شرکت، یک شخصیت حقوقی است که توسط چند عضو یا شریک به وجود آمده است. هر عضو، میزان خاصی سرمایه اولیه جهت تشکیل آن به اشتراک می‌گذارد و در نهایت به همان میزان در سود و زیان حاصل از عملکرد شرکت سهیم خواهد بود. اعضا و سرمایه‌گذاران ممکن است خصوصی یا دولتی باشند. شرکت‌ها، نقش بسیار مؤثری در اقتصاد کشور دارند. از این رو سعی شده است تمامی قواعد و پیشامدهای مربوط به آن مورد پیش‌بینی قرار گرفته و در قالب قوانینی به ثبت برسند. این شخص حقوقی (شرکت)، همانند اشخاص حقیقی موظف است از قوانین وضع شده پیروی نماید. بنابراین ممکن است در مواردی، طرف دعوا هم قرار گیرد یا خود، از یک شخص حقیقی یا حقوقی دیگر طرح دعوی نماید. اگر می‌خواهید اطلاعات کاملی در رابطه با دعاوی شرکت‌ها و نحوه رسیدگی به آن‌ها و مرجع رسیدگی به چنین دعواهایی به دست آورید در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
میتوانید با مراجعه به بخش مشاوره حقوقی در اپلیکیشن کارمنتو با مشاورین و متخصصان این حوزه در ارتباط باشید.
دعاوی شرکت‌ها شامل چه مواردی می‌شود؟
دعواهایی برای شرکت‌ها به وجود می‌آید در گام اول به دو دسته مهم حقوقی و کیفری تقسیم‌بندی می‌شوند. این تقسیم‌بندی به موضوع دعاوی مربوط می‌شود؛ بدین معنا که یک شرکت به عنوان یک شخص حقوقی ممکن است طرف دعوای حقوقی همچون مطالبه وجه و … قرار گیرد یا دعوای کیفری همچون کلاهبرداری و … که رسیدگی به هر کدام از آن‌ها شامل قوانین خاص خود هستند. در وهله دوم، با توجه به اینکه هر شرکتی، چه فعالیتی انجام می‌دهد و با چه افراد حقیقی یا حقوقی دیگر در ارتباط است ممکن است دعاوی مختلفی بروز کند. هر کدام از این دعاوی ممکن است مرجع یا نحوه رسیدگی متفاوتی داشته باشند. برخی از انواع دعاوی شرکت‌ها به شرح زیر می‌باشند:
معرفی انواع شرکت تجاری
تأسیس یک شرکت توسط چند عضو یا چند گروه به منظور فعالیت‌های مختلف انجام می‌شود. به طور کلی، تمامی شرکت‌ها را می‌توان در دو گروه بزرگ تجاری و مدنی قرار داد. حال باید بدانید که شرکت‌های تجاری، خود بر چند نوع هستند که هر کدام از آن‌ها را به طور مختصر معرفی می‌کنیم:
شرکت سهامی
شرکت سهامی نوعی از شرکت‌های تجارتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم می‌شود. سهامداران نباید کمتر از سه نفر باشند. در ضمن هر یک از ایشان به اندازه سهم اسمی خود در میزان سود و زیان شرکت یا بدهی‌ها و مخارج آن شریک‌اند. لازم به ذکر است که شرکت‌های سهامی به دو نوع تقسیم‌بندی می‌شوند. اول، شرکت‌های سهامی عام که حداقل نیمی از سهام آن به عموم مردم واگذار می‌شود و شرکت‌های سهامی خاص که تمام سرمایه آن توسط مؤسسین شرکت تأمین می‌گردد و در واقع سهامداران شرکت همان مؤسسین اولیه آن هستند.
شرکت با مسئولیت محدود
تأسیس شرکت با مسئولیت محدود که توسط دو یا چند نفر انجام می‌شود هم در ایران بسیار متداول است. در چنین شرکتی، میزان شراکت هر فرد به عنوان سهام میان آن‌ها تقسیم نمی‌شود، بلکه هر فرد به میزان سرمایه خود در تأسیس شرکت سهیم شده و به همان میزان در سود و زیان شرکت هم سهیم خواهد بود.
شرکت تضامنی
یکی دیگر از انواع شرکت‌های تجاری، شرکت تضامنی است که با شراکت حداقل دو نفر و با مسئولیت تضامنی ایجاد می‌شود. در چنین شرکت‌هایی هر یک از اعضا طبق ضمانتی که می‌کنند در واقع مسئول پرداخت کلیه بدهی می‌باشد. این در صورتی است که دارایی شرکت برای پرداخت قروض آن کافی نباشد. نام چنین شرکت‌هایی به همراه نام یکی از شرکا ذکر می‌شود و بقیه به عنوان «و شرکا» یاد می‌شوند.
بیشتر بخوانیم: نحوه فسخ قراداد ملک و مراحل آن
شرکت مختلط غیر سهامی
شرکت مختلط غیر سهامی در واقع ترکیبی از شرکای تضامنی و شرکای با مسئولیت محدود می‌باشد. بدین نحو که این نوع از شرکت توسط دو یا چند نفر که مسئولیت تضامنی بر عهده می‌گیرند تأسیس می‌گردد اما علاوه بر آن‌ها دو یا چند فرد دیگر با وظایف محدود در آن سهیم می‌شوند. طبق قانون، شرکای تضامنی در برابر تمام بدهی‌ها مسئول‌اند اما بقیه، تنها به میزان سرمایه خود در آن دخالت دارند.
شرکت مختلط سهامی
شرکت مختلط سهامی از دو نوع شریک با مسئولیت تضامنی و همچنین سهامدار تشکیل می‌گردد که هر کدام بنابر قوانین تعریف شده در برابر شرکت مسئولیت خواهند داشت. مدیران از میان شرکای ضامن انتخاب می‌شوند و نام شرکت نیز به همراه یکی از این شرکا ذکر می‌شود.
شرکت تجاری نسبی
شرکت تجاری نسبی همان‌طور که از نامش پیداست با شراکت نسبی دو یا چند عضو تشکیل می‌شود. هر یک از شرکا به میزان سرمایه خود، در قبال بدهی‌های شرکت مسئول است. نام این نوع شرکت به همراه نام یکی از شرکا ذکر شده و مابقی شریکان به صورت (و شرکا) قید می‌شوند.
شرکت تعاونی تولید و مصرف
از دیگر انواع شرکت‌های تجاری، شرکت تعاونی می‌باشد که در زمینه اشتغال از جمله کشاورزی، دامداری، صنعت و معدن و … فعالیت می‌کنند. این نوع از شرکت‌ها حداقل با مشارکت ۷ نفر تأسیس می‌شوند و به دو نوع تولیدی و مصرفی تقسیم می‌شوند. لازم به ذکر است که در چنین شرکت‌هایی حداقل دو سوم شرکا باید در شغل مربوط به موضوع شرکت فعالیت داشته باشد.
نحوه طرح دعاوی شرکت‌ها چگونه است؟
طرح دعوا علیه یک شرکت بایستی با ارائه توضیحات و ادله کافی ارائه گردد. با توجه به موضوع دعوا، نحوه طرح آن نیز متفاوت خواهد بود. این کار ممکن است توسط خود شما یا وکیلتان انجام شود. از آنجا که قوانین مرتبط با دعاوی شرکت‌ها بسیار پیچیده هستند بهتر است از وکیل خبره کمک بگیرید. چنانچه موضوع دعوا، یک موضوع حقوقی باشد خواهان بایستی به دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه نموده و دادخواست حقوقی خود را ثبت نماید. در ضمن تمامی مدارک موجود نیز باید به همراه دادخواست پیوست گردند؛ اما ممکن است موضوع دعوا یک مسئله کیفری هم باشد. کلاهبرداری، سرقت و … از جمله این مسائل می‌باشند. در این صورت باید خواهان یا نماینده قانونی وی به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و شکوائیه خود را ثبت و ارسال نماید. چنانچه دلایل یا مدارکی نیز در دست دارد باید ضمیمه گردد.
لازم به ذکر است که برای انجام تمامی مراحل و همچنین آگاهی از زمان جلسات و آرای دادگاه و … نیاز به کد ثنا دارید. بنابراین ابتدا باید اقدام به دریافت کد ثنا از طریق دفتر خدمات الکترونیکی قضایی نمایید.
در صورت بروز هرگونه مشکل در زمینه امور حقوقی میتوانید با کمک مشاوره قرارداد، مشاوره شرکتی و مشاوره ملکی آن را در کوتاه ترین زمان ممکن رفع کنید.
مرجع رسیدگی به دعاوی شرکت
همان‌طور که موضوعات دعاوی شرکت‌های تجاری با همدیگر تفاوت دارند، مراجع رسیدگی به آن‌ها نیز متفاوت می‌باشند. از این رو، پس از طرح دعوی توسط خواهان یا وکیل قانونی او (از طریقی که در بالا ذکر شد) با توجه به حقوقی یا کیفری بودن آن، به مرجع رسیدگی صالح ارجاع داده می‌شود. با توجه به جرائم مختلف، مراجع رسیدگی به آن‌ها عبارت‌اند از:
- رسیدگی به دعاوی مربوط به ورشکستگی بر عهده دادگاه مرکز اصلی است.
- دعاوی مربوط به داخل شرکت از جمله دعوا و اختلافات شریکان نیز توسط دادگاه مرکز اصلی شرکت مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- رسیدگی به شکایات اشخاص ثالث نسبت به شرکت آن هم در زمان حیات حقوقی شرکت توسط دادگاه مرکز اصلی شرکت رسیدگی می‌گردد.
- دعاوی طرح شده از سوی اشخاص خارج از کشور که ناشی از تعهدات شرکت می‌باشد باید در دادگاه محلی شعبات رسیدگی گردد. در غیر این صورت به مرکز اصلی ارجاع داده می‌شود.
- دعوای مربوط به اموال غیرمنقول نیز در دادگاه محل مربوطه بررسی می‌شود.
معرفی ماده ۲۰ قانون تجارت شرکت‌ها
یکی از مهم‌ترین مواد قانون مربوط به قوانین تجارت، ماده ۲۰ قانون تجارت شرکت‌ها می‌باشد. این ماده به طور کامل به معرفی انواع و اقسام شرکت‌های تجارتی می‌پردازد. در مواد دیگر هر یک از این شرکت‌ها به طور کامل تعریف شده و مشخصات و قواعد مربوط به آن‌ها با جزئیات ذکر شده است. طبق ماده ۲۰، شرکت‌های تجاری به هفت قسم تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
- شرکت تجاری سهامی
- شرکت تجاری با مسئولیت محدود
- شرکت تجاری تضامنی
- شرکت تجاری مختلط غیر سهامی
- شرکت تجاری و مختلط سهامی
- شرکت تجاری نسبی
- شرکت تجاری تعاونی تولید و مصرف
در قسمت «معرفی انواع شرکت‌های تجاری» هر کدام از این شرکت‌ها را به طور مختصر معرفی نمودیم.
معرفی ماده ۲۲ و ۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی
همان‌طور که گفتیم، تمامی قوانین مربوط به شرکت‌های تجاری از تشکیل و انحلال گرفته تا قوانین شرکا و سهامداران و تمام امور مختلف به طور کامل پیش‌بینی شده و در مواد مختلف قانون ذکر گردیده‌اند. از جمله این مواد می‌توان به ماده ۲۲ و ۲۳ قانون آیین دادرسی مدنی اشاره کرد که مربوط به دعاوی شرکت‌های تجاری می‌باشند. این مواد از قانون به طور مختصر به شرح زیر می‌باشند:
ماده ۲۲ راجع به اشخاص حقوقی می‌باشد که دعاوی مربوط به شرکت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. مرکز مهم این اشخاص حقوقی، اقامتگاه مرکز اصلی می‌باشد. به طور کلی ماده ۲۲ مربوط به دعاوی ورشکستگی شرکت‌های تجاری بازرگانی می‌باشد که مرکز اصلی آن‌ها در ایران است. دعاوی مربوط به این شرکت‌ها که ممکن است از سوی شرکا یا اشخاص دیگر صورت گیرد تا زمانی که شرکت پابرجا است در مرکز اصلی شرکت اقامه می‌گردد.
ماده ۲۳ قانون مدنی، دعاوی مربوط به تعهدات شرکت در برابر اشخاص خارج از کشور را که در ماده ۲۲ جای داده نشده است توضیح داده شده است. طبق این ماده می‌بایست این دعاوی در محل تعهد اقامه گردد. چنانچه شرکت دارای شعب مختلف در مکان‌های مختلف باشد دعاوی مربوطه در محل هر شعبه مورد بررسی قرار می‌گیرد. مگر آنکه شعبه مذکور به طور کامل برچیده شده باشد که در این صورت می‌بایست دعاوی در مرکز اصلی بررسی شوند.
بیشتر بدانیم: همه چیز درباره خیار غبن و تدلیس
دعاوی سهامداران علیه شرکت
همان‌طور که می‌دانید، شرکت‌های سهامی از جمله متداول‌ترین شرکت‌های تجاری فعال در کشور ما هستند. سرمایه مورد نیاز این شرکت‌ها به طور کلی از سهامداران تأمین شده و هر یک از این افراد در برابر میزان بهره و زیان شرکت‌ها سهیم می‌باشند. بنابراین قانون‌گذاران با پیش‌بینی قوانین مختلف مربوط به نحوه تشکیل و انحلال شرکت و همچنین فعالیت‌های آن زمینه رسیدگی به دعاوی مختلف نیز فراهم گردیده است. از جمله این دعاوی عبارت‌اند از:
- دعاوی سهامداران نسبت به تعهد شرکت به تحویل گواهینامه یا سهام شرکت در صورت عدم تحویل سهام یا گواهینامه از سوی شرکت به سهامدار
- دعاوی سهامداران نسبت به ابطال نقل و انتقال سهام. در صورتی که نقل و انتقال سهام شرکت طبق قوانین تعریف شده انجام نشده باشد ابطال می‌گردد.
- طرح دعوا از سوی سهامداران نسبت به انحلال شرکت در شرایطی اتفاق می‌افتد که به هر دلیلی از جمله ورشکستگی یا توافق شرکا و … شرکت مربوطه در حال انحلال باشد.
وکیل دعاوی شرکت در کارمنتو
قوانین مربوط به دعاوی شرکت‌های تجاری پیچیدگی‌های خاص خود را دارند. در صورتی که بدون آگاهی از این قوانین بخواهید نسبت به شرکت‌های تجاری طرح دعوا کنید و یا حتی به عنوان یک شرکت تجاری به اداره امور حقوقی مختلف بپردازید ممکن است در نهایت ناچار به پرداخت خسارات جبران‌ناپذیری شوید. وکیل دعاوی شرکت در کارمنتو به شما کمک می‌کند تا به صورت کاملاً تخصصی با چنین اموری برخورد کرده و بهترین نتایج را از دعاوی مختلف از قبیل حقوقی یا … دریافت نمایید. در واقع وظیفه وکیل دعاوی شرکت تجاری رسیدگی به امور حقوقی شرکت است که در دو زیرمجموعه وظایف قانونی و وظایف قراردادی تعریف خواهد شد.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع شرکت‌های تجاری آشنا کرده و به بررسی دعاوی مربوط به آن‌ها و چگونه طرح و رسیدگی به این دعاوی بپردازیم. همچنین به بررسی چند ماده مهم قانونی مرتبط با این مبحث اشاره نمودیم که امیدواریم مفید واقع شده باشد. در صورت نیاز به راهنمایی و مشاوره در زمینه دعاوی شرکت‌های تجاری و همچنین نیاز به وکیل متخصص و کاربلد میتوانید از کارمنتو کمک بگیرید.
