از مهم‌ترین حقوقی که هر شهروند و فردی که در یک جامعه زندگی می‌کند، باید داشته باشد این است که بتواند در صورت نیاز برای تقاضای احقاق حق به نفع خود، این امر را به صورت کاملا عادلانه از مراجع مربوطه درخواست نماید.
همچنین در صورت مشاهده هر نوع ظلم بر علیه خود توانایی دادخواهی داشته باشد. به منظور تحقق این موارد و البته برای ایجاد نظم و ترتیب برای رسیدگی منظم در محکام و یا مراجع قضایی، قانون‌گذار انواع دعاوی در آیین دادرسی مدنی را پیشنهاد داده است.
هر فردی نیز برای اینکه بتواند با کمک طرح دعوا دادخواهی کند و حق خود را پس بگیرد بهتر است که از انواع ایت دعاوی و همچنین مراجع صالح برای رسیدگی به هر یک را به طور دقیق‌تری شناسایی کند. به همین دلیل در این مقاله سعی داریم به توضیح این موضوع بپردازیم که دعوی یعنی چه و چه انواعی می‌تواند داشته باشد.
معنی دعاوی چیست؟
در ابتدا قصد داریم در مورد معنی دعاوی توضیحاتی کلی ارائه دهیم. در پاسخ به این سوال که دعاوی چیست، باید بیان کرد که برای تعریف دقیق از این موضوع باید حتما آیین دادرسی مدنی و کیفری و قوانین آن‌ها را به دقت مورد بررسی قرار داد.
با نگاهی اجمالی به این موارد ذکر شده و برای پاسخ دادن به این سوال که دعاوی چیست باید بیان کرد که دعاوی در واقع به معنای جمع دعوا بوده و قانون‌گذار در متن قوانین مختلفی که در این راستا مقرر کرده آن را در سه معنی و مفهوم استفاده نموده است که در ادامه به بررسی هر یک می‌پردازیم:
در مفهوم و تعریف اول از دعاوی بر اساس قانون باید یک جرم اتفاق افتاده باشد و یا اینکه حقی قانونی و مشروع که در عمل و البته بر اساس ادعا وجود دارد، مورد تجاوز، ضایع شدن و یا حتی انکار قرار گرفته باشد و شاکی با طی نمودن مراحل قانونی در این زمینه با تنظیم دادخواست خود، آن را ثبت کرده باشد.
در ادامه معرفی دعوی یعنی چه به مفهوم دیگری از دعاوی اشاره می‌کنیم. در معنی دوم دعوا می‌توان این‌گونه بیان کرد که دعوا به معنی منازعه بوده و هدف از دعوا این اخص آن با کمک ثبت شکواییه از طریق مراجع مربوطه و یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است و اکنون توسط مراجع صالح از جمله دادگاه و یا دادسرا و یا شورای حل اختلاف در حال رسیدگی باشد.
در سومین مفهوم معنی دعاوی بر اساس آن‌چه که در برخی کتاب‌های حقوقی ذکر شده است، دعوا به معنی ادعایی بوده که هنوز در مراجع مربوطه مطرح نشده است. به عنوان مثال می‌توان به ماده 142 اشاره نمود. بر این اساس بیان شده که پاسخ خوانده اگر که به شکل تهاتر، صلح، فسخ و یا رد خواسته باشد، دعوا به معنی اخص خواهد بود.
انواع دعاوی کدامند؟
با دقت به توضیحاتی که ارائه شد باید بدانید که انواع دعاوی در دادگاه ها بر چند نوع است. به طور کلی انواع دعاوی به چند بخش حقوقی، کیفری و اداری تقسیم می‌شوند که هر یک دارای انواع مخصوص به هستند. در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که انواع دعاوی کدامند، پس اگر شما از جمله افرادی هستید که با انواع دعوا آشنا نیستید، حتما ادامه این مطلب را مطالعه کنید.
1. دعوی حقوقی
آیا می‌توانید انواع دعاوی را نام ببرید؟ و یا اینکه با کدام یک از انواع دعاوی آشنا هستید؟ دعاوی حقوقی از جمله انواع دعاوی است که موضوع اصلی آن‌ها در زمینه مطالبه وجه، خانواده، ایفای تعهد و دیگر موضوعاتی از این قبیل است.
در اصل بحث وقوع جرم و البته کاری که قانون‌گذار انجام دادن آن را منع نموده و برای آن همچنین مجازات مشخص کروه، مطرح نشده و اساسا حکم دادگاه، مواردی از جمله ایفای تعهد، جبران نمودن خسارت و دیگر مواردی از این قبیل را شامل می‌شود.
البته لازم به ذکر است که خود دعاوی حقوقی از جهات متفاوتی می‌توانند دسته‌بندی شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
دسته‌بندی دعاوی حقوقی از نظر ماهیت حق:
در این مواقع انواع دعاوی از نظر حقوقی دعوای عینی، شخصی و مختلط را شامل می‌شود. منظور از دعوای عینی در واقع نوعی است که منشا آن حق عینی بوده و از حق و حقوق افراد نسبت به اعیان حاصل می‌شود. از جمله مثال‌های این مورد می‌توان دعوای مربوط به حق انتفاع، ارتفاق و همچنین حق مالکیت را نام برد.
منظور از دعوای شخصی نیز دعوایی است که منشا آن عهدی بوده و از مصادیق آن می‌توان به دعاوی مطالبه کردن دین و یا الزام به انجام تعهد آن اشاره نمود. دعوای مختلط نیز نوعی دعوا بوده که موهیت حق آن به طوری است که به شخص این قدرت را می‌دهد تا حق عینی و دینی را انجام دهد.
دسته‌بندی دعاوی حقوقی از نظر موضوع حق:
در این مورد انواع دعاوی حقوقی می‌توتند دعاوی منقول و غیرمنقول را شامل شود که قانون مدنی به طور مشخص به مصادیق اموال منقول و غیرمنقول اشاره کرده است. لازم به ذکر است که انواع دعاوی در مورد اموال غیرمنقول، دعاوی مربوط به مالکیت و تصرف، مزاحمت و ممانعت از حق را شامل می‌شود.
دسته‌بندی دعاوی حقوقی از نظر اعتبار نوع حق:
در این نوع از دعاوی حقوقی دو دسته دعاوی مالی و غیر مالی قرار نی‌گیرد که خود دعاوی غیر مالی نیز به دو دسته ذاتی و اعتباری تقسیم می‌شوند.
2. دعوی کیفری
منظور از دعاوی کیفری نوعی از دعاوی هستند که در طی آن‌ها جرمی رخ داده باشد. به عبارتی بهتر در طی این نوع جرم فعل‌‌هایی که توسط قانون مجازات اسلامی و دیگر قوانین برای آن‌ها مجازات در نظر گرفته‌اند، توسط شخص و یا اشخاصی انجام شده باشند. انواع دعاوی کیفری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دعاوی به دلیل تحقق جرم علیه اموال و یا مالکیت:
از جمله مصادیق این نوع دعاوی می‌توان به مواردی از جمله ربا، سرقت، اخاذی، کلاهبرداری، خیانت در امانت و یا تخریب عمدی اموال اشاره نمود. در واقع مرتکب با انجام هر یک از این جرایم به اموال و یا مالکیت یک شخص دیگر آسیب وارد می‌کنند.
دعاوی به دلیل ارتکاب جرم علیه شخص مانند جرم نسبت به جسم، جان و یا حتی حقوق معنوی آن‌ها:
از جمله مصادیق این نوع جرم می‌توان به ضرب و جرح عمدی و غیر عمدی که باعث دیه و یا قصاص می‌شود مانند قتل و یا افترا و تهدید اشاره کرد که جسم و جان و یا آبروی هر شخصی را مورد تهدید قرار می‌دهد و بدین طریق به وی آسیب می‌رساند.
دعاوی به دلیل تحقق جرم بر علیه امنیت:
در ادامه برای اینکه بتوانید انواع دعاوی را نام ببرید و یا با دعاوی مختلف آشنا شوید، شما را با دعاوی که به دلیل تحقق جرم بر علیه امنیت ایجاد می‌شوند، آشنا می‌کنیم. از مصادیق این دعاوی می‌توان به محاربه و افساد فی‌الارض، داشتن فعالیت در گروه‌های ضد نظام، جاسوسی کردن، توهین به مقامات کشور و موارد دیگری از این قبیل اشاره کرد.
مشاوران حقوقی کارمنتو به صورت آنلاین و تلفنی که به صورت فوری و زیر یک دقیقه ارتباط برقرار می‌شود، افراد را در مسائل حقوقی راهنمایی می‌کنند و به عنوان یک پل ارتباطی بین افراد و سیستم حقوقی عمل می‌کنند تا از ورود به مشکلات قانونی جلوگیری شود.
3. دعاوی اداری
نوعی دیگر از دعاوی به نام دعاوی اداری معروف هستند. در واقع دعاوی اداری به این معنی هستند که یک طرف آن‌ها اداره و یا نهادهای دولتی است و مرجع صالح برای رسیدگی به آن‌ها نیز دادگاه‌های اداری هستند. دیوان عالی کشور در اصل بر راس دادگاه‌های عمومی قرار می‌گیرند که وظیفه دارند تا بر دادگاه‌ها از جمله دادگاه‌های اداری نظارت داشته باشند. به عبارتی بهتر به منظور رسیدگی به شکایات و یا اعتراضات مردم نسبت به مامورین و یا واحدهای دولتی این دیوان تاسیس شده که البته نحوه عمل این دیوان را نیز قانون مشخص می‌کند.
مراجع قضایی صالح جهت رسیدگی به انواع دعاوی
مراجع قضایی در واقع در قوانین مختلف به کار برده شده که نشان دهنده این موضوع بوده که در طی آن قوانین و دعاوی مرجع رسیدگی کننده مراجع قضایی هستند. به طور کلی مراجعی که به انواع اختلافات بین مردم رسیدگی می‌کنند شامل چند دسته از جمله مراجع قضایی حقوقی، کیفری و یا مراجع اداری هستند.
مراجع قضایی کیفری جرایم سرقت، کلاهبرداری، توهین، ضرب و شتم و یا هر نوع جرایمی که در زمینه کیفری انجام می‌شوند را مورد بررسی قرار می‌دهد. در واقع این جرایم ابتدا در دادسرا و پس از آن در دادگاه‌های کیفری رسیدگی می‌شوند. اما مراجع قضایی حقوقی حق و حقوق افرادی که ضایع شده را مورد بررسی قرار می‌دهند.
دعاوی مربوط به ارث، طلاق، حضانت، مالکیت و یا مواردی از این قبیل در این نوع دادگاه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند. مراجع قضایی اداری نیز موضوعات مربوط به زمینه اداری را مورد بررسی قرار می‌دهند.
ایرادات و موانع رسیدگی به دعوا
ایرادات و موانع رسیدگی به دعوا که در قانون آیین دادرسی مدنی بررسی شده‌اند در واقع نوعی اشکالات هستند که خوانده و خواهان دعوا می‌توانند با کمک آن‌ها یک نوع ممانعت در دعاوی ایجاد کنند. ایرادات و موانع رسیدگی به دعاوی بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی می‌تواند به دعوا، دادگاه مورد نظر، شخص مورد نظر و یا نماینده وی متوجه شود.
طرح کردن ایرادات و موانع رسیدگی به دعوا می‌تواند موجب شکو که رسیدگی و بررسی دعوا در دادگاه به دادگاه دیگری منتقل شده و یا اینکه مانعی موقت برای بررسی پروند مورد نظر ایجاد کند. عمدتا این ایرادات را می‌توان تا پیش از اتمام دادرسی طرح نمود و طرح کردن آن پس از مهلت مقرر شده موجب نخواهد شد که دادگاه به آن رای دهد.
ادله اثبات دعوی
زمانی که یک شخص علیه شخص دیگر در دادسرای کیفری و یا دادگاه عمومی اقدامات لازم را انجام دهد، بر اساس قانون آن شخص دعوایی اقامه نموده است. مدعی و یا همان شخصی که اقدام به ثبت شکایت می‌کند موظف است تا نسبت به اثبات ادعای خود نزد قاضی اقدام کند.
البته لازم به ذکر است که مدعی نمی‌تواند از هر نوع دلیل برای اثبات کردن ادعای خود استفاده کند و تنها دلایل و مدارکی که در قانون نیز به آن‌ها اشاره شده، قابل قبول به شمار می‌روند. بنابراین بر این اساس باید بیان کرد که به منظور احقاق حق خود، مدعی باید برای دفاع و بر اساس قانون آیین دادرسی مراجع دادگستری، ادله‌ای در زمینه حقوقی و یا کیفری از جمله شهادت، اثبات دعا و یا دفاع از خود بپردازند.
سخن پایانی
از نظر اجتماعی هر یک از افرادی که در یک جامعه هستند دارای حق و حقوق ابتدایی می‌باشند. از جمله این حقوق می‌توان به امکان تقاضای حق خود به صورت کاملا عادلانه و از راه مراجع قضایی اشاره کرد. به عبارتی بهتر هر شخصی باید بتواند با کمک مراجع موجود در نظام برای حفظ و احقاق حق خود که به آن تجاوز و یا ظلمی وارد شده باشد، به راحتی دفاع کند.
به همین دلیل به منظور ایجاد نظم و ترتیب و برای رسیدگی به پرونده‌های مخالف دادگاه‌های متفاوتی تشکیل شده‌اند که هر یک دارای وظایف خاص و به یک نوع پرونده‌های خاصی نیز رسیدگی می‌کنند. در این مقاله سعی کردیم انواع دعوای و دادگاه‌های مربوط به هر یک را برای شما معرفی کنیم.
لازم به ذکر است که در این نوع پرونده می‌توانید از یک وکیل ماهر در این زمینه کمک بگیرید تا به بهترین شکل ممکن راهنمایی شوید در صورتی که نمی‌دانید وکیل دعاوی چیست و یا چه وظایفی برعهده دارد می‌توانید به کارمنتو مراجعه کنید.
کارمنتو از جمله مراکز ارائه دهنده خدمات در این زمینه بوده که دارای مزایای متعددی از جمله امکان دریافت مشاوره آنلاین تلفنی با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های دنیا، در دسترس بودن خدمات به صورت 7 روز هفته و 24 ساعت، پشتیبانی به صورت 7 روز هفته و 24 ساعت است و با بیش از 350 مشاور برتر کشور همکاری دارد.
از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
