وکالت کاری به عنوان یکی از انواع وکالت شناخته می‌شود. در این نوع وکالت، موکل برای انجام برخی امور اداری و کاری به شخص دیگری وکالت می‌دهد. البته هیچگونه حق انتقال اموال در کار نیست. در قانون مدنی وکالت دادن یکی از رایج‌ترین کاربردها را دارد. واژه وکالت به معنی نماینده یا نایب قرار دادن شخص دیگری به موجب یک قرارداد است. شخص تعیین شده یا همان وکیل باید به نمایندگی از موکل امور حقوقی و قضایی، اداری، کاری و نمونه‌های دیگر را انجام دهد.
می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره حقوقی در اپلیکیشن کارمنتو با مشاورین و متخصصان این حوزه در ارتباط باشید.
انواع مختلفی از وکالت وجود دارد که وکالت کاری یکی از آنهاست. وکالت کاری با قواعد و تشریفات مخصوص خود منعقد می‌شود. مثل هر قرارداد دیگری، در وکالت کاری هم هر و طرف باید رضایت داشته باشند و فقط با اراده و خاص یکی از آنها چنین وکالتی ممکن نیست. هنگام انعقاد وکالت کاری حتماً باید اختیارات وکیل صراحتاً بیان شود تا در صورت بروز هرگونه اختلاف بتوان به قرارداد مراجعه کرد. مثلاً ذکر شود که وکالت شامل فروش و هرگونه انتقال مال نیست یا فقط برای انجام امور اداری است. اما دلالت‌های قانونی وکالت کاری چیست؟ آیا محدوده زمانی مشخصی باید درنظر گرفته شود؟ در چه مواردی می‌توان وکالت کاری داد؟ وکیل باید دارای چه شرایطی باشد؟ چگونه باید وکالت نامه را تنظیم کرد؟ اگر به دنبال پاسخ این قبیل سؤالات هستید با کارمنتو همراه باشید تا به دقیق‌ترین جواب‌ها برسید.
وکالت کاری چیست؟
وکالت کاری، وکالتی است که معمولاً برای انجام کارهای اداری به شخص دیگری داده می‌شود. این وکالت ارتباطی با اقدامات حوزه دادگستری و قضایی ندارد. شما می‌توانید این وکالت را به هر کسی بدهید.
وکالت در شرایطی واگذار می‌شود که برای مثال شخص خودش فرصت انجام آن کار را ندارد. بر اساس آن کار اگر از نوع حقوقی باشد، وکالت در دسته حقوقی قرار می‌گیرد و اگر کار اداری و غیرحقوقی باشد، وکالت کاری منعقد می‌شود.
در تنظیم وکالت نامه کاری دو نفر حضور خواهند داشت. بر اساس انعقاد این وکالت نامه، وکیل موظف است کارهای اداری و کارهایی که خارج از محدوده حقوقی‌اند را انجام دهد.
شاید حالا که اسم وکیل به میان آمد تصور کنید این فرد حتماً باید وکیل دادگستری باشد یا پروانه وکالت داشته باشد. اما در واقع چنین نیست. وکالت کاری از آنجا که خارج از حوزه حقوقی است می‌تواند به هر کسی داده شود. در این نوع وکالت نامه‌ها، وکیل اجازه انتقلال یا فروش اموال موکل خود را ندارد و فقط باید طبق وکالت نامه عمل کند.
در هر حال وکالت کاری هم مانند هر وکالت دیگری، نوعی عقد قرارداد است. در این قرارداد وظیفی بر عده شخص دوم گذاشته می‌شود اما تفاوتش این است که مانند اسناد رسمی نیاز به حضور شاهد و غیره ندارد و فقط بین دو طرف امضا خواهد شد.
انواع وکالت کاری
انواع وکالت کاری با توجه به نحوه تنظیم آن وجود دارد. در دنیای امروز مردم معمولاً برای انجام امور حقوقی و اداری از وکالت نامه‌های مختلف استفاده می‌کنند. وکالت کاری را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
- وکالت دادگستری: به موجب عقد وکالت دادگستری یا قضایی، امور حقوقی به یک وکیل پایه یک دادگستری که پروانه وکالت دارد، واگذار می‌شود. این نوع وکالت حساسیت بیشتری نسبت به وکالت کاری دارد. قبلاً هر کسی می‌توانست از جانب موکل انجام امور حقوقی را برعهده بگیرد. اما در حال حاضر وکالت حقوقی فقط در دادگستری و توسط وکیل پایه یک قابل اجراست. از جمله وارد این وکالت می‌توان به پرونده‌های طلاق، مهریه و مطالبه طلب اشاره کرد.
- وکالت کاری: در این نوع وکالت نیاز به فرد دارای مجوز خاصی نیست و مثلاً شما برای تعویض پلاک ماشین خود به خریدار وکالت می‌دهید که امور اداری را از جانب شما انجام دهد. در وکالت کاری تمام وظایف کاملاً شرح داده شده و فعالیت وکیل باید در همین محدوده باشد.
آثار و مواد قانونی مرتبط با وکالت کاری یا ماده 678 قانون مدنی
آثار و مواد قانونی مرتبط با وکالت کاری بر طبق ماده 678 قانون مدنی تعریف شده‌اند. قراردادهای مختلف با خود آثار گوناگونی به همراه دارند، برای مثال عقد اجازه باعث می‌شود مالکیت منافع مال در مدت زمان تعیین شده از شخص موجر به مستاخر انتقال یابد. اما اثر اصلی در وکالت نامه، نیابت یا نمایندگی است.
بر ین اساس شخص موکل، فرد دیگری یا همان وکیل را نماینده خودش در انجام امور معرفی می‌کند. عموماً مردم تصور می‌کنند در عقد وکالت نیاز به امضا سند عادی یا رسمی است، در صورتی که چنین نیست.
در وکالت رضایت طرفین کافیست. اما برای پیشگیری از مشکلات احتمالی در صورت بروز اختلاف و همینطور اثبات وقوع عقد لازم است وکالت به صورت کتبی ثبت شود. بسیاری از ادارات نیز سند دستی را نمی‌پذیرند، پس بهتر است در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم گردد.
بر اساس ماده 678 قانون مدنی، وکالت نامه عقدی جایز است. یعنی هم موکل می‌تواند وکیل را هر زمان که خودش خواست عزل کند و هم وکیل بدون نیاز به اجازه موکلش می‌تواند از این کار کنار بکشد.
ماده 678 به این نکته نیز اشاره دارد که اگر وکیل یا موکل فوت کرد یا به جنون و دیوانگی دچار شد یا توانایی مالی‌اش را از دست داد، وکالت خود به خود فسخ می‌شود. پس حتی در صورت انعقاد وکالت بلاعزل، در صورت بروز هر گونه از سه موارد بالا، قرارداد باطل است.
به هم زدن وکالت کاری
به هم زدن وکالت کاری تحت شرایط خاصی ممکن است. به طور کلی وکالت نامه پس از امضا و رضایت وکیل و موکل منعقد می‌شود. سندی تنظیم شده هم می‌تواند عادی یا رسمی باشد. اما گاه به دلایلی این وکالت نامه به هم زده می‌شود که در اینجا به این دلایل می‌پردازیم:
- فوت یکی از طرفین وکالت نامه (وکیل یا موکل)
- دیوانگی یکی از طرفین وکالت نامه
- اتمام مورد وکالت
- انجام کاری خلاف موارد تعیین شده در وکالت نامه
- عزل وکیل از جانب موکل
در چنین شرایطی وکیل و موکل برای دعوای ابطال وکالت نامه از نوع رسمی باید به دفترخانه‌ای که در آن وکالت نامه را ثبت کرده‌اند، مراجعه کنند.
گاهی وکالت نامه به دلایل زیر ممکن است جعلی و باطل اعلام شود:
- تراشیدگی
- خراشیدگی
- خط خوردگی
- الحاق
- محو شدن نوشته‌ها
- سیاه کردن
- جعل امضا یا مهر وکیل و موکل
چنین وکالت نامه‌ای علاوه بر اینکه باطل و بی اثر است، در صورتی که مورد استفاده قرار بگیرد جرم محسوب می‌شود و پیگرد قانونی دارد.
هزینه ابطال اسناد محضری با توافق طرفین پرداخت خواهد شد. و به دفاتر اسند رسمی پرداخت می‌شود.
پایان یافتن وکالت کاری
پایان یافتن وکالت کاری در موارد زیر ممکن است:
- اولین مورد مربوط به زمانی است که موضوع قرارداد تمام شده و وکیل آنرا به پایان رسانده باشد.
- در دومین حالت وکالت نامه کاری در صورت فوت وکیل یا موکل یا ناپدید شدنشان به پایان می‌رسد. حتی اگر وکالت بلاعزل هم داده شده باشد، بازهم این عقد تمام می‌شود.
- گاهی وکیل دیگر توانایی انجام کار محوله را ندارد و در این شرایط هم وکالت کاری به پایان می‌رسد.
- اگر در ضمن عقد قرارداد مدت زمان مشخصی تعیین شده باشد و حالا این زمان پایان یافته، بازهم وکالت کاری به نقطه آخر خود رسیده است.
- در شرایطی هم موکل تصمیم می‌گیرد وکیل را عزل کند و بدین ترتیب وکالت کاری منتفی است.
- وکیل در بعضی موارد تصمیم به کناره گیری از کار می‌کند و اینجاست که وکالت نامه کاری پایان می‌یابد.
- اشتباه در نوع قراردادی که ماهیت حقوقی دارد باعث بی اثر شدن و ابطال قرارداد است.
- اگر هویت فردی، اجتماعی و شغلی وکیل یا موکل اشتباه وارد شود، وکالتنامه تمام می‌شود و هیچ ارزشی نخواهد داشت.
نحوه تنظیم وکالت کاری
نحوه تنظیم وکالت کاری معمولاً بستگی به توافق طرفین دارد. گاهی موکل به صورت شفاهی وکالت را به وکیل موردنظرش می‌سپارد. اما برای اینکه بعداً مشکلی پیش نیاید و بتواند وجود چنین توافقی را اثبات کند بهتر است وکالت نامه به صورت رسمی در دفترخانه اسناد ثبت شود.
پس از امضای قرارداد مشارکت، وکالت کاری اعطا می‌شود. اما اگر وکیل بر اساس توافقی که انجام شده عمل نکند، یکی از راه حل‌ها این است که شکایت خود را با استناد آن وکالت به مراجع قضایی ارجاع دهد.
وکالت کاری را از نظر اختیارات وکیل می‌توان به 2 دسته تقسیم کرد:
- وکالت تام یا مطلق: به موجب این وکالت نامه، موکل به وکیل خود برای انجام تمام کلیه وکالت می‌دهد. این امور شامل امور اداری و مالی موکل می‌شود.
- وکالت مقید: این نوع وکالت برای امور خاص است. موضوع وکالت مشخص شده و وکیل فقط اجازه انجام اموری را دارد که در وکالت نامه قید شده باشد.
وقتی وکالت نامه در دفترخانه‌ها تنظیم می‌شود، باید نام وکیل و وظایف او صراحتاً قید گردد. در دفاتر اسناد رسمی معمولاً متن‌های آماده‌ای موجود است اما بهتر است خودتان متن لازم را بنویسید.
مدارک موردنیاز جهت تنظیم وکالت نامه محضری
مدارک مورد نیاز جهت تنظیم وکالت نامه محضری معمولاً شامل موارد زیر است:
کارت ملی
شناسنامه
کپی مدارک وکیل
کپی مدارک موکل.
اگر موضوع وکالت نامه خرید و فروش ماشین یا ملک است، حتماً باید سند و مدارک مالکیت موکل نیز ارائه شود.
متن وکالت نامه کاری جامع
متن وکالت نامه کاری جامع در دفاتر اسناد رسمی به شکل زیر است:
مشخصات‌موکل
نام و نام خانوادگی… … … … فرزند… … . دارنده شناسنامه شماره… … … … … . صادره.. …. تاریخ تولد / / ۱۳ محل تولد… … .. شغل… … .. به نشانی:… … … … … … … … … … … . .
مشخصات‌وکیل
نام و نام خانوادگی… … … … فرزند… … . دارنده شناسنامه شماره… … … … … . صادره.. …. تاریخ تولد / / ۱۳ محل تولد… … .. شغل… … .. به نشانی:… … … … … … … … … … … . .
مشاوره تنظیم وکالت نامه کاری
مشاوره تنظیم وکالت نامه کاری توسط کارشناسان و مشاوران حقوقی امری بسیار مهم است. قبلاً در تعریف وکالت کاری و عناصر قانونی و حقوقی‌اش گفتیم که شاید یک سند معمولی به نظر برسد اما حتماً باید برای موارد زیر مشاوره دریافت کرد:
- دقت کافی در مفاد وکالتی و مطالعه کامل آنها
- توجه به حق عزل و مشاوره برای دریافت این حق
- الزام دفترخانه برای بیان متون حقوقی و شرایط موجود در وکالت نامه
نکات مهم درباره وکالت کاری که باید بدانیم
نکات مهم درباره وکالت کاری در طول این مقاله مورد تاکید قرار گرفت که شامل موارد زیر است:
- اعطای وکالت بلاعزل فقط در امور جزئی نه کلی
- موضوع وکالت در نمونه بلاعزل باید با دقت توسط طرفین مطالعه شود
- قید کردن تمام موارد موردنظر طرفین در وکالت نامه
- دقت زیاد در دادن وکالت بلاعزل به دیگران
جمع بندی
وکالت کاری راهی برای واگذاری امور اداری به شخص دیگر است. این شخص می‌تواند در مسائل اداری هر کسی باشد اما درباره مسائل حقوقی باید حتماً وکیلی را انتخاب کنید. جوانب احتیاط در تنظیم وکالت کاری اهمیت زیادی دارد. وکالت نامه بهتر است در دفترخانه اسناد رسمی ثبت شود تا بعداً در صورت بروز اختلاف قابل اثبات باشد.
