قانون جدید چک در سال 1400

چک یکی از بهترین ابزارهایی است که به جای پرداخت وجه نقد از آن استفاده می‌شود. اما متاسفانه در چند سال اخیر، صدور چک‌های بی‌محل و جرایم مالی چک شدیدا افزایش یافته است. همین امر سبب شد تا بانک مرکزی به فکر اصلاح قانون چک و تصویب قانون جدید چک باشد.  
در سال 1397، برای به حداقل رساندن صدور چک بی‌محل و اعتباربخشی بیشتر به چک‌های صادر شده، اصلاحاتی در قانون چک صورت گرفته است. بسیاری از افراد از این قانون بی‌اطلاع هستند و درک درستی از آن ندارند. در این بخش قصد از مقاله کارمنتو داریم قانون جدید چک در سال 1400 را به طور کامل توضیح دهیم تا هیچ‌گونه ابهامی در این مورد نداشته باشید و به راحتی از چک استفاده کنید.

جهت بهره‌مندی از خدمات بخش مشاوره حقوقی کارمنتو، با نصب اپلیکیشن و مراجعه به این بخش، از کارشناسان ما مشاوره دریافت نمایید.
 

چرا قانون جدید چک به تصویب رسید؟

درست است که چک بسیاری از مشکلات مالی را حل کرده، اما بی‌اطلاعی افراد از موجودی حساب شخص صادرکننده چک، کشیدن چک بی‌محل، صدور چک در وجه حامل و بسیاری مشکلات ریز و درشت دیگر، همگی باعث شده تا چک به یکی از معضلات مالی تبدیل شده و افراد زیادی را به دردسر بیندازد.     
به همین دلیل، بانک مرکزی اقدام به تصویب قوانین جدیدی راجع‌به چک کرد تا به این ترتیب، مشکلات و معضلات موجود در این زمینه را رفع کرده و اعتبار چک را افزایش دهد.
 

جزئیات قانون جدید چک

قانون جدید چک از ابتدای سال 1400 در حال اجرا شدن است و دسته چک‌های با طرح جدید جایگزین دسته چک‌های صیادی شده‌اند. دسته چک‌های جدید به رنگ بنفش بوده و دارای یک شناسه 16 رقمی بر روی چک هستند و قانون جدید چک در آن‌ها اِعمال و اجرا می‌شود.    


 

 بیشتر بخوانید : قانون چک و نکات حقوقی که باید در مورد آن بدانید

   
مشخصات ظاهری چک‌های جدید
 

چک‌های صادرشده جدید دارای مشخصات ظاهری متفاوتی هستند که در ادامه به بررسی این مشخصات خواهیم پرداخت:    
      
- چک‌های جدید صادر شده، به رنگ بنفش هستند.   
- در قسمت بالایی و سمت چپ چک‌های جدید، شناسه یکتای 16 رقمی وجود دارد.           
- بر روی هر برگ از چک‌های جدید کد QR وجود دارد.             
- بر روی برگه چک‌های جدید، عبارت "کارسازی این چک، منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است" نوشته شده است.
 

الزامات قانونی چک جدید

براساس قانون جدید چک در سال 1400، برای نوشتن چک‌های جدید یک سری الزاماتی باید رعایت شود. در ادامه این الزامات را بررسی خواهیم کرد:      

- تمام اطلاعات مربوط به چک‌های جدید در هنگام صدور، تایید و انتقال آن باید در سامانه صیاد ثبت شوند.
- تمام افرادی که دارای چک برگشتی هستند، تا زمانی که رفع سوء‌اثر نکرده‌اند نمی‌توانند چک جدید صادر و آن را در سامانه ثبت کنند.
- براساس قانون جدید چک، صدور چک در وجه حامل ممنوع بوده و چک حتما باید در وجه ذی‌نفع مشخص، صادر و در سامانه صیاد به ثبت برسد.       
- برای انتقال چک نیازی به پشت نویسی نبوده و تنها لازم است انتقال چک را در سامانه صیاد به ثبت برسانید.       


 

    
بیشتر بخوانید :  هر آنچه در مورد قرارداد جعاله باید بدانیم

صدور چک براساس قانون جدید

طبق قانون جدید، هر فرد برای صدور چک باید با استفاده از تلفن همراهی که سیمکارت آن به اسم خودش است، به سامانه صیاد مراجعه کرده و با استفاده از یکی از روش‌های زیر احراز هویت را انجام دهد:  

- احراز هویت در اینترنت بانک و برنامه‌های موبایل بانکی          
- احراز هویت در برنامه‌های موبایلی حوزه پرداخت     
- احراز هویت در شعب بانک‌های عامل
 

دریافت چک براساس قانون جدید

در قانون جدید چک، دریافت‌کننده چک باید با استفاده از تلفن همراهی که سیمکارت آن متعلق به خودش است، به سامانه صیاد مراجعه کرده و به یکی از روش‌های زیر احراز هویت انجام دهد:      

- احراز هویت در اینترنت بانک و یا برنامه‌های همراه‌بانک گوشی             
- احراز هویت در شعب بانک‌های عامل          
- احراز هویت از طریق همراه بانک 

بعد از احراز هویت طرفین و در صورت تایید چک، چک در وضعیت ثبت نهایی تلقی شده و قابلیت نقد شدن خواهد داشت.
 

انتقال چک براساس قانون جدید

برای انتقال چک، نیازی به پشت‌نویسی نخواهد بود؛ بلکه انتقال‌دهنده چک باید از طریق سیمکارتی به اسم خودش، به سامانه صیاد مراجعه کرده و به یکی از روش‌های زیر، احراز هویت را انجام دهد:  

- احراز هویت در اینترنت بانک       
- احراز هویت در برنامه‌های همراه بانک        
- احراز هویت از طریق همراه بانک 
- احراز هویت در شعب بانک‌های عامل      
  
بعد از انجام احراز هویت، باید اطلاعات برگه چک متعلق به انتقال‌دهنده و نیز اطلاعات مربوط به هویت ذی‌نفع جدید چک و دلیل انتقال چک، در سامانه صیاد به ثبت برسد.   
      
 

 بیشتر بخوانید: قراردادهای حقوقی استارتاپ‌ها و انواع آن

   
استعلام وضعیت اعتبار صادرکننده چک

در قانون جدید چک و با استفاده از سامانه صیاد این امکان وجود دارد که بتوانید وضعیت اعتباری صادرکننده چک را بررسی کنید. به این ترتیب که بعد از دریافت چک باید به سامانه صیاد مراجعه کرده و شناسه 16 رقمی یکتا که بر روی چک نوشته شده را به سامانه پیامکی 701701 ارسال کنید. به‌علاوه شما می‌توانید به سامانه استعلام وضعیت چک صیادی در وبسایت بانک مرکزی به نشانی WWW.cbi.ir مراجعه کرده و از اعتبار صاحب چک باخبر شوید.  

این اعتبار با استفاده از رنگ‌های مختلفی به شما نمایش داده خواهد شد که معنای این رنگ‌ها به شرح زیر است:
 

- رنگ سفید

این رنگ نشان می‌دهد که فرد صادرکننده چک، هیچ‌گونه سابقه چک برگشتی رفع سوء‌اثر نشده‌ای ندارند.

- زرد

رنگ زرد به این معناست که فرد صادرکننده دارای یک فقره چک برگشتی و یا حداکثر مبلغ 5 میلیون تومان تعهد برگشتی است.

- نارنجی

وضعیت نارنجی نشان‌دهنده این است که فرد صادرکننده چک، دارای 2 الی 4 فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 40 میلیون تومان تعهد برگشتی است.

- قهوه‌ای

این رنگ نشان‌دهنده 5 الی 10 فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 50 میلیون تومان تعهد برگشتی است.

- قرمز

قرمز بودن وضعیت به این معناست که فرد صادرکننده چک دارای بیش از 10 فقره چک برگشتی بوده یا مبلغی بیش از 50 میلیون تومان تعهد برگشتی دارد.
 

چگونگی وصول چک در قانون جدید

قبل از تصویب این قوانین، زمانی‌که برای وصول چک به بانک می‌رفتید و موجودی حساب فرد صادر‌کننده چک کافی نبود، نمی‌توانستید پول خود را دریافت کنید. اما طبق قانون جدید، زمانی‌که آخرین مالک چک (آخرین ذی‌نفع)، در موعد مقرر به شعب یکی از بانک‌های کشور مراجعه کند، می‌تواند مبلغ چک خود را وصول نماید.          
در صورتی که حساب فرد صادرکننده چک کسری موجودی داشته باشد، فرد گیرنده می‌تواند مبلغ موجود در آن حساب را طلب کرده و مبلغ کسری را نیز از سایر حساب‌های انفرادی ریالی فرد در همان بانک برداشت کند.

بیشتر بخوانید : همه آن چه را که در مورد چک در حقوق بین‌الملل باید بدانید
 

چگونگی برگشت زدن چک در قانون جدید

در صورتی که موجودی حساب صادرکننده چک برای وصول مبلغ چک کافی نباشد، دارنده چک می‌تواند درخواست برگشت دادن چک را کند. در این صورت، بانک موظف است که فورا غیرقابل پرداخت بودن چک را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی ثبت کند. سپس کد رهگیری را دریافت و آن را در گواهی عدم پرداخت ثبت کرده و بعد از امضا و مهر به دارنده چک تحویل بدهد. بعد از طی این مراحل، دارنده چک می‌تواند به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی قوه‌قضائیه مراجعه کرده و درخواست صدور اجرائیه کند.       
 
دادگاه بعد از بررسی موارد و شرایط موجود در قانون، اجرائیه را صادر می‌کند. فرد صادرکننده چک، بعد از صدور اجرائیه و تا مدت زمان 10 روز فرصت خواهد داشت تا بدهی خود را پرداخت کند یا به نحوی از فرد دارنده چک برای پرداخت بدهی خود مهلت بگیرد.

اگر فرد در این 10 روز نتواند بدهی خود را پرداخت و یا رضایت طلبکار خود را جلب کند، مطابق قانون"نحوه اجرای محکومیت مالی" با او برخورد خواهد شد.    
      
   
 

    

محدودیت‌های افراد دارای چک برگشتی براساس قانون جدید

طبق قانون جدید چک در سال 1400، افرادی که دارای چک برگشتی رفع سوء‌اثر نشده باشند، این مورد در سامانه یکپارچه بانک مرکزی به ثبت رسیده و کلیه بانک‌ها و موسسات اعتباری تا زمان رفع سوءاثر شدن چک برگشتی محدودیت‌های زیر را برای فرد اعمال خواهند کرد:         

- فرد دارنده چک برگشتی تا زمان عدم رفع سوء‌اثر نخواهد توانست اقدام به افتتاح حساب و یا صدور کارت بانکی جدید کند.
- پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی و یا صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی و ریالی برای فرد امکان‌پذیر نخواهد بود.
- گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی تا زمان رفع سوءاثر امکان‌پذیر نخواهد بود.               
- وجوه موجود در تمام حساب‌ها و کارت‌های بانکی فرد و هر مبلغ دیگری که تحت هر عنوانی نزد بانک‌ها نگهداری می‌شود، به میزان کسری مبلغ چک مسدود خواهد شد.
 

چک و قانون جدید آن در سال 1400

همان طور که اشاره شد، قانون جدید چک برای اعتباربخشی بیشتر به چک‌ها و کاهش صدور چک بی محل در سال 1397 تصویب و از ابتدای سال 1400 به اجرا درآمده است. در این قانون نحوه صدور، دریافت و انتقال چک تغییراتی داشته است. در این مقاله از وبلاگ مشاوره‌ای کارمنتو، سعی کردیم تا این قانون را به صورت کاملا شفاف و اصولی به شما توضیح دهیم تا در صورت استفاده از چک به مشکلی برنخورید.