میوه خشک یکی از تنقلات سالمی است که در چند سال اخیر، طرفدارهای زیادی پیدا کرده و در سبد غذایی خیلی از خانواده‌ها، جایگزین خوراکی‌هایی مثل چیپس و شکلات شده. برای کسانی که میوه‌ها را دوست ندارند و خوردن یک موز کامل یا یک پرتقال برایشان چالش محسوب می‌شود، میوه خشک جایگزین مناسبی است که می‌توان روی میز گذاشت و موقع کار یا مطالعه، خیلی راحت مصرف کرد. این میوه‌ها فیبر مورد نیاز بدن را به آن می‌رسانند و قند را هم تامین می‌کنند، بدون دردسرِ پوست کندن یا آماده کردن یک بشقاب میوه عادی. این روزها در هر شهر کوچک و بزرگی از ایران، سوپرمارکت‌ها و آجیل‌فروشی‌ها انواع مختلف میوه خشک را دارند. البته که کشور ما یکی از صادرکننده‌های این محصول به کشورهایی مثل عراق، ترکیه، عمان و حتی روسیه است. برای وارد شدن به کسب و کار صادرات میوه خشک، باید اصول اولیه آن را بدانید و چالش‌هایش را هم به خوبی بشناسید. این مطلب یک راهنمای ساده ولی جامع برای کسانی است که به فکر صادرات میوه خشک از ایران هستند، اما هنوز ایده‌ای درمورد چند و چونش ندارند.
جهت دریافت راهنمایی و مشاوره، به بخش مشاوره صادرات و واردات سایت کارمنتو مراجعه کنید.
تولید و صادرات میوه خشک به چه صورت است؟
صادرات محصولات خوراکی و کشاورزی (مثل همین میوه خشک) نقش مهمی در تنظیم بازار و قیمت‌ها دارد. با این حال مثل هر کسب و کار دیگری، نمی‌توان به سادگی وارد آن شد. یک تاجر میوه خشک بودن، اصول و مراحل خودش را دارد. اولین قدم در صادرات میوه خشک، این است که بتوانید از میوه‌های باکیفیت و مناسب خشک کردن، محصول نهایی‌تان (همان چیپس میوه یا میوه خشک) را تهیه کنید. این کار، چندان سخت نیست و حتی دستگاه‌های خشک‌کنِ خانگی هم می‌توانند از پس آن بربیایند (در ایران ده‌ها کسب و کار خانگیِ میوه خشک داریم)، اما وقتی صحبت از صادرات میوه خشک فله ای می‌شود، نمی‌توان محصول را در مقیاس خانگی تولید کرد. مراحل صادرات میوه خشک این‌ها هستند:
- خرید تجهیزات و شروع تولید: تجهیزاتی که برای تولید میوه خشک نیاز دارید، وان شستشو، اسلایسر (دستی یا اتوماتیک)، خشککن، پوست‌گیر، هسته‌گیر، آبگیر، دستگاه بسته‌بندی. این‌ها وسایل حداقلی هستند که با افزایش بودجه و بزرگ‌تر شدن کارگاه، می‌توانید گسترششان بدهید.
- برندینگ: مهم است که محصول صادراتی شما، یک بسته‌بندی، لوگو و ظاهری مناسب برای وارد شدن به بازارهای بین‌المللی داشته باشد. فراموش نکنید که برند شما، معرف شما به کشور وارکننده و تجار آن است و هر هزینهای که برای برندینگ و تبلیغات بکنید، در نهایت به خودتان برمی‌گردد.
- اخذ مجوز: طبق قوانین اتاق بازرگانی، باید همه مجوزهای لازم برای صدور میوه خشک به خارج از کشور را دریافت کنید. سازمان صنعت معدن و تجارت و همچنین سازمان ملی استاندارد نیز باید برای شما مجوزهایی را صادر کنند.
- تحقیقات بازار: باید با صادرکنندگان مختلف صحبت کنید، درمورد مراحل و مشکلات صادرات میوه خشک مشورت کنید. بعد با کمک کارشناسان تجاری، درمورد بازار هدف هم تحقیقات انجام بدهید. با شرکت‌های حمل و نقل درمورد صادرات مشورت کنید و… در این مراحل احتمالا به مشاوره یک کارشناس حرفه‌ای نیاز پیدا می‌کنید.
- شروع صادرات: بسیاری از کشورهای حوزه خلیج فارس مثل امارات، دبی و البته دیگر کشورهای منطقه مقصد میوه‌های خشک ایران هستند. بعد از شروع صادرات، با مذاکرات دقیق می‌توانید مقاصدتان را گسترش بدهید و البته سودتان را هم بیشتر کنید.
مجوزهای لازم برای صادرات میوه خشک
برای شروع فرایند قانونی صادرات، باید یک شرکت واردات و صادرات میوه تاسیس کنید. تاسیس این شرکت از نظر روال قانونی، تفاوت چندانی با دیگر شرکت‌ها ندارد و در قالب شرکت سهامی خاص (یا مسئولیت محدود) قابل ثبت است. در اساسنامه و موضوع فعالیت، باید حتما به «واردات و صادرات میوه» اشاره کنید. در مرحله بعد، باید کارت بازرگانی بگیرید. کارت بازرگانی را باید از شعبه‌های اتاق بازرگانی و صنایع و معادن (که در شهرستان‌های مختلف وجود دارد) بگیرید. این کارت، پنج ساله صادر می‌شود. گواهی استاندارد صادرات و مجوز سازمان غذا و دارو نیز از جمله دیگر مجوزهایی هستند که نیاز دارید.
علاوه بر این نباید فراموش کنید که در کشورهای صادرکننده‌ای که قواعد تولید و کنترل محصولات ارگانیک آنها معادل اروپاست، به راحتی می‌توان به اروپا صادرات آجیل و میوه خشک را انجام داد (مثلا آرژانتین، استرالیا، کانادا و سوئیس) برای صادرات آجیل و خشکبار به اروپا (از جمله میوه خشک)، به مجوزهای دیگری هم نیازی دارید، از جمله:
- گواهی امنیت غذا (چیزهایی مثل BRC/FSSC22000/ IFS)
- گواهی‌های محصولات ارگانیک و حفاظت از محیط زیست
- IFOAM
- رعایت حداکثر وزن بسته (10 کیلوگرم)
صادرات میوه خشک فله ای
بسیاری از شرکت‌های صادرکننده میوه، محصولاتشان را در پکیج‌های شکیل و کادویی یا بسته‌بندی ارائه می‌کنند. این پکیج‌ها قابلیت صادرات هم دارند و خیلی راحت می‌توان آنها را به مغازهها و فروشگاههای کشورهای مختلف دنیا برد. با این حال، بعضی از تولیدکنندگان میوه خشکشان را به صورت فلهای صادر می‌کنند تا گیرنده بتواند هرطور که دوست دارد آن را بسته‌بندی کرده و به فروش برساند. میوه خشک بسته‌بندی‌شده به دلیل هزینه تمامشده بالاترش، همیشه از نوع فلهای گران‌تر خواهد بود. با این حال، مشتریان بسته‌بندی را بیشتر دوست دارند. بازار هدف میوه خشک فلهای بیشتر از خریداران خرد، کارخانجات، صنایع غذایی و رستورانها هستند.
میوه‌های خشکی که قابلت صادرات دارند
به عنوان یک تاجر میوه خشک، باید بدانید که کدام میوه‌ها به صورت خشکشده طرفدار دارند و کدامها را می‌توان به عنوان محصول لوکس و صادراتی ارائه کرد. اما به صورت کلی، بهترین و پرطرفدارترین میوه‌های خشک این‌ها هستند:
- کیوی: کیوی یکی از منابع خیلی غنی فیبر و ویتامین سی است که با خشک کردن، فوایدش از بین نمی‌رود. علاوه بر این، جایگزین مناسبی است برای تنقلات ترش. یعنی کسانی که سخت میوه شیرین می‌خورند، می‌توانند کیوی را به عنوان چیپس میوه بخورند و لذت ببرند. این میوه خشک کالری چندان زیادی هم ندارد.
- زردآلو: طعم ترش و شیرینش، آن را به یکی از بهترین میوه‌های خشک تبدیل کرده. زردآلوی شیرین را می‌توان جایگزین شیرینی روزانه کرد تا کمتر قند و شکر مصرف شود.
- صادرات خرما: خرمای خشک نه تنها به عنوان چیپس میوه، که در نقش مکمل شیرینی‌پزی و دسر هم استفاده می‌شود. بسیاری از افرادی که می‌خواهند وزن کم کنند، خرما را به جای شکلات و شیرینی می‌خورند و انرژی بدنشان را هم حفظ می‌کنند.
- آلو: آلوی خشک یک میوه خوش‌رنگ و جذاب است که هم در ظرف میوه‌ها و هم روی کیک و شیرینی و شربت‌ها می‌توان از آن استفاده کرد. در بستههای میوه خشک، معمولا آلوی زیادی وجود دارد.
- انجیر خشک: بیشتر ایرانی‌ها با انجیر خشک آشنا هستند و از سال‌ها پیش آن را در کنار عصرانه و با چای و قهوه مصرف می‌کنند. این میوه در خارج از ایران هم طرفداران زیادی دارد.
- توت خشک: توت هم یک جایگزین مناسب برای قند است و البته می‌تواند به کشورهای مختلف صادر شود.
- سیب و پرتقال خشک: سیب نه تنها یک چیپس میوه خوشمزه، که یک دمنوش عالی می‌شود. در بسیاری از دمنوش‌های میوهای با قابلیت آرامش‌بخش، می‌توانید تکه‌های سیب و پرتقال را ببینید. همچنین پوست پرتقال در آشپزی و شیرینی‌پزی زیاد استفاده می‌شود.
درآمد صادرات میوه خشک
این که چقدر از صادرات میوه خشک از ایران درآمد کسب کنید، بستگی به این چند مورد دارد:
- این که کجای مسیر هستید
- این که وضعیت ارزی و اقتصادی کشور چطور است
- این که بازار هدفتان کدام کشور است
- چقدر با هزینه‌ها و مخارج صادرات آشنایید
- میوه را به چه صورتی (فله یا بسته‌بندی) صادر می‌کنید
- کدام میوه‌ها را برای صادرات انتخاب کرده‌اید
تجارت میوه‌های خشک، حدود 0.013% از کل تجارت جهانی را تشکیل میدهد و بزرگترین صادرکنندگان آن تایلند، ترکیه، آمریکا، آلمان و ایران هستند. واردکنندگان این محصول را هم بیشتر کشورهایی مثل چین، آلمان، انگلستان و فرانسه تشکیل می‌دهند. در سال 2018 کشورمان حدود 950 میلیون دلار میوه خشک صادر کرده که سال بعد این صادرات 100% افزایش داشته و یک درآمد 833 میلیون دلاری به آن اضافه شده. اما شما به عنوان یک فرد، با کسب و کار خشک کردن میوه چقدر سود خواهید برد؟
هر کیلو میوه خشک، اغلب از فراوری 10 کیلو میوه تازه به وجود می‌آید. اگر هر کیلو میوه را (به صورت عمده) 10 تا 20 هزار تومان تهیه کنید، 10 کیلو تقریبا 200 هزار تومان (شاید کمی بیشتر) شود. اما قیمت میوه خشک الان (در بهار 1401) به صورت مخلوط حدود 200 تا 400 هزار تومان است. این یعنی در نهایت، می‌توانید با کم کردن هزینه‌های انرژی و حمل و نقل چیزی حدود 70% سود داشته باشید. صادرات میوه خشک، اگر بازار هدفش مشخص باشد، سود زیادی نصیب شما می‌کند. این روزها برای تولید حدود 300 کیلو میوه خشک، حدود چهل تا پنجاه میلیون سرمایه ثابت و بیست تا سی میلیون سرمایه در گردش نیاز دارید، و با مجموع آنها ماهی تقریبا سی میلیون فروش و بیش از پنج میلیون سود خالص را (در ابتدای راه) خواهید داشت.
قوانین و استانداردهای میوه خشک برای صادرات
ندانستن ریزه‌کاری‌های قانونی درمورد صادرات محصولات خوراکی، می‌تواند کار شما را متوقف یا مختل کند. یک بسته میوه خشک، وقتی از در کارگاه تولیدی شما بیرون می‌آید، باید از مراحل مختلفی عبور کند تا به یک مغازه در کشور هدف (امارات، عمان، ترکیه و حتی اروپا برسد). این قوانین و استانداردها، باعث می‌شوند در همان مرحله تولید از اشتباه جلوگیری کنید و یک محصول نهایی و مناسب به بازار بفرستید. با هم، این قوانین را بیشتر بشناسیم:
- برای گرفتن مجوز صادرات، نام کامل کشور مبدا باید روی بسته‌بندی نوشته شده باشد. اگر محصول شما گواهی استاندارد خاصی ندارد، حتما نشانه استاندارد عمومی باید رویش درج شود.
- برای صدور به اروپا، یک حداکثر میزان مجاز آلاینده وجود دارد (به ویژه در آجیل و خشکبار). محصول شما باید قبل از صادرات از این نظر تست شود.
- محصولات از نظر خطرات غذایی و بهداشت عمومی تست شوند و قبل از فروش، گواهی های لازم را بگیرند.
- حداکثر میزان رطوبت، اندازه، رتبه کیفی و میزان مواد نگهدارنده روی بسته درج شود.
- در نام محصول باید اعلام شود که به صورت طبیعی خشک یا شکر به آن اضافه شده است.
- روی برچسب باید دانه‌دار بودن یا نبودن میوه خشک درج شود.
- درجه‌بندی و سال تولید و تاریخ مصرف روی محصول درج شود.
درمورد بسته‌بندی، قانون یا محدودیت خاصی وجود ندارد و به هر شکلی که دوست دارید می‌توانید محصولتان را پکیج کنید، البته با رعایت استانداردها. بسته‌بندی‌های آجیل و میوه خشک (به هر شکلی که بسته‌بندی شده باشند) باید ویژگی‌هایی مثل حفاظت از کیفیت، محافظت در برابر آلودگی و محافظت از بو و مزه و دیگر خصوصیات آن را هم داشته باشد.
صادرات میوه خشک به کدام کشورها صورت میگیرد؟
ایران موقعیت جغرافیایی خاص و مناسبی دارد و می‌تواند تا 40 کشور واردکننده داشته باشد. علاوه بر این، میوه‌های بسیار زیادی مثل انجیر و خرما در کشورمان سابقه تولید چند ده ساله دارند و می‌توانند به عنوان یک محصول خاص ایرانی به خارج صادر شوند. اما صادرات میوه خشک را به کدام کشورها می‌توانید انجام بدهید؟
- امارات: میوه خشک یکی از کالاهای مهم صادراتی ایران به امارات و دبی است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بیشترین میزان صادرات میوه (غیر خشک) از درون ایران مربوط به دبی است. آجیل و خشکبار (مثلا فندق، گردو، بادام‌زمینی) و میوه خشک هم از جمله صادرات مهم کشورمان به امارات هستند.
- عمان: ما با عمان مرز آبی مشترک و البته یک سلیقه غذایی خیلی خیلی مشابه داریم. این کشور یکی از واردکنندگان میوه خشک و غیر خشک از ایران است. توت خشک، برگه آلو و زردآلو، انجیر خشک، پرتقال، سیب، آناناس و نارگیل از جمله میوه‌های صادراتی کشورمان به عمان هستند.
- ترکیه: ترکیه قابلیت تولید میوه‌های مختلفی را دارد اما تنوع میوه خشک در ایران، بسیار بیشتر است. بنابراین این کشور، واردکننده میوه‌های ایران و البته دروازه محصولات کشورمان به اروپاست. با بسته‌بندی و برندینگ مناسب، می‌توانیم نفوذ بیشتری در بازار میوه این کشور داشته باشیم.
- قطر: اختلافاتی که این کشور با دیگر کشورهای عرب پیدا کرده، بازار تجارت و واردات را از ایران بازتر کرده است. این کشور از ابزار گرفته تا روغن و حتی میوه خشک را از ایران و دیگر کشورهای منطقه وارد می‌کند.
- هند: شاید سفرههای رنگین و غذاها و میوه‌های جذاب هند، این تصور را برایتان به وجود بیاورد که این کشور دیگر نیازی به وارد کردن میوه خشک آن هم از ایران ندارد. اما زعفران، بادام و میوه‌های خشکی مثل خرما از ایران به هند صادر می‌شوند. هند قابلیت تولید میوه‌هایی مثل کیوی و سیب را هم ندارد و آن را از خارج وارد می‌کند.
- استرالیا: خربزه، گیلاس و آلبالو، انواع آلوها و سیب و کیوی از جمله میوه‌هایی هستند که از ایران به استرالیا صادر می‌شوند.
- چین: روابط بازرگانی خوب کشورمان با چین، بستر خوبی برای صادرات میوه خشک و غیرخشک به این کشور فراهم کرده است. انجیر و خرما از پرطرفدارترین میوه‌های خشک ایرانی صادراتی در چین هستند.
- کویت: کویت یکی از کشورهای نزدیک و در دسترس است که با هزینه پایین (نسبت به اروپا) می‌توانید به آن میوه خشک صادر کنید. راه‌های آبی کشورمان، امکان صادرات به کویت را فراهم می‌کنند و این واقعیت که این کشور محصولات کشاورزی را اغلب از خارج وارد می‌کند، مشکلات صادرات میوه خشک را کمتر می‌کند.
- روسیه: بخش بزرگی از کشور روسیه با یخ پوشانده شده و این واقعیت، کشت و زراعت را در این کشور پهناور محدود می‌کند. بنابراین روسیه واردکننده محصولات میوه و خشکبار است. با اخذ گواهی‌های لازم، می‌توانید در این بازار گسترده کار را شروع کنید.
- عراق: عراق همسایه ماست و واردکننده بسیاری از محصولات کشاورزی ایران. هلو، آلو، پرتقال و سیب از جمله میوه‌هایی هستند که به این کشور صادر می‌شوند.
- اروپا: اروپا در چند سال اخیر، استقبال بسیار زیادی از میوه‌های خشک کرده و آن را وارد آشپزی‌ها و تولیدات غذایی‌اش کرده است. با دریافت مجوزهای لازم برای صادرات به اروپا، بازار بزرگی پیش روی شماست که سودش هم بالاست.
مزایا و معایب صادرات میوه خشک
صادرات میوه خشک با تمام این توصیفات، می‌تواند سود بسیار زیادی برایتان به همراه داشته باشد، اما نباید چالش‌هایش را هم دست کم بگیرید. مزایای صادرات این محصول چیزهایی هستند مثل سود بالا، قابلیت گسترش همیشگی (محصولات خوراکی و کشاورزی همیشه مشتریان خاص خودشان را دارند و از رونق نمیافتند)، اشتغالزایی برای کارگران و کارمندان ایرانی، ارزآوری برای کشور و تغییر مثبت فرهنگ غذایی هستند.
با این حال این صادرات ممکن است خیلی سریع به نتیجه نرسد و پ تا رسیدن به سود، لازم باشد که ماهها صبر کنید. علاوه بر این، برای تجهیز کارگاه و شروع کار (و استخدام حداقل چهار یا پنج نیرو) به سرمایه نیاز دارید و پیدا کردن این سرمایه چالش‌برانگیز است. همچنین اوضاع اقتصادی ناپایدار و تغییرات بسیار سریع قیمت ارز، ممکن است کشورهای دیگر را نسبت به خرید میوه خشک از ایران دچار تردید کند.
آموزش صادرات میوه خشک
وقتی به کار بزرگی مانند صادرات فکر می‌کنید و قصد شروع کردنش را دارید، نباید به دانش خودتان متکی باشید. برای شروع کار، گرفتن مجوزها، خرید وسایل، پیدا کردن یک مکان و برقراری ارتباط با تجار مختلف نیاز به مشاوره دارید. مطمئن باشید که افرادی قبل از شما همین مسیر را قدم به قدم رفته‌اند و با گوشه و کنارهای آن آشنا هستند. همچنین کارشناسان حقوقی و تجاری، با تخصص ویژه این حوزه می‌توانند شما را راهنمایی کنند. برای دریافت راهنمایی و مشاوره می‌توانید روی پلتفرم کارمنتو حساب کنید. کارمنتو پلتفرمی است با ده‌ها کارشناس متخصص که در حوزه‌های فنی و تجاری، که به صورت کاملا آنلاین می‌توانند شما را راهنمایی کنند. بهتر است در این مسیر تنها قدم نگذارید تا اشتباه‌های تکراری را مرتکب نشوید و سرمایه‌تان را از دست ندهید. برای شروع فرایند مشاوره، این‌جا کلیک کنید.
