بر طبق تحقیقات انجام شده، اکثر افراد با رسیدن به سن خاصی، درگیر بازنشستگی می‌شوند و دیگر توان قبلی بدنی خود را برای کار کردن از دست می‌دهند. اغلب مردم جامعه، با رسیدن به سنهای میانسالی، دیگر از کار کردن دست می‌کشند؛ اما برخی دیگر هم به دلیل شرایط جسمی نامناسب، زودتر از بقیه نیاز به استراحت پیدا میکنند.
همین موضوع سبب شده است که قانون بازنشستگی پیش از موعد برای این دسته از افراد تنظیم شود. بر اساس قانون تامین اجتماعی، آن دسته از افرادی که تحت شرایط خاصی قرار دارند، میتوانند زودتر بازنشسته شوند. اما بازنشستگی پیش از موعد شامل چه کسانی می‌شود؟ برای آگاهی از پاسخ این سوال، در ادامه این مطلب از وبسایت کارمنتو همراه ما باشید.
بازنشستگی پیش از موعد چیست؟
بازنشستگی شامل کارمندان دولت و هم کارمندان بخش خصوصی می‌شود؛ البته افرادی که بیمه اختیاری یا خویش‌فرما واریز کنند هم مشمول مستمری بازنشستگی خواهند شد. طبق قانون جدید تامین اجتماعی، سن قانونی بازنشستگی برای مردان 62 و برای زنان نیز 55 سال تعیین شده است؛ علاوه بر این، بیمه‌شدگان در صورت داشتن 35 سال سابقه بیمه تأمین اجتماعی، بدون هیچ‌گونه محدودیت سنی، بازنشسته خواهند شد.
-
بازنشستگی زنان و مردان
بازنشستگی تامین اجتماعی می‌تواند با داشتن سابقه کاری کمتر و سن پایین‌تر نیز اتفاق بیفتد. در این حالت، از اصطلاح بازنشستگی پیش از موعد استفاده می‌کنیم. بازنشستگی قبل از موعد تامین اجتماعی می‌تواند به‌خاطر شرایط سخت‌کاری یا دلایل شخصی باشد. در حالت اول، فرد می‌تواند بسته به شغل خود و میزان زیان‌باربودن آن که توسط قانون مشخص شده است، برای بازنشستگی اقدام کند؛ البته در چنین شرایطی، متقاضی باید حداقل 20 سال متوالی یا 25 سال متناوب، سابقه کار داشته باشد.
در صورتی که دلایل فرد برای درخواست بازنشستگی شخصی باشند، این مسئله مطابق قانون در کمیته‌ای تخصصی مورد بررسی قرار می‌گیرد و رأی لازم نیز صادر می‌شود.
شرایط و قوانین تأمین اجتماعی برای بازنشستگی پیش از موعد
بر اساس تبصره 1 قانون بازنشستگی قبل از موعد، پس از اعلام کتبی بازنشستگی به کارفرما و ثبت آن در اداره تأمین اجتماعی، اگر کارفرما به تخصص کارگر نیاز داشته باشد، درخواست خود را حداکثر ظرف مدت 5 روز به اداره تأمین اجتماعی محل ارائه می‌کند.
درخواست کارفرما، در کمیته‌ای با حضور مدیرکل کار و امور اجتماعی، نماینده شورای اسلامی محل کار یا نماینده قانونی کارگر و مدیرکل سازمان تأمین اجتماعی بررسی می‌شود. این کمیته، با شنیدن دلایل دو طرف، ظرف مدت 10 روز، رأی خود را صادر می‌کند. اگر دلایل کارفرما قانع‌کننده باشند، بازنشستگی فرد حداکثر تا سه ماه به تعویق خواهد افتاد.
جهت اقدام برای بازنشستگی قبل از موعد، متقاضی باید حداقل 20 سال سابقه واریز بیمه داشته باشد؛ البته مردان بالای 62 سال و زنان بالای 55 سال، با سابقه بیمه کمتر از 20 سال نیز میتوانند برای بازنشستگی اقدام کنند. ادامه واریز بیمه (در صورت کم‌بودن سابقه) در اختیار متقاضی است و کارفرما، تنها برای مردان 65 سال به بالا و زنان 60 سال به بالا امکان تقاضای بازنشستگی دارد.
شاغلین در مشاغل سخت و زیان‌آور، میتوانند از حداکثر 10 سال ارفاق بهره‌مند شوند. مشاغل سخت و زیان‌آور، طبق تعریف ارائه‌شده توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به شرح زیر هستند:
« کارهای سخت و زیان‌آور، کارهایی است که در آنها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیراستاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به‌کارگیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان‌آور‌بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.»
بخش اول بند (ب) تبصره 2 قانون بازنشستگی پیش از موعد تامین اجتماعی در مشاغل سخت و زیان‌آور می‌گوید: متقاضیان، در صورت اشتغال حداقل بیست سال متوالی یا بیست‌وپنج سال متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور، میتوانند درخواست خود را به ادارات کار و امور اجتماعی استان‌ها ارائه کنند. این افراد، چنانچه حق بیمه مدت مزبور را به صندوق تأمین اجتماعی پرداخت کرده باشند، نیازی به داشتن شرایط سنی اعلام‌شده نخواهند داشت.
نکته قابل‌توجه در مورد حقوق بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل عادی این است که افراد به ازای تعداد سال‌های سابقه کاری خود، حقوق ماهانه دریافت میکنند؛ مثلاً اگر 21 سال بیمه پرداخت کرده باشید، حقوق 21 روز را در هر ماه، به‌عنوان مستمری دریافت می‌کنید.
قانون بازنشستگی پیش از موعد
مطابق ماده واحده قانون بازنشستگی پیش از موعد مردان، بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی، درصورت داشتن حداقل 55 سال تمام و سابقه پرداخت 20 سال حق بیمه یا بیشتر، میتوانند تقاضای بازنشستگی کنند.
برای این منظور، آنان باید تصمیم خود را به‌صورت کتبی به کارفرما اطلاع دهند؛ سپس درخواست بازنشستگی خود را برای سازمان تأمین اجتماعی حوزه محل کار خود ارسال کنند. حداقل سن موضوع این قانون برای زنان، 10 سال کمتر از مردان است.
در صورتی که فرد یکی از شرایط زیر را داشته باشد، از داشتن حداقل سن مطرح‌شده در این قانون معاف خواهد بود:
الف – داشتن حداقل 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه
ب – داشتن حداقل 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان‌آور.
ج- داشتن مجموعاً 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای عادی و سخت و زیان‌آور؛ با لحاظ این موضوع که هر سال پرداختی در مشاغل زیان‌آور، معادل 1.5 سال مشاغل عادی در نظر گرفته خواهد شد. آیین‌نامه کارهای سخت و زیان‌آور، توسط شورای عالی حفاظت فنی و با حضور مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی (با حق رأی) تجدیدنظر خواهد شد. در حال حاضر، حداکثر مدت ارفاق، 10 سال در نظر گرفته می‌شود.
مطابق تبصره 7 ماده‌واحده فوق، اگر فرد بیمه‌شده‌ای بر اساس این قانون بازنشسته و سپس در جای دیگری مشغول‌به‌کار شود، مستمری بازنشستگی او قطع خواهد شد شد؛ علاوه بر این، فرد، حق بهره مندی از قانون بازنشستگی پیش از موعد را نیز نخواهد داشت.
قوانین مربوط به بازنشستگی قبل از موعد کارکنان دولت، استثنائاتی هم دارد. مطابق این قانون، کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی که حداقل بیست‌وپنج سال سابقه خدمت قابل‌قبول دارند، میتوانند با حداکثر پنج سال سنوات ارفاقی و بدون شرط سنی (در صورت موافقت دستگاه متبوع خود) بازنشسته شوند.
درمورد قانون بازنشستگی پیش از موعد تامین اجتماعی سوالات بیشتری دارید؟ دریافت مشاوره تامین اجتماعی آنلاین و تلفنی کارمنتو که در لحظه انجام می‌شود، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
انواع بازنشستگی پیش از موعد
با توجه به این که افراد با شرایط‌های مختلفی درخواست بازنشستگی پیش از موعد میکنند، بنابراین مطابق جدیدترین قانون بازنشستگی پیش از موعد، انواع مختلفی برای این مدل بازنشستگی وجود دارد که در ادامه هر کدام را توضیح می‌دهیم:
-
بازنشستگی پیش از موعد بدون در نظر گرفتن شرایط سنی
یکی از راه‌های دریافت حکم بازنشستگی پیش از موعد، بدون درنظر گرفتن شرایط سنی کارمند است. طبق تبصره 3 ماده 76 قانون تامین اجتماعی و لایحه بازنشستگی پیش از موعد، بیمه‌شدگانی که سابقه پرداخت 35 سال حق بیمه را دارند، میتوانند بدون در نظر گرفتن سن، بازنشسته شوند.
در واقع اگر فردی انتظار بالاترین محاسبه سنوات کاری را داشته باشد، باید به فکر این نوع بازنشستگی پیش از موعد تامین اجتماعی باشد. البته توجه کنید که با بالا رفتن سابقه 35 ساله، تغییری در محاسبه مسمتری ایجاد نمی‌شود. بنابراین در هر سنی اگر 35 سال سابقه را به دست آورده اید، دیگر نیازی به کار کردن بیشتر وجود ندارد.
-
شرایط بازنشستگی پیش از موعد بر اساس سابقه کاری
بر اساس آخرین اخبار بازنشستگی پیش از موعد تامین اجتماعی و تغییرات به وجود آمده در سن بازنشستگی، آقایان به طور قانونی در سن 62 سالگی و خانمها در سن 55 سالگی بازنشسته می‌شوند. اما برای آن دسته از افرادی که قصد بازنشسته شدن زودتر از این زمان را دارند، شرایط بازنشستگی پیش از موعد بر اساس سابقه کاری فراهم شده است.
بر اساس این قانون، کارفرمایان میتوانند بیمه‌شدگانی که حداقل 25 سال سابقه کار بیمه دولتی تامین اجتماعی یا بیمه شرکتی دارند را با حداکثر 5 سال سنوات ارفاقی بازنشسته کنند. بنابراین اگر شما حداقل 25 سال سابقه کار دارید، می‌توانید از این طریق بازنشسته شوید.
-
بازنشستگی پیش از موعد بر اساس حق بیمه پرداختی
راه دیگر برای چگونگی بازنشستگی پیش از موعد بیمه‌شدگان، حق بیمه پرداختی کارمندان است. بر طبق این قانون از تامین اجتماعی، آن دسته از افرادی که به مدت 30 سال، حق بیمه خود را پرداخت کرده باشند، میتوانند بازنشسته شوند.
البته بازنشستگی پیش از موعد با پرداخت حق بیمه، مشروط بر این است که بیمه شده مرد به سن 50 سالگی و بیمه شده زن به سن 45 سالگی رسیده باشد. از طرفی لازم به ذکر است که اگر شما حتی در سال‌های آخر کار خود از بیمه بیکاری استفاده می‌کنید، سوابق مربوط به بیمه بیکاری هم بر سابقه قبلی شما اضافه می‌شود.
-
بازنشستگی پیش از موعد با سابقه کاری کمتر از ۲۰ سال حق بیمه پرداختی
بر طبق قانون بودجه کل کشور، این امکان فراهم شده است که بیمه‌شدگان با 20 سال سابقه کار هم مشمول قانون بازنشستگی پیش از موعد شوند. شرط اصلی این مدل بازنشستگی، داشتن حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه است. همچنین فرد باید در این نوع بازنشستگی پیش از موعد، به سن بازنشستگی 62 سال برای آقایان و 55 سال برای خانمها رسیده باشد.
از طرفی توجه کنید که در بازنشستگی پیش از موعد با سابقه کاری کمتر از 20 سال، مبلغ مستمری که بیمه‌شدگان دریافت میکنند، یکسان نیست. در واقع مستمری بر اساس تعداد سالی است که افراد حق بیمه خود را پرداخت کرده‌اند. البته بیمه‌شدگان در صورت تمایل میتوانند مسمتری خود را افزایش دهند. به این صورت که باید تعداد سال‌های باقی‌مانده را با هم پرداخت کنند و سوابق بیمه تامین اجتماعی خود را افزایش دهند. مثلا اگر فرد 19 سال سابقه کاری دارد، می‌تواند مبلغ 1 سال یا حتی بیشتر را پرداخت کنند؛ آنگاه مسمتری آنها بر اساس 20 سال پرداخت می‌شود.
-
بازنشستگی پیش از موعد افراد در مشاغل با سن بیش از ۶۵ سال
بر طبق ماده 78 قانون تامین اجتماعی، در صورتی که فرد حداقل 5 سال بیشتر از سن بازنشستگی کار کرده باشد، کارفرما می‌تواند درخواست بازنشستگی قبل از موعد تامین اجتماعی کند.
-
بازنشستگی پیش از موعد جانبازان، آزادگان و رزمندگان
شرایط بازنشستگی پیش از موعد رزمندگان، ایثارگران و رزمندگان، با بقیه افراد متفاوت‌تر است؛ چون شرایط عادی بازنشستگی آنها هم با بقیه فرق دارد و 10 سال کمتر از دیگر بیمه‌شدگان است. همچنین اگر سال‌های پرداخت حق بیمه 20 سال باشد، بیمه شده مرد در سن 50 سالگی و بیمه شده زن در 45 سالگی، می‌تواند بازنشسته شود.
از طرفی به حق بیمه جانبازان بین 20 تا 40 درصد دارای نقص عضو یا کاهش توانایی هم حداقل 3 سال و حداکثر 6 سال اضافه می‌شود. البته توجه داشته باشید که برای بازنشستگی پیش از موعد ایثارگران با درجه بین 40 تا از کارافتادگی کامل، حداقل 6 و حداکثر 10 سال حق بیمه در بازنشستگی ارفاق می‌شود. در مورد بیمه از کار افتادگی در کارمنتو بخوانید.
-
بازنشستگی پیش از موعد معلولان
نکته دیگر درباره بازنشستگی پیش از موعد، درباره معلولان است. بر طبق قانون، امکان بازنشستگی پیش از موعد تامین اجتماعی برای معلولان عادی با 20 سال سابقه وجود دارد. بنابراین بیمه‌شدگان معلول میتوانند بر اساس میزان معلولیت ثبت شده خود، از سابقه ارفاقی حق بیمه و مسمتری استفاده کنند.
این سابقه ارفاقی برای معلولان شاغل در بخش‌های خصوصی و غیر دولتی، بین 2 تا 6 سال سنوات ارفاقی است. همچنین شرایط بازنشستگی پیش از موعد از نظر سنی برای آقایان 50 و برای خانمها 45 سال است.
-
بازنشستگی پیش از موعد در مشاغل سخت و زیان‌آور
قانون بازنشستگی پیش از موعد تامین اجتماعی برای مشاغل سخت و زیان‌آور بر اساس تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی، متفاوت‌تر از مشاغل دیگر است. بر اساس این قانون، بیمه‌شدگان در مشاغل سخت، با داشتن 20 سال متوالی سابقه پرداخت حق بیمه، بدون شرط سنی بازنشسته می‌شوند.
همچنین توجه داشته باشید که اگر سوابق بیمه فرد غیر متوالی باشد، برای رسیدن به بازنشستگی باید 25 سال حق بیمه پرداخت کرده باشد. با این وجود، هر سال سابقه پرداخت حق بیمه مشاغل سخت و زیان‌آور، به اندازه 1 سال و نیم حساب می‌شود.
-
بازنشستگی پیش از موعد رانندگان تاکسی
بر اساس بخشنامه جدید بازنشستگی پیش از موعد، امکان بازنشستگی پیش از موعد رانندگان تاکسی هم وجود دارد. اما شرایط سنی این نوع بازنشستگی، داشتن سن 50 سال سن و 30 سال سابقه کار برای مردان با 62 سال سن با 20 سال سابقه کاری است. البته توجه کنید که در صورت بازنشستگی پیش از موعد رانندگان تاکسی، مسمتری بازنشستگی بر اساس حقوق پایه و نصف حقوق تعیین شده در نظر گرفته می‌شود.
-
انواع بازنشستگی پیش از موعد مردان
بازنشستگی پیش از موعد مردان، با شرایط و قوانین خاصی امکانپذیر است که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:
- داشتن حداقل 10 سال سابقه کار در 60 سالگی
- داشتن 30 سال سابقه کار در مشاغل عادی یا سخت و زیان‌آور با حداقل 50 سال
- 50 سال سن و 30 سال سابقه کار
- داشتن 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل عادی و در مشاغل سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی
- 25 سال سابقه متوالی پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی
- 20 سال سابقه متوالی پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی
-
انواع بازنشستگی پیش از موعد زنان
بر طبق قانون، خانمها هم میتوانند از طرح بازنشستگی پیش از موعد زنان استفاده کنند؛ اما باید شرایط زیر را داشته باشند:
- داشتن حداقل 42 سال و 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه برای مشاغل عادی یا سخت و زیان‌آور
- حداقل 10 سال سابقه کاری و 55 سال سن
- یکی دیگر از شرایط بازنشستگی پیش از موعد زنان، داشتن حداقل 45 سال سن و 30 سال پرداخت حق بیمه است.
- 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه عادی یا سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی
- 20 سال سابقه متوالی پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور بدون شرایط سنی
- 25 سال سابقه متناوب در مشاغل سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی
- داشتن حداقل 45 سال سن و 30 سال سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل عادی یا سخت و زیان‌آور
البته توجه کنید که اگر خانمها بیمه زنان خانه دار را انتخاب کرده باشند، باید برای دریافت بازنشستگی پیش از موعد بانوان، شرایط دیگری داشته باشند.
آیا بازنشستگی پیش از موعد تاثیرات نامطلوبی بر روی افراد و اقتصاد دارد؟
درست است که بازنشستگی پیش از موعد با 10 سال سابقه یا دیگر انواع آن برای کارمندان و بیمه‌شدگان وجود دارد؛ اما این مدل از بازنشستگی، آثار مختلفی را به دنبال دارد که بهتر است آنها را بدانید.
یکی از مهمترین آثار بازنشستگی پیش از موعد از کارافتادگی یا حتی حالت عادی برای کارمندان، رسیدن زودتر از موعد به حقوق و مزایای بازنشستگی است. اما ناگفته نماند که این اتفاق، تنها در صورت تمام شدن کامل خدمت فرد اتفاق می‌افتد. بنابراین اگر دوباره در شرکت‌های خصوصی و دولتی مشغول به کار شود، حقوق بازنشستگی قطع می‌شود.
از طرفی به دلیل مهیا بودن شرایط بازنشستگی پیش از موعد برای کارمندان، سن بازنشسته شدن در کشور کمتر می‌شود و به صندوق‌های بازنشستگی برای پرداخت حقوق تمامی افراد، فشار وارد می‌شود. این در حالی است که صندوق‌ها قادر به پرداخت حقوق تعداد زیادی از افرادی که حتی به سن بازنشستگی رسیده‌اند، نیستند.
همین موضوع سبب می‌شود که فشار مالی زیادی بر دوش دولت باشد. بنابراین جدای از دولت، درامد سازمان تامین اجتماعی هم کمتر می‌شود. به قدری که توانایی پرداخت حقوق مسمتری بگیران را دیگر ندارند. البته در جدیدترین قانون بازنشستگی پیش از موعد و سن بازنشستگی، به این موضوع پرداخته شده است.
سخن پایانی
بهره‌مندی از بازنشستگی پیش از موعد، یکی از اختیارات بیمه‌شدگان تامین اجتماعی است که در انواع مختلفی هم وجود دارد. این که شما از کدام یک از راه‌ها می‌توانید بر اساس بخشنامه جدید بازنشستگی پیش از موعد اقدام کنید، بستگی به شرایط شما دارد.
البته باید بدانید که روند دریافت حکم بازنشستگی بر طبق لایحه بازنشستگی پیش از موعد، کمی مشکل است. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که برای آسان‌تر شدن روال قانونی آن، با مشاوران تلفنی و آنلاین بیمه موجود در وبسایت کارمنتو مشورت کنید.
مشاوران این وبسایت امکان دریافت مشاوره متنی و تلفنی را برای شما فراهم میکنند و در 7 روز هفته و در 24 ساعت شبانه روز، آماده خدمت‌رسانی و پشتیبانی هستند. همچنین شما می‌توانید در 11 حوزه و 31 زیر حوزه مختلف روی کمک کارمنتو حساب کنید و با یکی از 350 مشاور برتر کشور که با کارمنتو همکاری میکنند، مشورت کنید.
توجه داشته باشید که تعرفه مشاوره در این وبسایت متناسب با نرخ معقول بازار است؛ اما برای اطمینان شما، شارژ اولیه رایگان را هم ایجاد کرده است. همچنین می‌توانید کیف پول الکترونیکی خود را شارژ کنید و دیگر با هر بار تماس، نیازی به شارژ مجدد نداشته باشید. لازم به ذکر است که اطلاعات شما به صورت محرمانه نزد مشاوران کارمنتو باقی می‌ماند.
از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
سوالات متداول درباره بازنشستگی پیش از موعد
1.آیا بازنشستگی پیش از موعد رانندگان تاکسی امکانپذیر است؟
رانندگان بین شهری میتوانند با شرایط خاصی مانند داشتن 50 سال سن و 30 سال سابقه یا 60 سال سن و 20 سال سابقه یا داشتن 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه بدون شرط سنی، اقدام به درخواست بازنشستگی پیش از موعد کنند.
2. بازنشستگی پیش از موعد برای رانندگان وسایل نقلیه سنگین، چه شرایطی دارد؟
بر طبق قانون، رانندگان وسایل نقلیه سنگین بین شهری، راهسازی و راهداری با داشتن حداقل 25 سال سابقه پرداخت حق بیمه و 55 سال سن، میتوانند بر اساس حقوق و روزهای پرداخت حق بیمه خود زودتر از موعد بازنشسته شوند.
3. آثار بازنشستگی پیش از موعد چیست؟
اگر فردی زودتر از موعد بازنشسته شود، دیگر توانایی کار کردن در شرکت‌های خصوصی و دولتی را ندارد. از طرفی بازنشستگی پیش از موعد، به دولت و صندوق‌های بازنشستگی برای پرداخت مسمتری بازنشستگان فشار وارد می‌شود.
4. بازنشستگی پیش از موعد برای مردان چه شرایطی دارد؟
مردان میتوانند با داشتن حداقل 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه و در سن 60 سالگی، زودتر از موعد بازنشسته شوند. البته شرایط دیگری هم برای آقایان وجود دارد که در مقاله به آنها اشاره کردیم.
5.بازنشستگی پیش از موعد برای زنان چه شرایطی دارد؟
اولین شرط برای بازنشستگی پیش از موعد خانمها، داشتن 55 سال و حداقل 10 سال سابقه کاری است؛ اما خانمها با سنهای کمتر و شرایط دیگر هم میتوانند بازنشسته شوند که درباره هر کدام توضیح دادیم.
