قانون چک و سه شرط اصلی آن چیست؟

 با توجه به پرکاربرد بودن چک در سال 1397 بحث تصویب قانون صدور چک به منظور حل مشکلات مرتبط با چک به میان آمد و منجر به ایجاد قوانین جدید چک گردید. برای اجرای این قانون، زیرساخت‌های خاصی لازم بود که پس از 3 سال، در ابتدای سال 1400، به طور کامل به اجرا درآمد. پس از تصویب قانون جدید صدور چک و ورود چک‌های صیادی، قواعد و نکات حقوقی جدیدی در این زمینه شکل گرفته است. اطلاع از قوانین چک و تسلط بر نکات کلیدی آن، به صادرکننده و دریافت‌کننده کمک می‌کند تا در مراحل ابتدایی صدور یا دریافت چک، مشکلات حقوقی نظیر عدم امکان وصول یا صدور انواع چک از جمله چک صیادی را پیش‌بینی کرده و تأثیرات حقوقی مرتبط را در نظر بگیرند.

در این مطلب جدیدترین قانون چک و همچنین قوانین چک در ایران را بررسی خواهیم کرد. درست است که شناخت این موارد می‌تواند در فرآیند صدور و دریافت چک به ما کمک می‌کند اما استفاده مشاوره امور حقوقی می‌تواند جلوی متضرر شدن شما در این فرآیندها را بگیرد. خدمات مشاوره امور حقوقی کارمنتو، می‌تواند بسیار ایده‌آل باشد. کارمنتو با ویژگی‌های منحصر به خود مانند امکان دریافت مشاوره متنی رایگان، در دسترس بودن خدمات و پشتیبانی به صورت 7 روز هفته و 24 ساعت، امکان چت آنلاین با پشتیبان، تنوع حوزه‌ها (11 حوزه و 31 زیرحوزه)، تنوع خدمات (مشاوره و پروژه) و مهم‌تر از همه همکاری با بیش از 350 مشاور برتر کشور شرایط ویژه‌ای را برای تسریع مسیر حقوقی تمام اشخاص فراهم کرده است.

دانستنیهای و قوانین چک پیش از صدور

مواردی که قبل از صدور چک باید در نظر گرفته شوند، برای هر دو طرف، صادرکننده و دریافت‌کننده، بسیار حائز اهمیت است. این دانستنی‌ها و قوانین کاربردی چک، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند تا بتوان بدون مشکلاتی مرتبط با قوانین حقوقی چک و بصورت قانونی، چک‌ها را صادر کرد. بر اساس قوانین صدور چک با اصلاحات، موارد مهمی وجود دارد که قبل از صدور چک باید به آن‌ها توجه کرد:

• هر فردی که درخواست صدور چک می‌دهد، باید بدون سوء سابقه در سیستم بانکی باشد و نتایج گزارش اعتباری حساب او در سامانه صیاد تأیید شده باشد.
• صادرکننده چک باید از وجود مبلغ کافی و اعتبار در حساب مرتبط با دسته چک اطمینان حاصل کند تا از پیامدهای حقوقی صدور چک خالی یا چک بلامحل جلوگیری کند. دریافت‌کننده نیز باید از اعتبار و توانایی مالی صادرکننده مطمئن شود تا مجبور به انجام شکایت‌هایی مثل مطالبه وجه چک یا شکایت کیفری در مورد صدور چک بلامحل نشود.
• با توجه به استفاده روزافزون از چک‌های بنفش یا چک صیادی به جای چک‌های قدیمی، هر دو طرف صادرکننده و دریافت‌کننده باید با نحوه استفاده از اپلیکیشن‌ها یا سامانه‌های مربوط به ثبت چک‌های صیادی آشنا باشند و یا از روش و شیوه صدور این چک‌ها از طریق عابر بانک مطلع باشند.
• اگر فرد هنوز از دسته چک کاغذی قدیمی (که بانک مرکزی در حال جمع آوری آن هاست) استفاده می‌کند، باید طبق قانون چک قدیم هر دو طرف صادرکننده و دریافت‌کننده باید با نحوه تکمیل آن آشنا باشند. صادرکننده با توجه به قوانین امضای چک بابد حتماً نمونه امضای چک ثبت شده در حساب متصل به دسته چک را زیر چک کاغذی درج کرده و از قرار دادن نمونه امضای چک در برگه ابتدایی یا انتهایی دسته چک خودداری کند تا خطر جعل نمونه امضای چک کاهش یابد.

قانون چک در هنگام صدور

در این مقاله، دانستنی‌های حیاتی قانون چک در زمان صدور مورد بررسی قرار می‌گیرد. این نکات اساسی و کاربردی شامل مواردی هستند که صادرکننده و دریافت‌کننده باید هنگام صدور چک‌های صیاد، چک‌های کاغذی قدیمی و سایر انواع چک، به آنها توجه کنند، از جمله:

• صادرکننده چک صیادی باید حتماً علت صدور چک را در بخش “بابت” و نام دارنده را در بخش “اسم دریافت‌کننده” ذکر کند؛ زیرا بر اساس قوانین جدید صدور چک و همچنین قانون چک صیادی، امکان صدور چک بدون نام دارنده (حامل) وجود ندارد و چکی که نام دریافت‌کننده خود را ندارد، از نظر حقوقی اعتباری ندارد.
• دریافت‌کننده یا دارنده چک، به‌طور فوری پس از ثبت چک صیادی توسط صادرکننده، از طریق پیامک یا سامانه بانکی، اطمینان حاصل کند که ثبت چک صیادی توسط صادرکننده در سامانه صیاد به‌درستی انجام شده است، تا از مسائل مربوط به بی‌اعتباری چک‌های صادر شده به‌عنوان سند لازم‌الاجرا جلوگیری کند.
• با توجه به قانون چک برگشتی صیاد، در صورتی که چک صیادی توسط صادرکننده در سامانه صیاد ثبت نشود، امکان برگشت زدن و صدور گواهی عدم پرداخت درباره آن وجود ندارد، بلکه فقط به‌عنوان یک سند عادی مثبت برای بدهی صادرکننده به دارنده محسوب خواهد شد.
• برای انتقال چک صیادی، وظیفه دارنده چک این است که به سامانه یا اپلیکیشن اختصاصی چک‌های صیادی مراجعه کرده، مراحل انتقال و جزئیاتی مانند نام فردی که چک به او منتقل می‌شود، علت انتقال و بابت را وارد کند و سپس از فرد مقصد خواهد خواست که با ورود به اپلیکیشن یا سامانه صیاد یا مراجعه به عابر بانک، انتقال چک را تایید و اعلام کند.
• در صورت صدور چک‌های کاغذی قدیمی، تمام اطلاعات باید بدون هیچ گونه خط خوردگی یا مشکل دیگر، با استفاده از اعداد و حروف مشخص و روشن نوشته شوند. در صورتی که در چک صادر شده خط خوردگی وجود نداشته باشد، عبارت بدون خط خوردگی با قرار دادن علامت × در ابتدا و انتهای عبارت در چک، نوشته شود. باید از صدور چک کاغذی قدیمی بدون تاریخ، سفید امضا یا در وجه حامل خودداری کرد و صادرکننده چک باید حتماً پس از درج تاریخ صدور و تاریخ وصول، زیر آن را امضا کند.

احکام و دانستنیهای چک پس از صدور

اطلاعات و قوانین مربوط به چک پس از صدور، اغلب موضوع پرسش بسیاری از افراد هستند، به ویژه افرادی که چک‌های صیادی یا کاغذی دسته چک‌های قدیمی را صادر کرده‌اند. در این مقاله، نکات مهم و کاربردی پس از صدور چک از منظر قانون جدید چک، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• یکی از نکات حیاتی پس از صدور چک، تضمین این است که صادرکننده، در موعد وصول چک و تاریخ معین برای آن، از صحت وجود موجودی در حساب خود اطمینان حاصل کند. این اقدام جلوی برگشت چک و در نتیجه مسدودی حساب بانکی و محرومیت از خدمات بانکی را می‌گیرد.
• دریافت‌کننده موظف است با دقت از چکی که در اختیار دارد، مراقبت کند و در صورت گم شدن، فوراً این موضوع را به سیستم قضایی و بانک محال علیه اطلاع دهد یا از صادرکننده خواهش کند که به ترتیب مراحل اعلام مفقودی چک را انجام دهد.
• دارنده چک باید حتماً ظرف 6 ماه از موعد مقرر برای وصول چک، به بانک مراجعه کرده و در صورت مواجهه با عدم موجودی در حساب صادرکننده، از بانک درخواست صدور گواهی عدم پرداخت کند. سپس باید از بانک درخواست کند تا در گواهی صادر شده، تطابق امضای صادرکننده با نمونه امضای موجود در چک را ذکر کند. در نهایت، ظرف 6 ماه از تاریخ دریافت گواهی عدم پرداخت، برای اقدام قانونی در خصوص صدور چک بلامحل، باید اقدام کیفری را آغاز کند.
• صادرکننده و دریافت‌کننده چک‌های موردی، یعنی چک‌هایی که تا حداکثر 5 عدد در سال برای افراد بدون دسته چک صادر می‌شوند و طبق قوانین تایید چک، پس از تایید اعتبار در سامانه صیاد صادر می‌شوند، باید از وثیقه گذاشتن یا واگذار کردن چک به شخص ثالث خودداری کنند. این اقدام امکان وجود دارایی‌های این چک‌های موردی را برای افراد ثالث منتفی می‌کند، زیرا براساس قانون، این امکان برای چک‌های موردی پیش‌بینی نشده است.

نکات مهم در زمان دریافت چک

قوانین مربوط به چک و نکات مهم مربوط به این موضوع، مطابق با آنچه که هر شخص باید در استفاده از چک برای خرید یا دریافت آن توجه داشته باشد، مطرح می‌شود. در این راستا، لازم است هنگام دریافت چک از دیگران به دقت این مقررات را رعایت کرده و به آن‌ها توجه کنیم.

• ضرورت نوشتن و امضاء چک در حضور مستقیم فرد دریافت کننده چک، همراه با تاریخ‌گذاری، امری اساسی است. این اقدام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا استفاده از انواع مختلف جوهر و خودکار ممکن است باعث مشکلات کیفری در مورد چک شوید.
• افزودن شماره چک به داخل قراردادها و اسناد، منجر به لغو جنبه کیفری چک می‌شود، زیرا این اقدام به عنوان دلیلی بر وعده دار بودن چک شناخته می‌شود و به تناسب با قوانین و مقررات مرتبط با چک، چک وعده‌دار تنها ابعاد حقوقی را داراست.
• قبل از دریافت چک‌هایی با مبالغ سنگین، ضرورت دارد که از بانک مربوطه درخصوص اعتبار چک‌های دریافتی و تعداد برگشتی از جانب صادرکننده چک، اطلاعاتی را جویا شویم.
• در تاریخ سررسید، چک را برگشت بزنید یا به حساب واریز نمایید؛ زیرا اقدام به واریز چک به حساب قبل از موعد دریافت آن، باعث لغو جنبه کیفری چک می‌شود و نمایانگر وعده‌دار بودن چک می‌شود.
• از دریافت چک‌هایی با خط خوردگی فراوان امتناع فرمایید؛ زیرا چک‌هایی که دارای خطوط خوردگی زیاد هستند، به عنوان موارد مشکوک به کلاهبرداری در نظر گرفته می‌شوند.

متن مواد قانون صدور چک با آخرین اصلاحات

در این بخش از مقاله، به بررسی محتوای و مفاد قانون صدور چک جدید با آخرین اصلاحات می‌پردازیم. این قانون که شامل 25 ماده است، توضیحات حقوقی و قانونی لازم را درباره مفاد آن ارائه می‌دهد. در زیر، خلاصه‌ای از محتوای این قانون با آخرین اصلاحات، آورده شده است.

در ماده 1 قانون صدور چک با اصلاحات، انواع چک‌ها مشخص و تعریف شده‌اند. همچنین، ماده 2 این قانون به مواردی از جمله لازم الاجرا بودن چک‌های صادره توسط بانک‌های ایرانی و شعب آنها در خارج از کشور، نحوه و قواعد صدور اجرائیه، و تعریف دارنده چک پرداخته است.

ماده 3 قانون صدور چک با اصلاحات، وظایف صادرکننده چک را در زمان صدور این سند مشخص می‌کند. این ماده به نکات مهم مربوط به روش‌های صدور، تاریخ وصول وجه چک می‌پردازد. همچنین، مواد 4 و 5 این قانون با آخرین اصلاحات، وظایف بانک را در صورتی که مبلغ چک در حساب صادرکننده موجود نباشد یا دارای کسری باشد و مواردی که در گواهی عدم پرداخت ذکر شده است، تعیین می‌کند.

مواد 6، 7 و 8 قانون صدور چک با آخرین اصلاحات، به ترتیب، درباره وظایف بانک‌ها در صدور دسته‌چک برای مشتریانشان و شرایط این اقدام، همچنین، ضمانت اجرای صدور چک بلامحل صادره به عهده بانک‌های ایران یا خارج از ایران، تعیین تکلیف می‌نمایند. مواد 9 و 10، در خصوص شرایط تعقیب کیفری چک خالی از وجه و لغو این امکان و پیامدهای صدور چک بلامحل به صورت عمدی و با آگاهی از خالی بودن حساب، صحبت می‌کند.

متون مواد 11، 12 و 13 قانون صدور چک با آخرین اصلاحات، به ترتیب، درباره مهلت شکایت و تعقیب کیفری صادر کننده چک بلامحل؛ تأثیر گذشت شاکی بر شکایت کیفری چک برگشتی و مواردی که امکان تعقیب کیفری صادر کننده چک خالی از وجه، وجود ندارد، تعیین تکلیف نموده‌اند.

ماده 14 قانون صدور چک جدید با آخرین اصلاحات، درباره شرایطی که صادر کننده می‌تواند از بانک بخواهد که وجه چک به دارنده پرداخت نشود، صحبت کرده و مواد 15، 16، 17 و 18 این قانون در آخرین اصلاحات آن، به ترتیب، شامل قواعد و شرایط مطالبه ضرر و زیان دارنده چک در دادگاه کیفری؛ خارج از نوبت بودن رسیدگی به شکایت‌های کیفری و حقوقی چک؛ شرایطی که وجود چک در دست صادر کننده نشانه پرداخت آن بوده و قرارهای قابل صدور در جرایم چک بلامحل هستند، می‌پردازد.

مواد 19، 20 و 21 قانون صدور چک با آخرین اصلاحات به ترتیب، درباره مسئولیت تضامنی صادر کننده و صاحب امضا در مورد چک‌هایی که به وکالت یا نمایندگی صاحب حساب صادر شده، مسئولیت مدنی پشت‌نویسان چک و وظایف بانک‌ها نسبت به افرادی که بیش از یکبار چک بلامحل صادر کرده‌اند و تعقیب آنها که موجب صدور کیفرخواست شده است، می‌پردازند.

ماده 22 قانون چک با اصلاحات، وظایف بانک مرکزی پس از لازم‌الاجرا شدن قانون صدور چک با آخرین اصلاحات را تعیین می‌کند. مواد 23، 24 و 25 این قانون نیز به ترتیب، مفاد مرتبط با اختیارات دارنده چک پس از صدور گواهی عدم پرداخت؛ احکام چک تضمین شده و ضمانت اجرای تخلف بانک‌ها یا موسسات اعتباری، اعم از دولتی و غیردولتی و کارمندان آن‌ها را ارائه می‌دهد.

جزئیات قانون جدید چک

“قانون اصلاح قانون صدور چک” در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۹۷ توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب شد و طی این سال‌ها در رسانه‌ها به آن توجه زیادی شده است. حتی بخشی از این قانون قبل از پایان مهلت قانونی، توسط بانک مرکزی به اجرا درآمد. پس علتی که این روزها این قانون مورد توجه قرار گرفته، این است که پس از گذشت تقریباً ۲ سال (مدت زمان قانونی‌ای که برای تهیه زیرساخت‌ها و مقدمه‌های لازم اجرای قانون به بانک مرکزی ارائه شد) از زمان تصویب، حالا به زمان اجرای قانون رسیده‌ایم. مهلت قانونی به پایان رسیده است و در ماه آذر، قانون جدید باید به طور کامل اجرا شود.

• معطل حساب خالی نمی‌مانید: مهمترین فایده‌ای که قوانین جدید چک به همراه داشته‌اند، اعتبارسنجی دقیق‌تر صاحب دسته چک است. در گذشته، هر فردی می‌توانست حتی با حساب خالی چک صادر کند و بعد از آن به طرف معامله‌اش وعده پر کردن حساب خود را بدون هیچ تعهد مشخصی می‌دهد. اما با اجرای قانون جدید، افراد دیگر نمی‌توانند مبالغ بیشتر از اعتبار و موجودی حساب خود را به صورت چک صادر کنند.

همچنین، در گذشته، دریافت‌کننده چک فقط می‌توانست از حساب مرتبط با چک برداشت کند و این عمل نیاز به مجوز و فرآیند پیچیده‌تری داشت. اما با وضعیت جدید قانون، تمام حساب‌های بانکی فرد متصل به دسته چک‌اش است و در صورت خالی بودن حساب اصلی مربوط به چک، بانک‌ها مجاز هستند از تمام حساب‌های فرد در همان بانک (از حساب جاری تا حساب‌های سرمایه‌گذاری) برداشت انجام دهند.

• راحت‌تر برگشت خوردن چک: یکی از ویژگی‌های جدید قانون چک، این است که به‌طور متفاوت از گذشته، می‌توانید به سرعت مجرم را به دام بیاندازید. در گذشته، اگر شخصی چک بلامحل صادر می‌کرد، دارنده چک نمی‌توانست اموالش را توقیف کند یا او را ممنوع‌الخروج کند.

برای این اقدام، باید دادخواست تهیه کرده و به دادگاه مراجعه می‌کرد تا در نهایت دادگاه چنین حکمی صادر کند. اما در حال حاضر این فرآیند حذف شده و افراد می‌توانند بدون نیاز به ثبت درخواست و صدور حکم دادگاه، چک‌هایی که گواهی عدم پرداخت دارند را، به دادگستری معرفی کنند. دادگستری به‌ راهنمایی رانندگی و ثبت اسناد، دستور می‌دهد که پلاک خودروهای مالک چک و سایر اموال او به نفع طلبکار ضبط شود.

مشاوران حقوقی کارمنتو به صورت آنلاین و تلفنی که به صورت فوری و زیر یک دقیقه ارتباط برقرار می‌شود، افراد را در مسائل حقوقی راهنمایی می‌کنند و به عنوان یک پل ارتباطی بین افراد و سیستم حقوقی عمل می‌کنند تا از ورود به مشکلات قانونی جلوگیری شود.

مشاوره حقوقی آنلاین

چرا قانون جدید چک به تصویب رسید؟

با پیاده‌سازی جدیدترین قانون چک، یعنی همان قانون چک الکترونیک استفاده از لاشه کاغذی از معادلات روزمره حذف شده و این اقدام باعث کاهش تخلفاتی نظیر جعل، دستکاری و سرقت چک می‌شود که سالانه در کشور به آنها پیش می‌آید. این کاهش تخلفات منجر به اتفاقات مثبتی مانند کاهش پرونده‌های قضایی در دادگاه‌ها، کاهش هزینه‌های دادرسی و بهبود امنیت روانی و مالی جامعه خواهد شد.

با پیاده‌سازی قانون چک الکترونیک، نگرانی‌های مرتبط با از دست رفتن چک‌های کاغذی به حداقل کاهش یافته است. این اقدام باعث اطمینان خاطر دارندگان چک‌ها شده است، زیرا تا قبل از این، تنها مدرک رسمی معتبر برای دارنده چک، همان لاشه چک بود که با از دست رفتن آن، دارنده چک دیگر نمی‌توانست ادعایی داشته باشد.

یکی از مصداق‌های بارز این نوع وقایع، حادثه آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو بود که در این حادثه، تعداد قابل توجهی چک در آتش سوخت و دارندگان آن‌ها برای وصول مطالبات خود با مشکلات فراوانی مواجه شدند. علاوه بر این حادثه، سیل‌ها نیز تا به حال باعث از بین رفتن تعداد زیادی اسناد مالی از جمله چک‌ها شده‌اند و برای افراد دارنده این چک‌ها به مراتب مشکلات زیادی ایجاد شده است.

با اجرای قانون چک الکترونیک، همه معاملات مرتبط با چک به صورت سیستمی الکترونیک ثبت می‌شوند و تمام جزئیات مانند مبلغ، تاریخ دریافت و وصول، همچنین موارد قانونی صدور چک، کاملاً به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. این اقدام باعث حل مشکل چک در وجه حامل برای دارندگان آن می‌شود، زیرا هر بار که چک انتقال می‌یابد، باید اطلاعات آن در سامانه ویرایش و به روز رسانی شود. این روش، احتمالات پولشویی و فرار مالیاتی را به شدت کاهش می‌دهد و سیستم مالی کشور، با کاهش خطا و افزایش نظارت، به پایش بهتر معاملات می‌پردازد.

یکی از مزایای قانون چک الکترونیک، حذف نیاز مراجعه حضوری به بانک است. اکنون بسیاری از خدمات بانکی، از جمله انتقال پول، خرید آنلاین، پرداخت قبوض و خرید بلیط، از طریق بانکداری الکترونیکی انجام می‌شود که باعث راحتی و صرفه‌جویی در زمان و هزینه مردم می‌شود. زیرا بسیاری از معاملات تجاری کشور از طریق چک صورت می‌گیرد، اجرای چک الکترونیک توانست منجر به کاهش ازدحام و شلوغی در بانک‌ها شود و حتی در کاهش ترافیک و حفظ محیط زیست نیز تأثیرگذار باشد.

جدا از این مسائل، گسترش بیماری کرونا باعث افزایش اهمیت اجرای چک الکترونیک شد. طبق آمارهای کشور، روزانه میانگین 350 هزار چک در کشور تسویه می‌شده است. این حجم بالای تعداد چک و پیگیری آن در بانک‌ها، در خلاف پروتکل‌های بهداشتی اعلام شده توسط ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا بود، و ادامه این روند ممکن بود مردم را در معرض خطر ابتلا به این ویروس بیشتر قرار دهد. با اجرای چک الکترونیک، مراجعات مردم به بانک برای امور مربوط به چک به شدت کاهش یافت و این مورد باعث کاهش ریسک ابتلا به کرونا در کشور شد.

الزامات قانونی جدید چک

با توجه به قانون جدید چک در سال 1401، برای صدور چک‌های جدید، مجموعه‌ای از الزامات باید رعایت شود. این الزامات شامل موارد زیر می‌شود:

• تمام اطلاعات مربوط به چک‌های جدید باید در هنگام صدور، تایید، و انتقال آنها، در سامانه صیاد ثبت گردد.
• مطابق قانون چک جدید، افراد دارای چک برگشتی، تا زمانی که این موضوع رفع نشده است، قادر به صدور چک جدید و ثبت آن در سامانه نیستند.
•  طبق قوانین جدید چک، صدور چک به نام حامل ممنوع بوده و باید چک را به نفع ذی‌نفع مشخص صادر کرده و در سامانه صیاد ثبت نمایید.
• برای انتقال چک، نیازی به پشت نویسی نیست و تنها کافیست انتقال چک را در سامانه صیاد ثبت کنید.

قانون چک خط خورده

چک مخدوش به معنای چکی است که در متن آن، اثراتی نظیر قلم خوردگی، تراشیدگی، یا خراشیدگی دیده می‌شود. این نقص‌ها ممکن است توسط صادرکننده چک یا شخص دیگری به منظور جعل و سوءاستفاده از سند ایجاد شود.

• قانون چک مخدوش که در ماده 3 (اصلاحی ۱۳۸۲/۰۶/۰۲) قانون صدور چک تعریف شده است، در زمینه وصول آن نیز تعهداتی را بر اساس محتوای ماده 3 ارائه می‌دهد. بانک‌ها باید از پرداخت وجه چک مخدوش خودداری کرده و فرد نیز برای مطالبه وجه خود، با ثبت دادخواست مطالبه وجه چک و بررسی امکان جعلی بودن یا نبودن این سند، اقدام کند.
• به منظور انجام این فرآیند، شخص باید با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا مراجعه به وب‌سایت adliran.ir و ورود به بخش احراز هویت برخط، حساب کاربری ثنا را ایجاد کند. سپس با کمک وکیل یا با استفاده از نمونه‌های موجود، دادخواست خود را تهیه و آن را به صورت فایل Word در یک دیسک CD یا رم ذخیره کند و برای ثبت آن، به نزدیک‌ترین دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند.
• بعد از پرداخت هزینه‌های دادرسی و خدمات ارائه شده در دفاتر، دادخواست فرد ثبت و به مرجع صالح ارسال و ارجاع خواهد شد. پس از تشکیل پرونده، مراحل مربوط به بررسی جعلی بودن یا نبودن چک و اعتبار چک انجام می‌شود و در نهایت رای صادر خواهد شد که در مورد موضوع دادخواست معتبر است. ارزشیابی در خصوص موضوع دادخواست صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است که امکان اقدامات کیفری علیه فرد جعل کننده یا استفاده‌کننده از چک جعلی، وجود دارد.

قانون چک پاره شده

اگر تمام قسمت‌های چک شامل مبلغ و تاریخ و امضاء موجود باشد و وجود چک نزد شما، نشانگر دین صادر کننده یا ظهر نویس به شما است.هر چند در این صورت چک مخدوش گردیده و وصف تجاری خودش را از دست داده اما میتوانید به عنوان یک سند عادی در دادگاه به ان استناد کرده و طی صدور دادخواست مطالبه وجه طلب خودتان را مطالبه کنید.

قانون چک در روز تعطیل

یکی از مسائل مهمی که اکثر افراد درباره صدور چک سوال می‌کنند، وضعیت صدور چک در روزهای تعطیل است. در واقع، در قانون صدور چک، مفهوم صدور چک در روزهای تعطیل و غیرتعطیل فرقی نمی‌کند، اما تنها تفاوت آن این است که چکی که در روزهای تعطیل صادر می‌شود، طبق قوانین کیفری چک دیگر از طریق راه کیفری قابل مطالبه نیست. در واقع، اصل بر این است که چک روز است یعنی در همان روز صدور ، پرداخت می شود، اما امروزه استفاده از چک‌ها تغییر کرده و بیشتر آن‌ها وعده‌ دار هستند، به عبارت دیگر، یعنی تاریخ صدور چک با تاریخ پرداخت آن متفاوت است.

به طبق قانون، اگر چکی که وعده دار است، برگشت خورده و پرداخت نشود، امکان شکایت کیفری از آن چک وجود نخواهد داشت و تنها راه اقدام ممکن، مطالبه حقوقی مبلغ چک یا مطالبه چک از طریق اداره ثبت است. درباره چک‌های صادرشده برای روزهای تعطیل مانند جمعه، زیرا چک در این روز قابل پاس نیست، به خودی خود وعده‌دار بودن آن ثابت می‌شود و مطابق قانون چک کیفری امکان شکایت کیفری از چکی که برای روز تعطیل صادر شده، وجود ندارد.

اگر صاحب چک فوت کند، تکلیف چک چه می شود؟

تبدیل چکی که صادر کننده آن فوت کرده به پول نقد بسته به شرایط ممکن است متفاوت باشد. با این حال، شما همچنان قادرید چک را به پول نقد تبدیل کنید. بنابراین، مرگ صادرکننده چک برای شما مشکلی ایجاد نمی‌کند و شما به وجه خود دست پیدا می‌کنید.

در این‌ صورت با توجه به قانون چک پس از فوت شخص، دو حالت ممکن برای شما ایجاد می‌شود:

1. اگر ورثه هنوز به بانک مراجعه نکرده باشند و اعلام فوت صادرکننده چک را انجام نداده باشند، وضعیت شما و چکی که در دست دارید معمولی‌تر خواهد بود.بنابراین، به بانک مراجعه کرده و چک خود را نقد کنید.
2. اگر حساب صادر کننده چک توسط ورثه مسدود شده باشد، یعنی ورثه به بانک اعلام کرده باشند که صاحب حساب فوت کرده است. در این صورت بانک از فوت صاحب حساب آگاه شده و حساب جاری وی مسدود شده است. در نتیجه امکان نقد کردن چک وجود نخواهد داشت. در این شرایط، دارنده چک می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و برای دریافت وجه چک از وراث اقدام کند.

با توجه به شرایط مربوطه، طرح دعوای مطالبه وجه چک و درخواست صدور قرار تامین خواسته برای توقیف وجه چک در بانک، به عنوان راهکاری مؤثر به نظر می‌رسد تا وجه چک را در کوتاه‌ترین زمان ممکن دریافت کرد. طبق قانون چک شخص فوت شده، دادخواست مطالبه وجه چک باید به طرفیت ورثه متوفی تقدیم دادگاه شود. اگر گواهی انحصار وراثت در دسترس نباشد، می‌توان از اداره ثبت احوال برای درخواست استعلام از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف در آخرین محل اقامت متوفی استفاده کرد.

مقررات و نکات مهم درباره دسته چک

برای درک کامل مقررات و نکات حیاتی مرتبط با دسته چک، لازم است تا به قانون جدید صدور چک با آخرین تغییرات آن توجه شود. مستفاد از ماده ۶ این قانون، اصلاحی ۱۴۰۰/۰۱/۲۹ تبصره ها و سایر موارد مندرج در مواد و بندهای این قانون، قوانین مهم درباره دسته چک، عبارتند از:

• فرآیند گرفتن و صدور دسته چک تنها از طریق سامانه یکپارچه الکترونیکی صدور دسته‌چک (صیاد) بانک مرکزی انجام می‌شود و بانک باید اطمینان حاصل کند که نتیجه استعلام صحت مشخصات متقاضی از سامانه نظام هویت سنجی الکترونیکی بانکی مثبت بوده و همچنین بر اساس گزارش اعتباری از سامانه ملی اعتبارسنجی، هیچ ممنوعیت قانونی برای دریافت دسته چک توسط متقاضی وجود نداشته باشد. نتیجه گزارش اعتباری، سقف اعتبار مجاز برای دسته چک متقاضی را مشخص خواهد کرد.
• استفاده از روش‌های تقلبی برای دریافت دسته چک به‌طریقی که با وضعیت مالی و اعتبار فرد منطبق نباشد یا برای تسهیل این اقدام برای دیگران، باعث محرومیت افراد از دریافت دسته چک به مدت سه سال خواهد شد. این اقدام همچنین منجر به ممنوعیت از صدور چک جدید و استفاده از چک‌های موردی می‌شود و در نهایت ممکن است به محکومیت به جریمه نقدی منجر شود. در صورت انجام رفتارهای مجرمانه دیگر، مجازات‌های سخت‌تری نیز قابل اعمال خواهد بود.
• با توجه به صدور یک یا چند فقره چک با مبلغ بیش از پنجاه میلیون ریال یا مجموع مبالغ چک های صادره از 50 میلیون ریال بیشتر، فرد محکوم به ممنوعیت دو ساله از داشتن دسته چک خواهد شد و همچنین ممکن است با حبس از شش ماه تا یک سال مواجه خواهد شد.
• مستفاد از ماده 21 مکرر قانون صدور چک، از دریافت دسته چک و همچنین صدور چک جدید در سامانه صیاد و استفاده از چک موردی، توسط اشخاص ورشکسته، معسر از پرداخت و یا دارای چک برگشتی رفع سوء اثر نشده، جلوگیری می گردد.

سخن پایانی

جدیدترین قوانین چک، فرآیند حقوقی دقیقی را برای تأمین اعتبار و رسیدگی به مسائل مرتبط با چک‌ها فراهم می‌کنند. این قوانین از طریق مراحل تنظیم دادخواست، ارجاع به مرجع صالح و بررسی دقیق اعتبار چک، تضمین می‌کنند که مواردی مانند جعل چک‌ها یا استفاده از چک‌های جعلی مورد پیگیری قانونی قرار گیرند. این تدابیر حقوقی از طریق رسیدگی به دادخواست و صدور رای قانونی، حقوق و عدالت را در مسائل مرتبط با چک به ارمغان می‌آورند، همچنین امکان اقدامات کیفری علیه افراد متخلف را نیز فراهم می‌کنند.

از آنجا که تسلط بر قوانین انواع چک و رعایت سه شرط اصلی قانون چک نیازمند تجربه و اطلاعات آکادمیک است، توصیه می‌شود در موارد مربوط به چک و امور حقوقی آن از خدمات پلتفرم‌هایی مانند کارمنتو استفاده کنید. کارمنتو با ویژگی‌هایی نظیر امکان استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های دنیا، وجود یک پلتفرم جامع ویژه مشاور و کارفرما، ارائه خدمت با معقول‌ترین قیمت بازار، نمایش وضعیت مشاور به منظور صرفه جویی در زمان کاربر (آنلاین و آفلاین)، امکان دریافت مشاوره فوری در هر جای ایران در لحظه و زیر یک دقیقه، دارای شارژ اولیه رایگان، قابلیت استفاده از کیف پول و محرمانه بودن اطلاعات انتخاب بسیار مناسب و به صرفه‌ای است.

از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.

با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.

مشاور کسب و کار

سوالات متداول درباره قوانین چک

1. ایا قانون جدید چک شامل چک های قدیمی میشود؟

خیر تا زمان پایان برگ‌های دسته چک های قدیمی، و دریافت دسته چک با ظاهر و مندرجات جدید، صدور و نقل و انتقال چک‌ها به شکل سابق و طبق قانون چک قدیم انجام می شود.

2. در قانون جدید چک، فرآیند صدور چک چه تغییری پیدا می‌کند؟

چک‌های جدید بر اساس ماده ۶ قانون اصلاح قانون صدور چک صادر شده و قـــابلیت ثبـــت در ســامــانه صیــاد را دارند. همچنین صادرکنندگان چک می‌توانند از طریق درگاه‌های بانکی و یا برنامه‌های تلفن همراه فعال در حوزه پرداخت کشور اطلاعات ذینفع به همراه مبلغ و تاریخ چک را با رعایت سه شرط اصلی قانون چک و قانون تاریخ چک در سامانه صیاد ثبت کنند.

3. آیا چک‌های صادر شده قدیمی معتبر است؟

اگرچه بسیاری از بخش‌های قانون اصلاحی قانون صدور چک از سال ۱۴۰۰ به اجرا درآمده‌اند، اما دسته‌چک‌ها و چک‌های قدیمی همچنان تحت پوشش و اعتبار قرار دارند. به همین دلیل، مادامی که دسته‌چک شما هنوز به پایان نرسیده باشد، امکان استفاده از آن وجود دارد. اما هنگامی که از آخرین برگه دسته‌چک استفاده کردید، یک دسته‌چک جدید برای شما صادر خواهد شد که تحت پوشش قوانین جدید قرار می‌گیرد و ثبت آن در سامانه صیاد الزامی خواهد بود.

4. ثبت اطلاعات چک‌های جدید از کجا انجام می‌شود؟

طبق قوانین ثبت چک، اطلاعات چک‌های جدید در سامانه صیاد ثبت می‌شوند و در مطالب بالا به تفصیل در مورد آن پرداخته شده است.