مرخصی اجباری در قانون کار چیست؟

مدت مطالعه: 5 دقیقه
تاریخ به روزرسانی: 8 اسفند 1402
نویسنده: Niloofar Zamani

به طور کلی، کارمندان باید به دنبال درخواست مرخصی و ترک کار باشند؛ اما همیشه هم این گونه پیش نمی‌رود. گاهی از مواقع هم کارفرما، کارگر را مجبور به مرخصی و ترک کار به مدت مشخصی می‌کنند.

شاید با خود بگویید که چرا باید کارفرما توقع کار کردن از کارگر را نداشته باشد؟ که در حال حاضر، بسیاری از افراد در جایگاه کارفرما، مجبور به تعطیل کردن کارگاه خود می‌شوند. بنابراین به کارگران مرخصی اجباری تعلق می‌گیرد. از طرفی حتما با خود می‌گویید که چرا با وجود تعطیل شدن کارگاه، باز هم اسم مرخصی اجباری را روی این موقعیت می‌گذارید؟

برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که کارمندان در این شرایط، هنوز قرارداد کار با کارفرما دارند؛ در واقع هنوز از مدت خدمت آن‌ها باقی مانده است. از طرفی کارمندان به اختیار خود، مرخصی اجباری در قانون کار را دریافت نمی‌کنند.

بنابراین نام مرخصی اجباری کارگر را روی این مدل ترک کار می‌گذارند. اما برای آن که به سوالات دیگر شما از جمله مرخصی اجباری چیست؟ شرایط مرخصی اجباری چیست؟ آیا حقوق و مزایا به کارمندان تعلق می‌گیرد، پاسخ دهیم، در ادامه این مطلب از کارمنتو همراه ما باشید.

بنر بیمه

مرخصی اجباری در قانون کار چیست؟

اگر بخواهیم مرخصی اجباری را از دید قانون کار نگاه کنیم، باید بگوییم که در اصل چنین مفهومی وجود ندارد؛ چرا که از دید قانون، کارگر باید به دنبال مرخصی باشند.

اما طبق خبرهای موجود در خبرگذاری‌های معتبر، در سال‌های گذشته، برخی از شرکت‌ها و صنایع بزرگ مانند خودروسازی، آژانس‌های مسافرتی یا شرکت‌های عمرانی و حتی برخی از کارگاه‌های کوچک، روند فعالیت خود را متوقف کرده‌اند و به کارگران، مرخصی اجباری با حقوق و بدون حقوق داده‌اند.

بر این اساس، کارمندان و کارگران، بنابر اجبار و از سر ناچاری، محل کار خود را تا پایان زمان مرخصی اجباری کارگران ترک می‌کنند.

البته برخی از این افراد تعطیل کردن کارگاه خود را به اطلاع شورای اسلامی کار کارگاه هم می‌رسانند؛ بنابراین این مدل، با عنوان مرخصی اجباری در قانون کار شناخته شده است. البته باید بدانید که حتی شورای اسلامی کارگاه هم نباید اجازه تعطیلی کارگاه بدون حقوق را بدهد. اما طبق ماده 65 قانون کار، متوقف کردن کار کارگاه‌ها و مرخصی اجباری از طرف کارفرما، تنها در صورت پرداخت حقوق و دستمزد داده می‌شود.

Please select another listing to show to avoid recursion.

مرخصی اجباری تشویقی چیست؟

به طور کلی مفهوم مرخصی تشویقی، به منظور تشویق کارمندان داده می‌شود. مثلا برای افرادی که عملکرد خوبی در محل کار دارند، مرخصی اجباری تشویقی در نظر گرفته می‌شود. از طرفی گاهی از مواقع، کارفرما برای تعطیل کردن کارگاه خود به صورت موقت، مرخصی اجباری تشویقی در نظر می‌گیرد.

بر این اساس افراد مدت زمان مرخصی اجباری را مشخص  و محل کار را با دستور کارفرما ترک کار می‌کنند. سپس با تمام شدن زمان مرخصی اجباری کارگر به صورت تشویقی، دوباره به کار خود ادامه می‌دهند.

قانون مرخصی اجباری چیست؟

برخی از کارفرمایان در اداره‌ها و سازمان‌های مختلف، در روزهای غیر تعطیل و جدای از مرخصی استحقاقی، مرخصی اجباری به کارگران می‌دهند. اما باید بدانیم که قانون مرخصی اجباری چیست؟ مطابق ماده 69 قانون کار، زمان و تاریخ مرخصی اجباری باید مورد تایید هر دو طرف باشد.

بنابراین در این زمان اگر کارگر بدون اطلاع در محیط کار حاضر نشود، غیبت غیر موجه محسوب می‌شود. از آن طرف هم اگر کارفرما بدون اطلاع و توافق با کارگر، آن‌ها را مجبور به دریافت مرخصی اجباری کارفرما کند، باید جوابگوی فرد باشد.

توجه کنید که برخی از کارفرمایان سودجو، مدت مرخصی اجباری کارگران را از تعداد روزهای مرخصی استحقاقی آن‌ها کم می‌کند. باید در این باره بگوییم که هیچ کارفرمایی اجازه این کار را ندارد و اصلا قانونی برای کسر مرخصی استحقاقی تنظیم نشده است. بنابراین اگر شما با چنین افرادی مواجه شدید، می‌توانید از طریق مشاورها و وکیل‌های مجرب، حقوق در مرخصی اجباری را مطالبه کنید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر درباره محاسبه مانده مرخصی مقاله مربوطه در سایت را مطالعه نمایید.

مرخصی اجباری در قانون کار

فرستادن به اجبار کارگر به مرخصی توسط کارفرما قانونی است؟

به طور کلی مهمترین مرخصی‌هایی که برای کارمندان در نظر گرفته می‌شود، شامل مرخصی استحقاقی و مرخصی استعلاجی می‌شود. هر فرد طبق ماده 64 قانون کار، 26 روز در سال را می‌تواند مرخصی دریافت کند.

از طرفی مطابق همین قانون، مرخصی‌ها با موافقت کارمند و کارفرما تنظیم می‌شوند. حالا ممکن است که کارفرمایی، کارگران خود را مجبور به دریافت مرخصی استحقاقی یا مرخصی اجباری کارمندان کند.

ممکن است که کارگاه یا سامان خاصی، برای مدت محدودی در حال تعلیق قرار بگیرد؛ در این شرایط کارفرما اجازه تعدیل نیروی کار خود را دارد. اما کارفرما به هیچ عنوان نمی‌تواند کارگر یا کارمند خود را مجبور به دریافت مرخصی اجباری کارگران کند. بنابراین در هیچ کدام از قسمت‌های قانون کار، درباره این موضوع نکته‌ای عنوان نشده است.

بیمه

درمورد مرخصی اجباری سوالات بیشتری دارید؟ دریافت مشاوره بیمه و قانون کار آنلاین و تلفنی کارمنتو که در لحظه انجام می‌شود، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

مرخصی اجباری با حقوق است یا بدون حقوق؟

حتما برای شما هم این سوال پیش آمده است که وضعیت حقوق در مرخصی اجباری چگونه است و آیا مرخصی بدون حقوق محسوب می‌شود؟به طور کلی هر کارفرمایی که کارمندان خود را مجبور به ترک کار کند، باید حقوق و مزایای این مدت زمان را پرداخت کند. به بیان دیگر، اصلا مرخصی اجباری بدون حقوق به صورت قانونی وجود ندارد.

اکر شخص کارفرما، کارگر خود را مجبور به استفاده از مرخصی اجباری قانون کار کند، موظف است که به اندازه تعداد روزهای مشخص شده، حقوق فرد را بدهد.

در مرخصی اجباری کارفرما الزام به پرداخت حقوق و مزایا دارد یا خیر؟

با توجه به صحبت رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، مرخصی اجباری کارفرما برای کارمندان با حقوق است و از مرخصی استحقاقی کم نمی‌شود. همچنین دادن حق و حقوق کارمند و کارگران در قانون مرخصی اجباری کارفرما، وظیفه اصلی رئیس شرکت است. در واقع تا زمانی که کارگر وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد، باید حقوق و مزایا دریافت کند. حالا موضوع این جا است که در صورت مرخصی اجباری توسط کارفرما، باید هزینه مرخصی اجباری کارگر حتما پرداخت کند. بر اساس قانون،  اگر کارفرما حقوق در مرخصی اجباری کارمندان را ندهد، باید پاسخ‌گو باشد.

Please select another listing to show to avoid recursion.

در صورت یک جانبه بودن مرخصی اجباری از طرف کارفرما، کارگر باید چه اقداماتی انجام دهد؟

حتما باید بدانید که قانون مرخصی اجباری، به صورت توافقی است. بنابراین کارفرما به هیچ عنوان اجازه یک طرفه بودن مرخصی اجباری کارمندان را ندارد. این فرد باید با توجه به شرایط مرخصی اجباری، تقویم سال آینده را در طول حداکثر سه ماه مانده به پایان سال، به نماینده قانونی شورای اسلامی کار برساند. سپس بر اساس قانون مرخصی اجباری کارفرما، این مدل مرخصی را به کارمندان خود اطلاع دهد.

در این زمان، تعداد روز مشخص شده برای مرخصی اجباری کارگران مشخص می‌شود و در طول آن، حقوق به کارمندان تعلق می‌گیرد. حالا اگر کارفرمایی به صورت یک‌جانبه مرخصی اجباری به کارگران بدهد، در معرض پیگردهای قانونی قرار می‌گیرد و باید ضرر و زیان آن را پرداخت کند.

رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما

پیشنهاد مطالعه:

چگونه حق خود را از کارفرما بگیریم؟

اگر شما هم با این دسته از کارفرمایان سودجو کار می‌کنید، باید کفش آهنین برای دریافت حق خود بپوشید؛ چرا که به هر حال، فرد کارفرما قرار است که حقوق در مرخصی اجباری را پرداخت کند. اما اگر کارفرمای شما حقی برای مرخصی اجباری کارگر در نظر نگرفت یا این که زمان مرخصی اجباری را به طور غیر منتظره و بدون توافق اعلام کرد، شما می‌توانید به کمک وکیل‌های متخصص در وبسایت کارمنتو، حق خود را بگیرید.

کارمنتو امکان ارتباط تلفنی و آنلاین در حوزه قانون مرخصی اجباری را برای شما فراهم می‌کند. بنابراین شما در سراسر کشور می‌توانید درباره شرایط مرخصی اجباری اطلاعات مهمی را کسب کنید.

Please select another listing to show to avoid recursion.

سخن پایانی

مرخصی اجباری یکی از انواع مرخصی‌های خاص برای کارگران و کارمندان محسوب می‌شود؛ چرا که در مرخصی اجباری قانون کار، اختیاری برای کارمندان وجود ندارد. از طرفی مرخصی اجباری بدون حقوق اصلا امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین فرد در صورت عدم دریافت حقوق مرخصی اجباری توسط کارفرما، می‌تواند برای شکایت اقدام کند. اگر شما هم به دنبال آگاهی از مرخصی اجباری قانون کار هستید، می‌توانید روی کمک کارمنتو حساب کنید.

کسب و کار

از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.

با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ 29 نظر

5 29
مرخصی اجباری در قانون کار چیست؟

مشاورین مرتبط

مقالات مرتبط

مقالات مرتبط

نظرات کاربران

اشتراک در
اطلاع از

0 نظرات
قدیمی‌ترین
تازه‌ترین بیشترین رأی
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

ایمیل شما با موفقیت ثبت شد