نفقه در دوران عقد و نامزدی از موضوعات مهم و چالش‌برانگیز در حقوق خانواده است که هم جنبه قانونی و هم جنبه اخلاقی و عرفی دارد. بسیاری از زوج‌ها در این دوران، به‌ویژه پیش از شروع زندگی مشترک، نمی‌دانند آیا پرداخت نفقه به دختر باکره در دوران عقد الزامی است یا خیر و اگر بله، این نفقه چه میزان است و به چه شرایطی بستگی دارد.
در واقع، طبق قانون مدنی ایران، به محض وقوع عقد دائم، زن مستحق دریافت نفقه از شوهر خود می‌شود، حتی اگر هنوز به خانه شوهر نرفته باشد. اما نکته مهم اینجاست که پرداخت نفقه در دوران عقد، زمانی الزامی است که زن برای تمکین (یعنی انجام وظایف زناشویی و زندگی مشترک) آمادگی داشته باشد و از این امر بدون دلیل موجه خودداری نکند. در غیر این صورت، مرد می‌تواند پرداخت نفقه را متوقف کند. از سوی دیگر، در دوران نامزدی یا نامزدی رسمی قبل از عقد، رابطه زوجین هنوز به مرحله ازدواج قانونی نرسیده است و بنابراین قانونا نفقه‌ای بر عهده مرد نیست. با این حال، در برخی خانواده‌ها ممکن است به‌صورت عرفی یا توافقی، مرد بخشی از هزینه‌های دختر را برعهده بگیرد.
یکی از پرسش‌های رایج در این زمینه این است که خرج دختر در دوران عقد با کیست؟ پاسخ روشن قانون این است که اگر عقد دائم منعقد شده و زن تمکین دارد، تأمین هزینه‌های زندگی او – شامل خوراک، پوشاک، مسکن و سایر نیازهای متعارف – بر عهده شوهر است. در خصوص میزان نفقه در دوران عقد نیز قانون عدد مشخصی تعیین نکرده است؛ بلکه مبلغ آن بسته به وضع مالی شوهر، شأن اجتماعی زن، عرف محل زندگی و سبک زندگی طرفین متفاوت است.
در مجموع، نفقه دختر باکره در دوران عقد نیز در صورتی پرداخت می‌شود که تمکین کند یا آمادگی آن را داشته باشد. بنابراین، شناخت دقیق حقوق و تکالیف طرفین در این مرحله، می‌تواند از بروز اختلافات جدی در آغاز زندگی مشترک جلوگیری کند. اگر به دنبال اطلاعات دقیق‌تر و مشاوره در این زمینه هستید، می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین تلفنی ما بهره‌مند شوید. ما در کارمنتو با بیش از 350 نفر از مشاوران برتر در خدمت شما هستیم تا به سوالات و نیازهای حقوقی شما پاسخ دهیم.
شرایط و قانون نفقه در دوران عقد چیست؟ (نفقه در دوران عقد بر عهده کیست؟)
طبق ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی، بلافاصله پس از عقد نکاح، روابط زوجیت میان زوجین برقرار می‌شود و حقوق و تکالیف آن‌ها نسبت به یکدیگر لازم‌الاجرا خواهد بود. یکی از مهم‌ترین این حقوق، پرداخت نفقه از سوی مرد به همسرش است. بنابراین، شرایط نفقه در دوران عقد به گونه‌ای است که زن حق دریافت نفقه را دارد و در عوض، باید از شوهر خود تمکین کند.
علاوه بر این، زوجه می‌تواند از حق حبس خود استفاده کند و تا زمانی که هر نوع از انواع مهریه که دارد را به طور کامل دریافت نکند، از تمکین خودداری کند. این حق به زن این امکان را می‌دهد که نفقه‌اش را دریافت کرده و در عین حال از حقوق خود دفاع کند. در نتیجه، نفقه در دوران عقد نه تنها به زن تعلق میگیرد، بلکه به‌عنوان ابزاری برای تامین حقوق او نیز عمل می‌کند.
در دوران عقد نفقه به زن تعلق میگیرد؟
در دوران عقد نفقه به زن تعلق میگیرد. طبق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، در عقد دائم، مسئولیت تامین نفقه بر عهده شوهر است. این ماده قانونی به وضوح بیان می‌کند که مرد موظف است نفقه همسر دائمی خود را پرداخت کند. به صورت کلی حکم نفقه در دوران عقد به شرح زیر است:
نفقه دوران عقد از دیدگاه عرف:
نفقه دوران عقد از منظر عرف در مناطق مختلف ایران تنوع زیادی دارد. به‌ویژه در مناطق روستایی، معمولاً تا زمانی که مراسم عروسی برگزار نشود و زن به‌طور رسمی به خانه شوهر نرود، مسئولیت پرداخت نفقه بر عهده مرد نیست. در این شرایط، زن غالباً نیازی به اجازه و اذن شوهر ندارد و امور زندگی‌اش همچنان تحت سرپرستی پدرش قرار دارد.
یکی از رایج‌ترین شرایط پرداخت نفقه دوران عقد این است که هزینه‌ها به طور مشترک تقسیم می‌شود؛ به طوری که نیمی از مخارج بر عهده پدر و نیمی دیگر بر عهده همسر است. همچنین، در این وضعیت، معاشرت و نزدیکی زوجین به‌گونه‌ای انجام می‌شود که باکرگی دختر حفظ شود و این موضوع معمولاً مورد تایید خانواده‌ها قرار میگیرد. این مسائل نشان‌دهنده تاثیرات فرهنگی و عرفی بر حقوق مالی زنان در دوران عقد است.
جنبه حقوقی و قضایی نفقه در دوران عقد:
جنبه حقوقی و قضایی نفقه در دوران عقد بر اساس قانون و رویه محاکم مشخص است. به محض جاری شدن خطبه عقد و امضای سند ازدواج، حقوق و تکالیف قانونی بین زوجین برقرار می‌شود. طبق ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی، یکی از این حقوق، تکلیف مرد به پرداخت نفقه زن و همچنین الزام زن به تمکین از شوهر است.
زوجه برای دریافت نفقه باید از شوهر خود تمکین کند و در صورتی که بدون دلیل مشروع از انجام وظایف زناشویی خودداری کند، مستحق نفقه نخواهد بود. قاضی در موارد اختلاف، باید عرف محل و رویه خانواده‌ها را در نظر بگیرد، زیرا عرف به عنوان منبع مهمی در حقوق شناخته می‌شود. همچنین، طبق ماده ۱۱۰۸، اگر شوهر شرایط زندگی مشترک را فراهم کند و زن بدون دلیل موجه از آن امتناع کند، نفقه به او تعلق نخواهد گرفت. زن می‌تواند تمکین را به دریافت مهریه مشروط کند و تا زمان دریافت آن از شوهرش نرود.
نفقه دوران عقد از دیدگاه فقهاء و مراجع دینی:
نفقه دوران عقد از دیدگاه فقهاء و مراجع دینی موضوعی مورد بحث و بررسی است. بسیاری از فقهاء بر این باورند که تا زمانی که دختر در منزل پدری زندگی می‌کند و به خانه شوهر نرفته است، باید از پدر خود تبعیت کند و تأمین هزینه‌های زندگی‌اش بر عهده اوست.
با این حال، در این زمینه اختلاف نظر وجود دارد. برخی فقهاء معتقدند اگر تمکین را فقط به معنای تمکین عام در نظر بگیریم، پرداخت نفقه دوران عقد واجب است. اما اگر تمکین شامل تمکین عام و خاص باشد، با توجه به عرف جامعه، تا زمانی که دختر به خانه شوهر نرود، امکان تمکین خاص وجود ندارد و بنابراین شوهر تکلیفی برای پرداخت نفقه ندارد. به طور کلی، بسیاری از فقها و مراجع دینی به عرف محل و منطقه در این خصوص توجه دارند.
حکم نفقه دختر باکره در دوران عقد چیست؟
حکم نفقه دختر باکره در دوران عقد به طور کلی بر اساس قوانین و فقه اسلامی مشخص می‌شود. طبق قانون مدنی ایران، نفقه دختر در دوران عقد به عهده شوهر است، مشروط بر اینکه زن از شوهر خود تمکین کند. اگر دختر در منزل پدری خود سکونت داشته باشد و به خانه شوهر نرود، برخی فقهاء بر این باورند که تامین نفقه بر عهده پدر است. در نتیجه، پرداخت نفقه دختر باکره در دوران عقد بستگی به شرایط تمکین و عرف محل دارد و در مواردی که تمکین خاص امکان‌پذیر نیست، شوهر ممکن است از پرداخت نفقه معاف شود.
آیا مطالبه نفقه در دوران نامزدی امکان‌پذیر است؟
مطالبه نفقه دوران نامزدی امکان‌پذیر نیست. بر اساس ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است. بنابراین، تا زمانی که صیغه عقد دائم خوانده نشود، مرد مسئول پرداخت نفقه نیست. در واقع، در این مرحله هنوز رابطه زوجیت به‌طور رسمی برقرار نشده و به همین دلیل، نفقه زن در دوران نامزدی بر عهده شوهر قرار نمی‌گیرد.
عوامل تعیین کننده نفقه در دوران عقد چیست؟
نفقه زن که از سوی شوهر پرداخت می‌شود، تحت دو عامل نیازهای متعارف و نیازهای متناسب با وضعیت خانم قرار میگیرد. این عوامل به‌طور همزمان باید در نظر گرفته شوند تا نفقه به‌درستی تعیین گردد. این عوامل به شرح زیر هستند:
نیازهای متعارف خانم:
این عامل به نیازهایی اشاره دارد که با عرف جامعه تناسب دارد. شوهر موظف است برای تأمین نیازهای متعارف همسر خود اقدام کند. به‌عنوان مثال، اگر خرید عطر برای زنان در جامعه‌ای عادی باشد، شوهر باید این نیاز را برآورده کند. این نیازها ممکن است شامل لباس، خوراک و سایر ملزومات زندگی باشد.
نیازهای متناسب با وضعیت خانم:
این نوع نیاز به نیازهای شخصی زن بر اساس وضعیت خانوادگی‌اش در خانه پدری اشاره دارد. به‌طور مثال، اگر زن در خانواده‌ای بزرگ شده باشد که به داشتن خدمتکار عادت داشته، شوهر موظف است این نیاز را نیز در نفقه در نظر بگیرد. بنابراین، شرایط و عادات خانوادگی زن در تعیین نفقه تاثیرگذار است.
با مشاوره حقوقی خانواده کارمنتو می‌توانید از اقدامات پیش از ازدواج تا مهریه، نفقه و حضانت فرزند راهنمایی بگیرید. همین حالا تماس بگیرید و پاسخ سوالاتتان را دریافت کنید.
میزان مبلغ نفقه در دوران عقد ماهی چقدر است؟
یکی از دغدغه‌های زوجین در عقد نکاح دائم، به ویژه در زمان بروز اختلافات، میزان نفقه در دوران عقد است. در واقع با توجه به تغییرات نرخ تورم در ایران، تعیین مبلغ نفقه به صورت ثابت ممکن نیست. بر اساس ماده 1107 قانون مدنی، نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن است. این بدان معناست که مبلغ نفقه برای هر زن متفاوت است و نمی‌توان یک رقم واحد برای همه زنان تعیین کرد. به عنوان مثال، نفقه یک خانم با مدرک لیسانس با خانمی که مدرک دیپلم دارد، برابر نیست. بنابراین، شرایط و وضعیت اقتصادی هر فرد در تعیین نفقه تاثیرگذار است. به همین دلیل، تعیین مبلغ دقیق و نرخ ثابت نفقه زوجه نه تنها دشوار، بلکه عملاً غیرممکن است.
آیا نفقه دوران عقد با نفقه دوران زندگی مشترک تفاوت دارد؟
در نگاه کلی، نفقه در هر دو دوران معنا و مبنای قانونی یکسانی دارد؛ یعنی شوهر موظف است هزینه‌های متعارف زندگی همسرش را تأمین کند. اما از آن‌جا که در دوران عقد معمولاً زن هنوز در منزل پدری زندگی می‌کند و زندگی مشترک آغاز نشده، دامنه و مصادیق نفقه محدودتر است و بسیاری از هزینه‌ها بسته به شرایط، عرف و نوع رابطه زوجین تعیین می‌شود.
در دوران عقد، نفقه بیشتر شامل خوراک، پوشاک، بهداشت فردی و هزینه‌های رفت‌وآمد ضروری است. اما الزام به پرداخت هزینه‌هایی مثل اجاره‌خانه، لوازم منزل یا هزینه‌های جاری زندگی مشترک معمولاً وجود ندارد؛ مگر اینکه زوجین عملاً با هم زندگی کنند یا توافقی در این خصوص داشته باشند. در دوران عقد، شوهر فقط زمانی موظف به پرداخت هزینه مسکن جداگانه است که زن در حال تمکین باشد و شوهر خودش با سکونت جدا موافقت کرده باشد یا چنین توافقی میانشان وجود داشته باشد. اما اگر زن در خانه پدری زندگی کند و هنوز زندگی مشترک آغاز نشده باشد، پرداخت اجاره یا هزینه مسکن بر عهده شوهر نیست.
در مورد هزینه‌هایی مانند لوازم آرایش، خرید طلا یا هدیه‌های مناسبتی، قانون به‌صراحت اشاره‌ای نکرده است. معمولاً این موارد در زمره نفقه محسوب نمی‌شوند، مگر اینکه عرف خانواده یا جایگاه اجتماعی زن ایجاب کند که چنین مخارجی جزو نیازهای متعارف او باشد. در نهایت، نفقه دوران عقد ممکن است شامل هزینه‌های تحصیل، آموزش یا درمان نیز بشود، به‌ویژه اگر زن پیش از عقد مشغول تحصیل بوده و ادامه آن بخشی از زندگی متعارف او به‌شمار آید. بنابراین تفاوت اصلی نفقه دوران عقد و نفقه دوران زندگی مشترک، نه در ماهیت آن بلکه در میزان و گستره مصادیق است که با شروع زندگی مشترک، گسترده‌تر و الزام‌آورتر می‌شود.
| 🟣 موضوع | 💍 دوران عقد | 🏠 دوران زندگی مشترک |
|---|---|---|
| مبنای قانونی نفقه | از زمان عقد دائم و در صورت تمکین، نفقه بر عهده شوهر است. | با شروع زندگی مشترک، نفقه به‌طور کامل و مستمر بر عهده شوهر است. |
| دامنه نفقه | محدودتر و وابسته به عرف، شرایط و نوع رابطه زوجین. | گسترده‌تر و شامل تمام نیازهای متعارف زن. |
| هزینه خوراک و پوشاک | بله، جزو نفقه محسوب می‌شود. | بله، به‌صورت کامل‌تر و مستمر. |
| هزینه مسکن | فقط در صورت رضایت شوهر به سکونت جدا یا توافق طرفین. | الزاماً باید از سوی شوهر تأمین شود. |
| هزینه‌های شخصی (آرایش، هدیه، طلا) | معمولاً خیر؛ فقط در صورت عرف یا شأن اجتماعی خاص. | ممکن است جزو نفقه باشد اگر عرف خانوادگی ایجاب کند. |
| تحصیل و آموزش | در صورت تداوم قبل از عقد یا عرف زندگی زن، قابل مطالبه است. | معمولاً جزو نفقه محسوب نمی‌شود مگر توافق خاص. |
| لوازم منزل و هزینه جاری خانه | معمولاً خیر، مگر در صورت شروع زندگی یا توافق زوجین. | بله، به‌طور کامل شامل می‌شود. |
| در صورت اختلاف بر سر نفقه | زن می‌تواند از دادگاه خانواده دادخواست مطالبه نفقه یا دستور موقت بدهد. | در صورت ترک انفاق، حتی امکان طرح شکایت کیفری نیز وجود دارد. |
| تفاوت اصلی | نفقه محدود، نسبی و وابسته به تمکین یا توافق. | نفقه کامل، قطعی و الزام‌آور. |
اگر زوجین در تعیین نفقه دوران عقد به تفاهم نرسند، تکلیف خانم چیست؟
اگر زوجین در تعیین نفقه دوران عقد به توافق نرسند، زن می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و درخواست تعیین میزان نفقه را داشته باشد. در این شرایط، قاضی موظف است موضوع را به کارشناس ارجاع دهد تا بر اساس تمکن مالی مرد و شأن و منزلت زن، مبلغ نفقه مشخص شود. اگر مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، زن می‌تواند بر اساس ماده 1111 قانون مدنی به دادگاه مراجعه کند. این ماده بیان می‌کند که زن در صورت استنکاف شوهر از پرداخت نفقه، می‌تواند به محکمه مراجعه کند و در این صورت، دادگاه میزان نفقه را تعیین و شوهر را به پرداخت آن محکوم خواهد کرد. بنابراین، زن در مواقعی که توافقی در خصوص نفقه حاصل نشده یا مرد از پرداخت آن امتناع می‌کند، از طریق قانونی و شکایت و دادخواست مطالبه نفقه می‌تواند حق خود را مطالبه کند.
منظور از حق حبس و نفقه در دوران عقد چیست؟
حق حبس به معنای این است که زن می‌تواند از ایفای وظایف زناشویی خود خودداری کند تا نفقه‌اش پرداخت شود. در دوران عقد، نفقه به زن تعلق میگیرد، حتی اگر زندگی مشترک آغاز نشده باشد. این حق به زن این امکان را می‌دهد که در صورت عدم پرداخت نفقه توسط شوهر، از انجام وظایف زناشویی خودداری کند. به عبارتی، زن می‌تواند با استفاده از حق حبس، از شوهر بخواهد که نفقه را پرداخت کند تا به وظایف خود عمل کند. این موضوع از جمله حقوق قانونی زن در دوران عقد محسوب می‌شود.
سخن پایانی
در دنیای امروز، آگاهی از حقوق و قوانین مرتبط با نفقه در دوران عقد و دیگر مسائل حقوقی، برای هر فردی ضروری است. این آگاهی به زوجین کمک می‌کند تا در مواجهه با چالش‌ها و اختلافات، تصمیمات بهتری اتخاذ کنند و از حقوق خود دفاع کنند. در این راستا، مشاوره‌های حقوقی می‌تواند راهگشا باشد و اطلاعات دقیق و کاربردی را در اختیار افراد قرار دهد.
مجموعه کارمنتو با همکاری بیش از 350 مشاور برتر کشور، به ارائه خدمات مشاوره حقوقی می‌پردازد. این مجموعه با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های دنیا و ایجاد یک پلتفرم جامع ویژه مشاور و کارفرما، امکان دسترسی آسان به مشاوره‌های تخصصی را فراهم کرده است. همچنین، کارمنتو خدمات خود را با معقول‌ترین قیمت بازار ارائه می‌دهد تا همه افراد بتوانند از مشاوره‌ها در زمینه‌های مختلف، از جمله نفقه در دوران عقد بهره‌مند شوند.
از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
