اختلاف و دعوا از دوران قدیم همواره بین مردم وجود داشته و به مرور زمان بیشتر نیز می‌شود. بنابراین لازم است که برای حل مشکلات ناشی از اختلافات، از طریق قضایی اقدام کرده و راه‌حل‌های آن را بشناسیم. در بین عناوین و اصطلاحات حقوقی حتما اصطلاح حکم جلب به گوش شما خورده است.
حکم جلب یکی از مهمترین اصطلاحات حقوقی در قانون ایران است که قانون‌گذار قوانین خاصی را در حیطه آن تصویب کرده است.
شاید این اصطلاح برای افراد به عنوان یک لغت تهدیدآمیز به شمار بیاید اما با شناخت بیشتر آن می‌توان فهمید که بر خلاف این طرز فکر، گرفتن حکم جلب تنها یک راه حل برای حل اختلاف بین افراد است.
در ادامه مطلب با تعریف این اصطلاح، مراحل گرفتن حکم جلب، چگونگی گرفتن حکم جلب و به طور کلی جزئیات مربوط به آن آشنا خواهیم شد.
گرفتن حکم جلب چگونه است؟
به طور کلی مراحل گرفتن حکم جلب از طریق تنظیم دادخواست مستقیم شخص به دادگاه ممکن نیست. تنها زمانی دستور جلب صادر می‌شود که حکم قطعی شده و پرونده به مرحله اجرا برسد. لازم به ذکر است که دستور جلب در پرونده‌های حقوقی مانند اختلافات مالی، طلاق و مشکلات تقسیم ارث خیلی زود صادر نمی‌شود و معمولاً مدت زمانی زیادی طول می‌کشد. برعکس در پرونده‌های کیفری از جمله کلاهبرداری و سرقت قاضی مستقیماً حکم جلب را صادر میکند.
حکم جلب فقط در حوزه قضایی هر منطقه صادر می‌شود، برای مثال در تهران به عنوان یک حوزه قضایی کلی فقط قاضی تهران مجاز است تا دستور جلب را در این استان صادر کند. اگر فرد متهم خارج از این حوزه باشد، لازم است به حوزه قضایی خاص آن منطقه درخواست داده شود.
انواع حکم جلب
انواع حکم جلب بر اساس شرایط پرونده صادر می‌شود. به طور کلی اصطلاح حکم جلب در بین مردم رایج است اما باید بدانید که حکم همان دستوری است که قاضی پس از رسیدگی به ماهیت دعوا صادر میکند. حکم جلب نیز یک دستور و اصطلاح درست دستور جلب است. دستور جلب یک حکم نهایی نبوده و فقط در شرایطی صادر می‌شود که شخص در دعاوی کیفری به احضاریه توجهی نکرده و به دادسرا نیامده است.
نوع دستور جلبی که صادر می‌شود به ارائه آدرسی که در نامه به دادگاه صورت می‌گیرد، بستگی دارد. اگر نشانی محل زندگی فرد متهم را به دادگاه بدهید، دستور جلب عادی صادر خواهد شد، ولی اگر آدرس او را ندانید یا فرد فراری باشد، دادگاه برای وی حکم جلب سیار صادر خواهد کرد.
-
دستور جلب در دعاوی کیفری
در مرحله تحقیقات لازم است که متهم به دستور بازپرس یا دادیار برای توضیحات بیشتر در دادسرا یا دادگاه حاضر شود. در صورت عدم مراجعه متهم، مرجع قضایی دستور جلب را صادر خواهد کرد. این جلب دلیل گناه‌کاری یا اجرای حکم نیست. به عبارت دیگر حکم جلب در دعاوی کیفری توسط قاضی در دو صورت صادر خواهد شد. مورد اول زمانی است که حکم قطعی برای متهم صادر شده و برای اجبار کردن متهم به جهت اجرای حکم جلب، قاضی حکم جلب او را صادر میکند.
مورد دوم زمانی است که قاضی پرونده برای تحقیقات اولیه و رسیدگی بیشتر به پرونده، از متهم می‌خواهد که نزد او حاضر شود. اگر متهم از درخواست قاضی سرپیچی کند و حاضر نشود، حکم جلب او صادر خواهد شد.
-
دستور جلب حقوقی
پس از قطعیت حکم و لزوم اجرای آن، با امتناع محکوم علیه از پرداخت بدهی شاکی یا در صورت عدم توانایی مالی محکوم علیه یا مطلع نبودن شاکی از اموال او، دادگاه حکم جلب او را صادر میکند.
محکوم علیه باید تا هنگام اجرای حکم یا جلب رضایت شاکی در بازداشت باشد. (بازداشت شدن در اینجا مجازات نیست بلکه به منظور ادای دین و اجرای حکم است)
-
دستور جلب عادی و سیار
در حکم جلب عادی و سیار، مکانی که شخص محکوم در آن حضور دارد مشخص است. در واقع این این نوع حکم جلب تنها در صورتی می‌توان شخص را دستگیر کرد که در آن مکان باشد. برعکس حکم جلب در حالت عادی، در حکم جلب سیار مکان شخص محکوم را نمی‌شناسیم. بنابراین در این حالت می‌توان شخص محکوم را در هر مکانی که قرار بگیرد دستگیر کرد. در واقع این صورت قاضی حکم دستگیری محکوم را در تمامی مراکز قضایی صادر خواهد کرد.
انواع حکم جلب در ایران
جلب از نظر لغوی به معنی بازداشت، دستگیری، طلبیدن و به دست آوردن است. در قانون ایران دو نوع حکم جلب وجود دارد که عبارتند از:
-
جلب تقویتی
به منظور کسب اطلاعات بیشتر و تقویت اسناد و مدارک ممکن است نفر سوم نیز در یک پرونده جلب شود. در این صورت یکی از طرفین دعوا بدون اینکه حکمی برای شخص ثالث صادر شود او را برای ارائه ادله به دادگاه معرفی میکند. این شخص مانند شاهد خواهد بود.
-
جلب ثالث
در مراحل اولیه بررسی و رسیدگی به پرونده هر یک از طرفین دعوا می‌توانند شخص سومی را به دادگاه فرابخوانند. این فرد در نقش اصحاب دعوا ظاهر می‌شود و به او مجلوب ثالث نیز می گویند؛ زیرا حکم نهایی برای او هم تاثیرگذار است.
چه زمانی حکم جلب صادر می‌شود؟
حکم جلب زمانی صادر می‌شود که در پرونده‌های حقوقی، فرد برای مطالبه طلب خودش به دادگاه ثبت شکایت کرده و حکم محکومیت بدهکار را از دادگاه گرفته باشد. در این بین لازم است که خواهان درخواست اجرای حکم را به دادگاه بدهد. بعد از این درخواست لازم است که یکی از اموالی که متعلق به بدهکار است را معرفی نماید. اگر بدهکار دارایی نداشته باشد یا شاکی اطلاعی درباره دارایی‌های او نداشته باشد، مطابق با ماده ۲ قانون محکومیت‌های مالی عمل خواهد شد. در واقع بدهکار ابتدا به دادگاه احضار می‌شود. سپس به منظور احضار او در دادگاه و پرداخت دین، دستور جلب او صادر خواهد شد.
این حکم جلب برای ادای دین بوده و مجازاتی نخواهد داشت. در پرونده‌های حقوقی چیزی به نام مجازات وجود ندارد و در واقع حکم جلب فقط نوعی اهرم فشار برای ادای دین است.
لازم به ذکر است که اگر بدهکار به دادگاه مراجعه مرد اما بدهی خود را نپرداخت، بر اساس ماده ۲ قانون محکومیت‌های مالی تا زمان پرداخت دینش، باید در زندان بماند.
در این قبیل پرونده‌ها گاه فرد بدهکار در حین رسیدگی به پرونده فوت میکند یا اموالش را می‌فروشد؛ در صورت فوت بدهکار، وارثان او موظف به پرداخت بدهی وی هستند. گاهی اوقات پیش می‌آید که برخی افراد اموالشان را به نام شخص دیگری منتقل می‌کنند. اگر این انتقال بعد از شکایت باشد، قابل قبول نخواهد بود و اموال توقیف می‌شود. دقت کنید در صورتی که این کار قبل از شکایت انجام شود، برای اثبات نیاز به کمک یک وکیل خواهید داشت.
در مورد جرائم کیفری، زمانی حکم جلب صادر می‌شود که متهم از حضور در دادگاه ممانعت کند. با صدور حکم جلب به دادرسی، او مجبور است به دادگاه مراجعه کرده و پس از طرح شکایت از جانب شاکی و انجام تحقیقات درباره متهم، مقام قضایی دستور جلب او را صادر خواهد کرد.
موارد صدور حکم جلب
موارد صدور حکم جلب بر اساس مشخصات، توضیحات پرونده و جرم انجام شده متفاوت بوده و در پرونده‌های کیفری و حقوقی نیز گرفتن حکم جلب متفاوت است.
از جمله موارد صدور حکم جلب متهم می‌توان به نمونه‌های زیر اشاره کرد:
- زمانی که برای متهم احضاریه ارسال شده و وی از حضور امتناع کرده و یا عذر موجهی نداشته باشد، به دستور بازپرس جلب خواهد شد.
- در جرایمی که مجازاتش اعدام، قطع عضو یا حبس است، بازپرس بدون اینکه احضاریه‌ای برای متهم بفرستد، دستور جلب او را صادر خواهد کرد.
- اگر محل اقامت یا کار متهم مشخص نباشد و بررسی‌ها برای پیدا کردن آدرس او به نتیجه‌ای نرسد.
- در جرائم تعزیری درجه ۵ و بالاتر، زمانی که طبق شواهد و مدارک احتمال فرار کردن یا مخفی شدن متهم وجود داشته باشد.
- اشخاصی که به جرائم سازمان یافته متهم شدند یا علیه امنیت داخلی و خارجی کاری انجام داده باشند.
نحوه دریافت حکم جلب
سوالی که در بیشتر مواقع برای افراد مطرح می‌شود این است که چگونه حکم جلب بگیریم؟
برای گرفتن حکم جلب در امور حقوقی لازم است که ابتدا در این زمینه حکم قطعی صادر شده باشد. در واقع نحوه گرفتن حکم جلب در پرونده‌های حقوقی بدون وجود حکم قطعی امکان پذیر نیست. به عبارت دیگر در این زمینه ما دادخواست نخواهیم داشت بله تنها امکان درخواست صدور حکم جلب برای ما وجود دارد. بنابراین در امور حقوقی برای نحوه گرفتن حکم جلب ابتدا باید حکم به مرحله‌ی اجرا درآمده باشد و پس از آن می‌توان درخواست صدور حکم جلب را صادر کرد.
در زمینه امور و پرونده‌های کیفری پاسخ به سوال برای گرفتن حکم جلب چه باید کرد، متفاوت است. در واقع در این زمینه ابتدا باید شکایت شاکی ثبت شود و بعد از بازجویی و ارسال احضاریه می‌توان درخواست حکم جلب را مطرح کرد. در واقع برگه جلب در اینجا همان برگه احضاریه است و موجب می‌شود که به شخص متهم اطلاع بدهیم که به چه دلیل دستگیر شده است و باید چکار کند.
گرفتن حکم جلب چند روز طول می‌کشد؟
یکی از مهمترین سوالاتی که ممکن است برای شما مطرح شود این است که گرفتن حکم جلب چند روز طول می‌کشد؟
به طور کلی نمی‌توان تعداد روزهای خاصی را برای انجام این امر در نظر گرفت. با توجه به موضوع پرونده و طرفین دعوا ممکن است روزهای گرفتن حکم جلب متفاوت باشد. اما در پاسخ به سوال گرفتن حکم جلب چقدر زمان میبرد باید گفت که رویه‌ی معمولی که برای گرفتن حکم جلب مطرح می‌شود دو روز است.
نکته‌ای که باید در پاسخ به سوال گرفتن حکم جلب چقدر زمان میبرد به آن توجه کرد این است که اگر می‌خواهید از طریق سریع‌ترین راه گرفتن حکم جلب به هدف خود برسید، حتما با افراد متخصص و خبره مانند وکلا و مشاوره‌های حقوقی در این زمینه مشورت کنید.
در پاسخ به سوال برای گرفتن حکم جلب چه باید کرد بهتر است بگوییم که مشاوره حقوقی کارمنتو با ارائه خدمات با استفاده از نازل‌ترین قیمت در ایران این امکان را برای شما فراهم کرده است. شما می‌توانید با شارژ اولیه رایگان و با استفاده از قابلیت استفاده از کیف پول از خدمات ما بهره ببرید. لازم به ذکر است که تمامی اطلاعات شما در این زمینه در نزد ما محفوظ و محرمانه خواهد ماند.
مشاوران حقوقی کارمنتو به صورت آنلاین و تلفنی که به صورت فوری و زیر یک دقیقه ارتباط برقرار می‌شود، افراد را در مسائل حقوقی راهنمایی می‌کنند و به عنوان یک پل ارتباطی بین افراد و سیستم حقوقی عمل می‌کنند تا از ورود به مشکلات قانونی جلوگیری شود.
از کجا بفهمیم حکم جلب داریم؟ استعلام حکم جلب با کد ملی
استعلام حکم جلب یکی از مهمترین مسائلی است که لازم است هر شخصی با جزئیات مربوط به آن آشنا باشد. به عبارت دیگر ممکن است برای شما نیز این سوال پیش بیاید که از کجا بفهمیم حکم جلب داریم؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که برای پیگیری این موضوع ابتدا باید در سامانه ثنا ثبت نام کنید تا بتوانید موارد مربوط به شکایت و دعوای حقوقی و کیفری خود را از این طریق ببینید.
استعلام حکم جلب نیز مانند سایر امور قضایی از طریق سامانه ثنا بوده و بعد از ثبت نام می‌توانید به راحتی بفهمید که حکم جلب دارید یا نه. در نتیجه در پاسخ به سوال از کجا بفهمیم که حکم جلب داریم باید گفت که با ثبت نام در سامانه قضایی ثنا می‌توانید به راحتی از این امر باخبر شوید. اگر در این زمینه اطلاعات کافی ندارید می‌توانید با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی ثبت نام خود را انجام دهید.
اعسار محکوم علیه چه تاثیری در صدور حکم جلب وی دارد؟
یکی از مواردی که در گرفتن حکم جلب بدهکار تاثیر دارد، هزینه گرفتن حکم جلب و اعسار محکوم علیه است. به طور کلی اعسار به معنای این است که فرد نتواند بدهکاری خود را بپردازد. سوالی که در این مطرح می‌شود این است که آیا اعسار محکوم علیه در حکم جلب تاثیر دارد یا خیر؟
مطابق با قانون نحوه‌ی اجرای محکومیت‌های مالی، بدهکار نتواند تا ۳۰ روز بعد از صدور رای دادگاه مبنی بر محکومیت وی و یا ابلاغ اجراییه، ادعای اعسار خود را مطرح کند. در این صورت اگر در این مواد دادخواست اعسار مورد قبول مقام قضایی واقع شود، محکوم علیه جلب نخواهد شد. لازم به ذکر است که در این صورت حکم اجرا نشده و تا زمان صدور رای متوقف خواهد شد.
دستور جلب به دادرسی با دستور جلب اشخاص چه تفاوتی دارد؟
یکی از اصطلاحاتی که در قوانین ایران به طور مکرر تکرار شده دستور جلب به دادرسی است. شاید برای شما نیز این سوال پیش بیاید که تفاوت جلب به دادرسی و حکم جلب اشخاص چیست؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که زمانی که در دادسرا شکایتی مطرح می‌شود و دادیار یا بازپرس به این نتیجه می‌رسند که برای روند تحقیقات حضور شخصی واجب است، قرار جلب به دادرسی صادر می‌کنند. بعد از صدور این قرار پرونده مجددا نزد دادستان ارسال شده و بعد از تایید کیفرخواست صادر می‌شود.
مورد دیگری که قرار جلب به دادرسی صادر می‌شود در زمانی است که عمل متهم جرم نبوده یا دلایل کافی برای اثبات جرم او وجود نداشته باشد، قرار منع تعقیب صادر شده و پرونده از جریان رسیدگی خارج خواهد شد. حال اگر به این تصمیم اعتراض شود و مقام قضایی اعتراض را وارد بداند، قرار جلب به دادرسی صادر میکند. این در صورتی است که حکم جلب اشخاص در زمانی است که در دعاوی حقوقی و کیفری بعد از صدور احضاریه بوده و توسط مامور کلانتری انجام می‌شود.
در واقع در طریقه گرفتن حکم جلب لازم است که یک حکم نهایی و قطعی داشته باشیم اما در قرار جلب به دادرسی صرف حضور پرونده در دادسرا کافی است.
حکم جلب چگونه اجرا می‌شود؟
مسئله‌ی مهمی که بعد از صدور حکم جلب مطرح می‌شود این است که بعد از گرفتن حکم جلب چه باید کرد؟ یا اجرای این حکم چگونه است؟
به طور کلی اجرای حکم جلب با توجه به موضوع پرونده متفاوت و به این معنا است که در امور کیفری و حقوقی بعد از ابلاغیه برگه جلب، متهم باید نزد دادستان یا بازپرس حاضر شود، در غیر این صورت اجرای حکم جلب و حاضر کردن وی از طریق ماموران کلانتری خواهد بود.
به طور معمول جلب متهم و محکوم علیه ظرف دو روز انجام خواهد شد. اجرای حکم جلب با توجه به مکانی که متهم و محکوم علیه در آن حضور دارد متفاوت است. در نتیجه در پاسخ به سوال بعد از گرفتن حکم جلب چه باید کرد باید گفت که متناسب با موضوع پرونده عملیات متفاوت خواهد بود.
تفاوت حکم و قرار
تفاوت حکم و قرار را می‌توان در ماده ۲۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی پیدا کرد. مطابق با این ماده چنانچه رأی دادگاه درباره ماهیت دعوا و قاطع آن به طور جزئی یا کلی باشد، حکم و در غیر این صورت قرار نام دارد. از مهمترین تفاوت‌های حکم و قرار می‌توان موارد زیر را برشمرد:
- فقط قاضی است که می‌تواند حکم را صادر کند اما درباره قرار دادیار، مدیر دفتر شعبه، دادستان، بازپرس یا نماینده دادگاه این توانایی را دارند.(در امور مدنی حکم و قرار را رأی می‌نامند)
- زمانی که دادگاه راجع به ماهیت پرونده‌ای تصمیم بگیرد، حکم صادر می‌شود. رأی‌هایی که دادگاه صادر میکند شامل احکام و قرار هستند.
- حکم رأی قضایی است و در دادگاه تجدیدنظر می‌توان به آن اعتراض کرد اما در صورت صدور رأی قرار امکان اعتراض به آن وجود ندارد.
چگونه حکم جلب را لغو کنیم؟
لغو حکم جلب به جرم و دادگاه تصمیم گیرنده بستگی دارد. در مورد پرونده‌های حقوقی اگر ثابت شود بدهکار هیچ اموالی برای پرداخت بدهی‌اش نداشته، در صورتی حکم جلب لغو می‌شود که شخص وثیقه گذاشته و تا زمان مشخص شدن تکلیف آزاد باشد.
جمع بندی
روش گرفتن حکم جلب در پرونده‌های حقوقی و کیفری به روشی متفاوت انجام می‌شود. پرونده‌های حقوقی معمولاً روند کندتری در صدور حکم جلب دارند و تا زمانی که ادله کافی به دادگاه ارائه نشود، حکم جلب صادر نخواهد شد. در رابطه با پرونده‌های کیفری مجمع قضایی خود اختیار صدور حکم جلب را دارد و می‌تواند مستقیماً در صورت مجرم شناختن متهم یا عدم حضور او در دادگاه حکم جلب وی را صادر کند. در این شرایط پیشنهاد می‌شود که حتما با مشاوران کارمنتو که به صورت آنلاین و تلفنی آماده پاسخگویی به سوالات شما هستند، مشورت نمایید.
از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
