احتمالا تاکنون موقعیت‌هایی را مشاهده کردید که فرد با آمادگی کامل و تکمیل اقدامات لازم، برای سفر خارجه کاری یا تفریحی خود در فرودگاه حاضر شده، اما با ممنوعیت خروج از کشور روبرو می‌شود. ممنوع‌الخروجی به وضعیت حقوقی گفته می‌شود که فردی، بنا به‌دلایل قضایی، کیفری، مالیاتی و مشکلاتی در سازمان دارایی، اجازه خروج از کشور با اهداف تجاری، تفریحی، ورزشی و یا علمی را ندارد؛ تا زمانی‌که مشکل پیش‌آمده و اتهام وارده از فرد پاک نشود، شخص حق خروج از کشور حتی با دلایل اضطراری و مهم را نخواهد داشت. در این مقاله با ما همراه باشید تا با ممنوع‌الخروجی مالیاتی و نحوه استعلام آن آشنا شوید.
منظور از ممنوع‌الخروجی بدهکاران مالیاتی چیست؟
در هرکشوری، مالیات‌ها از ستون درآمدی اصلی کشور محسوب می‌شود که همواره نظارت دقیق و سختگیرانه‌ای بر پرداخت کامل آن‌ها توسط مراجع قانونی انجام می‌شود. با این‌حال موارد زیادی وجود دارند که عمدا یا سهوا، در پرداخت مالیات کوتاهی می‌کنند و بدهکار مالیاتی محسوب میشوند. به‌همین دلیل سازمان مالیات و دارایی کشور اقداماتی را علیه این افراد انجام می‌دهد که آخرین اقدام، ممنوع‌الخروج‌شدن آن‌ها است.
ممنوع الخروجی بدهکاران مالیاتی به حالتی گفته می‌شود که فرد به‌دلیل داشتن بدهی بیشتر از حد مجاز قانونی به سازمان مالیات کشور و احتمال درنظر گرفتن فرار مالیاتی، اجازه خروج از کشور خود را ندارد. در این زمان به‌جز موارد استثنائی و خاص، فرد تا پرداخت کامل بدهی و تسویه مالیاتی به کشور، باید درون مرزهای کشور مانده و نباید از کشور خارج شود. معمولا افراد از این ممنوعیت آگاهی ندارند و زمانی‌که برای سفر به فرودگاه می‌روند، بازپرس بررسی گذرنامه ممنوع‌الخروجی را به آن‌ها اطلاع می‌دهد. استعلام ممنوع‌الخروجی مالیاتی قبل از سفر، توصیه تمامی وکلای حقوقی به موکلین خود است.
چگونه افراد مشمول ممنوع‌الخروجی مالیاتی میشوند و حکم آن‌ها چیست؟
به‌صورت خلاصه، افرادی که بدهی‌های بیش از حد مجاز و یا به‌عبارتی درحدود 500 میلیون تومان به اداره مالیاتی کشور داشته باشند، مشمول ممنوع‌الخروج مالیاتی میشوند. ممنوع الخروجی مالیاتی برای افزایش تمکین افراد برای پرداخت به‌موقع مالیات و بدهی‌های کشور است. این راه پس از بستن حساب‌های بانکی فرد و ارسال احضاریه برای پرداخت سریع بدهی، آخرین کاری است که دادستانی مالیاتی کشور برای جلوگیری از خروج ارز از کشور انجام می‌دهد.
سازمان امور مالیاتی کشور، پس از بررسی و تایید بدهکاری واحد تولیدی و غیرتولیدی شخص حقیقی یا حقوقی، روندهای قانونی و سلسله مراتبی را برای بازپس‌گیری بدهی آغاز می‌کند.
- در قدم اول، دادستان مالیاتی اموال و حساب‌های بانکی فرد بدهکار را استعلام می‌گیرد تا علاوه‌بر بررسی توان پرداخت مالیات توسط شخص، حساب‌های بانکی و اموال ارزشمند او بسته و توقیف شوند.
- درقدم دوم، اگر اموال و دارایی‌های فرد بدهکار به‌طور کامل شناسایی نشود، اداره امور مالیاتی کشور اخطاری به‌صورت پیامک برای بدهکار ارسال می‌کند؛ به این فرد مهلت داده می‌شود تا ظرف مدت یک ماه، اموال و دارایی‌های خود را معرفی کرده و بدهی‌های مالیاتی خود را پرداخت کند.
- در قدم سوم، اگر فرد بدهکار به سازمان مالیات کشور مراجعه نکرده و بدهی‌های مالیاتی خود را تسویه نکند، دادستان انتظامی مالیاتی بر اساس ماده قانونی ۱۸۸ قرار ممنوع الخروجی، درخواست ممنوع‌الخروجی شخص را برای معاونت دادستان کل کشور صادر می‌کند.
- در قدم آخر، با بررسی معاونت دادستانی کل کشور و تایید شرایط ممنوعیت خروج از کشور فرد بدهکار، حکم ممنوع‌الخروجی مالیاتی فرد برای اداره گذرنامه کشور صادر شده و در سیستم مرکزی ثبت می‌شود.
در این حالت فرد فقط با استعلام ممنوع‌الخروجی مالیاتی از این حکم دادستانی آگاه می‌شود و تا پرداخت کامل و تسویه حساب، حکم صادره ابطال نخواهد شد.
سقف بدهی اشخاص حقیقی و حقوقی چگونه تعیین می‌شود؟
هر بدهی مالیاتی منجر به ممنوع‌الخروجی نمی‌شود و باید از سقف مجاز بدهی‌های مالیاتی نگذشته باشد. برای ایجاد ممنوعیت خروج بدهکار توسط دادستان مالیاتی، طبق ماده 202 قانون مالیات‌های مستقیم، فرد بدهکار حقیقی یا حقوقی و واحدهای تولیدی پروانه‌دار یا غیرتولیدی باید شرایط خاصی داشته باشد:
« وزارت امور اقتصادی و دارایی می‌تواند از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آن‌ها، برای اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری از مراجع قانونی از بیست درصد(۲۰%) سرمایه ثبت شده و یا مبلغ پنج میلیارد ریال، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی از ده درصد(۱۰%) سرمایه ثبت شده و یا دو میلیارد ریال و سایر اشخاص حقیقی از یک‌صد میلیون ریال بیشتر‌است، از کشور جلوگیری نماید.»
طبق این ماده، درصورتی‌که بدهی مالیاتی شخص حقوقی در یک شرکت تجاری با پروانه بهره‌برداری که تولیدی محسوب می‌شود، بیشتر از 500 میلیون تومان یا 20% سرمایه آن‌ها باشد، صاحب‌کار ممنوع‌الخروج می‌شود. اگر فرد حقوقی در یک شرکت غیرتولیدی کار می‌کند، با افزایش بدهی از 200 میلون تومان یا 10% سرمایه ثبت‌شده، شامل ممنوعیت خروج از کشور می‌شود.
اگر بدهی مالیاتی شخص حقیقی با شرکت غیرتولیدی درمجموع بیش از 10میلیون تومان شود، فرد ممنوع‌الخروج می‌شود. همچنین درصورتی‌که فرد در یک واحد تولیدی سرمایه‌گذاری کرده و بدهی مالیاتی آن بیش از 10% سرمایه یا 200 میلیون تومان باشد، باعث ممنوع‌الخروجی شخص حقیقی میگردد. دادستان اداره مالیات کشور با بررسی تمامی این موارد و شرایط، درصورت نیاز و عدم تمکین، حکم ممنوع‌الخروجی اشخاص حقیقی و حقوقی را صادر می‌کند.
حکم ممنوع‌الخروجی تا چه مدت طول می‌کشد؟
مدت زمان ممنوع‌الخروجی شخص بدهکار طبق ماده ۱۳۳ قانون آیین دادرسی کیفری براساس اهمیت جرم فرد و دلایل حقوقی بدهی، می‌تواند متفاوت باشد. دادگاه با برسی میزان بدهی و دلایل عدم پرداخت و تاخیر در تسویه حساب، حکم عدم خروج فرد از کشور را صادر می‌کند که عموما مدت آن 6 ماه یک بار درنظر گرفته می‌شود. البته دادستان می‌تواند این حکم را پس از 6 ماه مجددا تمدید نماید.
اگر فرد بدهکار بخواهد نسبت به این حکم اعتراضی وارد کند، پس از گذشت 20 روز از صدور حکم، می‌تواند به مراجع قانونی مربوطه مراجعه کرده و درخواست تجدید نظر نماید. درصورت تایید خطا در ممنوع‌الخروجی، دادگاه درخواست ممنوعیت خروج شخص از کشور را به دادستان اطلاع داده و حکم پس از طی زمان موردنیاز، نقض می‌شود.
نحوه رفع ممنوع‌الخروجی مالیاتی
زمانی که حکم ممنوع‌الخروجی شخصی صادر میگردد، امکان خروج فرد از کشور به‌هیچ وجه وجود نخواهد داشت؛ مگر این‌که فرد دلایل قانونی و استثنا برای خروج از کشور داشته باشد. در این‌صورت دادگاه با بررسی دلایل و شرایط سفر فرد بدهکار، ممنوع‌الخروج مالیاتی او را رفع می‌کند. شرایط رفع ممنوع‌الخروجی مالیاتی همانند صدور این حکم، دارای ضوابط و قوانین خاص خود است و درصورت تایید وجود این شرایط، دادگاه حق صدور مجوز رفع ممنوع‌الخروجی شخص را دارد. شرایط و دلایل رفع ممنوع‌الخروج مالیاتی به شرح زیر است:
- پرداخت بدهی مالیاتی توسط بدهکار: اگر شخص بدهکارکه ممنوع‌الخروج شده، حساب بدهی مالیاتی خود را از سازمان امور مالیاتی کشور دریافت و تسویه نماید، اداره مالیاتی مربوطه با صدورنامه مجوز رفع حکم، ممنوعیت خروج از کشور او را رفع می‌کند.
- ضمانت فرد به پرداخت پس از سفر: ممکن است فرد توانایی پرداخت بدهی مالیاتی خود را قبل از سفر خارجه خود نداشته باشد و هدف سفرش، ایجاد موقعیت برای پرداخت بدهی باشد؛ او می‌تواند طبق قوانین وثیقه‌گذاری، از وثیقه ملکی، ضمانت‌نامه بانکی یا وجه نقد به میزان بدهی برای ضمانت پرداخت بدهی در آینده استفاده کند و موقتا مجوز رفع ممنوع‌الخروجی بگیرد.
- ابطال برگ تشخیص مالیات با رای هیات حل اختلاف مالیاتی: اگر فرد بدهکار به حکم ممنوع‌الخروجی مالیاتی اعتراض کند و طی بررسی دادگاه، برگ تشخیص قطعی مالیات با نظر هیات حل اختلاف مالیاتی، باطل و دارای خطا اعلام گردد، حکم ممنوع‌الخروجی مالیاتی لغو خواهد شد.
- اعزام به سفر حج واجب: ممکن است فرد بدهکار مالیاتی عازم سفر حج واجب بوده و ممنوع‌الخروج شده باشد و در این زمان توانایی پرداخت بدهی مالیاتی را نداشته باشد؛ در این صورت طبق بخش دوم ماده 202 ق.م.م، با تایید عدم توانایی فرد در پرداخت بدهی توسط دادستان و قرار دادن ضمانت مناسب، فقط برای یک مرتبه مجوز رفع ممنوع‌الخروجی وی صادر می‌شود.
نحوه استعلام ممنوع‌الخروجی بدهکاران مالیاتی با کد ملی
شما به‌عنوان یک تاجر دوراندیش و موفق، برای عدم برهم‌خوردن برنامه‌ریزی کاری و زمان‌بندی تجارت‌تان، بهتر است قبل از شروع مقدمات سفرهای کاری یا تفریحی خود، استعلام ممنوع‌الخروجی مالیاتی یا کیفری انجام دهید. با این‌کار می‌توانید درصورت وجود مشکل، آن را قبل از وقوع حل کنید.
سازمان امور مالیاتی کشور برای آگاهی اشخاص از وضعیت ممنوع‌الخروجی، اقداماتی را فراهم کرده است. از جمله این اقدامات، استعلام ممنوع‌الخروجی مالیاتی به‌صورت آنلاین است. وارد سامانه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی یا همان درگاه ملی خدمات مالیات سازمان امور مالیاتی کشور، با آدرس my.tax.gov.ir شوید. در این سایت شما می‌توانید با استفاده از کد ملی، با کلیک روی گزینه استعلام ممنوع‌الخروجی، از وضعیت خود آگاه شده و قبوض بدهی‌های مالیاتی خود را پرداخت نمایید.
کارمنتو در کنار شما
بهترین کار برای جلوگیری از لغو سفر کاری یا تفریحی خود در لحظه آخر به‌دلیل ممنوع‌الخروجی، اطلاع از حساب مالیاتی و بدهی‌های خود به سازمان مالیاتی کشور است. کارمنتو اولین پلتفرم تخصصی و آنلاین در زمینه مشاوره‌های مالی، حقوقی، کسب و کار و … است. شما می‌توانید سوالات خود را در این زمینه با مشاوران کارمنتو در میان بگذارید تا از وضعیت بدهی مالیاتی خود آگاه شوید. مشاوران این مجموعه به صورت آنلاین و تلفنی پاسخگوی سوالات شما هستند تا برای خروج از کشور دچار مشکل نشوید.
