اثبات شراکت بدون مدرک زمانی است که هیچ مدرکی دال بر شراکت وجود ندارد. معمولاً در این شرایط شراکت شفاهی داده شده و حالا قراردادی به نام قرارداد شرکت موجود نیست. در قرارداد شرکت به موضوعاتی مانند خروج از شراکت، نحوه تقسیم سود و قوانین حاکم بر شراکت پرداخته می‌شود. پس از تنظیم قرارداد شرکت همه شرکا یک کپی از آن را نزد خود نگه می‌دارند. اگر چنین قراردادی منعقد نشده باشد، نیاز به اثبات شراکت بدون مدرک یا اثبات شراکت شفاهی است.
می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره حقوقی در اپلیکیشن کارمنتو با مشاورین و متخصصان این حوزه در ارتباط باشید.
مسلماً اثبات شراکت بدون مدرک یا اثبات شراکت شفاهی کار ساده‌ای نیست. شاکیان اغلب مدرکی قابل ارائه برای اثبات شراکت خود ندارند. قانون در رابطه با اثبات شراکت بدون مدرک چه تصمیمی می‌گیرد؟ چه اسنادی برای اثبات شراکت لازم است؟ آسان‌ترین راه دریافت سهم‌الشرکه چیست؟ در چه شرایطی امکان اثبات شراکت وجود دارد؟ با کارمنتو همراه شوید تا با کسب اطلاعات کافی در دعاوی مربوط به اثبات شراکت بدون مدرک یا اثبات شراکت شفاهی به نتیجه برسید.
منظور از شراکت چیست؟
شراکت در لغت به معنی شریک‌شدن برای انجام کاری است. قرارداد شراکت، به قراردادی گفته می‌شود که بین دو یا چندنفر منعقد خواهد شد. بر اساس این قرارداد دستاوردها و سود نهایی بین طرفین تقسیم می‌شود. انواع مختلفی از شراکت وجود دارد، ازجمله شراکت در ساخت، شراکت در کار، شراکت تجاری یا شراکت مدنی.
دستاوردهای نقدی و غیرنقدی در شراکت بین شرکا تحت عنوان سهم‌الشرکه تقسیم می‌شود. درواقع شرکا به روش مشاع و باهدف کسب سود باهم یک گروه را تشکیل می‌دهند. در شرایط فعلی شراکت بسیار متداول است و ما آنرا به شکل‌های مختلف می‌بینیم.
برای راه اندازی کسب‌وکار جدید به سرمایه، ایده و مهارت‌هایی نیز دارد که یک نفر قادر به تأمین همه آنها نیست. همچنین، شاید کسی بخواهد خانه کلنگی خودش را بازسازی کند اما سرمایه لازم را نداشته باشد. در تمامی این موارد افراد اقدام به شراکت می‌کنند.
برای تنظیم قرارداد شراکت باید شرایطی را رعایت کرد. در ادامه به توضیح این شرایط می‌پردازیم:
- قصد و رضایت طرفین: در مشارکت‌ها باید رضایت کامل هر دو طرف وجود داشته باشد. اگر یکی از طرفین راضی نباشد، قرارداد شراکت باطل است.
- اهلیت طرفین قرارداد: همه شرکا باید اهلیت معامله یا صلاحیت معامله را داشته باشند
- موضوع مورد معامله معین باشد: باید آورده‌های هر کدام از طرفین مشخص شود. در شراکت یکی ممکن است سرمایه کار را تأمین کند و دیگری تخصص خود را مطرح نماید.
- مشروعیت معامله: جهت شراکت باید مشروع باشد. شراکت نمی‌تواند برای کارهایی با هدف غیرقانونی انجام شود.
بیشتر بدانیم: راهنمای جامع درخواست وکالت کاری
تفاوت شراکت تجاری و شراکت مدنی
تفاوت شراکت تجاری و شراکت مدنی بر اساس هدف و طرفین مشارکت تعریف می‌شود. در ماده ۱۷۵ قانون مدنی، شراکت مدنی به معنی ترکیب آورده‌های نقدی و غیرنقدی دو یا چند شخص، اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی است که به شکل مشاع باهدف کسب سود باهم وارد کار می‌شوند.
گاه شراکت مدنی می‌تواند با یک موسسه مالی مانند بانک باشد. مدت‌زمان این مشارکت بین یک و سه سال است. شخص متقاضی اطلاعات موردنیاز، مانند سرمایه، موضوع مشارکت، مدت زمان مشارکت را در اختیار بانک می‌گذارد. بانک پس از دریافت اطلاعات میزان سرمایه برای مشارکت، سهم هر یک از شرکا، نسبت سود و غیره را بررسی می‌کند. اگر این مشارکت برای بانک سود اقتصادی داشته باشد با متقاضی قرارداد مشارکت مدنی می‌بندد.
در سمت دیگر شراکت تجاری را داریم. در شراکت تجاری شخصیت حقوقی شرکا مطرح است. اشاعه و مالکیت مشاع وجود ندارد، بلکه ماهیت شراکت تجاری ادغام سرمایه شرکا و تشکیل واحدی جدید به نام یک شخصیت حقوقی است.
در شراکت مدنی هر یک از شرکا بدون رضایت بقیه می‌تواند سهم‌الشرکه خود را به دیگری منقل کند اما در شراکت تجاری برای این کار قوانین مخصوصی وجود دارد.
هدف شراکت مدنی گاهی سودآوری نیست اما هدف شراکت تجاری همیشه سودآوری است.
در شراکت مدنی اعضا بدون رضایت سایر شرکا می‌توانند خارج شوند اما در شراکت تجاری باید شرایط و ضوابط خاصی را پشت‌سر بگذارند.
شراکت مدنی به اقامتگاه و تابعیت نیازی ندارد اما شخصیت حقوقی شراکت تجاری باعث می‌شود حتماً اقامتگاه مستقل داشته باشد.
در شرکت‌های مدنی تقسیم سود بر اساس سهم شرکا است اما در شراکت تجاری تقسیم سود و زیان فرق می‌کند و نوع مشارکت تعیین‌کننده آن خواهد بود..
هر یک از شرکا در شراکت مدنی می‌تواند تقاضای افراز و تقسیم اموال کند، در حالی که انحلال شرکت تجاری به خواست جمعی شرکا بستگی دارد.
همچنین بدانیم: بررسی دعاوی شرکت‌ها همراه با نحوه طرح و رسیدگی
اثبات شراکت چگونه ممکن است؟
چگونگی اثبات شراکت به نوع شراکت بستگی دارد. در شراکت‌های مدنی، اگر یکی از اعضا با شرکای دیگر درباره میزان مشارکت خود دچار مشکل شود، ارائه مدارک کافی و تأیید دادگاه برای اثبات شراکت او کافیست.
در شرکت‌های تجاری برای اثبات شراکت به اساسنامه شرکت یا برگه سهام یا برگه جذب سرمایه نیاز است.
مدارکی که معمولاً برای اثبات شراکت ارائه می‌شود، شامل موارد زیرند:
- سند: توافقنامه‌ای که بین شرکا امضا شده و سرمایه و تعهدات هر یک را مشخص می‌کند. سند عادی یا همان شراکت‌نامه مدرک اثبات شراکت است.
- اساسنامه شرکت: این سند مخصوص شراکت‌های تجاری است. اساسنامه چگونگی فعالیت و نام شرکا، میزان سهم و مواردی از این قبیل را نشان می‌دهد.
- شاهد: حضور شاهد برای اثبات شراکت شرایط خاصی در قانون دارد. باید دو شاهد عادل و مرد به شراکت افراد شهادت دهند. حتی یکی از شرکا هم می‌تواند شهادت دهد.
- سوگند: این گزینه برای اثبات شراکت بدون مدرک یا شراکت شفافی است. اگر هیچ‌کدام از موارد بالا دردسترس نباشد، سوگند فرد متقاضی لحاظ می‌شود. البته بستگی به نظر قاضی دارد.
روش‌های قانونی اثبات شراکت چیست؟
همان‌طور که در قسمت قبل توضیح داده شد، روش‌های قانونی اثبات شراکت بستگی به نوع شراکت دارد.
در شراکت مدنی اگر یکی از شرکا منکر سهم شریک دیگر شود، نیاز به اثبات شراکت است. شراکت مدنی با روش‌های زیر اثبات می‌شود:
- شهادت: دو مرد عادل شراکت متقاضی را تأیید می‌کنند و برای اثبات شراکت شفاهی یا اثبات شراکت بدون مدرک مناسب است
- سند: نوشته‌ای که در دعوی می‌توان به آن استناد کرد و اثبات شراکت است.
- قرارداد شراکت: اگر موضوع دعوی نحوه تقسیم سود و زیان باشد، قرارداد و مفاد آن اثبات‌کننده خواهد بود
- سوگند: درخواست سوگند مدعی برای اثبات شراکت شفاهی یا بدون مدرک در شرایطی پذیرفته است که هیچ مدرکی دال بر شراکت وجود نداشته باشد.
در شرکت‌های تجاری، اثبات شراکت از روش‌های قانونی زیر انجام می‌شود:
- سند
- اساسنامه شرکت
- ثبت شرکت
- شهادت و سوگند
سند عادی یا همان نمونه قرارداد شرکت
سند عادی یا همان نمونه قرارداد شرکت در قانون نقطه مقابل سند رسمی است سند رسمی ویژگی‌هایی دارد که اگر سند موردنظر آنرا نداشته باشد، عادی محسوب می‌شود.
در ماده ۷۸۲۱ قانون مدنی گفته شده: اسنادی که در اداره ثبت اسناد و املاک یا دفاتر اسناد رسمی یا توسط هر نهاد رسمی دیگر در محدوده صلاحیت و طبق قوانین تنظیم شده باشد، رسمی است و سایر اسناد عادی هستند.
سند عادی به‌موجب ماده ۳۹۲۱ قانون مدنی سندی است که یکی از ماموران رسمی آن را تنظیم کرده اما صلاحیت تنظیم را نداشته و قوانین در آن رعایت نشده است. البته این سند باید دارای امضا و مهر باشد.
بر این اساس قرارداد شرکت نوعی سند عادی است و اعتبار سند عادی را دارد.
در ماده ۱۹۲۱ قانون مدنی سند عادی می‌تواند در حکم سند رسمی بکار رود. شرایطی که برای این اعتبار پیش‌بینی شده بدین قرار است:
- طرفی که سند علیه او ارائهشده، صدور آن را از منتسب‌الیه تصدیق می‌کند.
- در دادرسی ثابت شود طرفی که سند را تکذیب کرده، درواقع آنرا مهر یا امضا کرده است.
- بر این اساس سند عادی یا نمونه قرارداد شرکت دارای امضا و قابلارجاع به مراجع قضایی برای اثبات شراکت شفاهی است. در این سند چگونگی تقسیم سود و زیان ذکر می‌شود، اگر نامعلوم باشد کارشناس رسمی دادگستری مسئول تعیین آن خواهد بود.
پیشنهاد ویژه: قرارداد کار و بررسی نمونه‌های آن، به زبان ساده و کاربردی
نمونه دادخواست اثبات شراکت و مطالبه سهم‌الشرکه
تنظیم دادخواست اثبات شراکت و مطالبه سهم‌الشرکه، نکات قابل‌توجهی دارد. دادخواست اثبات شراکت باید بهدقت تنظیم و به دادگاه ارسال شود. دادخواست مطالبه سهم‌الشرکه یکی از انواع دعاوی حقوقی در خصوص شرکت‌هاست. این دادخواست به بررسی دادگاه حقوقی می‌رسد. سهم‌الشرکه یا به عبارتی حق و طلب مالی شرکت از درآمد، حق شرکا محسوب می‌شود و قابل مطالبه است.
در شرکت‌ها، مطالبه سهم‌الشرکه بر اساس قرارداد یا توافق شفاهی و یا یک برگه انجام می‌شود.
در اینجا نمونه‌ای از دادخواست اثبات شراکت را می‌بینید:
با سلام
احتراماً به استحضار می‌رساند نظر به اینکه اینجانب به‌موجب مستندات اعلامی با خوانده در مالکیت………… به‌طور مشاعی شریک بوده اما علیرغم وجود دلایل کافی بر این امر مشارالیه از پذیرش حقوق مالکانه من خودداری می‌نماید. لذا صدور حکم بر اثبات شراکت در مال معرفی شده مورد استدع است.
جمع‌بندی
اثبات شراکت بدون مدرک یا اثبات شراکت شفافی در شرایطی انجام می‌شود، که فرد سند یا مدرکی برای اثبات حق خود ندارد. ارائه شاهد و سوگندخوردن در دادگاه از جمله روش‌های اثبات بدون مدرک است. اما تصمیم نهایی برعهده قاضی خواهد بود. از اینکه تا اینجا همراه ما بودید و کارمنتو را انتخاب کردید، سپاسگزاریم.
