این ماده در مورد مالیات بر درآمد کشاورزی است. طبق متن این ماده، کلیه افرادی که فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغانداری، احیای مراتع و جنگلها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات را انجام بدهند، از پرداخت مالیات معاف هستند. نباید فراموش کنید که افرادی که محصولات کشاورزی را فراوری می‌کنند و می‌فروشند (و از این طریق درآمد دارند) مشمول مالیات می‌شوند. بیایید با یک مثال موضوع را بهتر متوجه شویم. مثلا یک زارع پسته از مالیاتی که از طریق فروش پسته (خام) دارد، مالیاتی نمی‌پردازد. اما کسانی که پسته‌ها را از او می‌خرند، در کارگاه فراوری می‌کنند و پسته شور می‌فروشند، باید مالیات بر درآمد خودشان را بپردازند.
مالیات بر درآمد کشاورزی چیست؟
در تعریف مالیات بر درآمد کشاورزی آمده است که دولت بر روی فعالیتهای کشاورزی اعم از زراعت، دامپروری، پرورش زنبور عسل و… مالیات تعیین کرده است. یعنی در اصل خود کشاورزان از پرداخت مالیات محصولات اولیه معاف هستند ولی چنانچه بر روی آن تغییراتی حاصل شود که محصول جدیدی تولید شود به درآمد حاصل از آن مالیات تعلق می‌گیرد.
محاسبه مالیات بر درآمد کشاورزی چگونه است؟
- در محاسبه مالیات بر درآمد کشاورزی که یکی از انواع مالیات بر درآمد مشاغل محسوب میشود، افراد کشاورز از پرداخت مالیات معاف می‌شوند اما افرادی که فرآوری گیاهان را انجام می‌دهند و محصول جدیدی تولید می‌کنند مشمول پرداخت مالیات می‌شوند.
- میزان مالیات بر درآمد کشاورزی از طریق درآمد و تراکنش مالی کشاورزان تعیین میشود که باید در زمان مقرر شده و مربوط نسبت به پرداخت آن اقدام نمایند. اگر مالیات در زمان مربوطه پرداخت نشود علاوه بر مالیات کلی مشمول جریمه دیرکرد مالیاتی نیز میشود.
پرداخت مالیات بردرآمد کشاورزی مشمول چه افرادی میشود؟
تما‌می‌افراد حقیقی و حقوقی که به نحوی در زمینه پرورش گیاهان و حیوانات اهلی فعالیت دارند مشمول پرداخت مالیات کشاورزی می‌گردند یعنی در ازای دریافت دستمزد مبلغ معینی را باید در مهلت تعیین شده به سازمان امور مالیاتی بپردازند. برای پرداخت مالیات همانند سایر مالیاتهای دولتی نیازمند تکمیل اظهارنامه مالیاتی می‌باشد.
معافیت مالیات بر درآمد کشاورزی
به طور کلی کشاورز‌هایی که در زراعت فعالیت دارند و در دسته قشر کم درآمد اجتماع قرار می‌گیرند از پرداخت مالیات معاف می‌شوند.
دلایل بسیاری بر این امر وجود دارد که موجب معافیت آنها از پرداخت مالیات و عوارض مربوطه میشود که در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دریافت مالیات از کشاورزان می‌تواند باعث ضعیف شدن انگیزه آنها در کشت شود و باعث ایجاد مشکلاتی در زرع و بخش کشاورزی میشود.
- پرداخت مالیات موجب کمبود بودجه کشاورز‌ها شده به همین کشت محصول آنها کاهش یافته و به اقتصاد کشاورزی ضربه وارد میشود.
مالیات بر درآمد کشاورزی، حوزه زراعت
در حوزه زراعت به طور مستقیم به کشت محصولات کشاورزی و پرورش گیاهان در محیط‌های سرپوشیده و سر باز اشاره دارد. معمولا گیاهان که در محیط‌های طبیعی پرورش میابند در کل سال بدون در نظر گرفتن محدودیت فصلی محصولات اولیه را در اختیار کشاورزان قرار می‌دهند اما آنان که به صورت طبیعی در دامان طبیعت رشد می‌کنند با سر رسیدن فصل سرما تولیداتشان متوقف میشود. در هرصورت دولت شرایطی تدارک دیده است تا کشاورزان کم درآمد جامعه را از پرداخت مالیات معاف دارد. در ادامه به برخی از این شرایط اشاره می‌کنیم.
قانون مالیات بر درآمد کشاورزی در حوزه زراعت
- در بررسی‌های به عمل آمده در خصوص مالیات بر درآمد کشاورزی، حوزه زراعت افرادی که به کشت و زرع در حوزه زراعت مشغول به فعالیت هستند از پرداخت مالیات معاف می‌شوند؛ البته افرادی که گیاهان را از افراد کشاورز خریداری کرده و گیاهان را به هر محصول دیگری تبدیل می‌کنند موظف هستند که مالیات محصول خود را بپردازند.
- دولت از کشاورزان کم درآمد با تراکنش مالی پایین هیچگونه مالیات سالانه ای دریافت نمی‌کند. همچنین آن کشاورزانی که دفاتر حسابداری را برای فعالیت خود و ثبت تراکنش‌های مالی تهیه نکرده اند نیازی به پرداخت مالیات ندارند.
- در مورد سومین راهکار معافیت مالیاتی برای کشاورزان آمده است که؛ اگر تعداد کشاورزان افزایش یابد هزینه شناسایی آنان برای دریافت مالیات افزایش یافته و در نهایت دولت معافیت مالیاتی برای بسیاری از آنها در نظر می‌گیرد.
مالیات بر درآمد کشاورزی در بخش دام و طیور
تما‌می‌حیواناتی که جهت بارکشی و استفاده از محصولات حیوانی مثل عسل، شیر و تخم مرغ پرورش میابند در دستور کار دولت برای معافیت‌های مالیاتی قرار می‌گیرند، اما آنان که نقش زینتی یا تفننی دارند جزء فعالیتهای کشاورزی نیستند. در بخش دام و طیور کشاورزان حیواناتی از قبیل:
- گاو و گوسفند
- مرغ و خروس
- بوقلمون و بلدرچین
- غاز و اردک
نگهداری می‌کنند.
قانون مالیات بر درآمد کشاورزی در بخش دام و طیور
- مالیات بر درآمد کشاورزی در بخش دام و طیور به دو دسته دامداری سنتی و دامداری صنعتی تقسیم میشود. بخش سنتی معمولا توسط مردم روستا‌ها و افراد مناطق عشایر نشین انجام میشود.
- از آنجایی که مردم روستا‌ها عموما در خط فقر قرار می‌گیرند و جزو مناطق محروم هستند معمولا آن‌هایی که در دامداری سنتی مشغول به فعالیت هستند از پرداخت مالیات معاف می‌شوند.
- در دامداری صنعتی اما ارزش افزوده زیادی وجود دارد اما با توجه به آن که اخذ مالیات شوق ادامه دادن به این راه را تولید کنندگان و دام پروران می‌گیرید به منظور حمایت از تولید کنندگان کالای ملی معمولا برای آنها نیز مالیاتی اخذ نمی‌شود.
مالیات بر درآمد کشاورزی در بخش پرورش شیلات
یکی دیگر از بخش‌های فعالیتهای کشاورزی پرورش شیلات است که به منظور نگه داری و پرورش حیوانات آبزی، صدف‌ها، مرجان‌ها و گونه‌های آبزی دیگر هستند که به طور کلی می‌توان آن را در چند دسته زیر تقسیم بندی کرد:
- جمع آوری صدف‌های دریایی ( کالا‌های زینتی)
- پرورش ماهی و میگو
- صید ماهی و دیگر آبزیان از دریا و اقیانوس ( به خصوص در جنوب کشور)
- جمع آوری آبزیانی چون مرجان‌ها، کیسه تن‌ها و…
- فعالیتهای کشاورزی در حول پرورش شیلات از شغل‌هایی هستند که می‌توانند افراد بسیاری را مشغول به کار کنند به همین دلیل پرورش شیلات در ایران و به خصوص در شهر‌های شمالی و جنوبی کشور حائز اهمیت است.
مالیات شیلات در کشاورزی اگر چه می‌توان گفت که پرورش شیلات جزو کار‌هایی است که بسیاری از مردم در آن مشغول فعالیت هستند اما معمولا ارزش افزوده زیادی نمی‌گیرد به همین در اکثر مواقع دولت از این مشاغل حمایت می‌کند و بخش خصوصی در این حوزه نقش چندانی ندارد.
اگر از اشخاصی که به پرورش شیلات و یا صید ماهی و دیگر آبزیان مشغول به فعالیت هستند مالیات دریافت شود سرمایه و درآمد آنها در این فعالیت کاهش می‌یابد و موجب گرفته شدن انگیزه آنها از ادامه دادن به این فعالیت اقتصادی میشود. به همین دلیل معمولا از صیادانی که درآمد پایینی در این حوزه دارند مالیات اخذ نمی‌شود.
مالیات بر درآمد کشاورزی در بخش مراتع و جنگلها
- برخی از افراد ساکن مناطق شمالی در جنگلها و مراتع اقدام به تولید و پرورش چوب می‌کنند یا به ساخت نهالستان و خزانه می‌پردازند که این فعالیت‌ها علاوه بر آنکه فعالیت اقتصادی به شمار می‌روند به ترمیم آسیب‌های زیست محیطی نیز کمک می‌کند.
- در محاسبه مالیات بردرآمد کشاورزی در این حوزه به دلیل آن که از فعالان عوارض و بهره مالکانه دریافت میشود (که عوارض خود نیز یک نوع مالیات محسوب میشود و به صورت ماهانه و سالانه پرداخت میشود) بنابراین افرادی که در این زمینه مشغول به فعالیت هستند از پرداخت مالیات بر درآمد کشاورزی معاف می‌شوند.
- برای اخذ مالیات برای این گروه باید عوارض و بهره مالکانه را افزایش نسبی داد تا بتوان مالیات را برای این قبیل گروه کاری اخذ کرد.
مالیات بر درآمد کشاورزی از فروش محصولات
- بر اساس مصوبه قانون مالیاتهای مستقیم، مالیات فروش محصولات کشاورزی بر اساس میزان درآمد فرد از فعالیتهای مربوط به کشت و زرع گیاهان، پرورش شیلات، دامداری، زنبورداری، حفظ محیط و احیای مراتع صید و دیگر فعالیتهای مربوط به کشاورزی مشخص میشود که خوشبختانه که کلیه این فعالیت‌ها به معافیت مالیات بر درآمد کشاورزی می‌رسند
- در این باب نظریه‌های مختلف و گسترده ای وجود دارد که در یکی از آنها گفته میشود که فقط فعالیتهای کشاورزی ای که از طریق کشت و زرع گیاهان انجام میشود از پرداخت مالیات بر درآمد کشاورزی معاف می‌شوند اما در نظریه دوم که مطرح تر است گفته میشود که کلیه فعالیت‌‌هایی که با بهره برداری از آب و زمین در زراعت، دام پروری، پرورش ماهی و شیلات، پرورش زنبور عسل و محصولات آن، جنگل داری و حفظ مراتع و… همگی مشمول معافیت مالیات بر درآمد کشاورزی می‌شوند.
- در ماده ۸۱ قانون مالیاتهای مستقیم به طور گسترده تر در این خصوص صحبت شده است که در ادامه متن مشاهده می‌کنید.
از طریق مشاوره مالیاتی تلفنی آنلاین بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
مالیات بر درآمد کشاورزی از صادرات محصولات
در رابطه نرخ مالیات بر درآمد کشاورزی در صادرات آنها شرایطی وجود دارد که یکی از این شرایط که مهم ترین آن است، بازگشت دادن وجه دریافتی به چرخه اقتصادی است یعنی درآمد حاصل را در فعالیتهای اقتصادی صرف کنیم و دیگری آن که از قوانین و مقررات مربوطه که در ماده ۸۱ قانون‌های مستقیم درباره آن توضیحاتی ارائه شده است پیروی کرد. در این صورت فرد فعال مشمول معافیت مالیات بر درآمد کشاورزی میشود؛ اما در صورت اجرایی نکردن آنها مشمول معافیت مالیاتی نمی‌شود و موظف پرداخت مالیات میشود.
مالیات بر درآمد کشاورزی با فروش آب کشاورزی
با توجه به مصوبه قانون مالیاتهای مستقیم سال 1345 در ماده ۱۰۶ آن به طور جداگانه به معافیت درباره فروش آب کشاورزی پرداخته است.
اما در اصلاحیه اسفند ماه سال ۱۳۶۶ و اصلاحیه‌های بعدی هیچ گونه صحبتی درباره معافیت بر فروش آب کشاورزی نشده است و اکثریت دلالتی بر اینکه فروش آب کشاورزی بتواند فعالیت اقتصادی گسترده ای باشد ندارند و درآمد حاصل از فروش آب را مشمول معافیت نمی‌دانند.
مالیات بر درآمد کشاورزی با فروش ادوات کشاورزی
تولید ادوات کشاورزی یکی از فعالیتهای اقتصادی است که بر فعالیتهای کشاورزی تاثیر بسیاری دارد و این دو زمینه بسیار به‌هم مرتبط و وابسته هستند.
در محاسبه مالیات بر درآمد کشاورزی در زمینه اقتصادی اگرچه تولید کننده کالا‌ها و ماشین آلات کشاورزی چون بیل مکانیکی از پرداخت مالیات و ارزش افزوده آن معاف میشود اما کشاورز برای خرید نیازش در ماشین آلات که در صورت نبود آن کار‌ها با وقفه پیش می‌رود یا متوقف میشود باید مالیات و مالیات ارزش افزوده آن را پرداخت کند.
ماده 81 قانون مالیاتهای مستقیم
(اصلاحی 7/02/1371)- درآمد حاصل از کلیه فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل و پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغانداری، احیاءمراتع و جنگلها، باغات اشجار از هر قبیل و نخیلات از پرداخت مالیات معاف می‌باشد.دولت مکلف است مطالعات و بررسی‌های لازم را در زمینه کلیه فعالیتهای کشاورزی و آن رشته از فعالیتهای مزبور که ادامه معافیت آن ها ضرورت داشته باشد معمول و لایحه مربوط را حداکثر تا آخر برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی‌ایران و به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.
دستورالعمل و بخشنامه
ابلاغ صورت جلسه شماره ۲-۲۰۱ مورخ ۱۱/۰۲/۱۳۹۶ شورای عالی مالیاتی در خصوص معافیت شرکت‌های تعاونی تولید روستایی و اتحادیه‌های آنها با توجه به قانون تفسیر ماده ۱۳۳ قانون مالیاتهای مستقیم. به پیوست تصویر رای اکثریت اعضای شورای عالی مالیاتی موضوع صورتجلسه شماره 2-201 مورخ 11/02/1396 در خصوص معافیت موضوع مواد 81 و 133 قانون مالیاتهای مستقیم شرکت‌های تعاونی تولید روستایی و اتحادیه‌های آن ها، در اجرای بند 3 ماده 255 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 31/04/1394، جهت اطلاع و اجراء ابلاغ می گردد.
نادرجنتی
معاون مالیاتهای مستقیم
شماره:230/96/45
ابلاغ قانون تفسیر ماده (۱۳۳) قانون مالیات های مستقم و اصلاحات بعدی آن
به پیوست تفسیر ماده 133 قانون مالیاتهای مستقیم و اصلاحات بعدی آن مصوب 17/04/1393 مجلس شورای اسلامی جهت و بهره برداری ابلاغ می گردد.
باتوجه به قانون مذکور، شرکت های تعاونی تولید روستایی که فعالیت آنها منطبق بر اساسنامه و در زمره عناوین مذکور در ماده 81 قانون مالیات های مستقیم مصوب 13/12/1366 باشد از مالیات بردرآمد معافند.
علی عسکری
شماره: 200/93/67
الحاق بند ۶-۵ دستورالعمل های شماره ۲۴۴۶۸/24468/ص مورخ 27/10/1390 و 200/3954مورخ 7/03/1393 موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم
دستورالعمل
پیرو دستورالعمل شماره 24468 / 200 /ص مورخ 27 / 10 / 1390 و اصلاحیه آن به شماره 3954 / 200 مورخ 07 / 03 / 1392 موضوع ماده 169 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم، در راستای اهداف ترسیم شده در جهت تحقق مبانی اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی، همچنین به منظور تکریم و تسهیل وظایف مودیان مالیاتی و با عنایت به مشکلات و سؤالات مرتبط، بدینوسیله متن زیر به عنوان بند 6- 5 به دستورالعمل مذکور الحاق می گردد:
“6- 5- کلیه مشمولین دستورالعمل ماده 169 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم که از اشخاص حقیقی دارای فعالیت های موضوع ماده 81 قانون مالیاتهای مستقیم، خریدهایی در ارتباط با فعالیت های مصرح در ماده مزبور انجام می دهند، نیازی به دریافت شماره اقتصادی یا شماره ملی حسب مورد نداشته و می توانند اطلاعات معاملات خرید خود را به صورت تجمیعی برای هر فصل در قالب دستورالعمل ماده 169 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم ارسال نمایند.
علی عسکری
رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور
شماره: 200/93/517
از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
جمع بندی:
در این مقاله در مورد معافیت‌های مالیاتی به صورت گسترده ای از آنچه که باید درباره معافیت‌های مالیاتی بدانید صحبت شده است. اگر چه در مورد مطالب به صورت کامل توضیح داده شده است اما اگر شما نیاز به توضیح بیشتری دارید می‌توانید به سایت مراجعه کنید و با مشاوران بخش مالیاتی تلفنی کارمنتو صحبت کنید.
