معمولا همه افراد با شنیدن کلمه <<مرخصی>> به مرخصی‌های استعلاجی و استحقاقی (با حقوق) فکر می کنند؛ اما باید بدانید که علاوه بر این ۲ نوع مرخصی، مرخصی دیگری نیز وجود دارد. که به این نوع از مرخصی، مرخصی بدون حقوق می‌گویند. این نوع از مرخصی که جزو یکی از مهم‌ترین انواع مرخصی‌ها در قانون کار ایران به شمار می رود دارای قوانین و شرایط مختص به خود است. بنابراین در این مطلب قصد داریم که به بررسی این نوع از مرخصی بر اساس قانون کار و تفاوت‌های آن با سایر مرخصی‌ها بپردازیم. سپس قوانین آن را که شامل مدت زمان مرخصی، بازگشت به کار و سوابق کارگر در صورت گرفتن این نوع از مرخصی با مزد آن را مورد بررسی قرار دهیم.
مرخصی بدون حقوق چیست؟
قانون مرخصی وزارت کار برای انواع مرخصی‌ها متفاوت است. یکی دیگر از قوانین وضع شده برای انواع مرخصی‌ها، مرخصی بدون حقوق است. در این نوع مرخصی هیچ‌گونه حقوق و مزایایی به افراد تعلق نمی‌گیرد، قرارداد کار به صورت معلق است و بعد از تمام شدن مرخصی فرد می‌تواند به مسئولیت سابق خود برگردد. طبق ماده ۱۶، مرخصی بدون حقوق در قانون کار اینگونه توصیف شده است: << قرارداد افرادی که طبق این قانون از مرخصی تحصیلی یا سایر مرخصی‌های بدون حقوق یا با مزد استفاده می‌کنند، بر اساس توافقی که با کارفرمای خود دارند می‌تواند تا مدت زمانی که قانون برای هر شرایطی تعیین کرده است از آن استفاده کنند.>> نکته قابل ذکر این است که مرخصی تحصیلی به مدت ۲ سال دیگر می‌تواند قابل تمدید باشد.
قانون کار در مورد مرخصی بدون حقوق چه می‌گوید؟
قانون کار موارد زیادی را برای مرخصی‌ها به ویژه این نوع مرخصی بیان کرده است تا افراد در این موضوع ابهامی نداشته باشند.
این قوانین شامل موارد زیر می‌شود:
- طبق ماده 16 حقوق کار کارگرانی که طبق این قانون از مرخصی بدون حقوق یا مرخصی تحصیلی استفاده می‌کنند قرارداد کاری آنها به مدت 2 سال به تعلیق در می‌اید. اما مرخصی تحصیلی را می‌توانند به‌مدت 2 سال دیگر تمدید کنند.
- ماده ۳۱ قانون کار نیز به بررسی چگونگی شرایط استفاده از این نوع مرخصی پرداخته است.
- در ماده ۳۲ قانون کار عنوان شده که کارگر یا کارمند باید درخواست مرخصی بی‌حقوق خود را با بیان کرد مدت زمان و دلیل به کارفرمای خود ارایه دهد و تا تایید نهایی از سوی کارفرما صبر کند و محل کار خود را ترک نکند.
- بر اساس ماده ۳۴ فرد باید از مرخصی استحقاقی خود را استفاده کرده باشد و پس از پایان ان می‌تواند مرخصی بی‌حقوق خود را شروع کند.
- ماده ۳۵ نیز می‌گوید که حفظ پست فرد که از این مرخصی استفاده می‌کند ضرروی است.
- طبق ماده ۳۶ مدت زمانی که فرد در مرخصی بی‌حقوق به استثنا ادامه تحصیل جزو سوابق بازنشستگی حساب نمی‌آید.
- در ماده ۳۸ ییان می‌کند استفاده از مرخصی استعلاجی در زمان استفاده از مرخصی بی‌حقوق امکان پذیر نیست.
- ماده ۳۹ در رابطه با مرخصی بی‌حقوق برای مشمولین قانون پیراپزشکان و پزشکان بیان می‌کند که در طول زمان تعهد خدمت مدت حداکثر مرخصی بدون حقوق 2ماه است که به آنها تعلق می‌گیرد و این مدت به مدت تعهد خدمت آنها اضافه می‌شود.
مدت مرخصی بدون حقوق قانون کار
مدت معافیت بدون حقوق ۲ سال است. از مهم‌ترین سوال هایی که در رابطه با این نوع مرخصی ایجاد می شود این است که مدت مرخصی بدون حقوق اداره کار چقدر است و چه میزان می‌توان از این نوع مرخصی استفاده کرد؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که طبق ماده ۷۲ قانون کار بیان شده است که طول زمان مرخصی بی‌حقوق، شرایط بازگشت به کار و نحوه استفاده آن و سایر موارد مشابه، باید بر اساس توافق بین کارفرما و کارگر است.
زمانی می شود از این مرخصی استفاده کرد که کارفرما حتما درخواست مرخصی بدون حقوق کارگر یا کارمند را پذیرفته باشد و امکان ترک کردن محل کار بدون اطلاع کارفرما امکان پذیر نیست. از سوی دیگر خانم هایی که برای همراهی با همسر خود در زمان ماموریت، مجبور به استفاده از این نوع مرخصی باشند؛ می‌توانند به مدت ۶ سال از آن استفاده کنند.
مراحل و شرایط مرخصی بدون حقوق
شرایط مرخصی بدون حقوق کاملا از پیش مشخص شده است. اگر قصد دارید که از این نوع مرخصی استفاده کنید، باید مواردی را در نظر داشته باشید.
- استفاده کردن از تمام مرخصی های استحقاقی و تمام شدن مرخصی یک ماهه در طول سال
- ثابت کردن کارگر به نیاز واقعی خود برای مرخصی بدون حقوق به کارفرما
- کارمند برای همراهی با همسر خود به محلی خارج از خدمت، مجبور به ترک کار باشد.
- مدت ۴ ماه مرخصی استعلاجی نیرو کار تمام شده باشد و فرد به دلیل مبتلا شدن به بیماری، توانایی کار کردن را نداشته باشد.
- ارائه مدرک لازم برای کارفرما به منظور ادامه تحصیل
- کسب رضایت مسئولین یا کارفرما با شرایط مرخصی بدون حقوق کارگر یا کارمند
توجه داشته باشید که گرفتن این نوع مرخصی فقط برای نیرو‌های کار رسمی امکان پذیر است و نیرو‌های کاری که به طور آزمایشی فعالیت می‌کنند نمی‌توانند از این شرایط استفاده کنند.
آیا مدت زمان مرخصی بدون حقوق جز سوابق کاری محسوب می‌شود؟
طبق ماده ۳۰ قانون مدیریت خدمات کشور چگونگی محاسبه مرخصی بدون حقوق به شرح زیر است:
مدت زمان مرخصی بدون حقوق افراد جزو سوابق کاری آنها محسوب نمی‌شود. درنتیجه سوابق کاری کارگران و کارمندان در زمان شروع مرخصی بدون حقوق متوقف می‌شود و بعد از اتمام این دوره، روز‌های کاری فرد جزو سوابق کاری محسوب می‌شوند.
درمورد مرخصی بدون حقوق کار سوالات بیشتری دارید؟ دریافت مشاوره بیمه و قانون کار آنلاین و تلفنی کارمنتو که در لحظه انجام می‌شود، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
آیا مرخصی بدون حقوق شامل بیمه، مزایا و عیدی می‌شود؟
در جواب به این سوال که آیا این نوع مرخصی شامل مزایا، بیمه و عیدی می‌شود باید پاسخ دهیم که از آنجایی که قرارداد افراد در طول مدت مرخصی بدون حقوق به حالت تعلیق درمی‌آید، مزایا، بیمه و عیدی به کارگر یا کارمند تعلق نمی‌گیرد وهمه‌ی مزایای او در طول این مدت متوقف می‌شود.
البته اگر خود کارمند یا کارگر در طول مدت این مرخصی، حق بیمه خود را به اداره بیمه پرداخت کند و یا توسط خود کارفرما این بیمه پرداخت شود این دوران تحت عنوان سنوات در نظر گرفته می‌شود و در دوره‌ی بازنشستگی هم برای فرد محاسبه می‌شود اما باز هم شامل مزایای پاداش و عیدی نمی‌شود.
بازگشت به کار پس از مرخصی بدون حقوق
از آنجایی که کارگر یا کارمند برای گرفتن مرخصی بدون حقوق در اداره کار حتما باید رضایت کارفرمای خود را داشته باشد و بعد از توافق مدرک کتبی از این توافق را داشته باشد در نتیجه بازگشت فرد به محل کار خود بعد از مرخصی بدون حقوق بدون مانع است و کارفرما دوباره باید با او قرارداد جدیدی را تنظیم کند.
عدم حضور نیروی کار پس از اتمام مرخصی
نکته حائز اهمیت این است که بعد از تمام شدن مرخصی بدون حقوق اگر فرد مایل به ادامه همکاری نداشته باشد، باید به محل کار خود برود و به صورت رسمی استعفا نامه خود را ارائه دهد. اما در صورت تمام نشدن مدت زمان قرارداد و مراجعه نکردن فرد، این موضوع ترک کردن کار محسوب می‌شود و قرارداد به صورت یک‌طرفه فسخ می‌شود. در نتیجه کارفرما می‌تواند به دلیل عدم موافقت با مرخصی بدون حقوق از کارگر یا کارمند خود شکایت کند.
تفاوت غیبت با مرخصی بدون حقوق
تفاوت مرخصی بدون حقوق و غیبت این است که در این نوع مرخصی با رضایت و توافق بین کارفرما و کارگر یا کارمند صورت می‌گیرد اما اگر کارگر یا کارمند بدون اطلاع قبلی کارفرمای خود غیبت کند و در محل کار حضور پیدا نکند، مزایا و حقوق او در زمان غیبت و تعطیلات هفته برای او محاسبه نمی‌شود و غیبت او در پرونده‌ی کاری او لحاظ می‌شود و اخطار نیز به آنها داده می‌شود تا دوباره غیبت خود را تکرار نکند.
- طبق قانون کار، کارگر یا کارمند اگر برای بار ۲ غیبت کند، توبیخ می‌شود.
- در دفعه ۳ غیبت در این شرایط علاوه بر ندادن دستمزد، زمان غیبت در پرونده لحاظ می‌شود و کمیته‌ای تشکیل می‌دهند تا بازگشت کارگر و شرایط غیبت او را بررسی کنند.
- در دفعه ۴ که کارگر یا کارمند غیبت کند به این معناست که در نظر نگرفتن دستمزد و توبیخ‌های دفعه قبل جوابگو نبوده و ضروری است که پیشنهاد اخراج فرد داده شود و توسط کمیته کاملا بررسی شود.
جمع بندی
در این مطلب کارمنتو تلاش کردیم تا اطلاعات مفیدی در مورد انواع مرخصی‌ها را برای شما شرح دهیم. قانون کار سعی کرده تا در کنار مرخصی‌های استحقاقی و استعلاجی، با تعیین قوانین مرخصی بی‌حقوق برای کارگران و کارمندان شرایط مناسب تری را فراهم کرده است. درنتیجه اگر افراد نیاز به مرخصی برای ادامه تحصیل دارند و یا به دلیل ماموریت همسر خود و یا به دلیل بیماری نمی‌تواند کار خود را ادامه دهند، می‌تواند حداکثر مرخصی بدون حقوق را به مدت ۲ سال استفاده کند اما در این مدت زمان بیمه فرد، مزایا و حقوق به فرد داده نمی‌شود.
از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
