحت پوشش تامین اجتماعی قرار داشته باشند، می توانند از این مرخصی استفاده کنند. کارمندان و شاغلینی که در شرکت‌ها و سازمان‌ها مشغول به کار هستند، مجاز به استفاده از این نوع مرخصی تنها بر اساس قوانین و آیین نامه های داخلی همان شرکت و یا سازمان هستند. در چنین شرایطی سازمان تامین اجتماعی مسئولیت پرداخت حقوق و مزایای افراد و همچنین سایر موارد مربوطه را را بر عهده نخواهد گرفت.
گاهی درخواست مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی برای افراد شاغل به حدی دشوار است که با وجود برخورداری از شرایط، از آن چشم پوشی می‌کنند. با این حال اگر افراد با قوانین تامین اجتماعی در خصوص این نوع مرخصی آگاهی داشته باشند، در کمترین زمان ممکن قادر به طی مراحل آن خواهند بود. طی سال های اخیر و بر اساس آخرین تغییراتی که در قوانین مربوط به این مرخصی اعمال شده است، منافع مشمولان بیشتر مد نظر قرار گرفته شده است. در ادامه به بیان مفصل موارد و نکاتی مهم در خصوص این مرخصی خواهیم پرداخت.
همه چیز در مورد شرایط و قوانین مرخصی استعلاجی
مرخصی استعلاجی یکی از انواع مرخصی است که شامل تمامی کارکنان، ادارات، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و غیر دولتی و همچنین افراد تحت پوشش تامین اجتماعی خواهد شد. بر اساس ماده 59 قانون تامین اجتماعی، تمامی افراد به شرط عدم توانایی اشتغال به کار مشمول دریافت این مرخصی میشوند. همچنین این افراد مستحق دریافت غرامت با رعایت شرایط ذیل خواهند بود.
- افراد تحت پوشش بیمه که بر اثر حوادث ناشی از کار و غیر ناشی از کار یا بیماری تحت درمان قرار گرفته باشند.
- در صورتی که بیمه شدگان به سبب بیماری و طبق گواهی پزشک نیاز به مراقبت و استراحت مطلق یا بستری شدن داشته باشند از شرایط استعلاجی پزشکی برخوردار هستند. همچنین این افراد باید در تاریخ اعلام بیماری مشغول به کار بوده و یا در مرخصی استحقاقی بسر برده باشند.
قانون مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی
قانون مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی به منظور پیشگیری از بروز اختلاف و کشمکش میان کارفرما و کارگر تعیین شده و رعایت آن از سوی طرفین ضروری است. بر اساس بند ۷ ماده ۲ قانون تامین اجتماعی، در شرایطی که بیماری از لحاظ جسمی و روحی سلامت افراد را تحت تاثیر قرار دهد و مانع از کار کردن آنان شود افراد مشمول دریافت این مرخصی با حقوق و مزایا قرار خواهند گرفت. همچنین بر اساس ماده ۷۴ قانون کار مدت زمانی که افراد در این مرخصی به سر می برند جزو سابقه کاری آنان به حساب می‌آید. علاوه بر آن در زمان بازنشستگی این ایام را نیز به حساب آورده و در عمل آن را ملاک عمل قرار می‌دهند.
بر اساس ماده 62 قانون تامین اجتماعی، فرد می‌تواند بخشی از حقوق و مزایا در مرخصی استعلاجی خود را دریافت کند. لازم به ذکر است جهت محقق شدن چنین حالتی به ارائه گواهی یا مدارک پزشکی دال بر نیاز به بستری و یا استراحت مطلق نیاز دارد. البته گواهی پزشکی صادر شده تنها زمانی مورد قبول واقع میشود که از سوی پزشک معتمد و دفتر تامین اجتماعی صادر شده باشد. امروزه و به لطف فناوری‌های پیشرفته کارفرمایان می‌توانند جهت محاسبه حقوق کارکنان خود از نرم افزار حقوق و دستمزد استفاده کنند که تا حد زیادی از بروز اشتباه در محاسبه جلوگیری می‌کند.
علاوه بر موارد ذکر شده طبق بند یک ماده 62 قانون تامین اجتماعی غرامت دستمزد مرخصی استعلاجی از اولین روزی که فرد تحت بیمه قادر به کار کردن نباشد به او پرداخت می شود. البته عدم کارکرد او باید بر اثر حادثه یا بیماری حرفه‌ای بوده و سازمان تأمین خدمات آن را تایید کرده باشد. باید یادآور شد در مواردی که عدم اشتغال به کار و معالجه به سبب بیماری باشد، در صورتی که بیمار در بیمارستان بستری نشود، غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت خواهد شد.
مدت مرخصی استعلاجی
مدت زمان مرخصی استعلاجی قانون کار 3 روز است که در صورت بستری شدن فرد در بیمارستان و نیاز او به مراقبت‌های پزشکی، مدت زمان ذکر شده با حقوق خواهد بود. همچنین جزو سابقه کار و بازنشستگی فرد نیز محاسبه میشود. این در حالی است که مبلغی بابت غرامت دستمزد به فرد تعلق نمی گیرد. در واقع بعد از مدتی و در صورت وجود شرایط لازم، حقوق این مرخصی به حساب فرد واریز میشود. بنابراین در جواب این پرسش متداول که مرخصی استعلاجی چند روز است؟ باید گفت که مدت زمان کمتر از سه روز جزو این نوع مرخصی محسوب نمی‌شود.
مرخصی استعلاجی در ماه
مدت زمان مرخصی استعلاجی در ماه بر اساس قانون سازمان تامین اجتماعی نامحدود است. همچنین مدت پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، نیز بدون محدودیت زمانی و تعداد دفعات خواهد بود. به این معنی که تا زمانی که شخص تحت بیمه، بنا به تشخیص سازمان تامین اجتماعی قادر به کارکردن نباشد و به نوع از کار افتاده هم به حساب نیاید مشمول پرداخت غرامت دستمزد خواهد بود. برای آشنایی بیشتر با بیمه از کار افتادگی و مشمولان آن، به مقاله مربوطه در وبسایت کارمنتو مراجعه کنید.
مرخصی استعلاجی در سال
میزان مرخصی استعلاجی در سال با تایید پزشک معتمد ۴ ماه است. در تبصره 2 ماده 84 قانون مدیریت خدمات کشوری مدت زمانی که افراد در طول سال می توانند از این مرخصی استفاده کنند را به این صورت شرح داده‌اند.
کارمندان و کارکنان دستگاه‌های اجرایی، بر اساس گواهی پزشک معتمد، می‌توانند حداکثر از چهار ماه مرخصی در سال استفاده کنند. مرخصی از نوع استعلاجی مربوط به کارمندان دولت، برای بیماری‌های صعب العلاج، به تشخیص وزارت بهداشت دارای محدودیت نیستند. در سازمان‌های خصوصی نیز مدت زمان استفاده از این مرخصی اغلب بر اساس آیین نامه‌ها و قوانین داخلی تعیین میشود. گفتنی است که موارد ذکر شده مربوط به مرخصی استعلاجی در قانون کار است.
حال ممکن است این سوال پیش بیاید که مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی چند روز در سال است؟ به نظر می‌رسد بیمه شدگان تامین اجتماعی از این مرخصی بر اساس قانون سازمان بیمه تامین اجتماعی بهره‌‍مند خواهند شد. به این معنی که افراد می توانند بسته به شرایط خود و میزان نیاز به این مرخصی، بدون محدودیت و در تمام طول سال از آن استفاده کنند. باید خاطر نشان کرد که تعداد روزهایی که افراد می‌توانند بدون بازگشت به کار و به صورت مداوم از این مرخصی استفاده نمایند، تابع قوانین و شرایط و قوانین تامین اجتماعی است.
شرایط مرخصی استعلاجی بیمه تامین اجتماعی
شرایط مرخصی استعلاجی بیمه تامین اجتماعی به ترتیب ذیل است.
افراد تحت بیمه که برای معالجه و یا دریافت درمان های توانبخشی به مراکز درمانی مراجعه می کنند و به تشخیص پزشک موقتا قادر به کار نباشد، مشمول این مرخصی خواهد بود. همچنین اگر فرد بیمه شده بر اثر عواملی همچون:
- حوادث ناشی از کار
- بیماری غیر معمولی تحت درمان قرار گرفته باشد نیز شرایط استعلاجی بیمه تامین اجتماعی را دارا خواهد بود.
علاوه بر آن اگر شخص تحت بیمه بنا به دلایلی مانند:
- بیماری
- ناتوانی جسمی
بر اساس گواهی پزشک نیاز به استراحت و مراقبت در بیمارستان داشته باشد می‌تواند از مدت مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی استفاده کند.
شرایط مرخصی استعلاجی بیشتر از 3 روز در قانون کار
شرایط مرخصی استعلاجی بیشتر از سه روز در قانون کار، با تایید سازمان تامین اجتماعی، جزو سوابق کار و بازنشستگی کارگران محسوب خواهد شد. بر این اساس، در صورتی که بیماری فرد معمولی باشد اما نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد غرامت دستمزد ایام بیماری، از روز چهارم به بعد، توسط سازمان تامین اجتماعی، محاسبه و پرداخت می شود.
پرداخت غرامت دستمزد مرخصی استعلاجی، خدمتی است که در مقابل دریافت حق بیمه، از طرف سازمان تامین اجتماعی به شما ارائه میشود. اعطای این حق منوط به رسمی یا موقتی بودن وضعیت اشتغال کارگر نیست.
شرایط مرخصی استعلاجی کمتر از 3 روز در قانون کار
بر اساس قانون کار مرخصی استعلاجی کمتر از ۳ روز فاقد دستمزد و مزایا خواهد بود. مطابق با بند 1 ماده 62 قانون تأمین اجتماعی، در مواردی که عدم اشتغال به کار و معالجه و بستری شدن در بیمارستان کمتر از ۳ روز باشد، فرد مشمول دریافت حقوق و مزایا نخواهد شد. بر اساس این ماده قانونی غرامت دستمزد از روز چهارم به کارگر پرداخت خواهد شد. در واقع بر اساس قانون مرخصی استعلاجی تا سه روز هیچ‌گونه مزایایی به فرد تعلق نمی‌گیرد. بلکه غرامت دستمزد و مزایا بعد از سه روز برای فرد محاسبه میشود.
تعداد دفعات استفاده از مرخصی استعلاجی بیمه تامین اجتماعی
برای مدت پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، محدودیت زمانی و تعداد دفعات وجود ندارد و تا زمانی که بیمه شده بر حسب تشخیص سازمان تامین اجتماعی قادر به کار نباشد و به موجب قوانین این سازمان، از کارافتاده هم شناخته نشده باشد، پرداخت غرامت دستمزد ادامه می‌یابد و مدت آن جزء سابقه و مبلغ آن نیز جزء پرداخت حق بیمه محسوب میشود (در این مدت، خودِ فرد و خانواده‌اش کماکان تحت پوشش تامین اجتماعی هستند.)
شرایط پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری کدامند؟
براساس قانون استعلاجی، شرایط پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری شامل موارد ذیل است.
- تجویز این مرخصی، در گواهی مرخصی استعلاجی باید به روشنی نوع بیماری مشخص شود.
- داشتن ارتباط بیمه‌ای با سازمان و ارائه گواهی کارفرما مبنی بر اشتغال بیمه شده در زمان بیماری یا در حال مرخصی استحقاقی به موجب دادنامه شماره 535-536 مورخ 30/07/1385 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، ادامه پرداخت غرامت دستمزد منوط به دایر بودن کارگاه نیست، بنابراین در مواردی که مرخصی استعلاجی بیمه شده تا پس از تعطیلی کارگاه تداوم می‌یابد، پرداخت غرامت دستمزد با رعایت سایر شرایط مقرر ادامه خواهد یافت.
حقوق و مزایا در مرخصی استعلاجی
مهم ترین شرط برای پرداخت حقوق مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی به افراد این است که فرد تحت بیمه، در طول مدت بیماری و استفاده از مرخصی، مشغول به کار نباشد. علاوه بر آن مزد یا حقوقی نیز در این ایام دریافت نکند.
نحوه محاسبه مرخصی و غرامت دستمزد ایام بیماری
غرامت دستمزد ایام بیماری برای بیمه شدگان متاهل و متکفل سه چهارم میانگین دستمزد بیمه شده است. غرامت دستمزد ایام بیماری برای بیمه شدگان مجرد و غیر متکفل که از درمان سازمان استفاده نکرده و به صورت سرپایی معالجه شده اند، دو سوم میانگین دستمزد بیمه شده است. در صورت استفاده از خدمات درمانی و یا بستری یک دوم است.
پرداخت حقوق ایام مرخصی استعلاجی به عهده کیست؟
پرداخت غرامت دستمزد یا حقوق مرخصی استعلاجی بر عهده سازمان تامین اجتماعی است. البته در شرایطی خاص ممکن است کارفرما به قصد کمک خود به صورت داوطلبانه مبلغی به کارگر پرداخت نماید.
نحوه پرداخت حقوق مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی نیز به این صورت است که بر اساس قانون شخص تحت بیمه که دارای همسر، فرزند یا پدر و مادر باشد و تکفل آنان را نیز بر عهده داشته باشد، میزان حقوق و مزایای این مرخصی برای او سه چهارم مزد یا حقوق روزانه خواهد بود. این در حالی است که اگر شخص مزبور فاقد همسر، فرزند یا پدر و مادر تحت تکفل باشد، حقوق این مرخصی برای او شامل دو سوم آخرین مزد یا حقوق روزانه است. لازم به ذکر است که شخص بیمه شده فاقد تکفل افراد دیگر که با هزینه سازمان تامین خدمات درمانی بستری شده باشد، حقوقی ذکر شده برای او معادل یک دوم آخرین مزد یا حقوق روزانه است.
در کدام موارد کمک هزینه بیماری یا حقوق مرخصی استعلاجی پرداخت نمی شود؟
- بیمه شده از کار افتاده کلی باشد.
- در ایام بیماری حقوق یا مزد خود را از کارفرما دریافت کرده باشد.
- برای استراحت هایی که به دلیل انجام جراحی های زیبایی تجویز میشود.
مراجع تعیین کننده قانون مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی
- برای استراحت هایی که در هر نوبت کمتر از هفت روز است و درمجموع در طول سال از 15 روز بیشتر نمی‌شود، گواهی پزشک معالج کافی است و نیاز به تایید پزشک معتمد و یا کمیسیون پزشکی ندارد.
- استراحت های بیشتر از 15 روز تا 60 روز در سال و استراحت بیش از 7 روز در هر نوبت باید به تایید پزشک معتمد سازمان برسد.
- استراحت های بیش از 60 روز در سال باید به تایید کمیسیون پزشکی برسد.
غرامت دستمزد ایام بیماری از روز چهارم پرداخت میشود مگر در موارد زیر:
- در صورتی که بیمه شده در دوران استراحت در بیمارستان بستری شده باشد. در این مورد مدت بستری شدن در بیمارستان مدنظر نیست چنانچه بیمه شده به مدت چند ساعت نیز در بیمارستان بستری شده باشد و یا در واحد درمانی تحت عمل جراحی سرپایی قرار گرفته و ترخیص شده باشد، کسر سه روز اول لزومی نخواهد داشت.
- استراحت هایی که به دلیل بیماری حرفه ای و حادثه ناشی از کار و یا عواقب بعدی آن تجویز میشود.
- استراحت ناشی از بیماری های حرفه ای (بیماری مرتبط با کار) باشد.
- در صورتی که بیماری شخص در ادامه بیماری قبلی باشد و در موارد مشابه قبلی 3 روز اول بیماری کسر شده باشد.
- مرخصی استعلاجی جانبازان انقلاب اسلامی.
- غرامت دستمزد پرداختی به جانبازان بیمه شده معادل صد درصد متوسط حقوق و مزایای وی خواهد بود، مشروط بر اینکه از حداقل دستمزد زمان بیماری کمتر نباشد.
- غرامت دستمزد بیمه شدگانی که به علت همکاری با نیروهای مسلح مجروح میشوند معادل 100 درصد آخرین مزد است.
- در صورتی که بستری شدن بیمه شده ضروری تشخیص داده شود، ولی به علت نبودن تخت خالی معالجه سرپایی انجام پذیرد.
- مراجعات اورژانسی به مرکز درمانی مشمول کسر 3 روز اول نیست.
- در مواردی که معالجه صرفا به سبب بیماری عادی باشد یا معالجه به صورت سرپایی انجام شود غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت میشود.
مرخصی استعلاجی جانبازان انقلاب اسلامی
غرامت دستمزد پرداختی به جانبازان بیمه شده معادل صد درصد متوسط حقوق و مزایای وی خواهد بود، مشروط بر اینکه از حداقل دستمزد زمان بیماری کمتر نباشد.
غرامت دستمزد بیمه شدگانی که به علت همکاری با نیروهای مسلح مجروح میشوند معادل 100 درصد آخرین مزد است.
در صورتی که بستری شدن بیمه شده ضروری تشخیص داده شود، ولی به علت نبودن تخت خالی معالجه سرپایی انجام پذیرد.
مراجعات اورژانسی به مرکز درمانی مشمول کسر 3 روز اول نیست.
در مواردی که معالجه صرفا به سبب بیماری عادی باشد یا معالجه به صورت سرپایی انجام شود غرامت دستمزد از روز چهارم پرداخت میشود.
مراحل دریافت مرخصی استعلاجی
بیمه شدگانی که شرایط فوق را داشته باشند برای دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری باید؛
- گواهی پزشکی مرخصی استعلاجی خود را به شعبه تامین اجتماعی ارائه کنند.
- گواهی مرخصی پزشکی بر حسب مدت استراحت بیمه شده توسط مراجع مربوطه تایید میشوند.
- چنانچه مدت استراحت بیمه شده در هر نوبت از 7 روز بیشتر نباشد یا در طول سال 15 روز یا کمتر باشد تایید آن توسط پزشک معالج کافی خواهد بود و در صورتی که مدت استراحت بیش از 15 روز در سال و کمتر از 60 روز باشد، باید به تایید پزشک معتمد سازمان برسد.
- در صورتی که مدت استراحت بیمه شده از 60 روز و بیشتر در سال باشد، باید به تایید شورای پزشکی تامین اجتماعی برسد.
- میزان غرامت دستمزد ایام بیماری بیمه شدگان بر اساس آخرین مزد یا حقوق روزانه آنان پیش از وقوع بیماری محاسبه میشود.
- برای دریافت این نوع غرامت بیمه شده باید اصل دفترچه درمانی و گواهی پزشکی معتبر را به شعبه سازمان تامین اجتماعی ارائه کند.
اگر کارفرما با مرخصی استعلاجی موافقت نکرد؛ چه باید کرد؟
درمورد وظایف کارفرما در قبال مرخصی استعلاجی باید بگوییم که پرداخت حقوق مرخصی استعلاجی برعهده کارفرما نیست؛ هیچ کارفرمایی حق مخالفت با مرخصی استعلاجی را ندارد و قبول نکردن مرخصی استعلاجی توسط کارفرما خلاف قانون است. در صورتی که نیاز به استراحت و مرخصی استعلاجی توسط پزشک معتمد یا شورای پزشکی تامین اجتماعی تشخیص داده شود، نیازی به تایید کارفرما برای مرخصی استعلاجی نیست و می‌بایست از طریق سایت تامین اجتماعی اقدام کنید. اگر برای نحوه دریافت مرخصی استعلاجی از طریق سایت تامین اجتماعی سوالات بیشتری دارید، با مشاوران بیمه و قانون کار کارمنتو در ارتباط باشید.
از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
