شکایت علیه بانک یکی از موضوعاتی است که بسیاری از افراد، چه در جایگاه مشتری و چه در جایگاه ذی‌نفع حقوقی با آن مواجه شوند. گاهی ممکن است یک بانک بدون اطلاع قبلی حساب شما را مسدود کند، مبلغی غیرقانونی کسر شود یا در ارائه خدمات بانکی دچار تخلف شود. در چنین شرایطی، حق دارید موضوع را از طریق راهکارهای قانونی پیگیری کنید.
اما آیا می‌دانید مرجع رسیدگی به شکایت از بانکها کجاست؟ تفاوت شکایت کیفری علیه بانک با شکایت حقوقی چیست؟ و چگونه می‌توان از مسیر درست و مؤثر، شکایتی تنظیم کرد که نتیجه‌بخش باشد؟ نکته مهم این است که اغلب افراد به دلیل ناآگاهی از قوانین و رویه‌ها، یا دیر اقدام می‌کنند یا شکایت آن‌ها به نتیجه نمی‌رسد.
در این مقاله به صورت کامل و دقیق، مراحل رسیدگی به شکایات از بانکها و نحوه تنظیم نمونه دادخواست شکایت علیه بانک را بررسی می‌کنیم. اگر با تخلف یا عملکرد نادرست یک بانک روبه‌رو شده‌اید و نمی‌دانید از کجا شروع کنید، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
در چه مواردی می‌توان از بانک شکایت کرد؟
ثبت شکایت علیه بانک زمانی قابل‌طرح است که یکی از حقوق قانونی مشتری توسط بانک نادیده گرفته شود یا عملکرد بانک باعث ورود ضرر شود. در ادامه به مهم‌ترین دلایلی که منجر به رسیدگی به شکایات از بانکها می‌شود، اشاره می‌کنیم:
- تأخیر یا امتناع از پرداخت سپرده‌ها
اگر بانکی پس از سررسید، از پرداخت وجه سپرده مشتری امتناع کند یا آن را به تأخیر بیندازد، فرد می‌تواند نسبت به شکایت علیه بانکها اقدام نماید. این عمل برخلاف اصول بانکی و تعهدات قراردادی محسوب می‌شود.
- دریافت غیرقانونی سود یا جریمه
دریافت سود یا جریمه بیش از مقدار مجاز تعیین‌شده توسط بانک مرکزی، از جمله مواردی است که منجر به شکایت کیفری علیه بانک می‌شود. این تخلفات گاه از سوی بانک‌های خصوصی یا دولتی رخ می‌دهند و مشمول مرجع رسیدگی به تخلفات بانکها خواهند بود.
- عدم رعایت مفاد قرارداد تسهیلات
اگر بانکی برخلاف توافق‌نامه و قراردادهای تسهیلات عمل کند، امکان شکایت کیفری علیه بانک خصوصی یا دولتی وجود دارد.
- بستن حساب بدون دلیل قانونی
بانکها تنها در موارد خاص (مانند حکم قضایی یا دستور نهادهای نظارتی) مجاز به بستن حساب مشتری هستند. در غیر این صورت، این اقدام غیرقانونی است و قابلیت پیگیری حقوقی دارد.
- برداشت بدون اجازه از حساب مشتری
در صورتی که بانک، بدون مجوز قانونی یا رضایت کتبی مشتری، اقدام به برداشت غیر قانونی از حساب مشتری کند، تخلف محسوب می‌شود. در این صورت مشتری می‌تواند از مرجع رسیدگی به شکایات بانکی تقاضای بررسی کند.
- افشای اطلاعات محرمانه بانکی
انتشار اطلاعات بانکی مشتری بدون مجوز، نقض صریح قوانین مربوط به حریم خصوصی است. این تخلف در برخی موارد حتی مشمول شکایت کیفری علیه بانک دولتی می‌شود.
- رفتار نامناسب کارکنان بانک با مشتری
در صورتی که کارکنان بانک با مشتری با بی‌احترامی، تهدید، توهین یا عدم پاسخگویی برخورد کنند، می‌توان اقدام به شکایت علیه کارمند بانک نمود.
- خودداری از ارائه خدمات قانونی
اگر بانکی از ارائه خدماتی مانند صورت‌حساب، چک، دسته‌چک یا تمدید دفترچه حساب خودداری کند، این اقدام قابل پیگیری حقوقی است. در این صورت مشتری می‌تواند نمونه دادخواست شکایت علیه بانک را ارائه دهد.
- عدم اجرای دستورات قضایی یا اجرایی
بانک موظف است در چارچوب قوانین، احکام رسمی مراجع قضایی یا اجرایی را اجرا کند. در صورت خودداری از اجرای این دستورات، بانک تحت عنوان مراجع رسیدگی به شکایات علیه بانک قابل‌پیگیری است.
- مسدود کردن اشتباه حساب یا کارت
در مواردی مشاهده شده که بانکها به دلایل اشتباه فنی یا اداری، حساب یا کارت بانکی مشتری را مسدود می‌کنند. این موضوع نیز می‌تواند موجب شکایت کیفری علیه بانک شود.
مراجع رسیدگی به شکایت از بانک چیست؟ از بانکها به کجا شکایت کنیم؟
در برخورد با تخلفات بانکی، انتخاب مرجع درست برای ثبت شکایت بسیار مهم است. برخی موارد را می‌توان به‌صورت اداری و از طریق سامانه یا دفاتر نظارتی پیگیری کرد. در حالی که در برخی موارد دیگر تنها مسیر قانونی مراجعه به دادگاه‌ها یا دیوان عدالت اداری است.
تفاوت شکایت اداری با دعوی حقوقی یا کیفری علیه بانک به این صورت است که شکایت اداری به معنی گزارش تخلف به نهادهای نظارتی مثل بانک مرکزی یا واحدهای بازرسی بانکها است. موضوع این شکایت معمولاً در مواردی مانند عدم پاسخگویی، تأخیر در خدمات، یا بی‌نظمی‌های اداری است. اما انواع دعاوی یعنی دعوی حقوقی یا کیفری علیه بانک زمانی مطرح می‌شود که تخلف صورت‌گرفته منجر به ضرر مادی یا معنوی شده باشد.
شکایت به سامانه بانک مرکزی (شامد):
در صورتی که از عملکرد بانک، کسر غیرقانونی مبالغ، مسدودی حساب، یا عدم پاسخگویی شکایت دارید، می‌توانید از طریق سامانه بانک مرکزی اقدام کنید. این مسیر از رایج‌ترین راه‌های رسیدگی به شکایات از بانکها است.
برای شکایت وارد سامانه شامد (shahredari.cbi.ir) شوید. گزینه ثبت شکایت را انتخاب کرده و اطلاعات مربوط به بانک، شعبه، نوع شکایت و مستندات را بارگذاری کنید. پس از ثبت، کد رهگیری دریافت می‌کنید.
معمولاً پاسخ اولیه در بازه ۷ تا ۱۵ روز کاری صادر می‌شود. این سامانه به عنوان یکی از مهم‌ترین مراجع رسیدگی به شکایات بانکی شناخته می‌شود.
شکایت به شعب نظارتی بانک مربوطه:
در بیشتر بانکها، واحدی به نام بازرسی یا رسیدگی به شکایات مشتریان وجود دارد که می‌توان به صورت‌های زیر شکایت را مطرح کرد:
- حضوری: مراجعه به بازرسی مرکزی یا شعبه اصلی بانک
- نامه‌نگاری: ارسال نامه رسمی به همراه مستندات
- آنلاین: سامانه اختصاصی برای ثبت شکایت
شکایت در این مرحله معمولاً غیرقضایی است و جزء شکایات اداری محسوب می‌شود. با این حال، اگر نتیجه‌بخش نبود، می‌توان آن را به مرجع رسیدگی به تخلفات بانکها ارجاع داد.
شکایت از بانک در دادگاه:
در چه مواردی باید مستقیماً به دادگاه مراجعه کرد و اقدام به تنظیم شکایت نامه حقوقی یا کیفری نمود؟ زمانی که بانک:
- مبلغی را بدون رضایت از حساب شما برداشت کرده باشد.
- قرارداد تسهیلات را رعایت نکرده باشد.
- اقدام به افشای اطلاعات شخصی شما کرده باشد.
- حساب شما را بدون مجوز مسدود کرده باشد.
در چنین شرایطی، امکان شکایت کیفری علیه بانک فراهم است.
چه مدارکی لازم است؟
- تصویر قرارداد یا رسید بانکی
- پرینت حساب
- مکاتبات انجام‌شده با بانک
- شکایت ثبت‌شده قبلی (در صورت وجود)
با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی این نوع دعاوی، حضور وکیل متخصص می‌تواند سرعت و دقت روند را بالا ببرد. مخصوصاً در تنظیم نمونه دادخواست شکایت علیه بانک و پیگیری آن در دادگاه، متخصص حرفه‌ای نقش کلیدی دارد.
شکایت از بانک در دیوان عدالت اداری:
چه زمانی ممکن است بانک “تصمیم اداری قابل شکایت” اتخاذ کند؟ اگر بانکی یک تصمیم رسمی و اداری مانند ممنوعیت ارائه خدمات خاص، رد درخواست افتتاح حساب یا بخشنامه‌های داخلی که باعث تضییع حقوق مشتری شود را اتخاذ کند؛ امکان طرح شکایت در دیوان عدالت اداری وجود دارد. این نهاد یکی از مراجع رسیدگی به شکایات علیه بانک به‌شمار می‌رود.
مدارک و روند
- ارائه دادخواست رسمی
- مستندات مربوط به تصمیم بانک
- نتیجه مکاتبات پیشین با بانک
- پیگیری از طریق سامانه رسمی دیوان عدالت اداری
مشاوران حقوقی کارمنتو به صورت آنلاین و تلفنی که به صورت فوری و زیر یک دقیقه ارتباط برقرار می‌شود، افراد را در مسائل حقوقی راهنمایی می‌کنند و به عنوان یک پل ارتباطی بین افراد و سیستم حقوقی عمل می‌کنند تا از ورود به مشکلات قانونی جلوگیری شود.
مدارک لازم برای شکایت از بانک چیست؟
برای طرح شکایت علیه بانک به‌صورت رسمی، جمع‌آوری مدارک معتبر و مستند بسیار حیاتی است. بدون ارائه این مدارک، مراجع نظارتی یا قضایی نمی‌توانند نسبت به رسیدگی به شکایات از بانکها اقدام مؤثری انجام دهند. در ادامه به مهم‌ترین مدارک موردنیاز جهت ثبت شکایت کیفری علیه بانک اشاره شده است:
- کارت ملی و شناسنامه
ارائه اصل یا تصویر کارت ملی و شناسنامه برای احراز هویت الزامی است. بدون این مدارک، امکان ثبت شکایت یا طرح دعوی وجود ندارد.
- قرارداد بانکی یا اسناد تسهیلات
یکی از مهم‌ترین مدارک در شکایت علیه بانکها، نسخه‌ای از قرارداد تسهیلات، وام یا سایر توافق‌نامه‌های رسمی بین شما و بانک است. این سند، پایه ارزیابی تعهدات طرفین در دادگاه محسوب می‌شود.
- پرینت حساب بانکی
پرینت حساب در بازه‌ای که تخلف یا ضرر رخ داده است، می‌تواند یکی از شواهد اصلی در مرجع رسیدگی به شکایات بانکی باشد. به‌ویژه در مواردی مانند برداشت بدون اجازه یا دریافت جریمه اضافی، اهمیت این مدرک دوچندان است.
- مدارک اثبات ضرر یا تخلف
اگر به علت رفتار بانک دچار ضرر مالی شده‌اید (مانند ضرر در معاملات یا توقف حساب)، باید مدارکی مانند فاکتور، رسید معامله، یا قراردادهای مرتبط ارائه دهید. این مدارک برای اثبات وقوع خسارت ضروری‌اند.
- مکاتبات انجام‌شده با بانک
اگر پیش از شکایت، با بانک مکاتبه‌ای داشته‌اید (اعم از ایمیل، نامه رسمی یا پیام در سامانه بانک)، این اسناد باید ضمیمه شکایت شود. مکاتبات نشان‌دهنده تلاش برای حل موضوع به‌صورت مسالمت‌آمیز است. همچنین مکاتبات در بسیاری از مراجع رسیدگی به شکایات علیه بانک اهمیت بالایی دارد.
- گواهی‌های بانکی یا نسخه چک/سفته
در پرونده‌های مالی یا تسویه‌حساب، مدارکی مانند کپی چک برگشتی، سفته، گواهی تسویه یا گواهی مانده‌حساب، بسیار مؤثرند. این اسناد در شکایت کیفری علیه بانک دولتی یا خصوصی کاربرد فراوانی دارند.
اگر در جمع‌آوری مدارک دچار ابهام هستید یا نمی‌دانید کدام سند برای اثبات تخلف مناسب است؛ در کمتر از یک دقیقه، از هر جای ایران می‌توانید با مشاوران متخصص کارمنتو به صورت آنلاین تلفنی در تماس باشید.
مراحل شکایت از بانک چیست؟
فرآیند شکایت علیه بانک بسته به مرجعی که انتخاب می‌کنید، متفاوت است. انتخاب مرجع مناسب نه تنها سرعت رسیدگی را افزایش می‌دهد، بلکه شانس موفقیت شما را نیز بیشتر می‌کند. در ادامه مراحل رسیدگی به شکایات از بانکها به تفکیک مرجع، مدت زمان رسیدگی و نکات مهم ارائه شده است:
| مرجع رسیدگی | مراحل کلی شکایت | مدت زمان رسیدگی | نکات مهم |
|---|---|---|---|
| بانک مرکزی | ثبت شکایت در سامانه "شامد" | تا ۳۰ روز کاری | دریافت کد پیگیری الزامی است |
| دادگاه عمومی یا کیفری | تنظیم دادخواست → ثبت → ارجاع به شعبه | بین ۲ تا ۶ ماه | استفاده از وکیل کاملاً توصیه می‌شود |
| دیوان عدالت اداری | ثبت دادخواست در سامانه "سجاد" | تا ۴۵ روز کاری | تنها تصمیمات اداری قابل اعتراض پذیرفته می‌شوند |
این مراحل برای شکایت کیفری علیه بانک خصوصی یا دولتی نیز صدق می‌کنند. به‌ویژه زمانی که ضرر مالی یا افشای اطلاعات رخ داده باشد.
نمونه دادخواست شکایت علیه بانک چگونه است؟
در صورت نیاز به اقدام قضایی، تنظیم یک دادخواست رسمی و مستند از الزامات اصلی است. در ادامه، یک نمونه ساده از دادخواست شکایت علیه بانکها آورده شده است:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان …
اینجانب … فرزند … به شماره ملی … ساکن … با ارائه این دادخواست، نسبت به عملکرد غیرقانونی بانک … (نام بانک) در خصوص (توضیح مختصر مشکل، مثلاً: برداشت غیرمجاز از حساب/عدم رعایت قرارداد تسهیلات/افشای اطلاعات بانکی)، تقاضای رسیدگی و احقاق حق دارم.
دلایل و مستندات شکایت:
- قرارداد شماره … مورخ …
- پرینت حساب بانکی طی بازه … تا …
- مکاتبه انجام‌شده با بانک در تاریخ …
- سایر مدارک ضمیمه
لذا با استناد به مواد … قانون مدنی/قانون تجارت/قانون مجازات اسلامی، تقاضای صدور حکم مقتضی مبنی بر جبران ضرر و زیان مالی و الزام بانک به رعایت تعهدات قراردادی را دارم.
با احترام
نام و نام خانوادگی
aامضا
این دادخواست بسته به نوع دعوا ممکن است حقوقی یا کیفری باشد. اگر موضوع شما شکایت کیفری علیه بانک دولتی یا خصوصی است، باید جرم رخ‌داده مانند خیانت در امانت یا سرقت مستند شود.
هزینه شکایت از بانک چقدر است؟
اگر قصد دارید شکایت علیه بانک ثبت کنید، آگاهی از هزینه‌ها یکی از مراحل مهم تصمیم‌گیری محسوب می‌شود. بسته به نوع مرجع رسیدگی، نوع شکایت (اداری، حقوقی یا کیفری) و میزان ضرر و زیان، هزینه‌ها متفاوت خواهد بود. در این بخش، هزینه‌های اصلی بررسی شده‌اند:
- هزینه دادرسی در دعاوی مالی
در صورتی که شکایت شما از نوع حقوقی و دارای ارزش مالی باشد (مانند برداشت غیرقانونی از حساب یا جریمه اضافه)، باید هزینه دادرسی پرداخت کنید. این مبلغ، طبق تعرفه سالانه قوه قضاییه و میزان خواسته شما تعیین می‌شود. به‌طور میانگین، حدود ۳.۵ درصد از ارزش خواسته مالی است.
- هزینه مشاوره حقوقی و وکیل
استفاده از خدمات وکیل الزامی نیست. اما در پرونده‌هایی با پیچیدگی بالا، مانند شکایت کیفری علیه بانک خصوصی یا دعاوی تسهیلاتی، پیشنهاد می‌شود از مشاوره وکیل استفاده کنید. حق‌الزحمه وکیل بسته به نوع شکایت، استان محل رسیدگی و میزان خواسته متفاوت است.
- هزینه کارشناسی (در صورت نیاز)
در برخی دعاوی خاص، به‌خصوص در بررسی تخلفات بانکی مالی، دادگاه ممکن است نظر کارشناس رسمی را بخواهد. این هزینه به عهده خواهان است و به میزان خواسته بستگی دارد. میانگین هزینه کارشناسی بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان متغیر است.
- هزینه شکایت به بانک مرکزی
ثبت شکایت در سامانه شامد بانک مرکزی کاملاً رایگان است. هیچ هزینه‌ای برای بررسی، ثبت یا دریافت کد پیگیری دریافت نمی‌شود. این روش برای پیگیری مواردی مانند عدم رعایت قرارداد تسهیلات یا افشای اطلاعات بانکی مفید است و در مرجع رسیدگی به شکایات بانکی سریع‌تر بررسی می‌شود.
سخن پایانی
شکایت علیه بانک یکی از حقوق اساسی هر شهروند است که در صورت تضییع حقوق بانکی، می‌توان آن را از طریق مراجع قانونی پیگیری کرد. همان‌طور که گفته شد، تفاوتی میان بانک دولتی و خصوصی وجود ندارد. در صورت بروز تخلف یا رفتار غیرقانونی، شکایت کیفری علیه بانک دولتی یا خصوصی امکان‌پذیر است. شما می‌توانید با استناد به مدارک و مستندات کافی، درخواست رسیدگی ثبت کنید.
اگر موضوع شکایت مربوط به دریافت سود غیرقانونی، افشای اطلاعات بانکی باشد باید مرجع مناسب مانند بانک مرکزی، دادگاه یا دیوان عدالت اداری را انتخاب کنید. آگاهی از نمونه دادخواست شکایت علیه بانک، داشتن مدارک کافی، و اطلاع از هزینه شکایت از بانک به شما کمک می‌کند تا درگیر سردرگمی‌های حقوقی نشوید.
اما فراموش نکنید که در بسیاری از موارد، اشتباه در تنظیم دادخواست یا انتخاب مسیر نادرست، موجب رد شدن شکایت یا اتلاف وقت می‌شود. در همین راستا، مشورت با افراد متخصص پیش از اقدام، بسیار مهم و راه‌گشا است.
کارمنتو به‌عنوان یکی از کامل‌ترین پلتفرم‌های مشاوره حقوقی در کشور، مجموعه‌ای از خدمات حرفه‌ای و کاربرپسند را در اختیار شما قرار می‌دهد. با امکان دریافت مشاوره فوری در کمتر از یک دقیقه و دسترسی به بیش از ۳۵۰ مشاور برتر، می‌توانید به سرعت و با اطمینان پاسخ سؤالات خود را دریافت کنید. همچنین بهره‌مندی از شارژ اولیه رایگان، استفاده آسان از کیف پول و ارائه خدمات با معقول‌ترین قیمت بازار، کارمنتو را به گزینه‌ای ایده‌آل برای دریافت مشاوره تبدیل کرده است.
اگر با تخلف یا عملکرد نادرست بانکی مواجه شده‌اید و نمی‌دانید چگونه و از کجا باید اقدام کنید؛ همین حالا در سایت کارمنتو، مشاوره با فرد منتخب خود را به ساده‌ترین شکل ممکن آغاز کنید.
از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
