منظور از تصفیه شرکت چیست؟ و مدیر تصفیه چه کسی است؟

از اصلی‌ترین مواردی که آگاهی از آن بسیار اهمیت دارد، فرایند تصفیه شرکت است. چراکه تمامی شرکت‌ها در بازه‌‌های مختلف زمانی باید اقدام به تصفیه شرکت کنند و این موضوع ناگزیر است. مخصوصا در شرایط کنونی پاندمی کرونا، متاسفانه بسیاری از کسب‌وکارها و شرکت‌های بزرگ در آستانه ورشکست‌شدن و انحلال قرار گرفته‌اند. تحریم شرکت‌های مختلف ایرانی هم بر توقف عملکرد آن‌ها نقش زیادی دارد. به هر حال هر مجموعه و شرکتی می‌تواند در موقعیت‌های ذکرشده قرار بگیرد و در این حالت مدیران و کارکنان باید از اموری مانند فرایند تصفیه شرکت و انواع تصفیه شرکت آشنا باشند. در این مقاله از سایت کارمنتو، اطلاعات جامعی درباره مراحل انجام تصفیه شرکت و مدارم موردنیاز برای طی کردن این مراحل را با ذکر جزئیات، خدمتتان بیان می‌کنیم.

تصفیه شرکت چیست؟

قبل از هر چیزی باید با تعریف تصفیه شرکت و دلایل انجام آن آشنا شوید. تعریف کلی و کوتاه این است که شما زمانی با موضوع تصفیه شرکت برخورد می‌کنید که می‌خواهید به تمامی فعالیت‌های اقتصادی و تجاری خود پایان دهید. به عبارت دگیر شرکت شما به پایان خود رسیده و قرار نیست هیچ گونه فعالیت دیگری انجام دهد. فرایند تصفیه شرکت، چندان ساده نیست و باید با دسته‌ای از اصول و نکات مهم در این زمینه آشنا شوید. در طول فرایند تصفیه، تمامی بدهی‌های مالی شرکت به مجموعه‌های دیگر باید پاک شوند و مدیر تصفیه باید دفترحساب شرکت را تا ریال اخر تصفیه کند. دقت کنید که فرایند تصفیه شرکت پس از اتمام هرگونه فعالیت تجاری در شرکت باید آغاز شود. بنابراین اگر در حین انجام یک فعالیت مهم هستید، نمی‌توانید این فرایند را شروع کنید و ابتدا باید آن را خاتمه دهید.
با وجود اینکه همه مراحل و اصول تصفیه شرکت به سادگی قابل پیگیری می‌باشد، اما این روند اصلا ساده به نظر نمی‌آید. البته اگر انجام و پیگیری مراحل تصفیه شرکت، به مجموعه‌های مختلفی که مدیر تصفیه‌های متخصصی دارند، سپرده شود، آن‌ها مي‌توانند با كمترين دردسر در كوتاه‌ترين زمان، روند تصفيه شركت را به خوبي پيش ببرند.
پس هنگامیکه در تمامی دفاتر حسابرسی شرکت بدهی به صفر رسیده باشد و هیچ طلبکاری ادعای بدهی از شرکت نکند، فرایند تصفیه شرکت به اتمام رسیده است و مدیران می‌توانند نسبت به تقسیم سهم شرکا و سهام‌داران مختلف اقدام کنند.

برای دریافت مشاوره امور ثبتی، با مراجعه به اپلیکیشن کارمنتو، از خدمات مشاوران این حوزه بهره‌مند شوید.

مدیر تصفیه چه کسی است؟

پیگیری درصد زیادی از کارهای تصفیه شرکت و در نهایت ختم تصفیه شرکت به عهده مدیر تصفیه می‌باشد. قطعا اگر در روند تصفیه شرکت قرار گرفته‌اید، نام مدیر تصفیه خیلی به گوشتان خورده است. بنابراین وظیفه پاک‌کردن بدهی‌های حساب دفتری قبل از انحلال شرکت بر عهده مدیر تصفیه می‌باشد. البته تصفیه کردن دارایی‌ها تنها فعالیت مدیر تصفیه شرکت نیست و تقسیم دارایی‌ها و سهام شرکت در بین شرکای تجاری و اقتصادی شرکت متناسب با درصد شراکت آن‌ها هم بر عهده مدیر تصفیه می‌باشد. هر شرکتی به منظور اتمام فعالیت‌های خود و تقسیم سهام، به یک مدیر تصفیه کاربلد و با تجربه نیازمند است.

اختیارات و وظایف مدیر تصفیه

در ادامه به بررسی وظایف و اختیاراتی که مدیر تصفیه در مسیر ختم تصفیه شرکت بر عهده دارد، می‌پردازیم:
•    در ابتدای کار، مدیر تصفیه باید یک لیست کامل از تمامی دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت را ارائه دهد.
•    تمدید موارد مختلف در صورت لزوم مانند تمدید بیمه، تمدید ضمانت‌نامه و تمدید قراردادها هم بر عهده مدیر تصفیه است.
•    بعد از نهایی‌شدن تصمیم به منظور انحلال شرکت، مدیر تصفیه اسم خود و مدیران شرکت را نهایت تا 5 روز کاری به اداره ثبت شرکت‌ها اعلام کند که این موضوع به اطلاع عموم برسد.
•    مدیر تصفیه این اختیار را دارد که تمام دارایی شرکت را نقد کند و در صورت لزوم طرح دعوی را مطرح نماید.
•    وصول همه مطالبات شرکت از جمله طلب اشخاص ثالث یا طلب شرکا، بر عهده مدیر تصفیه شرکت است.
•    تمامی فعالیت‌ها از جمله پرداخت و وصول بدهی‌ها باید کاملا طبق مقررات شرکت و نظر هیئت مدیره صورت بگیرد. البته در مورد زمان پرداخت با قسط‌بندی بدهی، اغلب به مدیر تصفیه اختیار کامل داده می‌شود.
•    تا زمانی که فرایند تصفیه شرکت خاتمه نیافته است، مدیر تصفیه باید همه ساله مجمع عمومی عادی صاحبان سهام شرکت را با رعایت شرایط و تشریفاتی که در قانون و اساسنامه مربوطه ذکر شده است، دعوت کند.
•    بر اساس ماده 217 لایحه سال 47، مدیر تصفیه شرکت، در صورت دارایی منقول و غیر منقول و ترازنامه و حساب سود و زیان عملیات خود را به ضمیمه گزارش حاکی از اعمالی که تا آن موقع انجام داده اند، به مجمع مذکور اعطا کند.

لازم به ذکر است در صورتیکه مدیر تصفیه شرکت به هریک از وظایف اصلی خود به نحو مناسبی عمل نکند، به مجازات مختلفی از قبیل یک تا چند ماه حبس و مجازات نقدی محکوم می‌شود.

در صورت مواجه با مشکلات و مسائل مربوط به ثبت شرکت، می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین ثبت شرکت کارمنتو، برخوردار شوید.

انواع تصفیه شرکت ها

طبق ماده 202 قانون اساسی کشور، تصفیه شرکت‌ها دارای دو نوع مختلف است که در ادامه بررسی می‌کنیم.

•    تصفیه اختیاری شرکت

فرایند مربوط به این نوع از تصفیه شرکت، در هنگام انجام فعالیت‌های ثبت شرکت در ابتدا پیش‌بینی شده و بر اساس توافق بین سهامداران، برنامه‌ریزی می‌شود. زمانی که هیئت مدیره قصد دارد تا به فعالیت‌های شرکت خاتمه داده و روند تصفیه را اغاز کنند، مدیر تصفیه دقیقا بر اساس دستورالعمل‌های قبلی که تنظیم شده است، فرانید تصفیه شرکت را جلو می‌برد.

•    تصفیه قانونی شرکت

فرایند تصفیه قانونی بر خلاف تصفیه اختیاری، روند انجام مراحل تصفیه شرکت در اساسنامه ذکر نشده است. بر اساس مواد 202 و 207 قانون تجارت ایران، فرایند تصفیه قانونی شرکت توسط مدیر تصفیه شرکت انجام می‌شود. ذکر این نکته اهمیت زیادی دارد که فرایند تصفیه قانونی تنها زیر نظر مراجع قانونی اعتبار دارد. اگر فعالیت‌هایی که در طول فرایند تصفیه شرکت انجام می‌شود، بر اساس قانون انجام نگیرد، هیچ اعتباری نخواهد داشت و روند تم تصفیه شرکت به درستی انجام نمی‌شود.

آیا با مراحل ثبت تغییرات شرکت‌ ها، آشنا هستید؟
در این مقاله، به طور کامل به تفسیر این موضوع پرداخته‌ایم.

علل مختلف تصفیه شرکت

نیاز به طی‌شدن فرایند تصفیه شرکت در شرکت‌های مختلف، می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد که در ادامه آن‌ها را بررسي مي‌كنيم:

•    پایان مدت‌زمان اعتبار فعالیت

هنگام ثبت برخی از شرکت‌ها، تنها تا یک مدت زمان خاص اجازه فعالتی به آن‌ها داده می‌شود. بدیهی است که پس از پایان این مدت، مدیران باید به فکر اتمام فعالیت‌های تجاری و پیگیری روند تصفیه شرکت باشند.

•    زمینه فعالیتی در شرکت

ممکن است ادامه فعالیت در موضوعی که شرکت در آن فعالیت می‌کند، بعد از مدتی دیگر امکان‌پذیرنباشد. هم‌چنین شاید ادامه فعالیت مشابه قبلی شرکت از نظر اقتصادی و موارد دیگر بصرفه نباشد. در این حالت طبیعی است که شرکت با روند انحلال و تصفیه روبرو شود.

•    تصیم مشترک هیئت مدیره

برخی اوقات پیش می‌آید که به دلایل مختلف، اعضای هیئت مدیره طی جلسه‌ای که دارند، بر اتمام فعالیت شرکت و لغو پروانه فعالیت شرکت، توافق کنند. در این صورت هم تصفیه شرکت باید شروع شود.

•    کاهش زیاد تعداد شرکای شرکت

در صورتی‌که از سهام‌داران شرکت، فقط یک شریک باقی بماند، انحلال شرکت به طور طبیعی قطعی است. ممکن است در اساسنامه شرکت مرگ یکی از شرکا یا سهام‌داران، عامل انحلال و ختم فعالیت شرکت عنوان شده باشد. به هر حال در این شرایط هم، مدیر تصفیه باید فرایند تصفیه شرکت را شروع کند.

•    ورشکستگی شرکت و مشکلات زیاد اقتصادی

متاسفانه با تحریم‌های شدید کنونی و البته فعالیت نامناسب برخی از شرکت‌ها در بازاریابی، بسیاری از شرکت‌های کشور نمی‌توانند از پس مخارج مختلف شرکت و حقوق کارکنان برآیند و در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند. طبق قانون، از زمانیکه ورشکستکی شرکت توسط مدیران اعلام شود، هیچ گونه فعالیت تجاری در آن شرکت ثبت نمی‌شود. بنابراین در این حالت هم، شرکت به صورت قطعی منحل شده و نیاز به تصفیه خواهد داشت.

بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: مراحل ثبت شرکت سهامی خاص

فرایند تصفیه شرکت

بر اساس قوانینی که سازمان‌هاي مرتبط با تجارت و فرايند تصفيه تدوين شده است، يك چارچوب كلي براي تصفيه شركت در نظر گرفته شده است كه شامل مراحل زير است:
•    پیگیری درخواست‌ها و رسیدگی به مطالبات شرکت
•    وصول مطالبات و پرداخت قرض و وام‌های شرکت به صورت کامل
•    نقد کردن تمام دارایی های شرکت به صورت ارز رایج کشور
•    تقسیم دارایی باقیمانده بین سهامداران و شرکا متناسب با درصد شراکت آن‌ها و اعلام ختم تصفیه شرکت

مدارکی که به منظور طی‌کردن فرایند تصفیه شرکت انجام می‌شود، بر اساس نوع فعالیت شرکت، درخواست می‌شود. در ادامه مدارکی برای تصفیه 3 نوع شرکت مورد نیاز است، به طور کامل معرفی می‌کنیم:

•    مدارک تصفیه شرکت با مسئولیت محدود

 تصویر شناسنامه و کارت ملی همه شرکا، سهامداران و مدیران تصفیه
ارائه تصویر از ثبت آگهی انحلال شرکت در روزنامه‌های معتبر و و ذکر آخرین تغییرات در شرکت
ارائه اصل برگ صورت‌جلسه مجمع عمومی که به امضای تمام اعضای هیات مدیره و مدیر تصفیه شرکت رسیده باشد.
ارائه اصل برگ وکالت‌نامه در صورتی که شرکت وکیل یا نماینده قانونی و معتبر داشته باشد.

•    مدارک تصفیه شرکت با سهامی خاص

ارائه اصل برگ صورت‌جلسه مجمع عمومی که به امضای تمام اعضای هیات مدیره و مدیر تصفیه شرکت رسیده باشد.
ارائه اصل برگ وکالتنامه در صورتی که شرکت وکیل یا نماینده قانونی و معتبر داشته باشد.
ارائه تصویری از شناسنامه و کارت ملی تمامی افراد از قبیل هیات مدیره و مدیر تصفیه شرکت
اصل برگ وکالت‌نامه

•    مدارک تصفیه شرکت تضامنی

ارائه مدرک کپی برابر اصل از کارت ملی و شناسنامه مدیران شرکت و مدیر تصفیه
ارائه تصویر از ثبت شرکت در روزنامه معتبر و هم‌چنین ذکر آخرین مراحل از تغییر شرکت در زمینه‌های مختلف
ارائه اصل برگ وکالت‌نامه، در صورتیکه فرایند انحلال و ختم تصفیه شرکت توسط وکیل هم پیگیری می‌شود.
اصل برگ صورت جلسه بین مدیران و مدیر تصفیه که توسط همه آن‌ها امضا شده باشد.

روبه‌روشدن با فرایند تصفیه شرکت و طی‌کردن مراحل مختلف آن، امری نیست که احتمال آن برای شما صفر باشد. تمامی مدیران شرکت باید از قبل دستورالعملی برای تصفیه شرکت تدارک ببینید و پیگیری این فعالیت مهم را به مدیران تصفیه باتجربه و نماینده‌های قانونی بسپارند تا در کمترین زمان ممکن علاوه بر وصول کل مطالبات شرکت، به انجام کارها سرعت ببخشند.