دادگاه کیفری (جزایی) چیست؟ به چه جرایمی رسیدگی می کند؟

مدت مطالعه: 10 دقیقه
تاریخ به روزرسانی: 19 آذر 1402
نویسنده: Niloofar Zamani

در واقع دادگاه کیفری دادگاهی است که به موضوعات کیفری و جزایی که در قانون مجازات اسلامی ایران جرم انگاری تلقی شده است رسیدگی می‌کند. این جرایم مانند کلاهبرداری، قتل، ضرب و شتم و … است. دادگاه کیفری شامل دادگاه انقلاب، کیفری ۲، دادگاه نظامی، دادگاه اطفال و نوجوانان می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که هر یک از این دادگاه های گفته شده دارای صلاحیت اختصاصی مشخص شده در قانون هستند.

بنابراین این دادگاه ها نمی‌توانند به جرم‌هایی که صلاحیت آن‌ها در دادگاه‌های دیگر هستند رسیدگی کنند. هر شخصی که مرتکب جرم شود با توجه به شرایط فرد و موضوع جرم انجام شده در دادگاه کیفری مورد محاکمه قرار می‌گیرند.

در این مقاله قصد داریم به  دادگاه کیفری برای چیست؟ و دادگاه کیفری به چه جرایمی رسیدگی می کند و به انواع دادگاه‌های کیفری و صلاحیت هر یک از آن‌ها و دادگاه کیفری چند جلسه است بپردازیم.

در نتیجه اگر در این باره سوالاتی دارید و یا به این موضوع علاقمند هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. همچنین شما می‌توانید در صورت نیاز به مشاوره از مشاوران کارمنتو در این حوزه راهنمایی‌های لازم را کسب کنید. در این مجموعه امکان دریافت مشاوره متنی رایگان و امکان چت آنلاین با نیز پشتیبان وجود دارد.

بنر کیفری

انواع جرائم و شکایت کیفری چیست؟

از انواع جرائم کیفری می‌توان به جرائم عمدی، غیرعمدی و مالی اشاره نمود. بسته به نوع پرونده‌های مالی اگر مستلزم سلب خدمت، انفصال و مجازات زندان باشد در مجموعه‌ پرونده‌های کیفری قرار می‌گیرد. در ادامه به معرفی و بررسی برخی از مهمترین جرائم مالی می‌پردازیم که بررسی پرونده این جرائم باید در دادگاه جزائی انجام پذیرد و حکم در دادگاه کیفری صادر شود. انواع جرائم به شرح زیر است:

  1. رشاء و ارتشاء: به طور کلی باید بیان کنیم که در زمانی که یکی از مستخدمین یا کارکنان قوای سه‌گانه، نیروهای مسلح و مامورین خدمات عمومی به دریافت وجه نقد، سند پرداخت به صورت غیر مستقیم یا مستقیم انجام شود ارتشاء صورت می‌گیرد. در نتیجه بنابر قانون مجازات اسلامی بر‌اساس ارزش وجه دریافتی انفصال از خدمت و حکم زندان برای متخلف صورت می‌گیرد.
  2. خیانت‌ در امانت: مطابق با قانون ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی ایران بخش تعزیرات هر فردی که نسبت به مالی که به او امانت، وکالت و یا هرکاری که با اجرت یا بی اجرت به او داده شده است؛ به تصاحب، استعمال مفقودی یا تلف بر علیه صاحبانش بپردازد مجرم شناخته خواهد شد و برای مجرم حکم زندان بین ۶ ماه تا ۳ سال در نظر گرفته می‌شود.
  3. پول‌شویی: بدست آوردن و نگهداری مالی که به صورت غیر قانونی بدست آمده است و تبدیل کردن آن به اموال با منشاء قانونی و یا کتمان آن به جرم پول‌شویی شناخته می‌شود. بنابراین بر‌اساس ماده ۹ قانون مبارزه با پول‌شویی فردی که در این زمینه تخلف انجام داده است علاوه بر استرداد درآمد و عواید مربوط به جریمه، به یک چهارم عوایدی که از جرم بدست آورده است محکوم خواهد شد.
  4. تحصیل مال از طریق نامشروع: مالی که از طریق سوءاستفاده از امتیازات تفویض شده مثل جواز صادرات و واردات یا تقلب در پخش کالا بدست آید نامشروع محسوب می‌شود و علاوه بر اینکه حکم رد مال صادر می‌شود برای فرد متخلف حکم ۳ ماه تا ۲ سال حبس و جریمه نقدی ۲ برابر مال کسب شده، صادر خواهد شد.

دادگاه کیفری چیست و چه وظایفی دارد؟

اگر برای شما هم سوال است که بدانید دادگاه کیفری چیست؟ باید به صورت مختصر توضیح دهیم که این دادگاه یکی از انواع دادگاه است که یکی از ارگان‌های زیر مجموعه قوه‌ قضاییه به شمار می‌رود که وظیفه‌ی این دادگاه رسیدگی به پرونده‌ کیفری است. نکته حائز اهمیت درباره بررسی به پرونده دادگاه کیفری این است که برای این که نوبت رسیدگی به پرونده ها رعایت شود هر شکایت کیفری در دادگاه مربوط به آن جرم بررسی خواهد شد.

صلاحیت دادگاه کیفری

دادگاه کیفری یکی از مراجع قضایی رسیدگی کننده به جرم و صادرکننده حکم در خصوص آن جرم است. صلاحیت دادگاه کیفری ۲ در خصوص جرایمی است که که در دادگاه کیفری ۱ و دیگر دادگاه‌های کیفری دیگر نیست. همچنین صلاحیت دادگاه کیفری ۱ در خصوص جرایمی است که دارای برخی از مجازات‌های خاص مانند حبس ابد و سلب حیات است که در صلاحیت دادگاه های کیفری دو و دیگر دادگاه‌های دیگر نیست.

هریک از این دادگاه‌ها دارای صلاحیت اختصاصی تعیین شده هستند. نکته حائز اهمیت که باید به آن توجه شود این است که این صلاحیت‌ها ذاتی است. در نتیجه هیچ کدام از این دادگاه‌ها نمی‌توانند در خصوص جرایمی که در صلاحیت دادگاه‌های دیگری است، رسیدگی کنند.

انواع دادگاه کیفری

انواع دادگاه کیفری کدام است؟

بعد از اتفاق افتادن جرم، زیان دیده یا شاکی می‌تواند بر علیه مجرم شکایت کیفری نماید. قبل از رسیدگی به پرونده در دادگاه، دادسرا به جستجو و تحقیق در مورد وقوع جرم اقدام می‌کند و بعد از انجام تحقیقات اولیه پرونده را به دادگاه کیفری ارسال خواهد کرد.

دادگاه کیفری بر اساس نوع جرم به چند دسته معروف تقسیم می‌شوند که شامل دادگاه کیفری ۱، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب، دادگاه اطفال و نوجوانان، دادگاه نظامی و دادگاه ویژه روحانیت است‌‌. در ادامه قصد داریم به هر یک از این دادگاه‌ها بپردازیم و صلاحیت هر کدام از آن‌ها را بازگو کنیم. این دادگاه‌ها به شرح زیر هستند:

دادگاه کیفری یک

در جواب سوال دادگاه کیفری یک چیست؟ باید پاسخ دهیم که در آیین قانون دادرسی کیفری جرائمی که در صلاحیت دادگاه کیفری یک است به شرح زیر است:

  • جرائم موجب مجازات سلب حیات (جرمی که مجازات آن اعدام است.)
  • جرائم موجب حبس ابد ( جرمی که مجازات آن حبس ابد است.)
  • جرائم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیشتر از آن
  • جرائم موجب مجازات تعزیری درجه ۳ و بالاتر
  • جرائم سیاسی و مطبوعاتی

بر طبق ماده ۲۹۶ قانون آیین دادرسی کیفری دادگاه کیفری یک شامل ۱ رئیس و ۲ مستشار است که با حضور ۲ عضو نیز به رسمیت شناخته خواهد شد. نکته حائز اهمیت این است که در صورت عدم حضور رئیس، ریاست دادگاه بر عهده مستشاری است که سابقه قضایی بیشتری نسبت به مستشار دیگر دارد.

دادگاه کیفری دو

اگر برای شما هم سوال است که دادگاه کیفری دو چیست؟ باید بگوییم که نکته حائز اهمیت این است که دادگاه کیفری ۲ صلاحیت رسیدگی به تمامی جرائم را دارد‌. به جز آنچه که به موجب قانون در صلاحیت مرجع دیگری باشد.

نحوه رسیدگی در دادگاه کیفری دو به این صورت است که بعد از تمام شدن رسیدگی در دادسرا، بازپرس در صورت موافقت و رضایت دادستان با کیفر خواست قرار جلب دادرس را صادر خواهد کرد که با این کار از دادگاه درخواست می‌کند که به پرونده رسیدگی نماید و برای جرم انجام شده، مجازاتی را مطابق با قانون جمهوری اسلامی ایران صادر نماید. این دادگاه کیفری با حضور رئیس یا دادرس علی البدل در حوزه قضایی هر شهرستان تشکیل داده می‌شود.

دادگاه انقلاب

دادگاه انقلاب به این دلیل که هم تحقیقات مقدماتی جرایم عمومی و هم جرایمی که در صلاحیت دادگاه انقلاب است را رسیدگی می‌کند به آن دادسرای انقلاب و عمومی نیز گفته می‌شود. مطابق با ماده ۲۲ قانون دادسرای انقلاب و عمومی برای تعقیب متهمان و انجام تحقیقات اولیه تشکیل داده می‌شود. همچنین دادگاه انقلاب وظایف دیگری از جمله اجرا نمودن احکام، انجام امور حسبی و دیگر وظایف قانونی و قضایی در هر حوزه و شهرستان را بر عهده دارد. صلاحیت رسیدگی به جرائم در دادگاه انقلاب به شرح زیر است:

  • جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی
  • محاربه و افساد فی الارض
  • تبانی و اجتماع علیه جمهوری اسلامی ایران
  • اقدام مسلحانه یا احراق
  • تخریب و اتلاف اموال به منظور مقابله با نظام جمهوری اسلامی
  • توهین به مقام بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری
  • تمامی جرائم مربوط به مواد مخدر، روانگردان
  • قاچاق اسلحه
  • جرایم مطرح در قانون مربوط به مقررات امور پزشکی، دارویی و مواد آشامیدنی و خوردنی
  • رسیدگی به جرائم قاچاق کالا و ارز سازمان نیافته و حرفه ای، قاچاق کالاهای ممنوع

دادگاه اطفال و نوجوانان

دادگاه ویژه اطفال و نوجوانان دادگاه رسیدگی به جرائم اطفال و نوجوانان است. به سن آن‌ها به سن قانونی یعنی ۱۸ سالگی نرسیده است. به دلیل مختص بودن این دادگاه به اطفال و نوجوانان این دادگاه به هیچ وجه به جرائم افراد بالای ۱۸ سال رسیدگی نخواهد کرد. صلاحیت رسیدگی دادگاه اطفال و نوجوانان به شرح زیر است:

  • هر زمان در رسیدگی، سن متهم به ۱۸ سال تمام تجاوز کند، رسیدگی به اتهام آن‌ها بر طبق این قانون در دادگاه اطفال و نوجوانان ادامه پیدا می‌کند.
  • اگر که قبل از شروع به رسیدگی سن متهم از ۱۸ سال تمام تجاوز نماید، رسیدگی به اتهام او حسب مورد در دادگاه صالح انجام می‌پذیرد‌. در چنین مواقعی متهم از تمامی امتیازاتی که در دادگاه نوجوانان و اطفال وجود دارد و اعمال می‌شود بهره‌مند خواهد شد.

دادگاه نظامی

در دادگاه نظامی به جرائم ویژه انتظامی و نظامی اعضای نیرو‌های مسلح رسیدگی خواهد شد. منظور از جرائم، جرائمی است که نیروهای مسلح در ارتباط مسئولیت و وظایف نظامی و انتظامی که بر طبق قانون و مقررات بر عهده آنان است مرتکب شده‌اند. نکته حائز اهمیت در این باره این است که رهایی از خدمت مانع از رسیدگی به جرم‌های زمان اشتغال در دادگاه نظامی نمی‌شود.

دادگاه ویژه روحانیت

دادگاه ویژه روحانیت دادگاهی است که ویژه رسیدگی به جرائم روحانیون است. این دادگاه با آیین نامه ویژه دادگاه و دادسرای ویژه روحانیون اداره می‌شود و در ساختار قوه قضاییه قرار نخواهد گرفت. در نتیجه اداره دادگاه ویژه روحانیت از دست رئیس قوه قضاییه خارج بوده و به صورت مستقیم در دست مقام معظم رهبری است. صلاحیت رسیدگی این دادگاه به شرح زیر است:

  • تمامی جرائم روحانیون
  • تمامی اعمال خلاف شان روحانیون
  • تمامی اختلافات محلی و مخل به امنیت عمومی در مواقعی که طرف اختلاف یک فرد روحانی باشد.
  • تمامی اموری که توسط مقام معظم رهبری برای رسیدگی ماموریت داده شده است.
کیفری

مشاوره کیفری آنلاین و تلفنی کارمنتو در لحظه و زیر یک دقیقه ارتباط شما را با مشاوران برقرار می‌کند تا پاسخ سوالات خود را درمورد مسائل کیفری با حفظ محرمانگی اطلاعات خود به دست آورید.

تفاوت دادگاه کیفری یک و دو

در این قسمت از مقاله به فرق دادگاه کیفری یک و دو می پردازیم. تفاوت این ۲ دادگاه در صلاحیت، ساختار و مقر و محل تشکیل دادگاه‌های کیفری یک و دو است‌. در ادامه توضیح مختصری در مورد این موارد می‌دهیم.

صلاحیت:

نحوه رسیدگی در دادگاه کیفری دو به این صورت است که این دادگاه صلاحیت رسیدگی به تمامی جرائم را دارد. مگر این که قانون رسیدگی به بعضی از جرائم مانند قتل و … را در صلاحیت دادگاه کیفری دیگری قرار‌گرفته باشد. اما در جواب دادگاه کیفری یک چیست باید بگوییم که این دادگاه همان دادگاه کیفری استان سابق است که صلاحیت رسیدگی به جرائم مهم و سنگینی را که شامل زنا، محصنه، قتل و … می‌شود.

ساختار:

مطابق با قانون ساختار دادگاه کیفری ۲ تشکیل شده از یک قاضی یا دادرس است. وظیفه رسیدگی و صادر کردن رای را برعهده دارد. اما دادگاه کیفری ۱ تشکیل شده از یک رئیس یا همان قاضی و ۲ مستشار است که جلسه رسیدگی دادگاه کیفری با حضور حداقل ۲ عضو به رسمیت شناخته می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که در صورت نبود رئیس ریاست دادگاه به عهده مستشاری است که سابقه قضایی زیادی دارد.

مقر و محل تشکیل دادگاه‌های کیفری یک و دو:

دادگاه کیفری ۱ در مرکز استان و با تشخیص رئیس قوه قضاییه در حوزه قضاییه شهرستان‌ها تشکیل می‌شود. اما دادگاه کیفری ۲ در مقر هر شهرستان بسته به تعداد دادسراها و مساحت از سمت قوه قضاییه صورت می‌گیرد.

دادگاه جزایی چیست و چه تفاوتی با دادگاه کیفری دارد؟

به طور کلی باید بگوییم که دادگاه‌ها در یک تقسیم بندی کلی به دادگاه‌های کیفری (جزایی)، دادگاه حقوقی و دادگاه خانواده تقسیم می‌شوند.  در جواب دادگاه جزایی چیست باید بگوییم که دادگاهی است که به جرایم مشخص شده در قانون رسیدگی می کنند.

اما اگر که برای شما هم سوال است که تفاوت دادگاه جزایی و کیفری چیست؟ باید بگوییم که در اصطلاح حقوقی و در آیین‌های دادرسی دادگاه جزایی و دادگاه کیفری یکی است و تفاوتی با همدیگر ندارد. هر ۲ این دادگاه‌ها دادگاه‌هایی هستند که به دعاوی کیفری و جرایم تعیین شده در قانون رسیدگی می‌کنند و دارای انواع مختلفی هستند.

عدم حضور در دادگاه کیفری

در این قسمت از مقاله قصد داریم به سوال اگر در دادگاه کیفری حاضر نشویم چه پیامدی دارد را توضیح دهیم و عدم حضور متهم در دادگاه کیفری و عدم حضور شاکی در دادگاه کیفری بپردازیم‌. همچنین اگر در این باره سوالاتی دارید بهتر است است از متخصصان با تجربه در این حوزه راهنمایی‌های مورد نیاز خود را کسب کنید. مجموعه کارمنتو یکی از مجموعه‌های معتبر در زمینه مشاوره حقوقی در زمینه‌های مختلف مانند حقوقی کیفری و … است. این پلتفرم با بیش از ۳۵۰ مشاور برتر کشور همکاری دارد و امکان دریافت مشاوره فوری در هر جای ایران در لحظه و زیر یک دقیقه را فراهم کرده است.

عدم حضور متهم در دادگاه کیفری

حضور متهم در دادگاه کیفری الزامیست. بر اساس ماده ۱۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری فرد متهم که بدون عذر موجه در جلسه دادگاه حضور پیدا نکند و یا عذر موجه خود را اعلام نکند، به دستور بازپرس حکم جلب دادگاه کیفری صادر خواهد شد. این بدین معناست که عدم حضور متهم مانع از رسیدگی به جرمی که به او نسبت داده شده است نمی‌شود‌. بلکه قاضی پرونده بدون حضور او نیز به پرونده رسیدگی خواهد کرد.

عدم حضور شاکی در دادگاه کیفری

عدم حضور شاکی در جلسه دادرسی سبب از دست دادن فرصت دفاع از ادعای خود است و ممکن است که در صورت نرفتن بدون عذر موجه جلسه رسیدگی بر علیه شاکی صادر شود.

نحوه دفاع در دادگاه کیفری

دفاع در دادگاه کیفری جزو مهمترین عناصر حقوقی است که تاثیر بسیار مهمی در روند پیروزی یا باخت پرونده دارد. بنابراین باید بگوییم که شناخت نحوه دفاع در دادگاه یکی از اصلی ترین موارد مربوط به این موضوع است. بدون شک هر فردی ممکن است در طول زندگی خود مسیرش به دادگاه بیفتد بنابراین آشنایی با نحوه دفاع در دادگاه بسیار مهم است. شما عزیزان می‌توانید از مشاوران کارمنتو در زمینه آموزش چگونه در دادگاه کیفری دفاع کنیم راهنمایی‌های لازم را کسب کنید. این مجموعه با ارائه خدمات با معقول‌ترین قیمت بازار و پشتیبانی به صورت ۷ روز هفته و ۲۴ ساعته در خدمت شما است.

تفاوت دادگاه کیفری و حقوقی

فرق دادگاه کیفری و حقوقی  این است که دعاوی حقوقی، حقوق افراد و دادخواست جبران خسارات ناشی از نقض حقوق است. برای طرح دعوای حقوقی نیاز به تنظیم دادخواست است اما برای طرح دعوای کیفری باید شکواییه تنظیم گردد.

سخن پایانی

در این مقاله به دادگاه کیفری چیست؟ اگر متهم در دادگاه کیفری حاضر نشود و دادگاه جزایی برای چیست و سایر موارد مربوط پرداختیم. برای این که بتوانید در این زمینه اطلاعات بیشتری کسب کنید می‌توانید از مشاوران متخصص مجموعه کارمنتو راهنمایی بگیرید. از ویژگی‌های این مجموعه می‌توان به در دسترس بودن خدمات به صورت ۷ روز هفته و ۲۴ ساعته، تنوع خدمات، استفاده از جدیدترین تنکولوژی‌های دنیا، محرمانه بودن اطلاعات کاربران اشاره کرد. همچنین این پلتفرم دارای نمایش وضعیت مشاور است که به منظور صرفه جویی در زمان کاربر است و دارای شارژ اولیه رایگان و قابلیت استفاده از کیف پول را نیز دارد.

کسب و کار

از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.

با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.

سوالات متداول درمورد دادگاه کیفری (جزایی)

  • دادگاه کیفری در چه مواردی شروع به رسیدگی می‌کند؟

اگر برای شما هم سوال است که دادگاه کیفری به چه جرائمی رسیدگی می‌کند؟ باید توضیح دهیم که دادگاه کیفری دادگاهی است که به موضوعات کیفری رسیدگی می‌کند. موضوعات کیفری نیز موضوعاتی هستند که در قانون مجازات اسلامی ایران جرم انگاری شده‌اند و ارتکاب و انجام آن‌ها مجازات خواهد داشت.

  • جرائم در صلاحیت دادگاه کیفری یک چه مواردی هستند؟

مواردی که دادگاه کیفری یک در آن‌ها صلاحیت دارد شامل سلب حیات، حبس ابد، رسیدگی به جرائم موجب قطع عضو و جنایات عمدی، رسیدگی به جرائم موجب مجازات تعزیری درجه ۳ و بالاتر، جرائم سیاسی و مطبوعاتی می‌شود.

  • دادگاه کیفری دو در چه مواردی شروع به رسیدگی می‌کند؟

دادگاه کیفری دو در جرائمی که در صلاحیت خود است یعنی جرائمی که در صلاحیت دادگاه‌های دیگر نیست بعد از اعلام جرم توسط مدعی العموم یا شکایت شاکی شروع به رسیدگی به پرونده خواهد کرد.

  • آیا می‌توان بدون وکیل در دادگاه کیفری حاضر شد؟

شکایت‌های کیفری را می‌توان بدون استفاده از وکیل در دادگاه کیفری مطرح نمود. اما اکثر شکایت‌های حقوقی باید توسط وکیل دادگستری عنوان شود.

  • دادگاه کیفری چقدر طول می‌کشد؟

در جواب سوال دادگاه کیفری چقدر طول می‌کشد و دادگاه کیفری چند جلسه است؟ باید بگوییم که زمان دادگاه ممکن است متفاوت باشد و بسته به شرایط مختلف زمان آن دچار تغییر می‌شود. عواملی مانند پیچیدگی پرونده، قوانین و مقررات و ..‌ موثر است.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ 14 نظر

4 14
دادگاه کیفری (جزایی) چیست؟ به چه جرایمی رسیدگی می کند؟

مشاورین مرتبط

مقالات مرتبط

مقالات مرتبط

نظرات کاربران

اشتراک در
اطلاع از

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

ایمیل شما با موفقیت ثبت شد