دادگاه چیست و چه انواعی دارد؟

مدت مطالعه: 9 دقیقه
تاریخ به روزرسانی: 13 آذر 1402
نویسنده: Niloofar Zamani

امروزه برای حل کردن مشکلات و البته رسیدگی به جرم و یا پرونده‌های مختلف، مراجع متعددی نیز وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها دادگاه است. قطعا شما نیز بارها نام دادگاه را شنیده‌اید اما آیا می‌دانید دادگاه چیست؟ و یا اینکه آیا اطلاع دارید دادگاه‌ها موظف‌اند به کدام یک از پرونده‌ها و مسائل رسیدگی کنند؟ آیا با صلاحیت دادگاه آشنا هستید؟

در واقع با وجود اینکه تقریبا تمامی افراد نام دادگاه را شنیده‌اند و یا حتی کارهای مختلف مربوط به دادگاه را انجام داده‌اند اما هنوز هم به طور دقیق با دادگاه‌ها و انواع آن‌ها آشنا نیستند. لازم است بدانید که امروزه در کشور انواع دادگاه وجود دارند که هر یک وظایف مهم و مختلفی برعهده دارند و نقش بسیار مهمی در برقرار کردن عدالت دارند.

آشنا شدن با این نهاد، عملکرد و وظایف‌ آن‌ها به شما کمک خواهد ‌کرد تا بتوانید مسائل خود را به راحتی پیگیری و حل کنید. در ادامه این متن قصد داریم به بررسی و معرفی دادگاه برای شما بپردازیم.

مشاوره حقوقی

دادگاه چیست و چه وظایفی دارد؟

در ابتدا قصد داریم برای شما شرح دهیم که دادگاه چیست و چه وظایفی دارد؟ در واقع دادگاه مکانی است که تعدادی از افراد مانند قضات فعالیت دارند. در واقع قضات در دادگاه‌ها این صلاحیت را به عنوان یک نهاد دولتی دارند که برای حل کردن مشکلات حقوقی دو طرف دعوی اقدامات لازم را انجام دهند و با توجه و دقت به عدالت رای لازم را اطلاع دهند.

البته لازم است این نکته را نیز ذکر کنیم که دادگاه زیر نظر دادسرا فعالیت‌های خود را انجام می‌دهد. بنابراین می‌توان بیان کرد که دادگاه‌های مختلف با موضوع معین برای رسیدگی به انواع دعاوی وجود دارند تا بر حسب عدالت به امور کیفری، مدنی و یا اداری رسیدگی‌های لازم را انجام دهند.

صلاحیت دادگاه

در مورد صلاحیت دادگاه نیز ممکن است سوالاتی داشته باشید که در ادامه قصد داریم به توضیح آن بپردازیم. البته در صورت داشتن ابهام و یا سوالاتی در این زمینه می‌توانید از خدمات کارمنتو نیز کمک بگیرید. از جمله مزایای این مرکز می‌توان به امکان دریافت مشاوره متنی رایگان، در دسترس بودن خدمات به صورت 7 روز هفته و 24 ساعت، پشتیبانی به صورت 7 روز هفته و 24 ساعت اشاره کرد. اما در موردصلاحیت دادگاه‌ها باید به این امر اشاره کرد که از جمله مهم‌ترین مسائلی که در طرح دعاوی حتما باید در نظر بگیرید تعیین دقیق مرجع دارای صلاحیت است.

این امر در واقع از چند نظر دارای اهمیت است. در صورتی که یک شخص دعوی مورد نظر را در دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به آن را ندارد، مطرح کند و دادگاه مورد نظر متوجه این امر شود با صدور یک حکم آن را به مرجع صالح اعاده خواهد داد. به طور کلی صلاحیت به معنی اختیاراتی است که در قانون به دادگاهی داده می‌شود که به وسیله آن بتوان به دعوی رسیدگی کند‌. لازم است بدانید که در کل صلاحیت به دو دسته تقسیم می‌شود که به صلاحیت ذاتی و محلی معروف هستند.

صلاحیت ذاتی در کل از نظر (صنف: قضایی – اداری)، (نوع: عمومی -اختصاصی) و (درجه: نخستین-عالی) دسته بندی می‌شوند. از نظر صلاحیت ذاتی بر اساس ماده 10 قانون مدنی، نخستین رسیدگی به دعاوی در صلاحیت دادگاه عمومی است به جز اینکه خود قانون دیگر مرجعی مشخص کرده باشد. صلاحیت محلی و یا همان نسبی در اصل صلاحیت مرجع محل وقوع جرم است. به عبارتی بهتر صلاحیت محلی را می‌توان صلاحیت مرجع قضایی از لحاظ قلمرو مکانی دانست.

انواع دادگاه در ایران

لازم است بدانید که در کشور ایران انواع دادگاه ها به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

  • کیفری

یکی از انواع دادگاه ها به دادگاه کیفری معروف است که خود نیز دارای انواعی است و در ادامه به معرفی کامل آن می‌پردازیم. به طور کلی در ایران دادگاه‌های کیفری به دو نوع دادگاه کیفری1 و دادگاه کیفری2 تقسیم می‌شود. برای مثال دادگاه کیفری1 در اصل جانشین دادگاه کیفری استان است. به طور کلی این دادگاه تنها به برخی جرایم مهم رسیدگی می‌کند. اما دادگاه کیفری2 در حوزه قضایی شهرستان تشکیل شده و توسط رئیس شعبه و یا دادرس اداره می‌شود.

  • حقوقی

لازم است بدانید که دادگاه‌های حقوقی در ایران در اصل به مشکلات و اختلافات متفاوتی اعم از اقتصادی و یا اجتماعی می‌پردازند. البته تمامی خسارات ناشی از ضایع شدن حق شاکیان در زمینه‌های مختلف مالی، خانوادگی، قراردادی و یا غیره را اعلام می‌کنند.

انواع دادگاه

انواع دادگاه

در این قسمت جهت آشنایی بیشتر شما انواع دادگاه ها در ایران را برای شما معرفی می‌کنیم. در واقع در صورتی که در زمینه دادگاه‌ها پرونده مهمی داشته باشید پیشنهاد می‌کنیم از یک مرکز معتبر مانند کارمنتو کمک بگیرید. در واقع از دیگر مزایای این مرکز می‌توان به امکان چت آنلاین با پشتیبان، تنوع حوزه‌ها (11 حوزه و 31 زیرحوزه)، تنوع خدمات (مشاوره و پروژه)، همکاری با بیش از 350 مشاور برتر کشور اشاره کرد و بنابراین شما می‌توانید با خیال راحت پرونده خود را به آن‌ها بسپارید. اما انواع دادگاه در کشور ایران عبارتند از:

  • عمومی حقوقی

از جمله انواع دادگاه می‌توان به دادگاه عمومی حقوقی اشاره کرد. این نوع دادگاه‌ها به تمامی دعاوی به جز دعاوی کیفری و یا دعاوی که بر اساس قانون باید توسط مراجع اختصاصی رسیدگی شوند؛ می پردازد و حکم نهایی باید توسط قاضی اعلام شود.

  • کیفری1

این نوع دادگاه دارای یک رئیس و سه مستشار است که تمامی آن‌ها قاضی هستند و به جرایمی که شامل مجازاتی مانند قصاص نفس، اعدام، سنگسار و سلب حیات است، رسیدگی می‌کند. البته علاوه بر موارد نام برده شده به تخلفاتی که منجر به مجازات تعزیری درجه 1 یا 3 هستند و موارد دیگری از این قبیل نیز رسیدگی می‌شود. بنابراین دادگاه کیفری1 از جمله انواع دادگاه در ایران است که در آن هر کدام از طرفین دعوا در جرایم کیفری درجه 1 می‌توانند تا 3 وکیل برای پرونده خود داشته باشند.

  • کیفری2

نوع دیگری از دادگاه به نام دادگاه کیفری2 معروف است که فقط دارای یک قاضی است و دادستان، معاون دادستان و یا دادیاران می‌توانند در روند دادرسی تداخل کنند. بنابراین می‌توان بیان کرد که یکی از تفاوت انواع دادگاه ها نوع جرایم و افرادی است که پرونده‌ها را بررسی می‌کنند. بر اساس ماده 301 قانون کیفری این نوع دادگاه می‌تواند به تمامی جرایم به جز آن‌هایی که در صلاحیت دیگر دادگاه‌ها هستند، رسیدگی کند.

  • دادگاه نظامی

در صورتی که فرد مرتکب جرم به وظایف و یا مسئولیت‌‌های نظامی و انتظامی مربوط باشد به دادگاه نظامی ارجاع داده خواهد شد. بر اساس قانون 172 اساسی می‌توان بیان کرد که دادگاه نظامی وظیفه رسیدگی به جرایم مربوط به کارهای خاص نظامی و انتظامی مانند اعضای ارتش، ژاندارمری، شهربانی و سپاه‏ پاسداران دارد. البته جرایم عمومی آن‌ها توسط محاکم عمومی بررسی خواهند شد.

  • دادگاه انقلاب

پس از انقلاب اسلامی ایران و برای جلوگیری از هنجارها و یا صیانت ارزش‌ها و امنیت جمهوری اسلامی، دادگاه انقلاب را تشکیل دادند. در واقع این دادگاه برای رسیدگی به جرایم مربوط به این حیطه و با بررسی قضایی تشکیل شد.

  • دادگاه تجدید نظر

اگر یکی از دو طرف دعوا به رای صادر شده از دادگاه اعتراض داشته باشد می‌تواند از یک دادگاه دیگر، تجدید نظر بر این پرونده را درخواست کند. بدین طریق دادگاهی که پرونده و رای صادر شده را دوباره بررسی می‌کند، دادگاه تجدید نظر می‌گویند.

  • دیوان عالی کشور

لازم است بدانید که دیوان عالی کشور در اصل دادگاه نیست، بلکه به عنوان بالاترین مرجع قضایی در کشور شناخته شده است. مقر آن نیز در پایتخت است. می‌توان بیان کرد که وظیفه اصلی دیوان عالی کشور در واقع نظارت کردن بر اجرای درست قوانین در مراجع قضایی سرتاسر کشور است.

  • دادگاه ویژه روحانیت

این دادگاه در اصل مرجع خاصی است که جرایم روحانیون و طلاب را بررسی می‌کند. البته رسیدگی به پرونده‌ها در این دادگاه بر اساس آیین نامه‌های خاصی انجام می‌شود. به طور عمده در هر استان 1 الی 2 دادگاه ویژه روحانیت تشکیل شده است.

  • دادگاه خانواده

دادگاه خانواده در واقع با اختلافات و مشکلات مربوط به خانواده تشکیل شده است. می‌توان بیان کرد که در اصل تفاوت انواع دادگاه ها به دلیل تفاوت حیطه‌های جرایم و مشکلات ایجاد شده است. با دقت به اینکه عمدتا اغلب مراجعه کنندگان زن هستند این دادگاه دارای قاضی زن نیز است تا مسائل به راحتی بیان شوند.

  • شورای حل اختلاف

به منظور ایجاد سهولت و تسریع در پرونده‌ها و اختلافات ایجاد شده توسط اشخاص غیر دولتی، قوه قضاییه نهادی به نام شورای حل اختلاف تشکیل داد. شورای حل اختلاف در اصل از یک رئیس، دو عضو اصلی و علی البدل در انواع شهرها و روستاها ساخته شده است که با دعوت کردن به سازی و صلح تمامی مشکلات خود را حل کنند.

  • دادسرا

در اصل دادسرا وظیفه کشف جرم، تعقیب کردن متهم، تحقیقات ابتدایی و همچنین اجرا کردن احکام کیفری را دارد. اما لازم است ذکر شود که دادسرا و دادگاه با یکدیگر تفاوت دارند. به عبارتی بهتر از جمله تفاوت دادگاه و دادسرا در این است که دادگاه وظیفه کشف جرم را برعهده ندارد در حالی که این مورد از مهم‌ترین وظایف دادسرا است.

  • دیوان عدالت اداری

بر اساس ماده 173 قانون اساسی، دیوان عدالت اداری موظف است به شکایات، دادخواهی و همچنین اعتراضات مردم در مورد ماموران و یا واحدها و آیین‌نامه‌های دولتی و محقق شدن حق و حقوق آن‌ها رسیدگی کند. همچنین رئیس دیوان عدالت اداری توسط قوه قضائیه انتخاب می‌شود.

دادگاه هم عرض چیست؟

ممکن است برای شما سوال باشد که دادگاه هم عرض چیست در ادامه قصد داریم آن را برای شما معرفی کنیم. به طور کلی دادگاه هم عرض به دو دادگاهی می‌گویند که در یک راستا خدمت رسانی می‌کنند.

همچنین لازم است بدانید که این احتمال وجود دارد که در بین دو دادگاه هم عرض مانند دادگاه حقوقی، عمومی، نظامی و یا دادگاه تجدید نظر که در دو استان هستند اختلافاتی پیش آید که مرجع حل این اختلاف دیوان عالی کشور خواهد بود.

البته در صورت ایجاد اختلاف در بین دادگاه‌های غیر هم عرض نیز برای حل آن باید به دیوان عالی کشور مراجعه کرد.

تفاوت انواع دادگاه ها

در کشور ایران انواع دادگاه‌ها وجود دارند که به طور کلی به دو نوع دادگاه حقوقی و کیفری دسته بندی می‌شوند. به طور کلی می‌توان بیان کرد که دادگاه‌های حقوقی به انواع دادخواست‌های شخصی در زمینه تعهدات قراردادی و یا غیر قراردادی که جنبه مجرمانه‌ای ندارند، رسیدگی می‌کنند. دادگاه‌های کیفری نیز دادگاه‌هایی هستند که به انواع خاصی از جرایم رسیدگی می‌کنند.

تعریف دادگستری

در صورتی که سوالاتی در مورد نوبت دهی دادگاه داشته باشید و یا به طور کلی تمایل داشته باشید پرونده خود را در سریع‌ترین زمان ممکن به بهترین نتیجه برسانید، پیشنهاد می‌شود به بهترین مرکز در این زمینه مراجعه کنید که امکان دریافت مشاوره فوری در هر جای ایران در لحظه و زیر یک دقیقه را برای شما فراهم کرده است. اما در مورد تعریف دادگستری باید بیان کرد که به مجموعه‌‌ای از یک حوزه قضایی موجود در شهر و یا شهرستان می‌گویند که به صورت عام به آن دادگاه نیز گفته می‌شود.

حقوقی

مشاوران حقوقی کارمنتو به صورت آنلاین و تلفنی که به صورت فوری و زیر یک دقیقه ارتباط برقرار می‌شود، افراد را در مسائل حقوقی راهنمایی می‌کنند و به عنوان یک پل ارتباطی بین افراد و سیستم حقوقی عمل می‌کنند تا از ورود به مشکلات قانونی جلوگیری شود.

قاضی چه کسی است؟

شاید برای شما سوال باشد که به طور دقیق به چه کسی قاضی گفته می‌شود؟ در واقع قاضی، فردی است که در دادگاه‌ها و یا مراجع قضایی به طور کلی، وظیفه رسیدگی به جرایم، شکایت و صدور انواع احکام دادگاه را دارد. البته فردی که به عنوان قاضی انتخاب می‌شود باید دارای ویژگی‌های خاصی نیز باشد. لازم است به این نکته مهم اشاره شود که نامه به دادگاه مستلزم رعایت یک سری اصول و نکات خاصی است و برای این امر بهتر از یک فرد ماهر در این زمینه کمک بگیرید.

بازرس چه کسی است؟

دستگاه‌های اداری دولتی و افراد فعال در آن، همواره این خطر را به دنبال دارند که در برخی بخش‌های مربوطه، قانونی را رعایت نکنند و یا اینکه تخلفات مختلفی در آن‌ها صورت گیرد. به همین دلیل قوه قضاییه سازمان‌های بازرسی کل کشور را تاسیس نمود که اجرای صحیح قوانین مختلف توسط بازرس بررسی خواهند شد.

دادستان چه کسی است؟

متن نامه به دادگاه از جمله نکاتی است که در پرونده‌های حقوقی و کیفری باید به آن‌ توجه شود. برای این امر نیز می‌توانید از خدمات مشاوره کارمنتو کمک بگیرید. در واقع از جمله مزایای این مرکز می‌توان استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های دنیا، وجود یک پلتفرم جامع ویژه مشاور و کارفرما و ارائه خدمت با معقول‌ترین قیمت بازار اشاره کرد.

اما در این قسمت قصد داریم برای شما توضیح دهیم، دادستان چه کسی است؟ در واقع دادستان که به مدعی العموم نیز شناخته می‌شود، فردی است که پس از طی کردن مراحلی، رئیس دادسرا می‌شود. به طور کلی می‌توان بیان کرد که دادستان نماینده جامعه است و در زمان‌های خاص باید اقدامات لازم جهت حمایت از حقوق جامعه و مردم را انجام دهد.

تفاوت قاضی با دادستان و بازپرس

از جمله تفاوت قاضی با دادستان و بازپرس این است که دادستان در اصل رئیس دادسرا و در واقع نوعی مقام تعقیب است. در مورد بازپرس نیز باید بیان کرد که فرد بازپرس تحقیقات ابتدایی در مورد وقوع یک جرم را انجام می‌دهد. اما قاضی کسی است که تحقیقاتی که در مورد وقوع جرم انجام شده‌اند را بررسی می‌کند و بر اساس رسیدگی‌های انجام شده حکم لازم را صادر می‌کند.

تفاوت قاضی با دادستان و بازپرس

تفاوت دادگاه حقوقی و کیفری

از جمله تفاوت دادگاه حقوقی و کیفری این است که دعاوی حقوقی در دادگاه‌های حقوقی با توجه به دادخواست و پرداخت کردن هزینه دادرسی مطرح شده و با توجه به اینکه دادخواست دعوا مالی و یا غیر مالی باشد دارای تفاوت‌هایی خواهد بود. در مقابل آن دعاوی کیفری با مطرح شدن شکایت در دادگاه‌های کیفری و پرداخت کردن هزینه دادرسی که ثابت هستند، مطرح خواهند شد.

دادگاه چه روزهایی تعطیل است؟

شاید برای شما نیز سوال باشد که دادگاه چه روزهایی تعطیل است؟ در واقع لازم است بدانید که دادگاه‌ها در استان‌ها و شهرستان‌های مختلف ممکن است ساعت‌های کاری و همچنین روزهای تعطیلی مختلفی داشته باشند که در صورت ایجاد ابهام و یا سوال در این باره و یا حتی در مورد نوبت دهی دادگاه می‌توانید از مرکز فعال در این زمینه به نام کارمنتو سوال کنید.

عدم حضور در دادگاه چه آثاری دارد؟

عدم حضور در دادگاه ممکن است منجر شود که دادخواست خواهان رد شود. علاوه بر آن در صورتی که خوانده بدون هیچ عذر موجه، معرفی وکیل و یا ارائه دادن لایحه در دادگاه حضور نیافت، ممکن است حکم به صورت غیابی صادر شود.

سخن پایانی

بررسی و رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری افرادی که صلاحیت دارند در یک نهاد با نام دادگاه انجام می‌شود. در این مطلب سعی کردیم تمامی نکات مربوط به دادگاه‌ها و انواع آن‌ها در ایران را برای شما شرح دهیم.

لازم است ذکر کنیم که در این زمینه برای بهتر و سریع‌تر پیش بردن پرونده‌های حقوقی و کیفری می‌توانید از خدمات مشاوره کارمنتو استفاده کنید‌.

از جمله مزایای کارمنتو می‌توان به نمایش وضعیت مشاور به منظور صرفه جویی در زمان کاربر (آنلاین و آفلاین)، شارژ اولیه رایگان، قابلیت استفاده از کیف پول، محرمانه بودن اطلاعات اشاره کرد‌. در واقع شما با کمک مشاوران مختلف موجود در این مرکز بهتر می‌توانید پرونده خود را پیش ببرید.

کسب و کار

از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.

با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ 5 نظر

5 5
دادگاه چیست و چه انواعی دارد؟

مشاورین مرتبط

مقالات مرتبط

مقالات مرتبط

نظرات کاربران

اشتراک در
اطلاع از

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

ایمیل شما با موفقیت ثبت شد