خیلیها می‌گویند که سفته فقط یک تکه کاغذ است. اما این کاغذ، وقتی کامل نوشته شود و تمام اطلاعات لازم را داشته باشد، به یک سند قانونی کاملا معتبر و قابل استناد تبدیل می‌شود. سفته در واقع برگه‌ای است که برای تعهد و ضمانت بین طرفین رد و بدل می‌شود. تعهد به حسن انجام یک کار، به اتمام رساندن یک پروژه، پرداخت یک مبلغ در زمان مقرر و… ضامن سفته، کسی است که پشت آن را امضا می‌کند (به اصطلاح پشت‌نویسی یا ظهرنویسی) و با این امضا، در واقع مسئولیت ضمانت آن مبلغ را به عهده می‌گیرد.
اگر نسبت به موضوع این مقاله دچار ابهام هستید یا سؤالات بیشتری در این رابطه دارید؛ آن را با مشاوره حقوقی تلفنی کارمنتو در میان بگذارید.
این یعنی تمام مسئولیت‌های امضاکننده (صادرکننده) سفته به او هم منتقل می‌شوند. اگر صادرکننده متعهد به مبلغ خاصی شود، او نیز متعهد خواهد بود. اگر صادرکننده طرف یک دعوی حقوقی قرار بگیرد، او هم طرف دعوی است. نباید فراموش کنید که شکایت از ضامن سفته، زمانی کاربرد دارد که خود صادرکننده به هر دلیلی مبلغ را نپرداخته باشد یا تعهد مورد ضمانت را نقض کرده باشد. در این مطلب، مراحل این شکایت و مسئولیت ضامن را به عنوان جانشین صادرکننده سفته بررسی می‌کنیم.
ضامن در سفته چه مسئولیتی دارد؟
پیش از این که به عنوان ضامن پشت سفته کسی را امضا کنید، یا مسئولیت ضمانت سفته شخصی خودتان را به فردی بدهید، بد نیست که کاملا با مسئولیت ضامن در سفته آشنا شوید. مسئولیت ضامن، به عنوان مسئولیت «مضمون عنه» شناخته می‌شود. یعنی در هر سند قانونی (از جمله سفته و چک) دارنده سند تجاری اگر بتواند به مضمون عنه یا فرد مورد ضمانت رجوع کند، به ضامن هم می‌تواند رجوع کند. از جمله برای وصول مبلغ یا تعهد. اگر صادرکننده سفته فوت کند یا ورشکست شود، مسئولیت ضامن به جای خود باقی خواهد ماند، مگر اینکه طلبکار یا دارنده سفته از وجه خود بگذرد. البته به عنوان طلبکار، این نکته را باید بدانید که اگر ضامن قابلیت پرداخت وجه را داشته باشد، شما هیچ حقی در مورد مراجعه به ضامن نخواهید داشت.
همچنین بعد از پرداخت وجه، ضامن می‌تواند به مضمون عنه رجوع کرده و پولش را از او طلب کند. تفاوت مسئولیت ضامن و ظهرنویس (پشت‌نویس) این است که طبق ماده 249 قانون تجارت، ضامنی که ضمانت ظهرنویس را کرده، فقط با کسی مسئولیت تضامنی دارد که از او ضمانت کرده باشد. این یعنی اگر مضمون عنه به هر دلیل رفع مسئولیت شود، مسئولیت از روی ضامن نیز برداشته می‌شود. در بعضی از موارد، امضای ظهرنویس ممکن است مجعول باشد و شخصی که ضمانت او را به عهده گرفته باشد هم از ضمانت بری خواهد شد
مسئولیت ضامن و قابلیت وصول سفته ضمانت
همان‌طور که گفتیم، سفته یک سند برای ضمانت است و بسیاری از اوقات، از افراد گرفته می‌شود تا شرکت، سازمان یا طرف قرارداد مطمئن شود که تعهد آن فرد حتما اجرا خواهد شد. در صورت اجرا نشدن تعهد، سفته به اجرا گذاشته شده یا به اصطلاح وصول می‌شود. ابتدا بیایید ببینیم که این ضمانت‌ها از چه جنسی هستند:
- حسن انجام یک کار
- به پایان رساندن یک پروژه خاص
- افشا نکردن اطلاعات محرمانه سازمان
- کار کردن تا پایان مدت قرارداد
- خوش‌رفتاری در محیط کار
- پرداخت مبلغ یک قرارداد در آینده
در صورتی که فرد صادرکننده سفته، این کارها را انجام ندهد، دارنده می‌تواند فرایند شکایت از ضامن سفته را شروع کند و طلبش را از او بگیرد. مثلا اگر کارمندی بدون استعفای رسمی، در مدت قراردادش ناگهان شرکت را ترک کند. در واقع وقتی که کسی سفته‌ای را امضا می‌کند، این امکان را به گیرنده میدهد که آن را هر زمانی با به هم خوردن تعهد به اجرا بگذارد. البته که باید نام و نام خانوادگی گیرنده به صورت کامل روی آن ذکر شود، وگرنه هرکسی می‌تواند آن را وصول کند. در صورت پرداخت نشدن سفته، ضامن مسئولیت پرداخت را به عهده دارد.
طبق قانون، عقد ضمان بین شخص ضمانت‌کننده (ضامن) و شخص طلبکار منعقد می‌شود و در واقع رکن اصلی این عقد، یک تعهد است که ضامن برای ادای دین مدیون به مضمون له (طلبکار) به عهده می‌گیرد. البته فراموش نکنید که ضامن می‌تواند در هنگام امضای سفته، عنوان کند که خود دین مدیون را به عهده می‌گیرد. تعلیق عقد ضمان (حالتی که شخص ضمانت خود را معلق به عدم پرداخت مدیون کند)، عقد را باطل می‌کند. در این حالت ضامن صرفا می‌تواند التزام به تادیه را بعد از عقد ضمان، وابسته به عدم تادیه مدیون اصلی کند.
مراحل شکایت از ضامن
همان‌طور که گفتیم، شکایت از ضامن سفته در صورتی ممکن است که خود صادرکننده به عنوان صاحب امضا، از دادن پول خودداری کرده باشد. در چنین موقعیتی، شما این امکان را دارید که در مراجع قضایی علیه ضامن (که همان مسئولیت‌های صادرکننده را دارد) شکایت کیفری طرح کنید. پس مراحل شکایت از ضامن سفته، دقیقا برابر با مراحل شکایت از خود صادرکننده است. برای شکایت از ضامن سفته‌ای که پرداخت نشده، این مراحل را پیش رو خواهید داشت:
به تاریخ روی سفتهها توجه کنید. با رسیدن تاریخ سررسید، شما می‌توانید برای شکایت از ضامن سفته و وصول وجه، اقدام کنید. اگر صادرکننده به تعهد خود عمل نکنید، ده روز برای مطالبه سفته و صدور واخواست فرصت دارید و یک سال برای طرح دعوی. اگر بیشتر از ده روز صبر کنید، متاسفانه نمیتوانید از امکان توقیف اموال صادرکننده استفاده کنید.
ابتدا باید کلیه مدارک و اسناد مورد نیاز (که بر پرداخت نشدن وجه سفته دلالت دارند) را جمعآوری کنید. چیزهایی از جمله اظهارنامه، گواهی ابلاغ و واخواست سفته، کپی برابر اصل سفته، کپی برابر اصل کارت ملی طلبکار، و اصل وکالتنامه وکیل (در صورتی که وکیل دارید) را به همراه داشته باشید و به دادگاه محل زندگی خود ارائه کنید.
برای مبالغ کمتر از 20 میلیون تومان به شورای حل اختلاف و برای مبالغ بالای این، به دادگاه مراجعه کنید.
شورا یا دادگاه، فرد صادرکننده سفته را فرا می‌خواند و قرار تامین صادر می‌کند. جلسه رسیدگی به دعوی تشکیل می‌شود و فرد بدهکار نیز به این جلسه خوانده خواهد شد.
بر اساس قانون چگونگی اجرای محکومیت‌های مالی، شکایت از ضامن سفته می‌تواند منجر به حکم پرداخت عین مال شود. یعنی ضامن باید عین آن مال را دقیقا به طلبکار پرداخت کند. اگر این مال به صورت داوطلبانه پرداخت نشود، دادگاه از فرد می‌گیرد و به طلبکار تقدیم می‌کند (یا اموال را ضبط می‌کند). اگر ادعای اعسار ضامن ثابت شود، دادگاه به او فرصت میدهد تا بدهی را به صورت اقساطی پرداخت کند.
مشاوره حقوقی شکایت از ضامن سفته
اگر سفته‌ای در دست دارید که صادرکننده آن به هر دلیلی از پرداختش امتناع می‌کند، و مصالحه و صحبت با وی هم به نتیجه‌ای نرسیده، قانون برای شما حق شکایت را در نظر گرفته است. اگر صادرکننده مبلغ را پرداخت نکند، شما به عنوان دارنده سفته می‌توانید علیه ضامن طرح دعوی کنید. در مراحل طرح دعوی نیاز به مشاوره دقیق حقوقی و کیفری خواهید داشت، تا بتوانید مال مورد مطالبه را دقیقا دریافت کنید و جلوی اشتباهات مختلف را هم بگیرید. در پلتفرم کارمنتو، این امکان برای شما فراهم شده که به صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه حضوری، مشاوره حقوقی دریافت کنید.
کارشناسان و متخصصان باتجربه کارمنتو، در هر روزی از هفته آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند. کافی است در این پلتفرم ثبت‌نام کنید و بعد سوالتان را طبق راهنمایی‌های موجود در سایت، بپرسید.
