گوشت کبک از جمله گوشت‌های لذیذ است و از گذشته‌های دور، شکار و پرورش آن در میان مردم رواج بسیار زیادی داشته است. شاید مردم در گذشته تنها در بخشی از سال می‌توانستند گوشت لذیذ این پرنده بخورند؛ اما امروزه در بسیاری از فروشگاه‌های پروتئینی می‌توانید گوشت کبک را خریداری کنید.
کبک پرنده‌ای کوچک از خانواده قرقاول‌ها است که گوشت آن علاوه بر لذت، خواص درمانی بسیار زیادی نیز دارد. با صنعتی شدن دامداری، نگهداری و پرورش ماکیانی از جمله کبک نیز مورد توجه تمام مردم دنیا قرار گرفته است. با توجه به جثه کوچک، کم سر و صدا بودن پرنده و شناخت مردم، پرورش آن در خانه به عنوان یک شغل پردرآمد مطرح است. البته جوجه کشی آن در حجم بالا نیز نیاز به سرمایه زیادی ندارد و از جمله شغل‌های پرسود محسوب می‌شود.
می‌توانید در بخش مشاوره کارآفرینی، وب سایت کارمنتو هر آنچه را که باید در مورد راه‌اندازی کسب و کار جدید بدانید، از کارشناسان دریافت کنید.
آشنایی با شغل پرورش کبک
شما به عنوان فردی که تصمیم دارید در زمینه پرورش و تولید کبک فعالیت کند باید سه هدف اصلی برای کار خود داشته باشید. اولین هدف پرورش و نگهداری کبک مولد است. برای رسیدن به این هدف باید جوجه یک روزه را از مراکز معتبر پرورش طیور خریداری کنید و اگر علم کافی نسبت به فرایند جوجه‌کشی دارید، از تخم کبک نطفه‌دار کار خود را آغاز نمایید.
دومین هدف تولید جوجه یک روزه است. برای این کار نیز باید یک گله کبک ماده سالم و سرحال که آماده تخم‌گذاری هستند داشته باشید. این کار نیاز به جمع‌آوری روزانه تخم‌ها، ضدعفونی کردن آن‌ها و قرار دادنشان در دستگاه جوجه‌کشی است؛ و در انتها سومین هدف تولید نیمچه گوشتی خواهد بود.
جوجه‌های یک روزه که برای تولید کبک گوشتی تولید می‌شوند خریداری شده و بعد از 10 تا 12 هفته به عنوان یک نیمچه گوشتی برای ارسال به کشتارگاه آماده می‌شوند. یک پرورش‌دهنده کبک می‌تواند در سه زمینه بالا و یا در یکی از آن‌ها فعالیت کند و سرمایه خود را در یک مسیر زود بازده هزینه کند.
تفاوت میان گونه وحشی و پرورشی کبک
از نظر شکل ظاهری هیچ تفاوتی مشهودی بین گونه وحشی و پرورشی کبک احساس نمی‌شود اما اگر ریز شوید، گونه پرورشی دارای پرهای آشفته‌تری بوده و نوک آن‌ها درازتر است. از نظر رفتار می‌توان گفت که گونه وحشی بسیار چابک بوده و تمایل زیادی به پرواز دارد و این در حالی است که گونه پرورشی کاملاً آرام بوده و تمایلی به پرواز ندارد.
شخصیت پرندگان در 72 ساعتی که از تخم بیرون می‌آید شکل می‌گیرد و کبک‌های وحشی باید یاد بگیرند از خود دفاع کنند اما گونه پرورشی نیازی به این فعالیت ندارد. از نظر طعم گوشت باید گفت تفاوت فاحشی بین طعم آن‌ها احساس نمی‌شود.
پرورش کبک تخم‌گذار بهتر است یا گوشتی؟
شرایط نگهداری، جیره غذایی و نحوه نگهداری کبک تخم‌گذار و گوشتی با هم متفاوت هستند. بازار هدف کبک‌های تخم‌گذار، دیگر پرورش‌دهنده‌های کبک و افرادی هستند که تمایل به خوردن تخم کبک دارند؛ اما بازار هدف کبک گوشتی، فروشگاه‌های پروتئینی هستند.
اگر بخواهیم این دو را از نظر سوددهی مقایسه کنیم باید در ابتدا هزینه زیرساخت‌ها را بررسی کرده و در ادامه نظر بدهیم. به صورت کلی کبک تخم‌گذار نگهداری ساده‌تری نسبت کبک گوشتی دارد اما سوددهی آن کمتر است.
بیشتر بخوانیم: صفر تا صد پرورش بوقلمون
اقدامات لازم در خصوص پرورش کبک
حال که تصمیم گرفتید در این زمینه فعالیت کنید، باید مراحل زیر را با ترتیب انجام دهید:
اطلاع از هدف راه‌اندازی
همان‌طور که گفته شد هدف از پرورش و نگهداری کبک را تعیین کنید و زمینه کاری خود را با تحقیق و ریزبینی انتخاب کنید. شاید تفاوت چندانی بین نگهداری کبک مولد، جوجه یک روزه کبک و نیمچه گوشتی وجود نداشته باشد؛ اما برای جبران تفاوت‌های موجود نیاز به سرمایه دارید. با این وجود اگر بخواهید کار خود را توسعه دهید، ناچار هستید در هر سه زمینه فعالیت نمایید تا بتوانید سود کسب و کار خود را افزایش دهید.
اخذ مجوز پرورش کبک
برای پرورش کبک نیز مانند دیگر طیور باید مجوز دریافت کنید. برای این کار باید با رعایت کلیه ضوابط فنی و قانونی یک طرح توجیهی تهیه کرده و به همراه نقشه ساختمان و تاسیسات به اداره امور دام و طیور شهر محل احداث مراجعه کنید. سپس با تنظیم درخواست کتبی، تشکیل پرونده دهید تا طبق نظر و دستورات واحد امور دام جهاد کشاورزی، پروانه تأسیس صادر شود.
حال که توانستید پروانه تأسیس را از سازمان جهاد کشاورزی دریافت کنید به ساخت ساختمان و آماده‌سازی تاسیسات و تجهیزات لازم اقدام نمایید. فرایند ساخت و ساز باید زیر نظر یک مهندس کشاورزی آشنا با طراحی سازه‌های دامپروری و و یک مهندس عمران انجام گیرد.
طراحی و ساخت سالن نگهداری پرندگان مادر، سالن جوجه کشی، انبار خوراک و ساختمان‌های اداری و مسکونی نیز با تأیید اداره امور دام و بخشداری ساخته می‌شود. البته لازم به ذکر است برای خانوارهای روستایی و یا تولیدی‌هایی که زیر 10 هزار قطعه کبک پرورش می‌دهند نیاز به دریافت مجوز نیست.
تعیین محل نگهداری
مهم‌ترین فعالیت قبل شروع پرورش طیور، مکان‌یابی مناسب است. محل نگهداری طیور باید به تاسیسات شهری نظیر آب و برق نزدیک باشد. متراژ محل نگهداری کبک و تناسب آن با تعداد کبک‌های در حال پرورش بسیار مهم است و باعث کاهش استرس پرنده می‌شود.
اگر 200 مترمربع زمین در اختیار دارید و 6 هزار قطعه کبک برای نگهداری دارید تنها قادر خواهید بود آن‌ها را تا پایان 3.5 ماهگی نگهداری کنید و بعد از این مدت باید آن‌ها را به کشتارگاه انتقال دهید. لازم به ذکر است که تا زمانی که جوجه‌ها کوچک هستند می‌توانید از بخشی از سالن استفاده کنید و به تناسب رشد جوجه‌ها بخش‌های بیشتری از سالن را در اختیار آن‌ها قرار دهید؛ بنابراین تا یک ماهگی جوجه نیمی از سالن استفاده خواهد شد.
تغذیه کبک
غذای کبک شامل دانه ذرت، سبوس گندم، کنجاله سویا، ویتامین، اسیدهای آمینه، مکمل‌های معدنی و در نهایت نمک است که به صورت آردی در اختیار پرنده قرار داده می‌شود. پرورش‌دهندگان کبک به دو روش می‌توانند غذای مورد نیاز دام خود را تهیه کنند:
- تمام موارد گفته شده را به صورت مجزا خریداری کرده و با آسیاب به شکل آردی در آورده و با هم ترکیب کنند. در این روش باید مطابق با دستورالعمل جیره غذایی کبک، غذا در وعده‌های مشخص برای دام آماده شود.
- غذای مورد نیاز را به صورت آماده از شرکت‌های تولیدکننده خوراک دام و طیور خریداری کرده و طبق دستورالعمل در اختیار دام قرار دهند.
به صورت میانگین هر کبک گوشتی در هر 13 هفته به دو کیلوگرم خوراک نیاز دارد. البته میزان دمای محیط در میزان سوخت و ساز بدن کبک تأثیر بسیار زیادی دارد و اگر بتونید دمای محیط را به دمای خنثی یا منطقه آسایش حرارتی نزدیک کنید، بدن کبک کمترین میزان مصرف انرژی را خواهد داشت.
این دما بر اساس سن پرنده متفاوت است. از آنجایی که جیره غذایی طیور بخش عمده‌ای از سود مالی شما را به خود اختصاص می‌دهد، داشتن یک برنامه جیره‌بندی مناسب در کاهش هزینه‌های شما تأثیر بسیار زیادی دارد. پرندگان در یک برنامه جیره‌بندی مناسب انرژی مورد نیاز روزانه را دریافت می‌کند و در عین حال روند رشد را به شکل نرمال طی می‌کند.
هر آنچه که نیاز است در رابطه با پرورش شتر مرغ مرغ بدانیم.
ویژگی‌های آبخوری و دان خوری کبک
آبخوری و دان خوری از جمله تجهیزات مورد نیاز برای پرورش طیور و همچینین کبک است. دان خوری باید از پلاستیک یا گالوانیزه ساخته شده باشد؛ شکل ظاهری آن گرد و یا ناودانی است و بسته به بزرگی و کوچکی جوجه‌ها، عمقی بین 3 تا 5 سانتی‌متر و 4 تا 8 سانتی‌متر دارد. در ضمن می‌توان آن‌ها را به صورت دستی یا اتوماتیک پر کرد و بهترین آن‌ها کمترین میزان هدر رفت دانه را دارند.
آبخوری نیز آب مورد نیاز طیور را فراهم می‌کند. آب‌خوری‌ها یا به صورت دستی پر می‌شوند که در انواع ناودانی و بشقابی ساخته می‌شوند. در مدل‌های بشقابی دمای آب زودتر گرم می‌شود و مدل‌های ناودانی با عمق 7 سانتی‌متری امکان شستشو ندارند و از این نظر توصیه نمی‌شود. آبخوری‌های خودکار، پستانکی، دیسکی و سیفونی نیز از دیگر انواع آبخوری هستند که مزایا و معایب خود را دارند.
آشنایی با شیوه پرورش کبک
در پرورش این حیوان مهم‌ترین اقدام تعیین هدف از نگهداری کبک و سپس آماده‌سازی امکانات و تجهیزات متناسب با نوع هدف فعالیت است. طول دوره جوجه‌کشی بین 23 تا 24 روز است و در این مدت باید از تخم‌ها به خوبی مراقبت کنید و بهداشت محیط کاملاً حفظ شود. در طولی که جوجه‌ها برای پروار شدن تغذیه می‌شوند، میزان تغذیه و بهتر بگوییم برنامه جیره‌بندی غذایی، رعایت بهداشت محیط و جوجه‌ها و در نهایت حفظ بهداشت روانی کبک‌ها می‌تواند به سلامت دام کمک کند.
مراقبت بهداشتی و رفع بیماری‌ها
بیماری‌های رایج در بین کبک‌ها شامل کوکسیدیوز، مایکوپلاسما، نیوکاسل، آسیت، تیفوئید، بیماری مزمن دستگاه تنفسی (CRD)، کوریزای عفونی (کله بادی)، آنفولانزا (طاعون مرغی) و اسهال سفید جوجه‌ها (پولوروم) هستند.
مهم‌ترین روش پیشگیری از بروز این بیماری‌ها توجه به ضدعفونی و عوامل آلودگی محیطی است اما گاه بعضی انگل‌های تک سلولی به ضدعفونی مقاومت می‌کنند. این انگل‌ها مشکلات تنفسی برای کبک ایجاد می‌کنند. در این مواقع قرنطینه کبک‌هایی که علائم بیماری دارند، اولین اقدام است و در ادامه باید با دامپزشک تماس بگیرید.
زدن واکس B1 در سن یک هفتگی که از طریق آب آشامیدنی به دام خورانده می‌شود و واکسن لاسوتا در سن 30 روزگی و تکرار ماهانه آن، از تلفات بیماری‌هایی همچون نیوکاسل پیشگیری می‌کند.
بازاریابی و فروش کبک
خوشبختانه گوشت کبک در میان ایرانیان طرفداران بسیار زیادی دارد و از این رو فروش آن کار چندان سختی نیست؛ اما در این میان برای بالا بردن میزان فروش برند خود در ابتدا باید بازار هدف را به خوبی شناسایی کنید.
بهتر است تغذیه دام خود را از نظر کیفیت افزایش دهید تا طعم گوشت به خوبی احساس شود. با یک برآورد قیمت از میزان هزینه‌هایی که انجام داده‌اید برای محصول خود قیمتی مناسب تعیین کنید و سعی در کنار گذاشتن واسطه داشته باشید. مهم‌ترین عامل در فروش بیشتر، تنظیم کردن قیمت و فروش با قیمت مناسب است.
سعی کنید تا جایی که می‌توانید در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنید تا قیمت تمام شده محصول را کاهش دهید و محصول را با قیمت کمتری بفروشید. البته دقت داشته باشید منظور از صرفه‌جویی رعایت میزان مصرف برق و آب، خرید خوراک دام با قیمت مقرون به صرفه است. به هیچ عنوان در خرید مکمل‌ها، داروها، ویتامین‌ها و … کم نگذارید. در ضمن اگر بخواهید در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنید، بهتر است کشتارگاه خود را راه بی‌اندازید.
سرمایه لازم برای پرورش کبک
علاوه بر هزینه مربوط به خرید جوجه یک روزه یا کبک مولد، بیشترین هزینه شامل فراهم‌آوری زیرساخت‌های پرورش و تولید کبک است. مهم‌ترین بخش از سرمایه شما در این مسیر شامل موارد زیر خواهد شد:
- مکان مناسب برای راه‌اندازی کسب و کار
خوشبختانه به دلیل جثه کوچک کبک، پرورش آن حتی در یک زیرزمین و یا انباری و حتی در پشت بام هم مقدور است. البته قابلیت تنظیم دمای محیط و آفتاب‌گیر بودن و داشتن تهویه مناسب الزامی است؛ اما هیچ الزامی به آماده‌سازی محیط بسیار بزرگ برای پرورش این پرنده ندارید.
اگر حجم کار در سطح کوچک باشد درست مانند روستاییان عزیز که در کنار کار کشاورزی پرندگانی را نیز نگهداری می‌کنند می‌توانید از کبک به عنوان یک منبع درآمدی کوچک نگهداری کنید؛ اما برای کار در حجم بالا نیاز است که یک سوله کوچک فراهم کنید. این سوله باید در زمینی آماده شود که امکان جذب نور کافی، تهویه مناسب، دسترسی آسان برای خروج مواد زائد و فاضلاب داشته باشد. در ادامه باید کف آن را با بتن پوشش دهید و شیب آن را تنظیم کنید.
- تجهیزات لازم جهت پرورش کبک
از مهم‌ترین تجهیزاتی که برای پرورش این پرنده نیاز است می‌توان به دان‌خوری، آبخوری، آشیانه تخم‌گذاری، دستگاه مادر مصنوعی، دستگاه جوجه‌کشی، ترازو، سمپاش، الیت متر، هیتر، در صورت نیاز کولر، هواکش و تایمر اشاره داشت.
البته همه این تجهیزات خود دارای انواع بسیار مختلفی هستند که بر اساس شرایط محیطی، حجم کار، بودجه مالی و … باید بهترین گزینه را انتخاب کنید. البته دیگر تجهیزاتی مانند بیل، فرقون، جارو، شیلنگ آب و … نیز نیاز خواهد شد. در نهایت اگر با وجود همه نوسانات بخواهیم حدود قیمتی برای سرمایه‌گذاری در این زمینه مشخص کنیم، برای روش مکانیزه حدود 45 میلیون تومان و برای کارگاه‌های کوچک چیزی بین 8 الی 15 میلیون تومان سرمایه لازم است.
هزینه‌های مربوط به نگهداری و پرورش کبک
عمده هزینه پرورش و نگهداری از کبک مربوط به محل احداث سوله است. اگر هزینه‌های مربوط به رهن یا اجاره سوله را فاکتور بگیریم، دیگر هزینه‌های جاری شامل خرید تجهیزات مرغداری، جوجه کبک یا کبک مولد، خوراک، داروها، واکسیناسیون، ویتامین‌ها، هزینه‌های حمل نقل و دیگر هزینه‌های متفرقه می‌شود.
اگر بتوانید در همان ابتدای تجهیزات استاندارد خریداری کنید می‌توانید در هزینه‌های جاری صرفه‌جویی نمایید. عمده هزینه جاری مربوط به هزینه خوراک است و بد نیست بدانید که با مصرف هفت کیلو دان یک کیلو گوشت کبک تولید می‌شود. البته در عمل از پنج تا بیست درصد از دان دور ریز می‌شود.
دقت داشته باشید با صرف هزینه دارو و مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها از بیمار شدن دام پیشگیری کرده و همچنین به زودتر پروار شدن پرنده کمک می‌کنید. هزینه سوخت مصرفی، هزینه آب و برق و از همه مهم‌تر هزینه کارگری هم در ادامه لیست هزینه‌های پرورش کبک قرار می‌گیرد.
راهکارهای بازاریابی و فروش کبک
همان‌طور که می‌دانید هر چه قدر هم که محصول خوبی تولید کنید در صورتی که به بازاریابی اهمیت ندهید نمی‌توانید درآمد مناسبی داشته باشید. بازاریابی در دنیای مدرن کار سختی نیست و تنها باید بتوانید بازار هدف خود را به خوبی شناسایی کنید. اگر بتوانید با هتل‌ها و رستوران‌ها قرارداد ببندید، اطمینان بیشتری از فروش ثابت محصولات خواهید داشت.
در نهایت با استخدام یک بازاریاب می‌توانید بازار شهر خود را در دست بگیرید. بسته‌بندی نیز در میزان فروش کالا اهمیت بسیار زیادی دارد مخصوصاً اگر بخواهید برند خود را داشته باشید. از جدیدترین روش‌های بازاریابی که شامل روش‌های دیجیتال مارکتینگ است استفاده کنید. صفحه‌هایی در فضای مجازی راه‌اندازی کنید و در آن محصولات خود را تبلیغ کنید. دیجیتال مارکتینگ شاخه‌های بسیار زیادی دارد و فعالیت در آن‌ها به خوبی فروش شما را افزایش خواهد داد.
همچنین بخوانیم: نحوه راه اندازی پرورش مرغ گوشتی و کسب درآمد از آن
میزان درآمد و سود حاصل از پرورش کبک
فروش کبک در بازار از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به عنوان یک پرورش‌دهنده کبک باید با رعایت جیره غذایی پرنده سعی در لذیذ نگه داشتن گوشت آن داشته باشید تا برند شما در میان فروشندگان شناخته شود. به این شکل در کوتاه‌ترین زمان می‌توانید فروش قابل توجهی داشته باشید. درست است که در ابتدای مسیر باید هزینه زیادی برای ساخت تجهیزات صرف کنید؛ اما این هزینه‌ها در کوتاه مدت جبران شده و شما به سوددهی خواهید رسید.
در نهایت اگر بخواهیم سوددهی پرورش کبک را از لحاظ فروش گوشت آن در نظر بگیریم شما امروز می‌توانید تقریبا هر کیلو گوشت کبک تازه و کامل را به قیمت 36000 تومان به فروش برسانید.
مزایا و معایب شغل پرورش کبک
بدیهی است که ورود به هر کسب و کاری ریسک دارد اما کار با حیوان و به صورت کلی کار پرورش دام و طیور از جمله فعالیت‌های ریسک‌پذیر نیست.
از جمله مزایای پرورش کبک می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- کبک پرنده‌ای است که گوشت آن به لذت مشهور است و از این رو بازار فروش خوبی دارد.
- تکثیر کبک در کوتاه مدت امکان‌پذیر است.
- وزن کبک نسبت به پرندگانی مانند بلدرچین بیشتر است.
- گوشت کبک کلسترول کمی دارد و از این رو برای بیماران قلبی و عروقی مناسب است.
- از نظر سرمایه‌گذاری کبک از جمله پرندگانی است که خیلی زود پروار می‌شود و برای سوددهی نیاز به زمان زیادی نیست.
- نسبتاً کوچک است و فضای زیادی برای نگهداری نیاز ندارد.
معایب پرورش و نگهداری کبک نیز شامل موارد زیر می‌شود:
- کبک حیوانی ترسو است و از این رو ورود افراد غریبه و سروصدای زیاد در روند رشد او تأثیر می‌گذارد.
- کبک‌ها مقاومت کمی در برابر بیماری دارند و در صورت مریض شدن یکی از آن‌ها بیماری به سرعت منتقل می‌شود.
کسب سود از پرورش کبک با کارمنتو
فعالیت در حوزه پرورش طیور از جمله کبک، نیاز به آمادگی قبلی دارد. شما به عنوان سرمایه‌گذار باید از نحوه سرمایه‌گذاری، خرید تجهیزات، نحوه پرورش پرندگان مطلع باشید تا بتوانید سرمایه اولیه را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سود برسانید. تیم کارمنتو در تمام این مسیر همراه شما است تا در صورت نیاز به دریافت مشاوره در مورد پرورش کبک، تمام اطلاعات مورد نیاز را در اختیار شما قرار دهد. کارمنتو از زمان تصمیم‌گیری برای شروع کسب، در طول فرایند پیچیده اخذ مجوز تا زمان بازاریابی و فروش در کنار شما است. در صورت نیاز به دریافت مشاوره در هر مرحله از کار می‌توانید با شماره‌های داخل سایت تماس حاصل نمایید.
