بر اساس قانون مالیات مستقیم کشور، هرگونه درآمدی که توسط مشاغل مختلف در داخل کشور حاصل شود مشمول مالیات خواهد بود. در همین راستا، درآمد وکلا از منابع درآمدی گوناگون، از مبلغ حقالوکاله تا قراردادهای مشاوره دائم و موقت مشمول مالیات وکلا میشود.
با توجه به شرایط خاص وکلا نسبت به سایر مشاغل صنفی، سامانه جداگانه‌ای جهت صدور صورتحساب و پرداخت مالیات ایشان در نظر گرفته شده است که در بلاگی دیگر آن را معرفی کرده‌ایم. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی ضوابط مالیات وکلا و نحوه دریافت آن بپردازیم؛ میزان آن را بررسی کنیم و درباره علت ایجاد آن نیز سخن بگوییم.
اگر عضوی از جامعه وکلای کشور هستید و تابه‌حال جهت آشنایی با قوانین مالیات حق الوکاله و پرداخت آن اقدام نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از جریمههای مالیاتی، این مطلب و به دنبال آن بلاگ سامانه مالیاتی وکلا را به دقت مطالعه فرمایید.
مالیات حق الوکاله وکیل چیست؟
حق الوکاله مقدار تعیین شده بر اساس تعرفه‌نامه است که فرد باید در برابر کارهایی که وکیل برای او انجام داده، پرداخت کند؛ این مقدار در قرارداد فرد با وکیل مشخص می‌گردد. برای پرونده‌هایی که به هیئت‌های حل اختلاف ارجاع داده می‌شوند، اگر فرد از وکیل دادگستری یا یک شخص حقیقی کمک بگیرد، باید حق تمبر را باطل کند. بر اساس مقررات مالیاتی، وکلای دادگستری و افراد دیگری که در محاکم خاص وکالت می‌کنند باید در وکالت‌نامه‌های خود رقم حقالوکاله را ذکر کنند؛ این وکلا باید ۵ درصد حقالوکاله را برای حق تمبر روی وکالت‌نامه الصاق و باطل نمایند.
چه کسانی موظف به پرداخت مالیات حق الوکاله هستند؟
هر وکیل باید مبلغی از حق الوکاله خود را در قالب باطل کردن تمبر به عنوان مالیات بپردازد. نحوه محاسبه تمبر مالیاتی وکلا عبارت است از 5 درصد مبلغ کل حقالوکاله ایشان که باید به سازمان مالیات و از طریق سامانه مختص به وکلا پرداخت شود.
باید ذکر کرد وکلا بابت تمامی قراردادهای حقالوکاله شخصا ملزم به باطل کردن تمبر و پرداخت مالیات وکیل نیستند؛ برای مثال:
- با استناد به ماده 103 قانون مالیات مستقیم کشور، وکلا در قراردادهای حق‌الوکاله‌ای که از سوی وزارتخانهها، شرکت‌ها و موسسات دولتی و سایر موسسات وابسته که به دولت ارجاع می‌گردد، موظف به باطل کردن تمبر نیستند. در اینگونه قراردادها، خود مسئولان مالی موسسات مذکور میبایست 5 درصد از مبلغ قرارداد حق الوکاله را کسر و به سازمان امور مالیاتی بپردازند.
- باید افزود اشخاص حقیقی که در جایگاه کارمند برای آن‌ها بیمه رد میشود، چنانچه کاری را به وکالت از وکیل در مراجع غیرقضایی انجام دهند مشمول مالیات حقالوکاله نخواهند بود. همچنین، چنانچه اعضای درجه یک خانواده مودی به وکالت از وی در مراجع غیرقضایی حاضر شوند ملزم به پرداخت حق الوکاله نیستند.
- در موقعیت جایگزینی وکیلی در یک پرونده که مالیات علی‌الحساب حقالوکاله قبل‌تر در قالب باطل کردن تمبر پرداخت شده باشد؛ وکیل جدید موظف به پرداخت مجدد 5 درصد مالیات وکلا نخواهد بود.
مالیات حقالوکاله وکیل چند درصد است؟
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم مالیات حقالوکاله بر اسای ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم محاسبه میشود. این درصدها به صورت اختصار به شرح زیر است:
- دعاوی و اختلافات مالی ۵ درصد
- دعاوی و اختلافات غیرمالی، ۵ درصد حقالوکاله مقرر در آیین نامه
- دعاوی و اختلافات کیفری بر اسای مفاد ۱۳۱
- دعاوی اختلافات مالیاتی و عوارض شهرداری تا ۱ میلیون تومان ۵ درصد، تا ۳ میلیون تومان ۴ درصد و بیش از ۳ میلیون تومان ۳ و ۵ درصد به عنوان هزینه ابطال تمبر
موارد و میزان مالیات حق الوکاله
مالیات وکالت به دو نوع تقسیم میشود. اول مالیات بر درآمد و دوم مالیات بر ارزش افزوده.
مالیات بر درآمد وکلا مطابق سایر مودیان این مالیات محاسبه خواهد شد؛ بدین صورت که وکیل در انتهای هر سال مالیاتی میبایست اظهارنامه درآمد خود را به سازمان مالیات تسلیم کند. پس از کسر هزینه‌های قانونی، مبلغ مالیات وکیل محاسبه میشود و باید در کمتر از چهار ماه پس از ابلاغ پرداخت شود.
بسیاری از وکلای دادگستری علی‌رغم اینکه می‌دانند مالیات وکلا چگونه محاسبه میشود، معمولا در ارسال اظهارنامه و پرداخت مالیات دچار مشکل می‌شوند؛ یا اینکه عدم آشنایی با جزئیات اینکار یا به اصطلاح فوت کوزه‌گری، ایشان را مجبور به پرداخت مالیات بیش از حد می‌کند. در این زمینه بهره‌مند شدن از خدمات مشاوره می‌تواند بهترین گزینه پیش روی وکلا باشد. شما می‌توانید در کمتر از 5 دقیقه به سلیقه خود با هریک از مشاوران برتر مالیاتی کشور ارتباط تلفنی داشته باشید و مشکلات خود را مطرح کنید. مشاوران کارمنتو با سال‌ها تجربه عملی و ارتباط با پرونده‌های مالیاتی بسیار، می‌توانند بهترین راهکارهای قانونی برای کاهش مالیات و بهره‌مند شدن از معافیت‌های مالیاتی را در اختیار شما قرار دهند.
نحوه محاسبه مالیات حق الوکاله طبق ماده ۱۰۳ ق.م.م
بر اساس ماده ۱۰۳ قانون مالیات‌های مستقیم، نحوه محاسبه مالیات حق الوکاله به شرح زیر است:
بند الف ماده ۱۰۳ ق.م.م
در دعاوی و اموری که خواسته آن‌ها مالی است، ۵ درصد حقالوکاله برای هر مرحله به عنوان تعرفه باید پرداخت شود.
بند ب ماده ۱۰۳ ق.م.م
اگر موضوع وکالت مالی نباشد یا تعیین بهای خواسته به طور قانونی لازم نباشد و در دعاوی کیفری که تعیین حق الوکاله با نظر دادگاه صورت می‌گیرد، ۵ درصد حقالوکاله در آیین‌نامه برای هر مرحله در نظر گرفته میشود.
بند ج ماده ۱۰۳ ق.م.م
در دعاوی و اختلافات کیفری که به علت ادعای خصوصی مالی باشد، قوانین بند الف اجرا میشود.
بند د ماده ۱۰۳ ق.م.م
ممکن است برای حقالوکاله دعاوی و اختلافات مالی، تعرفه خاصی در نظر گرفته نشده باشد و این اختلافات در مراجع اختصاصی غیر قضایی حل شود؛ مانند اختلافات مالیاتی و عوارض توسعه معابر شهرداری و … ؛ در این صورت میزان حقالوکاله از نظر مالیاتی به شرح زیر خواهد بود:
- تا 10 میلیون ریال، مابه‌التفاوت ۵ درصد
- تا ۳۰ میلیون ریال مابه التفاوت ۴ درصد، نسبت به مازاد ۱۰ میلیون ریال
- از ۳۰ میلیون ریال مابه‌التفاوت به بالا، ۳ درصد نسبت به مازاد ۳۰ میلیون ریال محاسبه شده و به میزان ۵ درصد آن تمبر باطل میشود.
این قانون تنها برای وکلای دادگستری صدق نمی‌کند و برای اشخاصی که در مراجع مشخص‌شده مشغول وکالت هستند نیز جاری است؛ البته این قانون شامل کارمندان مودی، پدر، مادر، خواهر، برادر، پسر، دختر، همسر مودی نمی‌شود.
تبصره‌های ماده ۱۰۳ ق.م.م به شرح زیر است:
- تبصره ۱: اگر از هرکدام از موارد ماده ۱۰۳ سرپیچی شود، بر اساس قانون و مقررات آیین دادرسی، وکالت وکیل در هیچ دادگاه و مراجعی قابل قبول نخواهد بود؛ مگر اینکه وکالت او از سمت این موارد باشند: وزارتخانهها، موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها، موسسات وابسته به دولت و شهرداری‌هایی که به ابطال تمبر روی وکالت‌نامه نیاز ندارند.
- تبصره 2: وزارتخانهها، موسسات و شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و موسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها، وظیفه دارند تا از وجوهی که به عنوان حقالوکاله به وکلا می‌پردازند ۵ درصد کسر کنند؛ آن‌ها باید این مبلغ را بابت علی‌الحساب مالیاتی وکیل تا پایان ماه بعد به اداره مالیات پرداخت نمایند.
- تبصره ۳: اگر پس از ابطال تمبر، تعقیب دعوی و اختلافات به وکیل دیگری سپرده شود، لازم نیست وکیل جدید برای ابطال تمبر روی وکالت‌نامه اقدام کند.
- تبصره ۴: ممکن است دادگاه‌ها حقالوکاله یا خسارت آن را مبلغی کمتر یا بیشتر از ماخذ ابطال تمبر روی وکالت‌نامه تعیین کنند؛ در این صورت مدیران دفاتر دادگاه‌ها وظیفه دارند میزان مورد حکم قبلی را به اداره امور مالیاتی ارائه دهند تا مابه‌التفاوت آن محاسبه گردد.
موارد استثنا در ماده ۱۰۳ ق.م.م
در برخی از موارد خاص نیازی به ابطال تمبر و وکالت نیست که شامل موارد زیر است:
- کارمند مودی: اگر اسم کارمند در لیست بیمه به عنوان کارمند استخدامی مودی درج شده باشد، به ابطال حق تمبر نیازی ندارد.
- اشخاص حقیقی: اگر مادر، پدر، خواهر، برادر، دختر، پسر، همسر و نواده مودی وکالت او را بکنند، به ابطال تمبر نیازی نیست.
- وزارتخانهها، موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها، نیازی به ابطال حق تمبر ندارند.
- اگر وکیل پرونده عوض شود، وکیل جدید نیازی به ابطال تمبر مجدد ندارد.
وکلا در چه سامانه‌ای برای پرداخت مالیات خود باید ثبت نام کنند؟
عمده مالیات بر درآمد مشاغل کشور از طریق سامانه مودیان مالیاتی محاسبه و پرداخت میشود؛ این در حالی است که برخی از مشاغل خاص نظیر پزشکی و وکالت دارای سامانه‌های جداگانه‌ای برای اینکار هستند. سامانه پرداخت مالیات وکیل دادگستری به آدرس “tax.pgpal.ir” درگاه مالیاتی افراد شاغل در این حوزه است.
مجازات عدم پرداخت مالیات وکلا
عدم پرداخت مالیات تکلیفی وکیل باتوجه به میزان تخلف می‌تواند مجازات‌های مختلفی را در پی داشته باشد. کمترین میزان مجازات عدم بهره‌مند شدن از معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی قانونی در همان سال مالیاتی است که شخص مرتکب تخلف شده است.
از سویی دیگر چنانچه به هر طریقی صورت درآمدی وکلا از قراردادهای حقالوکاله گرفته تا سایر روش‌های کسب درآمد در این حوزه نظیر مشاوره و غیره، به درستی به سازمان مالیات تسلیم نشود، با تشخیص مبلغ کسری اعلام شده، میزان 10 درصد از آن به عنوان جریمه مالیاتی درنظر گرفته خواهد شد.
همچنین در صورتی که اشخاص با سازمان مالیات در تسلیم مدارک و اسناد مالیاتی و ارسال اظهارنامه مالیاتی همکاری نکنند، در این صورت ممیزین مالیاتی به صورت علی‌الرس مالیات ایشان را محاسبه خواهند کرد. این مورد خود می‌تواند یکی از سنگین‌ترین جریمههای سازمان مالیات تلقی شود که در بخش‌های بعدی به آن خواهیم پرداخت.
از طریق مشاوره مالیاتی آنلاین تلفنی بدون پرداخت هزینه تلفن، از طریق اینترنت و تماس امن VOIP زیر 1 دقیقه پاسخ سوالات خود را در زمینه مالیات وکلا و جریمه عدم پرداخت آن دریافت نمایید.
وظایف وکلا در رابطه با مالیات چیست؟
همه مودیان مالیاتی موظف به تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات هستند. وکلا نیز از این قاعده مستثنا نیستند و باید وظایف مالیاتی خود را که در ادامه ذکر میشود در بازه‌های زمانی مشخص انجام دهند.
- تسلیم اظهارنامه مالیاتی در سامانه جامع مودیان مالیات در موعد مقرر
- ثبت اطلاعات هویتی و آدرس محل فعالیت به صورت صحیح در سامانه مذکور
- تکمیل صحیح، شفاف و دقیق اظهارنامه در جهت محاسبه مالیات وکلا به صورت عادلانه
- پرداخت مالیات در زمان مشخص شده طبق برگه مالیات
- ضمیمه کردن تصویر دفترچه تمبر مالیاتی به اظهارنامه
چه زمانی مالیات وکلا علی الراس می شود؟
همانطور که پیش‌تر گفتیم، علی الراس شدن مالیات یکی از مجازات‌های سنگین سازمان مالیات کشور به شمار می‌رود. در صورتی که وکلا از ارائه مدارک مالیات و تسلیم اظهارنامه در موعد مقرر سالانه سرباز زنند؛ یا در ارائه مدارک موردنیاز به ممیزین مالیاتی همکاری نکنند، در این صورت مالیات ایشان به صورت علی الرس محاسبه خواهد شد.
نحوه محاسبه مالیات وکلا در این شیوه بدون توجه به درآمد شخص و با توجه به جداول سالانه انجام میشود. بدیهی است که این جداول به صورتی نوشته می‌شوند که حتی از پردرآمدترین وکلای جامعه نیز مالیات عادلانه بستانند. بنابراین در هر شرایط، محاسبه مالیات علی الراس به ضرر اشخاص خواهد بود.
الزام استفاده از پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان برای وکلا
بر اساس قانون پایانه‌های فروشگاهی کشور مصوب سال 1398، تمامی مشاغلی که به صورت مستقیم با مصرف‌کننده یا مشتری نهایی در ارتباط هستند میبایست از پایانه‌های فروشگاهی استفاده کنند. این قانون موجب شفافیت در تعیین درآمد مشاغل میشود و از این نظر به دریافت مالیات عادلانه کمک شایانی می‌کند.
با توجه به اینکه وکلا نیز با مشتریان نهایی به صورت مستقیم در ارتباط هستند، ملزم به تبعیت از این قانون و نصب پایانه‌های فروشگاهی در دفاتر خود هستند. با اینکار امکان محاسبه مالیات ایشان بسیار آسان‌تر شده و فرآیند ثبت اسناد و مدارک مربوط به درآمد مالیاتی تا حد قابل توجهی کاهش خواهد یافت. برای آشنایی بیشتر با قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان می‌توانید مقاله مربوطه در سایت را مطالعه فرمایید.
یک توصیه مهم
در صورت استفاده از پایانه فروشگاهی در دفتر وکالت خود، حدالامکان از این دستگاه برای انتقال مبالغی خارج از چهارچوب فعالیت شغلی استفاده نکنید. در غیراینصورت میبایست مدارک مربوط به انتقال را ضبط کرده و در زمان ارسال اظهارنامه به سازمان مالیات ارائه دهید.
برای پیشبرد روند اخذ مالیات وکلا چه اقداماتی انجام می شود؟
سازمان مالیات جهت افزایش سرعت و سهولت محاسبه و پرداخت مالیات، ثبت‌نام و فعالیت در سامانه مالیات وکلا را اجباری کرده است. با اینکار نحوه محاسبه مالیات وکیل برای مودیان شفاف‌تر خواهد بود و ایشان می‌توانند میزان مالیات خود را بهتر کنترل کنند.
البته این سامانه هنوز جای پیشرفت بسیاری دارد و می‌تواند با ایجاد تغییراتی در زمینه‌های مختلف بهینه عمل کند. برای مثال:
سامانه مذکور می‌تواند با اضافه کردن بخشی تحت عنوان تنظیم قرارداد خصوصی، برای هر قرارداد معتبر یک کدیکتای مالیاتی در نظر بگیرد. بدین صورت که وکیل پیش از ثبت یک قرارداد باید اطلاعات خود را در سامانه وارد کرده و برای اعتبار بخشیدن به آن، کدیکتای مالیاتی دریافت کنند. در اینصورت، سازمان مالیات می‌تواند در زمان ثبت قرارداد به مبلغ حقالوکاله دسترسی داشته باشد و در محاسبه آن بهتر عمل کند.
همچنین باید میان حقالوکاله ثبت شده در قرارداد و مبلغ اخذشده از موکل تمایزی قائل شد. از آنجایی که ممکن است پرداخت مبلغ کامل حقالوکاله در یک زمان انجام نشود، برای مثال بخشی از مبلغ در یک سال مالیاتی و بخشی از آن در سال مالیاتی بعد پرداخت شود؛ لذا این موضوع باید مدنظر سازمان مالیات قرار گیرد و به وکلا در ثبت میزان اخذ شده از قرارداد در سال مالیاتی مذکور اختیار دهد.
سخن پایانی
در این مقاله با مالیات وکلا و نحوه محاسبه و پرداخت آن آشنا شدیم. همانطور که مشاهده کردید، این مالیات دارای انواع مختلفی از حقالوکاله گرفته تا مالیات بر درآمد و ارزش افزوده است؛ لذا اگر در مواجه با آن کمی سردرگم شده‌اید نیازی به نگرانی نیست. معمولا سوالات مربوط به یک حوزه مالیاتی آنقدر زیاد هستند که توضیح تمامی آن‌ها در یک مقاله از حوصله مخاطب خارج است.
اگر این مطلب در کنار بلاگ سامانه مالیات وکلا نتوانست به تمامی سوالات شما پاسخ دهد؛ در هر ساعتی از شبانه روز می‌توانید با مشاوران خبره کارمنتو ارتباط برقرار کنید و پاسخ تمامی سوالات ایجاد شده در ذهن خود را دریافت کنید.
از اینکه تا انتهای مقاله همراه کارمنتو بودید صمیمانه متشکریم و خوشحال می‌شویم میزان رضایت خود از این مطلب را در پایین صفحه ثبت کنید.
از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
سوالات متداول درباره مالیات وکلا
-
مالیات وکیل چقدر است؟
مالیات حقالوکاله وکیل 5 درصد از مبلغ قرارداد؛ مالیات بر درآمد وی از 4 تا 40 درصد و بر اساس میزان درآمد سالانه؛ و مالیات بر ارزش افزوده وکالت 16 درصد است.
-
چه کسانی معاف از پرداخت مالیات حق الوکاله هستند؟
تمامی وکلا موظف به پرداخت مالیات حقالوکاله هستند. چنانچه کارمندان یا اعضای خانواده شخص مودی به جای وی در دادگاه حاضر شوند، از پرداخت مالیات معاف خواهند بود.
-
اگر مراجع قضایی مبلغ مالیات حق الوکاله را کمتر یا بیشتر از میزان لازم تعیین کنند تکلیف چیست؟
در این صورت مدیران دادگاه موظفاند موضوع را پیگیری و حکم نهایی را به سازمان مالیات ارسال کنند. پس از آن مازاد یا کسورات مالیات محاسبه خواهد شد.
-
اگر وکلا مبلغ حق الوکاله را کمتر یا بیشتراظهار کرده باشند، مالیات چگونه حساب خواهد شد؟
وکلا میبایست مبلغ حقالوکاله خود را مطابق تعرفه کانون وکلا اعلام کنند، در غیراینصورت مشمول جریمههای مالیاتی در محاسبه مالیات خواهند شد که در هر دو صورت (کمتر یا بیشتر بودن مبلغ اظهارنامه) به ضرر مودی خواهد بود.
