ایران یکی از مهم‌ترین کشورها در صادرات گیاهان دارویی است. از گیاهان دارویی برای درمان و پیشگیری از انواع بیماری‌ها در دنیا استفاده می‌شود و حتی پزشکی مدرن نیز گاهی این روش‌ها را تأیید می‌کند. این گیاهان منابع بسیار خوبی از مواد اولیه بسیاری از داروهای صنعتی و شیمیایی نیز هستند. به همین دلیل است که هیچ‌گاه نمی‌توان خواص خارق‌العاده آن‌ها را نادیده گرفت. کشور ایران به دلایل متعددی از جمله برخورداری از شرایط آب و هوایی مناسب، به عنوان یکی از قطب‌های اصلی پرورش گیاهان دارویی شناخته می‌شود.
علاوه بر این، بهره‌گیری از طب سنتی از دیرباز در میان فرهنگ عامه مردم رواج داشته و آن را مفید می‌دانند. تا چندین سال پیش، مردم تنها گیاهان دارویی را که به‌صورت طبیعی رشد می‌کرد، استفاده می‌کردند. اما اخیراً با گسترش روزافزون استفاده از آن‌ها، پرورش این گیاهان در مقیاس بزرگ‌تر نیز رواج یافته است. این روند تا جایی پیش می‌رود که امروزه حتی شاهد صادرات گیاهان دارویی نیز هستیم. در ادامه این مقاله از کارمنتو، قصد داریم تا با بررسی همه چیز درباره شرایط صادرات گیاهان دارویی به کشورهای مختلف، جزئیات بیشتری از روند انجام این کار را ببینیم. اگر می‌خواهید ببینید که کدام گیاهان دارویی از ایران صادر می‌شوند و شرایط و قوانین صادرات آن به چه صورتی است، ادامه مطلب را از دست ندهید.
ضمنا می‌توانید در اپلیکیشن کارمنتو، خدمات مشاوره صادرات و واردات دریافت کنید.
صادرات گیاهان دارویی و سود حاصل از آن
از آنجایی که کشور ما از نظر شرایط آب و هوایی دارای در وضعیت مناسبی قرار داشته و از موقعیت جغرافیایی خوبی برخوردار است، قادر به تولید محصولات کشاورزی صادراتی است. این موقعیت در جایی بهتر به چشم می‌آید که بفهمیم در حال حاضر حدود 90 درصد انواع گیاهان دارویی در داخل کشور تولید می‌شود. از این جهت، صادرات گیاهان دارویی نیز در لیست اقلام صادراتی ما قرار می‌گیرد. اما میزان سود حاصل از صادرات به عوامل مختلفی بستگی داشته و همواره ثابت نیست.
حجم صادرات انواع گیاهان دارویی به‌صورت سالانه نه‌تنها به میزان تقاضای کشورهای مقصد، بلکه به نرخ تولید محصول در داخل کشور نیز بستگی دارد. در نتیجه سود حاصل از آن نیز تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. اما به طور کلی، پیش‌بینی شده است که میزان صادرات گیاهان دارویی و ادویه حدود 3 تا 5 برابر در سال‌های آتی افزایش پیدا کند. این پیش‌بینی از آن جایی مطرح شده که تقاضای مردم برای استفاده از گیاهان دارویی روزبه‌روز در حال افزایش است.
در ایران، بیش از 8000 نوع گیاه مختلف رشد می‌کند که حدود 450 گونه آن جزو گیاهان دارویی است. صادرات هر نوع از این گیاهان به کشورهای مختلف، به قوانین آن کشورها بستگی دارد. از مجموع 124 میلیارد دلار ارزش صادرات گیاهان دارویی در دنیا، سهم ایران حدود 440 میلیون دلار است. این یعنی که کشور ما حدود 4 درصد کل این تجارت را در سطح جهان به خود اختصاص می‌دهد.
شرایط صادرات گیاهان دارویی به دیگر کشورها
تمامی کسانی که می‌خواهند در این زمینه فعالیت داشته باشند، باید با شرایط صادرات این محصولات دارویی به دیگر کشورها آشنا شوند. یکی از اصلی‌ترین شرایط صادرات گیاهان دارویی، گرفتن مجوزهای لازم و ضروری برای این کار است. هر شخصی که بخواهد با تجارت این نوع گیاهان را انجام دهد، باید به سازمان‌ها و نهادهای مختلف مراجعه کرده و مجوزهای کافی را اخذ کند.
گیاهان دارویی به طور خاص و مستقیم با سلامت مردم در ارتباط بوده و به همین جهت، سخت‌گیری در دادن مجوزها لازم است. این سخت‌گیری‌ها هم از طرف کشورهای مبدأ و هم از طرف سازمان‌های مرتبط در کشورهای مقصد اعمال می‌شوند.
برای اخذ مجوز صادرات گیاهان دارویی توسط تولیدکنندگان، باید به سازمان‌های متعددی از جمله وزارت‌های بهداشت و درمان، کشاورزی و صنعت معدن تجارت مراجعه کنند. این سازمان‌ها با بررسی نوع گیاهان دارویی، تأییدیه‌های الزامی را به تولیدکنندگان ارائه می‌دهند. این مجوزها و تأییدیه‌ها، محصولات شما را از نظر استانداردهای صادرات گیاهان دارویی بررسی می‌کنند. اما علاوه بر این شرایط، صادرات این محصولات قوانینی هم دارد که باید حتماً به آن‌ها واقف بوده و عمل کنید.
بیشتر بخوانید : چگونه می‌توان صادرات پسته را از ایران به کشورهای دیگر آغاز کرد؟
قوانین صادرات گیاهان دارویی به کشورهای خارجی
زمانی که بخواهید یک ماده خوراکی تولید کرده و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهید، باید از قوانین خاصی مطلع بوده و آن‌ها را رعایت کنید. اما اگر بخواهید همین محصولات را برای صادرات به کشورهای خارجی آماده کنید، شرایط کمی پیچیده‌تر هم می‌شود. قوانین صادرات گیاهان و محصولات دارویی نیز به همین صورت بوده و برای فعالیت در این زمینه، باید به آن‌ها توجه کنید. کشورهای مختلف دنیا از قوانین منحصربه‌فردی در زمینه محصولات غذایی و خوراکی برخوردار هستند. در نتیجه برای صادرات محصول، نه‌تنها باید به قوانین داخلی، بلکه به قوانین کشورهای مقصد نیز توجه کنید.
صادرات گیاهان دارویی برای کشوری مانند ایران، به‌عنوان یکی از تجارت‌های بسیار پرسود غیر نفتی شناخته می‌شود. پس با توجه به سود حاصل از این صادرات، طبیعی است که تجار ایرانی به فکر یادگیری قوانین این کار باشند. این قوانین برای صادرات محصول به تمام کشورهای دنیا ثابت نبوده و از طرفی، برای صادرات انواع گیاهان دارویی نیز متفاوت است. به همین دلیل، باید حتماً از افراد متخصص برای این کار کمک بگیرید. اخذ مشاوره صادرات گیاهان دارویی، به تجار برای رفع دردسرهای احتمالی کمک می‌کند.
برای آگاهی کامل از قوانین تجارت، می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره تجارت و بازرگانی اپلیکیشن کارمنتو، از مشاوران ما خدمات دریافت کنید.
مراحل صادرات گیاهان دارویی از ایران به کشورهای دیگر
از آنجایی که صادرات گیاهان دارویی در دسته صادرات محصولات غذایی قرار می‌گیرد، مراحل آن کمی نسبت به سایر حوزه‌ها متفاوت است. در روش صادرات این محصول از ایران به کشورهای دیگر، اولین مرحله توجه به سلامت و تازگی محصول تا زمان رسیدن به دست مصرف کننده است. البته اکثر گیاهان دارویی به صورت خشک شده صادر می‌شوند و در نتیجه، کمی از دردسرهای این موضوع کاسته می‌شود. البته سود صادرات برای تاجران، تحمل این مراحل و دردسرهای آن را ساده‌تر می کند.
در ادامه، بیشتر با مراحل صادرات گیاهان دارویی آشنا شده و می‌بینیم که چه کارهایی را باید در این زمینه انجام داد.
1. تأمین گیاهان دارویی
طبیعتاً اولین مرحله برای صادرات محصولات دارویی گیاهی، تأمین محصول به مقدار کافی است. تاجران باید بتوانند بسته به نیاز بازار کشور مقصد و همچنین میزان توان تولید در داخل کشور، گیاهان دارویی را برای صادرات تأمین کنند. نحوه صادرات انواع گیاهان دارویی با هم متفاوت بوده و بیشتر به کشور مقصد شما بستگی دارد.
2. بسته‌بندی محصول
گیاهان دارویی اغلب به صورت خشک شده مصرف می‌شوند و به همین دلیل، کیفیت آن‌ها کمتر تحت‌تأثیر شرایط ارسال قرار می‌گیرد. اما در هر صورت، باید به بسته‌بندی محصول صادراتی توجه ویژه‌ای داشته باشید. اگر محصول شما به‌صورت فله‌ای صادر می‌شود، بسته‌بندی آن کمی ساده‌تر است. اما برای بسته‌بندی محصول به‌صورت تک بسته، باید به موارد متعددی توجه کنید.
به‌عنوان مثال، بسته‌بندی گیاهان دارویی شما می‌تواند شامل توضیحاتی از نحوه مصرف، خواص گیاه، شرکت تولیدکننده و … باشد. درج اطلاعات کافی روی بسته‌بندی، به مصرف‌کنندگان نشان می‌دهد که برای تولیدکننده اهمیت دارند. علاوه بر این، اطلاعات روی بسته باید با زبان کشور مقصد نیز هماهنگ باشد.
3. گرفتن مجوزهای لازم
یکی از اصلی‌ترین شرایط صادرات انواع گیاهان دارویی، گرفتن مجوزهای لازم است. این مجوزها بسته به نوع گیاه دارویی، قوانین کشور مقصد و … ممکن است متغیر باشد. به‌طور کلی، برای این که بتوانید مجوزهای لازم را برای محصول خود دریافت کنید، باید از استانداردهای صادرات گیاهان دارویی مطلع باشید.
4. ارائه محصول به گمرک و گرفتن گواهی‌ها
پس از آن که محصول شما توانست مجوزهای لازم را بگیرد، می‌توانید آن را به گمرک ارائه دهید. اداره گمرک مسئول صادرات گیاهان دارویی و هر نوع محصول صادراتی دیگر است. با ارسال محصول به گمرک و تکمیل فرم‌ها و فاکتورهای الزامی، باید گواهی سلامت محصول خود را دریافت کنید.
این گواهی توسط اداره گمرک ارائه شده و مختص صادرات انواع محصولات خوراکی است. برای گرفتن گواهی سلامت از گمرک، محصول شما آزمایش شده و سلامت آن تأیید می‌شود. پس از آن، می‌توانید گواهی ترخیص بار خود را از این اداره دریافت کنید.
5. تحویل مرسوله به شرکت‌های حمل‌ونقل
شما به‌عنوان تولیدکننده باید برای صادرات محصولات گیاهی و دارویی با یک شرکت حمل‌ونقل قرارداد داشته باشید. بعد از اینکه مراحل بالا انجام شده و محصول را از گمرک ترخیص کردید، می‌توانید آن را به شرکت حمل‌ونقل طرق قرارداد خود تحویل دهید. این شرکت‌ها باید به شما تضمین دهند که سلامت محصول را در تمام طول فرایند صادرات حفظ کرده و استانداردهای صادرات گیاهان دارویی را رعایت می‌کنند.
6. اخذ مدارک نهایی صادرات گیاهان دارویی
در مرحله نهایی، باید کلیه مدارک صادرات به کشورهای دیگر را تکمیل کرده و دریافت کنید. در این مرحله معمولاً تولیدکنندگان، شرکت‌های حمل و نقل و سایر طرف‌های انجام معامله، درصدهای تعیین شده را دریافت کرده و الباقی مبلغ بعد از ارائه بارنامه پرداخت می‌شود. پس از نهایی شدن کلیه مدارک، محصول شما آماده ارسال به کشور مقصد می‌شود. کمک گرفتن از مشاوره صادرات گیاهان دارویی در تمام این مسیر، می‌تواند روند انجام مراحل را تسریع کند.
بیشتر بخوانید : مراحل و شرایط صادرات خشکبار از ایران به کشورهای دیگر
بهترین گیاهان دارویی برای صادرات به دیگر کشورها
همان طور که همه ما به خوبی می‌دانیم، طب سنتی و استفاده از گیاهان دارویی در ایران، قدمت بسیار بالایی دارد. گیاهان دارویی همواره جایگاه خاصی در فرهنگ ما داشته و از خواص آن بهره می‌بریم. اما به‌خوبی می‌توان این پتانسیل را از طریق صادرات این محصولات به فرصتی برای سودآوری تبدیل کرد.
مردم در تمام دنیا روز به روز بیشتر به استفاده از گیاهان دارویی روی آورده و از این محصولات به دلیل خواص بالای آن استفاده می‌کنند. ایران نیز به‌عنوان یکی از کشورهای شناخته شده در این حوزه، از جایگاه خوبی برخوردار است. اما مسئله اصلی این است که به دلیل استانداردهای صادرات انواع گیاهان دارویی در برخی کشورهای دنیا، نمی‌توان همه انواع گیاهان دارویی را به آن‌ها صادر کرد.
صادرات انواع گیاهان دارویی از ایران به کشورهای دیگر، بیشتر شامل گونه‌های زیر است:
شیرخشت، پرسیاوشان، گز شهداد، آنچوچک، آویشن، گل نرگس، زیره سیاه، آنفوزه تلخ و شیرین، اسطوخودوس، موسیر، گل گندم، گل بومادران، باریجه، تخم کتان، پسته جنگلی، گل گاو زبان، کتیرا، اسقرزه، کرفس وحشی، بادرنجبویه، مازوج، بوبنه، سقز، اکالیپتوس، اشنیان، ترنجبین، ترکه ارغوان، شاتره، برگ بو، گل بلوط، کنگر، بابونه، گل ختمی، مارچوبه، زردچوبه، شیرین بیان، بادرنجبویه، برگ کنار، مریم گلی، گل کاسنی، حنا، زوفا، زیره سبز، مصطکی، زعفران، گل محمدی و … .
روش تأمین و بسته‌بندی گیاهان دارویی مناسب برای صادرات
همان‌طور که در مراحل صادرات محصولات داروی گیاهی به این موضوع اشاره کردیم، شیوه تأمین و بسته‌بندی این محصولات بسیار مهم است. این بسته‌بندی باید به‌گونه‌ای باشد که محصول را کاملاً برای صادرات آن مناسب کند. توجه ویژه به بسته‌بندی می‌تواند به فروش بیشتر محصول کمک کند. این بسته‌بندی نه‌تنها باید طبق استانداردهای صادرات گیاهان دارویی باشد، بلکه از نظر بصری نیز جذاب بوده و به جذب مشتری کمک کند.
البته شیوه بسته‌بندی محصول شما، ارتباط مستقیمی با کشورهای مقصد دارد. به‌عنوان مثال، همه ما می‌دانیم که کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، واردکننده اصلی کالاهای لوکس هستند. ازاین‌رو قطعاً محصول صادراتی به این کشورها باید بسته‌بندی‌های شکیل‌تری داشته باشد. کشورهای اروپایی نیز به کاربردی بودن بسته‌بندی‌ها بیش از هر مسئله دیگری توجه می‌کنند. در نتیجه برای صادرات انواع گیاهان دارویی، باید حتماً به بسته‌بندی نیز توجه کنید.
بیشتر بخوانید: برای صادرات میوه به کشورهای دیگر به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
مشکلات صادرات گیاهان دارویی به دیگر کشورها
ایران از نظر صادرات انواع گیاهان دارویی به دیگر کشورها در سال‌های اخیر با مشکلاتی روبرو بوده است. بروز این مشکلات باعث شده تا نتوانیم در جایگاه درستی از نظر صادرات این محصول قرار بگیریم. برخی از مشکلات صادرات گیاهان دارویی عبارت است از:
- کاهش سطح زیر کشت و تولید گیاهان دارویی
- محدودیت‌های برداشت از ذخایر طبیعی این گیاهان
- استفاده سنتی از گیاهان دارویی و بدون نظارت دقیق
- چالش‌های تولید، تأمین و بسته‌بندی
- محدودیت‌های پژوهشی و توسعه در تولید گیاهان دارویی
- کمبود نیروی کار باانگیزه
- عدم برنامه‌ریزی دقیق برای تولید و همکاری مردم بومی
- عدم سرمایه‌گذاری بهینه
- چالش‌های زیست‌محیطی
راهکارهایی برای موفقیت در صادرات گیاهان دارویی
کشور ما از نظر صادرات این محصول به کشورهای دیگر، از پتانسیل‌های لازم برخوردار است. اما همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم، مشکلات متعددی سد راه این فعالیت تجاری پرسود شده است. اما برای این مشکلات، راهکارهای زیادی هم وجود دارد که رفع آن‌ها، نیازمند توجه بیشتر تولیدکنندگان و مسئولان مربوطه است.
به‌عنوان‌مثال، شرکت‌های دانش‌بنیان به‌راحتی می‌توانند در این حوزه به فعالیت پرداخته و سود صادرات گیاهان دارویی را برای کشور افزایش دهند. بانک‌ها و تأمین‌کنندگان سرمایه نیز باید در راستای اعطای تسهیلات کافی تلاش کرده و موانع احتمالی را رفع کنند. تمام مشکلات و چالش‌های گفته شده در بالا، می‌تواند با مطالعه بیشتر و گرفتن مشاوره صادرات گیاهان دارویی، به‌راحتی حل شود.
مشاوره صادرات گیاهان دارویی
صادرات گیاهان دارویی از ایران به کشورهای دیگر، از گذشته وجود داشته اما در سال‌های اخیر، نیازمند توجه بیشتری است. مردم دیگر به خواص گیاهان دارویی بیشتر اعتنا کرده و از آن برای موارد گسترده‌ای استفاده می‌کنند. در نتیجه بهترین کار، استفاده از این پتانسیل برای افزایش سود صادرات است.
در این مقاله از مجموعه مقالات وبلاگ کارمنتو، سعی کردیم همه چیز را درباره شرایط صادرات گیاهان دارویی بررسی کرده و با جزئیات بیشتری از این تجارت سودآور آشنا شویم. چنانچه در این حوزه فعال هستید، مطالعه این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد. همچنین اگر درباره این موضوع سؤالی داشته و یا می‌خواهید پیشنهادهای خود را مطرح کنید، می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
