دریافت مالیات عادلانه یکی از مهم‌ترین اهداف سازمان مالیات است. مالیات بر درآمد مشاغل یکی از مهم‌ترین انواع مالیات و منبع تامین بخش قابل توجهی از بودجه کشور است که برقراری عدالت در دریافت آن نیاز به اتخاذ یک رویکرد درست دارد. دریافت یک مالیات ثابت از تمامی مشاغل، بدون توجه به شرایط و درآمد آن‌ها بسیار غیرمنصفانه به نظر می‌رسد، لذا سازمان مالیات هر کشوری باید به دنبال ایجاد ساختاری درست در زمینه دریافت این مالیات باشد.
رویکرد سازمان مالیات کشورمان در این زمینه، طبقه بندی مشاغل است. در این رویکرد گروه بندی مالیاتی مشاغل بر اساس نوع و حجم فعالیت آن‌ها انجام میشود و معیار اصلی محاسبه مالیات نیز درآمد کسب و کارهاست. صاحبان مشاغل مختلف با توجه به گروه خود باید مالیات متفاوتی را پرداخت کنند.
طبقه بندی مشاغل چیست؟ آیا برای اشخاص حقیقی یا حقوقی متفاوت است؟ نحوه گروه بندی مشاغل مالیاتی چگونه است؟ برای پاسخ به این سوالات در ادامه همراه ما باشید.
جدیدترین گروه بندی مشاغل مالیاتی
تا پیش از تیرماه سال 1394 گروه بندی مشاغل بر اساس صنف آن‌ها انجام می‌شد، اما این سبک از گروه بندی مشاغل مالیاتی یک ضعف بزرگ داشت؛ درآمد هر کسب و کار در آن لحاظ نمی‌شد. بر این اساس، سازمان مالیات در تاریخ مذکور و به‌وسیله‌ی آیین‌نامه اجزایی موضوع ماده 95 قانون مالیات مستقیم، اعلام کرد از این پس گروه بندی مشاغل برای مالیات بر اساس درآمد نوع و حجم فعالیت هر شغل محاسبه خواهد شد.
بر اساس این آیین نامه، گروه بندی مشاغل اشخاص حقیقی در سه گروه اول، دوم و سوم انجام شد. همچنین کلیه اشخاص حقوقی در یک گروه جداگانه قرار گرفتند و مالیات آن‌ها به شکل یکسانی محاسبه شد. آخرین گروه بندی مشاغل مالیاتی مربوط به تاریخ اعلام شده، یعنی سال 1394 است. پس از آن تغییری در شیوه تعیین مالیات برای مشاغل صورت نگرفته است.
گروه بندی مشاغل مالیاتی اشخاص حقیقی
بر اساس آیین نامه اجرایی ماده 95 اصلاحی قانون مالیات مستقیم، طبقه بندی مشاغل از نظر مالیات بر اساس نوع و حجم فعالیت آن‌ها، در سه گروه انجام میشود. درمورد گروه بندی مالیاتی اشخاص حقیقی به‌طور کلی می‌توان گفت: مشاغل گروه اول مربوط به کسب و کارها پردرآمد و بزرگ هستند، مشاغل گروه دوم عموما کسب و کارهایی با درآمد متوسط را پوشش می‌دهند و مشاغل گروه 3 مالیاتی نیز مربوط به مشاغل کم درآمد و کسب و کارهای تازه تاسیس هستند.
گروه بندی مشاغل مالیاتی اشخاص حقوقی
در بخشنامه گروه بندی مشاغل مالیاتی تفاوت خاصی میان مشاغل اشخاص حقوقی وجود ندارد؛ لذا چیزی تحت عنوان طبقه بندی مالیاتی مشاغل اشخاص حقوقی وجود ندارد و تمامی آن‌ها باید مقدار ثابتی معادل 25 درصد از درآمد خود را به عنوان مالیات پرداخت کنند.
اهمیت گروه بندی مشاغل مالیاتی
اهمیت گروه بندی مشاغل برای مالیات بر هیچ کس پوشیده نیست. پیش از انتشار بخشنامه گروه بندی مشاغل مالیاتی در سال 1394، عملا دریافت مالیات عادلانه غیرممکن بود و این موضوع سبب نارضایتی بسیاری از صاحبان کسب و کار شده بود.
مثلا فرض کنید صاحبان یک شغل در صنفی قرار دارند که به صورت کلی درآمد بالایی دارد و در گروه بندی مالیاتی مشاغل بر اساس صنف درصد مالیات قابل توجهی را به آن‌ها اعمال می‌کند؛ حال آن‌که صاحب یک واحد صنفی با توجه به محل کسب و کار خود مشتری چندانی ندارد و درآمد آن بسیار پایین‌تر از جایگاهی وی در جدول گروه بندی مشاغل است. بر عکس ماجرای بالا نیز صادق است، یعنی مشاغلی که در صنف کم‌درآمدی قرار دارند، اما به‌طور خاص درآمد بسیار بیشتری از میانگین صنف خود دارند.
انتشار جدول گروه بندی مشاغل نه تنها کار نهادهای مالیاتی را برای تشخیص و دریافت مالیات آسان‌تر می‌کند، بلکه باعث میشود صاحبان کسب و کار نیز از موقعیت مالیاتی خود اطلاع یافته و برای کنترل مالیات خود و جلوگیری از جریمه مالیاتی اقدام کنند.
در ادامه قصد داریم نحوه گروه بندی مشاغل مالیاتی را بررسی کنیم و مدارک مورد نیاز برای تکمیل اظهارنامه هر گروه را نیز معرفی نماییم.
صاحبان مشاغل گروه اول (الف) مالیاتی (صاحبان کسب‌و‌کارهای بزرگ و پردرآمد)
در آخرین گروه بندی مشاغل مالیاتی، مشاغل گروه الف مالیاتی مربوط به صاحبان کسب و کارهای پردرآمد جامعه است. طبق آیین نامه اجرایی ماده 95 اصلاحی، بند الف، مشاغلی که درآمد ابزاری آن‌ها بر اساس اظهارنامه عملکرد 2 سال گذشته بیش از 15 میلیارد تومان باشد، در ردیف مشاغل بند الف اظهارنامه مالیاتی قرار می‌گیرند. اشخاصی که آخرین درآمد قطعی‌شان بیش از 15 میلیارد تومان باشد نیز در مشاغل گروه اول قرار خواهند گرفت.
همچنین اشخاص زیر فارغ از حجم فعالیت،کلا جزء مشاغل گروه الف مالیاتی محسوب می‌شوند:
- دارندگان کارت بازرگانی (وارد کنندگان و صادر کنندگان).
- صاحبان کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی و بهره برداران معادل دارای جواز تاسیس و پروانه بهره برداری از وزارتخانه‌ها.
- صاحبان هتل سه ستاره به بالاتر.
- صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی.
- صاحبان مشاغل صرافی.
- فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز از وزارتخانه‌های ذی ربط.
o تکالیف مشاغل گروه اول مالیاتی در خصوص نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک
صاحبان مشاغل بند الف اظهارنامه مالیاتی مکلف به نگهداری دفاتر روزنامه و کل یا سایر دفاتر حسب مورد دستی یا ماشینی متکی به اسناد و مدارک با رعایت نکات مربوط به آیین تحریر دفاتر هستند.
o حداقل مدارک مورد نیاز برای تهیه اظهارنامه گروه اول مالیاتی اشخاص حقیقی
فرم اظهارنامه مالیاتی برای صاحبان مشاغل گروه اول حداقل شامل موارد زیر است:
- اطلاعات هویتی.
- درآمد مشمول مالیات، بخشودگی مالیاتی، معافیتهای قانونی و مالیات متعلق.
- موجودی مواد و کالا در اول پایان دوره.
- واردات و صادرات کالا و خدمات.
- صورتحساب سود و زیان.
- تراز نامه.
- اطلاعات شرکا.
- اطلاعات حساب بانکی مربوط به فعالیت شغلی.
- دفاتر
o اطلاعات مورد نیاز در اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل گروه اول مالیاتی
اگر طبق گروه بندی مالیاتی اشخاص حقیقی در گروه اول قرار گرفته‌اید، می‌بایست اطلاعات زیر را در اظهارنامه مالیاتی خود ذکر کنید.
- اطلاعات هویتی مانند آدرس محل فعالیت
- درآمدهای مشمول مالیات و موارد بخشودگی یا معافیت مالیاتی
- اطلاعات کامل درآمدها یا هزینه‌های حاصل از خرید و فروش کالا یا خدمات
- کمک‌های مالی اهدا شده
- اطلاعات حساب‌های بانکی کسب و کار
صاحبان مشاغل گروه دوم (ب) مالیاتی (افراد با درآمد متوسط و رو به بالا)
مشاغل گروه ب مالیاتی به صاحبان کسب و کارهایی با درآمد متوسط و رو به بالا اختصاص دارد. بر این اساس، کسب و کارهایی که درآمد آن‌ها در طی دو سال گذشته ما بین 5 تا 15 میلیارد تومان باشد در ردیف مشاغل بند ب اظهارنامه مالیاتی قرار می‌گیرند.
o تکالیف مشاغل گروه دوم مالیاتی در خصوص نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک
صاحبان مشاغل بند ب اظهارنامه مالیاتی، مکلفند برای هر سال مالیاتی اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود را از قبیل اسناد درآمدی فروش کالا یا اراده خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا و خدمات و دارایی و سایر اسناد هزینه‌های انجام شده را به تفکیک و به ترتیب تاریخ وقوع هر یک از رویداد‌های مالی نگهداری نمایند.
o حداقل مدارک مورد نیاز برای تهیه اظهارنامه گروه دوم مالیاتی اشخاص حقیقی
حداقل مدارک مورد نیاز برای تهیه اظهارنامه مشاغل گروه ب مالیاتی با گروه اول تفاوتی ندارد.
o اطلاعات مورد نیاز در اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل گروه دوم مالیاتی
فرم اظهار نامه مالیاتی برای صاحبان مشاغل گروه دوم شامل موارد زیر است:
- اطلاعات هویتی.
- درآمد مشمول مالیات، بخشودگی مالیاتی، معافیتهای قانونی و مالیات متعلق.
- موجودی مواد کالا در اول و پایان دوره.
- صورت درآمد و هزینه.
- اطلاعات اموال و دارای‌های مربوط به فعالیت شغلی.
- اطلاعات شرکا.
- اطلاعات حساب بانکی مربوط به فعالیت شغلی.
صاحبان مشاغل گروه سوم (ج) مالیاتی (صاحبان کسب‌و‌کارهای کوچک)
در گروه بندی مشاغل اشخاص حقیقی، جایگاهی برای صاحبان کسب و کارهای کوچک نیز در نظر گرفته شده است. به این کسب و کارها مشاغل گروه 3 مالیاتی یا همان مشاغل گروه ج گفته میشود. کسب و کارهایی که در دو دسته قبلی قرار نمی‌گیرند مشمول این گروه خواهند شد. بدین ترتیب اظهارنامه مالیات مشاغل گروه سوم باید حاکی از آن باشد که درآمد کسب و کار در طی دو سال گذشته کمتر از 5 میلیارد تومان بوده است. علاوه بر این، کسب و کارهای تازه تاسیسی که کمتر از 3 سال از زمان فعالیت آن‌ها گذشته نیز در ردیف مشاغل گروه ج قرار می‌گیرند.
o تکالیف مشاغل گروه سوم مالیاتی در خصوص نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک
صاحبان مشاغلی که در گروه سوم قرار می‌گیرند، مکلفند برای هر سال مالیاتی اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود را از قبیل اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا و خدمات و سایر اسناد هزینه‌های انجام شده را نگهداری و خلاصه درآمد و هزینه سالانه خود را تنظیم نمایند.
o حداقل مدارک مورد نیاز برای تهیه اظهارنامه گروه سوم مالیاتی اشخاص حقیقی
برای تکمیل اظهارنامه مالیات مشاغل گروه سوم، صاحبان کسب و کار باید مدارک هویتی و سایر اسناد مربوط به درآمد یا هزینه‌های کسب و کار را ارائه دهند. البته کسب و کارهایی که مشمول تبصره ماده 100 می‌شوند از نگهداری و ارائه این مدارک مصون هستند. بر اساس این تبصره مالیات کسب و کارهای کم درآمد به صورت کاملا سیستمی و از طریق اتصال درگاه‌های پرداخت کسب و کار به سامانه مودیان مالیاتی محاسبه میشود.
o اطلاعات موردنیاز در اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل گروه سوم مالیاتی
صاحبان مشاغل گروه 3 مالیاتی می‌بایست اطلاعات هویتی، مدارک مربوط به درآمدهای کسب و کار و مبالغ اهدایی یا هزینه‌های شغلی خود را در اظهارنامه مالیاتی ذکر کنند. قابل ذکر است که عدم ارائه مدرک برای مبالغی نظیر مرجوعی کالا و سایر هزینه‌های کسب و کار موجب محاسبه مالیات بیش از حد خواهد شد. پیگیری این موارد و ارائه مدارک کافی برای اثبات آن به عهده مودیان است.
از طریق مشاوره مالیاتی آنلاین تلفنی بدون پرداخت هزینه از طریق تماس امن VOIP پاسخ سوالات خود را کمتر از یک دقیقه دریافت نمایید.
صاحبان مشاغل حقوقی
در حال حاضر مشاغل حقوقی مشمول طبقه بندی مشاغل مالیاتی نیستند؛ لذا مالیات آن‌ها به شکل جداگانه‌ای محاسبه نخواهد شد. صاحبان این مشاغل باید ابتدا برای دریافت کد مالیاتی اقدام کرده و سپس مالیات خود را با میزان ثابت 25 درصدی در موعد مقرر سازمان مالیات پرداخت نمایند.
موارد خاص گروه بندی مشاغل مالیاتی
هرچقدر هم یک طبقه بندی مالیاتی بی‌نقص باشد، بازهم مواردی وجود خواهد داشت که خارج از سیستم هستند و باید به صورت جداگانه‌ایی بررسی شوند. این مسئله برای طبقه بندی مالیاتی مشاغل نیز صادق است. سه مورد مشاغل خدماتی، مشارکتی و تازه تاسیس موقعیت‌های خاصی هستند که در طبقه بندی مشاغل از نظر مالیات به‌صورت جداگانه قانون‌گذاری شده‌اند.
o گروه بندی مشاغل خدماتی
در مواردی که صرفا عملیات ارائه خدمات باشد، 50% از مبالغ تعیین شده برای قرار گیری در گروه‌های اول، دوم و سوم ملاک عمل است.
o گروه بندی مشاغل مشارکتی
در مشارکت مدنی جمع مبلغ فروش کالا و خدمات و یا در آمد مشمول مالیات قطعی شده کلیه شرکا ملاک عمل است.
o گروه بندی مشاغل تازه تاسیس
در دو سال اول شروع فعالیت صاحبان مشاغل به استثناء مودیانی که بر اساس نوع فعالیت در گروه اول قرار می‌گیرند، انتخاب گروه و انجام تکالیف قانونی مربوط به انتخاب مودی خواهد بود.
سایر مقررات برای کلیه صاحبان مشاغل
مودیانی که در هر گروه قرار می‌گیرند تا سه سال بعد از نظر تکالیف قانونی در طبقات پایین تر قرار نخواهند گرفت.
صاحبان مشاغلی که در گروه‌های دوم یا سوم قرار می‌گیرند، می‌توانند در هر سال مالیاتی نسبت به انجام تکالیف گروه بالاتر اقدام نمایند.
سازمان امور مالیاتی سامانه تعیین گروه بندی مشاغل را به صورت اینترنتی فراهم کرده است که شما می‌توانید با ورود به سامانه، گروه مالیاتی خود را تعیین نمایید.
جریمه‌های مالیاتی مشاغل و راه‌حل آن‌ها
سازمان مالیات همانطور که در تلاش است تا بتواند سیستمی عادلانه را برای دریافت مالیات ایجاد کند، در برابر فرارهای مالیاتی و افراد سودجو نیز بسیار سختگیرانه عمل کرده و اجازه نمی‌دهد افراد مشمول از پرداخت مالیات شانه خالی کنند.
با توجه به الکترونیکی شدن فرآیندهای مالیاتی و در دسترس بودن اطلاعات تمامی مشاغل صنفی و غیرصنفی در بایگانی نهادهای مختلف، حال که سیستم مالیاتی کشور یکپارچه شده و سازمان مالیات نیز بر اساس اختیارات خود به بخش قابل توجهی از این اطلاعات دسترسی دارد، فرار مالیاتی غیرممکن به نظر می‌رسد.
توصیه کارمنتو به صاحبان کسب و کار این است که به جای تلاش برای دور زدن قوانینی که روزبه‌روز در حال توسعه هستند و نقاط ضعف کمتری از خود نشان می‌دهند. سعی در کنترل مالیات خود داشته باشند. اینگونه می‌توانند از جریمه‌های سنگین مالیاتی در امان باشند و از امتیازات تسلیم و پرداخت به موقع مالیات نیز بهره‌مند شوند.
بدین منظور می‌توانید از خدمات مشاوره مالیات استفاده کنید تا علاوه بر آشنایی با روش و میزان مالیات کسب و کار خود، معافیتهای موجود برای آن را نیز پیگیری کرده و به طرق مختلف مالیات خود را کنترل و کاهش دهید.
جمع بندی
گروه بندی مشاغل یکی از اقدامات موثر سازمان مالیات در راستای دریافت مالیات عادلانه از کسب و کارهاست. بر این اساس، مشاغل اشخاص حقیقی در سه گروه بر اساس نوع فعالیت و درآمد دسته بندی میشود و اشخاص حقوقی نیز مشمول دسته بندی نیستند و درصد مالیات آن‌ها فارغ از نوع و حجم فعالیت ثابت است.
از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
