تعلیق قرارداد کار چه انواعی دارد؟ شرایط آن چیست؟

تعلیق قرارداد کار به معنای توقف موقت اجرای تعهدات متقابل میان کارگر و کارفرما است. بدون آن‌که رابطه استخدامی بین آن‌ها به پایان برسد. در واقع، قرارداد کار فسخ نمی‌شود، بلکه برای مدتی مشخص، اجرای آن متوقف می‌گردد.

در شرایطی خاص، این اتفاق می‌تواند از سوی کارگر، کارفرما یا حتی خارج از اراده هر دو طرف بیفتد. اما مهم‌تر از وقوع این تعلیق، آگاهی از موارد تعلیق قرارداد کار، شرایط قانونی آن و آثاری که بر روابط کاری دارد، برای همه کارکنان و کارفرمایان الزامی است.

اگر نمی‌خواهید با تصمیمی اشتباه یا ناآگاهی از قوانین جدید، دچار دردسرهای حقوقی شوید، دریافت مشاوره تخصصی از پلتفرم کارمنتو، به شما کمک می‌کند تا با قوانین انواع تعلیق قرارداد کار آشنا شوید، حقوق خود را به‌درستی بشناسید و در صورت نیاز، بهترین راهکار برای بازگشت به کار یا پیگیری قانونی را انتخاب کنید.

انواع تعلیق قرارداد کار بر اساس قانون کار ایران چیست؟

قرارداد کار به حالت تعلیق در قانون کار، به‌صورت شفاف در موارد مشخصی تعریف شده است. هر یک از آن‌ها شرایط، آثار و محدودیت‌های خاص خود را دارند. در این بخش، به بررسی دقیق و به‌روز انواع تعلیق قرارداد کار می‌پردازیم:

☑️ تعلیق به‌دلیل خدمت نظام وظیفه:

یکی از رایج‌ترین موارد تعلیق قرارداد کار، اعزام کارگر به خدمت سربازی است. در این وضعیت، کارگر به‌صورت موقت نمی‌تواند به تعهدات شغلی خود عمل کند. این تعلیق، قانونی بوده و تا پایان دوره خدمت ادامه دارد.

☑️ تعلیق ناشی از مرخصی استعلاجی یا بیماری:

چنان‌چه کارگر به دلیل بیماری یا شرایط جسمی خاص به تشخیص پزشک نتواند به کار ادامه دهد، قرارداد به‌طور موقت تعلیق می‌شود. مدت مرخصی استعلاجی طبق مقررات سازمان تأمین اجتماعی تعیین شده و کارفرما موظف به رعایت آن است. کارگر باید پس از پایان دوره درمان و با تأیید پزشک معتمد، برای بازگشت به کار اقدام کند.

☑️ تعلیق ناشی از بازداشت موقت:

در صورتی که کارگر به دلایل قانونی بازداشت شود، قرارداد او در دوره بازداشت به حالت تعلیق در می‌آید. اگر کارگر تبرئه شود، کارفرما موظف به بازگرداندن او به کار و پرداخت حقوق ایام بازداشت است. اگر بازداشت منجر به محکومیت قطعی شود، رابطه کاری خاتمه می‌یابد.

☑️ تعلیق ناشی از اعتصاب قانونی:

اعتصاب در صورتی که بر اساس موازین قانونی و با اطلاع‌رسانی قبلی انجام شود، از انواع تعلیق قرارداد کار محسوب می‌شود. در این وضعیت، رابطه کاری قطع نمی‌شود، بلکه تعهدات دوطرف به‌طور موقت متوقف می‌گردد. پس از پایان اعتصاب، ادامه همکاری طبق شرایط قبل از اعتصاب از سر گرفته می‌شود.

☑️ تعلیق ناشی از حوادث غیرمترقبه (سیل، زلزله، جنگ):

وقوع حوادثی چون زلزله، سیل، آتش‌سوزی گسترده یا جنگ، ممکن است منجر به تعطیلی کارگاه شود. در این صورت، قراردادهای موجود تعلیق قانونی خواهند شد. این مورد در گروه موارد تعلیق قرارداد کار خارج از اراده طرفین قرار می‌گیرد. بازگشت به کار پس از رفع وضعیت اضطراری و بازسازی محیط کار امکان‌پذیر است.

☑️ تعلیق به‌دلیل سایر موارد خاص (با استناد به ماده ۱۵ و ۱۶ قانون کار):

طبق ماده ۱۵ قانون کار، در صورت تعطیلی کارگاه به دلایلی که خارج از اراده کارگر یا کارفرما باشد، قرارداد موقتاً تعلیق می‌شود. بر اساس ماده ۱۶، پس از رفع موانع، کارگر باید به کار سابق خود بازگردد. کارگر در مدت تعلیق، شاغل محسوب نمی‌شود اما رابطه استخدامی او همچنان برقرار است. اگر کارفرما پس از برطرف شدن علت تعلیق از بازگرداندن کارگر امتناع کند، کارگر می‌تواند به هیات حل اختلاف مراجعه نماید.

شرایط و ضوابط قانونی تعلیق قرارداد کار (آثار و پیامدها) چیست؟

شناخت دقیق آثار تعلیق قرارداد کار برای کارگران و کارفرمایان بسیار مهم است. زیرا عدم رعایت آن می‌تواند باعث بروز اختلافات حقوقی و حتی صدور رأی علیه کارفرما یا تضییع حقوق کارگر شود. در این بخش، به بررسی پیامدها، مسئولیت‌ها و نکات کلیدی مرتبط با شرایط تعلیق قرارداد کار خواهیم پرداخت.

پرداخت حقوق به کارگر در دوران تعلیق، بسته به نوع تعلیق متفاوت است:

• در مرخصی استعلاجی یا بیماری حرفه‌ای، حقوق کارگر و کارمند از طریق سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌شود.
• در بازداشت موقت، اگر کارگر در نهایت تبرئه شود، کارفرما باید حقوق دوره تعلیق را پرداخت کند.
• در مواردی مانند خدمت نظام وظیفه یا مرخصی تحصیلی، کارگر در این دوره مشمول دریافت حقوق نیست.

برای جلوگیری از بروز اختلافات، مستندسازی تعلیق قرارداد کار الزامی است. کلیه مدارک مرتبط مانند:

• گواهی پزشکی
• نامه رسمی اعزام به خدمت
• رأی قضایی یا قرار بازداشت
• بخش‌نامه تعطیلی کارگاه یا گزارش حادثه

باید در پرونده منابع انسانی ثبت شود. همچنین تاریخ شروع و پایان تعلیق باید به‌صورت دقیق مشخص گردد.

تفاوت‌های قانونی بین حالت‌های مختلف تعلیق قرارداد کار چیست؟

هر نوع قرارداد کار به حالت تعلیق شرایط و اثرات خاص خود را دارد:

یکی از ابهامات رایج درباره موارد تعلیق قرارداد کار، تأثیر آن بر سنوات، حق السعی و حق پایان خدمت است. بر اساس تفسیرهای قانونی:

• در مدت تعلیق، چون رابطه کاری عملاً قطع است، محاسبه سنوات متوقف می‌شود.
• تنها در مواردی مانند بیماری یا بازداشت منجر به تبرئه، ممکن است این مدت به عنوان سابقه کاری محاسبه شود.

آیا بیمه تأمین اجتماعی در زمان تعلیق قرارداد کار برقرار است؟

پوشش بیمه‌ای کارگر در دوره تعلیق وابسته به سوابق بیمه تامین اجتماعی است:

• در مرخصی استعلاجی و بیماری حرفه‌ای، سازمان تأمین اجتماعی پرداخت و سابقه بیمه را ادامه می‌دهد.
• در مواردی مانند مرخصی تحصیلی یا خدمت سربازی، پرداخت حق بیمه متوقف می‌شود مگر آن‌که کارگر خودش را بیمه اختیاری کند.

آیا کارگر حق شکایت در دوره تعلیق قرارداد کار دارد؟

حق شکایت از کارفرما در صورتی که کارگر احساس کند تعلیق قرارداد کار بدون دلیل قانونی یا برخلاف ضوابط انجام شده، وجود دارد و می‌تواند به اداره کار یا هیات حل اختلاف شکایت کند.

از جمله دلایل قابل پیگیری حقوقی در این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم بازگشت به کار پس از پایان دوره تعلیق
• قطع بیمه بدون اطلاع‌رسانی
• عدم ثبت مستندات قانونی تعلیق
• پرداخت‌نشدن حقوق قانونی در صورت استحقاق

کارگر برای شکایت، نیازمند مستندات کافی، قرارداد رسمی و شواهد مربوط به نوع تعلیق خواهد بود. با آگاهی از آثار تعلیق قرارداد کار، می‌توان از اختلافات کاری جلوگیری کرد و هر دو طرف قرارداد، یعنی کارگر و کارفرما، در مسیر شفاف‌تری از روابط کاری حرکت کنند. اگر هنوز در مورد شرایط خاص خود ابهامی دارید، پیشنهاد می‌کنیم با مشاوران خبره در این زمینه گفت‌وگو کنید.

اگر درباره تعلیق قرارداد کار، ابهام یا پرسشی دارید، می‌توانید از مشاوره آنلاین تلفنی بیمه و قانون کار در کارمنتو بهره بگیرید و در کوتاه‌ترین زمان، پاسخ‌هایی دقیق و کاربردی دریافت کنید.

مشاوره بیمه تامین اجتماعی

مدت تعلیق و بازگشت به کار چقدر است؟

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در بحث تعلیق قرارداد کار باید مورد توجه قرار گیرد، مدت زمان مجاز برای تعلیق و شرایط قانونی بازگشت به کار پس از پایان دوره تعلیق است. این موارد بسته به نوع تعلیق، متفاوت بوده و در قانون کار به‌طور مشخص تعریف شده‌اند.

در قانون کار، مدت تعلیق قرارداد کار به حالت تعلیق با توجه به علت تعلیق متفاوت است:

• خدمت نظام وظیفه: تا پایان دوره سربازی. کارگر باید حداکثر ظرف ۲ ماه پس از پایان خدمت، برای بازگشت به کار اقدام کند.
• مرخصی استعلاجی: مدت آن با تأیید پزشک معتمد و سازمان تأمین اجتماعی تعیین می‌شود و می‌تواند تا زمان بهبودی کامل ادامه یابد.
• بازداشت موقت: تا زمان تعیین تکلیف قضایی. اگر تبرئه شود، باید به کار بازگردد.
• اعتصاب قانونی: مدت اعتصاب طبق تشکل کارگری تعیین می‌شود.
• حوادث غیرمترقبه: تا رفع کامل مانع و امکان‌پذیر شدن فعالیت مجدد کارگاه است.

دقت داشته باشید که در هیچ‌کدام از موارد، قانون زمان دقیقی به‌عنوان «حداکثر تعلیق» تعیین نکرده، بلکه این مدت تابع شرایط و مستندات قانونی مربوطه است.

بازگشت به کار پس از پایان تعلیق، حق مسلم کارگر است. اما برای حفظ این حق، رعایت برخی شرایط ضروری است:

1. ارائه درخواست رسمی بازگشت به کار از سوی کارگر در مهلت قانونی (به‌ویژه پس از سربازی).
2. ارائه مستندات معتبر پایان دوره تعلیق (مثلاً برگه پایان خدمت یا گواهی بهبودی از پزشک معتمد)
3. عدم وجود مانع قانونی برای ادامه همکاری (مثلاً عدم صدور رأی قطعی اخراج)

در صورت احراز این شرایط، کارفرما الزام قانونی دارد که کارگر را به موقعیت شغلی پیشین بازگرداند.

آیا کارفرما می‌تواند از بازگرداندن کارگر بعد از اتمام تعلیق قرارداد کار امتناع کند؟

خیر، در شرایط قانونی، کارفرما مجاز به امتناع از بازگرداندن کارگر نیست مگر در یکی از حالات زیر:

• کارگر در مهلت تعیین‌شده مراجعه نکند (مثلاً بعد از سربازی، بیش از ۲ ماه تأخیر داشته باشد).
• کارگر فاقد صلاحیت حرفه‌ای یا جسمی لازم برای ادامه کار باشد و این موضوع با نظر مراجع پزشکی یا بازرسی اداره کار تأیید شود.
• قرارداد از نوع موقت بوده و مدت قرارداد طی دوره تعلیق منقضی شده باشد.
• رأی قطعی دادگاه یا هیأت تشخیص مبنی بر خاتمه رابطه کاری صادر شده باشد.

در سایر موارد، امتناع از بازگشت به کار غیرقانونی است و کارگر می‌تواند با ثبت شکایت در اداره کار، خواستار بازگشت به کار و دریافت مطالبات معوقه شود. اگر در خصوص وضعیت خاص خود یا یکی از کارگران‌تان نیاز به راهنمایی دقیق دارید، توصیه می‌کنیم از خدمات تخصصی مشاوره کارمنتو استفاده کنید.

تفاوت تعلیق قرارداد کار با اخراج، مرخصی بدون حقوق و فسخ قرارداد کار چیست؟

در نظام حقوقی کار، اصطلاحات «تعلیق»، «اخراج»، «مرخصی بدون حقوق» و «فسخ قرارداد کار» مفاهیم متفاوتی دارند. که هریک آثار قانونی و اجرایی خاص خود را دارند. آشنایی با این تفاوت‌ها، از بروز سوءتفاهم بین کارگر و کارفرما جلوگیری می‌کند.

تعلیق قرارداد کار به‌معنای توقف موقتی رابطه کاری است، بدون اینکه رابطه استخدامی به‌طور کامل قطع شود. در این مدت:

• قرارداد فسخ یا خاتمه نمی‌یابد.
• کارگر در صورت رفع علت تعلیق، حق بازگشت به کار را دارد.
• ممکن است بیمه یا حقوق در این مدت قطع یا از منبعی دیگر (مثل تأمین اجتماعی) پرداخت شود.
• دلایلی مانند سربازی، بیماری، اعتصاب، بازداشت موقت یا حوادث غیرمترقبه می‌توانند منجر به تعلیق شوند.

اخراج حالتی از خاتمه یک‌طرفه قرارداد کار از طرف کارفرما است که باید طبق ضوابط قانونی انجام شود. تفاوت کلیدی آن با تعلیق در این است که:

• رابطه کاری به‌طور دائم خاتمه می‌یابد.
• اخراج باید با دلایل موجه (تخلف، قصور، ترک کار…) و پس از طی روند قانونی صورت گیرد.
• اخراج نیاز به تأیید هیات حل اختلاف اداره کار دارد.
• در صورت اخراج غیرموجه، کارگر می‌تواند با شکایت، حکم بازگشت به کار یا دریافت خسارت بگیرد.

مرخصی بدون حقوق نوعی توافق دوطرفه است که در آن کارگر به‌دلایل شخصی یا خانوادگی، با موافقت کارفرما، برای مدت مشخصی از حضور در محل کار معاف می‌شود.

• برخلاف تعلیق، درخواست از طرف کارگر است و کارفرما باید موافقت کند.
• در طول مرخصی، هیچ حقوق و مزایایی پرداخت نمی‌شود.
• بیمه ممکن است قطع شود، مگر کارگر بیمه اختیاری را انتخاب کند.
• پس از اتمام مدت مرخصی، کارگر باید طبق توافق به کار بازگردد.

فسخ قرارداد کار به‌معنای انحلال قرارداد از سوی یکی از طرفین (کارگر یا کارفرما) به‌دلایل موجه است:

• در قراردادهای دائم، فسخ باید مستند به قانون باشد (مثلاً ترک کار، تخلف آشکار یا دلایل پزشکی).
• در قراردادهای موقت، معمولاً امکان فسخ زودتر از موعد صرفاً با توافق ممکن است.
• فسخ معمولاً منجر به خاتمه دائم رابطه کاری می‌شود، برخلاف تعلیق که موقت است.

در صورت سردرگمی درباره وضعیت خود، پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره فوری و محرمانه کارمنتو استفاده کنید. تنها با چند کلیک می‌توانید پاسخ قانونی و دقیق سوال خود را از مشاوران باتجربه دریافت نمایید.

سخن پایانی

موضوع تعلیق قرارداد کار، یکی از پیچیده‌ترین مباحث در روابط بین کارگر و کارفرما است. همان‌طور که دیدیم، این وضعیت بسته به علت تعلیق، شرایط قانونی و نحوه بازگشت به کار، آثار و پیامدهای متفاوتی دارد. برخی تعلیق‌ها مانند مرخصی استعلاجی یا خدمت سربازی، با حمایت قانونی همراه‌اند و حتی در دوره تعلیق نیز سوابق بیمه و حق بازگشت کارگر حفظ می‌شود.

با این حال، باید توجه داشت که تعلیق همیشه به نفع کارگر نیست. در برخی موارد مانند بازداشت غیرموجه، تعلیق می‌تواند به قطع پرداخت حقوق، حذف مزایا و حتی تضییع حقوق بیمه‌ای منجر شود. به همین دلیل، شناخت دقیق شرایط تعلیق قرارداد کار و آثار تعلیق قرارداد کار برای جلوگیری از خسارات احتمالی اهمیت زیادی دارد.

اما آیا کارفرما می‌تواند قرارداد را به‌صورت یک‌طرفه معلق کند؟ پاسخ این است: تنها در موارد خاص و با استناد قانونی (مانند حوادث غیرمترقبه یا تعطیلی اجباری کارگاه) چنین حقی برای کارفرما وجود دارد. در غیر این صورت، تعلیق یک‌طرفه بدون دلیل موجه، غیرقانونی بوده و کارگر حق شکایت و مطالبه حقوق قانونی خود را خواهد داشت.

اگر شما هم با موضوعاتی موارد تعلیق قرارداد کار، مواجه شده‌اید و نمی‌دانید کدام مسیر را طی کنید، پیشنهاد ما استفاده از پلتفرم مشاوره تخصصی کارمنتو است. با کارمنتو می‌توانید، مشاوره آنلاین تلفنی دریافت کنید و در کمتر از ۱ دقیقه از یکی از ۳۵۰ مشاور برتر کشور کمک بگیرید.

از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.

با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.

مشاور کسب و کار