انتقال سهام شرکت، جزو تغییرات شرکت‌ها به شمار می‌رود. حتما تاکنون اطلاعاتی درباره سهام شرکت دریافت کرده‌اید. سهام، یکی از ارکان حیاتی شرکت‌ها است و پشتوانه‌ای برای فعالیت آن‌ها به شمار می‌رود. واگذاری و انتقال سهام به دلایل زیادی ممکن است اتفاق بیفتد؛ مانند زمانی که فردی قصد خروج از شرکت را داشته باشد که سهام او باید به شخص جدید منتقل شود. در این مقاله به بررسی سهام شرکت‌ها و نحوه انتقال آن‌ها پرداخته‌ایم.
سهام شرکت و انواع آن
بر اساس ماده ۲۴ لایحه اصلاحی قانون تجارت، سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب شرکت سهامی را مشخص می‌کند. ورقه سهم، سندی است که تعداد سهام را نشان می‌دهد و قابل معامله است. در حقیقت همه سرمایه شرکت به قطعات سهام تقسیم می‌گردد و جمع مبلغ اسمی سهام، سرمایه شرکت را معرفی می‌کند. بر اساس ماده ۳۲ لایحه اصلاحی قانون تجارت، مبلغ اسمی سهام و قطعات آن در صورت تجزیه باید مساوی باشند.
ذکر این نکته ضروری است که کلمه سهام تنها در شرکت‌های سهامی عام و خاص به کار می‌رود و در سایر شرکت‌ها از عبارت «سهم الشرکه» استفاده می‌گردد.
سهام انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم:
سهام بی نام
بر اساس ماده ۳۹ لایحه اصلاحی قانون تجارت، سهام بی نام، سهامی است که به صورت سند در وجه حامل تنظیم می‌گردد و هر شخصی که آن را در اختیار داشته باشد، مالک سهام محسوب می‌شود.
در شرکت‌های سهامی عام و خاص منعی برای با نام بودن همه سهام شرکت وجود ندارد؛ اما همه سهام شرکت نمی‌تواند بی نام باشد؛ زیرا اعضای هیئت مدیره وظیفه دارند به تعداد مقرر در اساسنامه، دارای سهام وثیقه باشند که بر اساس ماده ۱۱۴ لایحه اصلاحی قانون تجارت، این سهام باید با نام باشد.
برخی از شرکت‌های سهامی عام به علت رعایت حقوق صاحبان سهام، نمی‌توانند هیچ سهام بی نامی داشته باشند؛ مانند بانک‌ها، شرکت‌های هواپیمایی، شرکت‌های بیمه و انبارهای عمومی.
سهام با نام
بر اساس ماده ۴۰ لایحه اصلاحی قانون تجارت، سهام با نام، سهامی است که مالک مشخص و معینی دارد و جزو دارایی‌های شخصی است. این سهام در دفاتر سهام شرکت به نام صاحب آن ثبت گردیده است. اگر اشخاص صغیر یا محجور جزو سهامداران شرکت هستند، برای حفظ حقوق آن‌ها، باید سهام با نام داشته باشند.
سهام ممتاز
بر اساس تبصره ۲ ماده ۲۴ لایحه اصلاحی قانون تجارت، سهام ممتاز به سهامی گفته می‌شود که ضمن رعایت مقررات قانون تجارت، مزایای خاص و ویژه‌ای داشته باشد. به طور مثال چند مورد از این امتیارات به شرح زیر است:
- به دارنده این سهام سود بیشتری تعلق بگیرد.
- شخص دارنده سهام حق رای بیشتری در مجامع عمومی داشته باشد.
- اعضای هیئت مدیره یا مدیرعامل از بین سهامداران ممتاز انتخاب شوند.
- دارندگان این سهام حق تقدم برای خرید سهام جدید شرکت داشته باشند.
- در صورت انحلال شرکت، دارندگان سهام از حقوق و مزایای بیشتری برخوردار شوند.
سهام ممتاز یا هنگام تنظیم اساسنامه و توسط مجمع عمومی در نظر گرفته می‌شود یا بعدا توسط مجمع عمومی فوق‌العاده درباره آن تصمیم گرفته می‌شود که در هر دو صورت در روزنامه رسمی ثبت تاسیس شرکت و روزنامه کثیر الانتشار که مربوط به آگهی‌های شرکت است، قابل مشاهده است.
امتیازات مربوط به سهام ممتاز و نحوه استفاده از امتیازات باید به صورت واضح قید شود. هرگونه تغییری در امتیازات باید به تصویب مجمع فوق‌العاده شرکت برسد.
در شرکت‌های سهامی عام که در بورس فعالیت می‌کنند، سهام ممتاز وجود ندارد.
سهام وثیقه
سهام وثیقه، صرفا در مورد اعضای هیئت مدیره شرکت‌های سهامی است که از آن در ماده ۱۱۴ و ۱۱۵ لایحه اصلاحی قانون تجارت نام برده شده است. هیئت مدیره شرکت‌های سهامی از بین سهامداران شرکت انتخاب می‌شوند و این سهام وثیقه‌ای برای عملکرد آن‌ها و تضمینی برای جبران خساراتی است که امکان دارد بعدا رخ دهد. سهام وثیقه، قابل انتقال به غیر نیست و تا هنگام ارائه مفاصا حساب دوران تصدی مدیران، در صندوق شرکت به عنوان ضمانت باقی خواهد ماند.
سهام مدیریتی
بر اساس بند ۶ ماده ۱ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی که به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده است، سهام مدیریتی، مقدار سهام یک شرکت است که دارنده آن می‌تواند حداقل یک عضو را در هیئت مدیره تعیین کند.
سهام کنترلی
بر اساس بند ۷ ماده ۱ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، سهام کنترلی، به سهامی گفته می‌شود که دارنده آن بتواند اعضای شرکت را انتخاب و کنترل و هدایت آن‌ها را به اشخاص مدنظر خود بسپارد.
نحوه نقل و انتقال سهام
نحوه نقل و انتقال در انواع سهام با یکدیگر متفاوت است:
نحوه نقل و اتقال سهام بی نام
نقل و انتقال این سهام به صورت قبض انجام می‌شود و نیاز به تصویب مجمع یا ثبت در مرجع شرکت‌ها ندارد. به طور کلی نقل و انتقال سهام بی نام بدون تشریفات است.
نحوه نقل و انتقال سهام با نام
- نقل و انتقال سهام با نام، باید در دفاتر سهام شرکت انجام شود و انتقال دهنده یا نماینده قانونی او باید دفتر انتقال سهام را امضا کند.
- در صورتی که همه مبلغ اسمی سهام با نام پرداخت نشده باشد و شخص دارنده بخواهد آن را انتقال دهد، باید نشانی کامل انتقال گیرنده در دفتر سهام شرکت ثبت و به امضای انتقال گیرنده یا نماینده قانونی او برسد.
- اگر نقل و انتقال برخلاف ماده قانون تجارت و اساسنامه شرکت انجام شود، فاقد اعتبار است و صاحب سهم از حقوق خود محروم می‌شود.
- سهام‌های ممتاز، وثیقه، مدیریتی و کنترلی غیر قابل انتقال است.
مزایا و معایب نقل و انتقال سهام
در این بخش به مزایا و معایب انتقال سهام شرکت می‌پردازیم.
مزایا
- اگر فردی از هیئت مدیره خارج شود امکان جایگزین کردن فرد دیگر وجود دارد.
- انتقال سهام شرکت باعث افزایش سرمایه می‌شود.
معایب
انتقال سهام پروسه‌ای زمانبر است و نیاز به ثبت دارد که شاید برای سهامداران خسته کننده باشد.
مدارک لازم برای نقل و انتقال سهام
مدارک لازم برای نقل و انتقال سهام به شرح زیر است:
- مدارک هویتی دو طرف
- اصل گواهی پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام که باید توسط اداره مالیات صادر شود.
- کپی روزنامه رسمی ثبت تغییرات شرکت
- اصل صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده یا اصل صورتجلسه هیئت مدیره شرکت
- اصل وکالت‌نامه وکیل دادگستری
- مستنداتی که نشان دهد تشریفات دعوت از مجمع عمومی فوق‌العاده یا هیئت مدیره شرکت رعایت شده است.
مراحل انتقال سهام شرکت
نقل و انتقال سهام شرکت‌ها دارای مراحلی است که باید رعایت شود.
- برگزاری مجمع عمومی به طور فوق العاده
- تعیین سمت مدیران و مواردی که با انتقال سهام تغییر می‌کنند.
- نام همه افراد صاحب سهم پیش و پس از انتقال باید ذکر شود.
- تنظیم صورتجلسه رسمی با امضای دو طرف معامله و اعضای هیئت مدیره
- ارائه برگه مفاصا حساب انتقال سهام از سمت اداره مالیات
- ثبت انتقال سهام در سامانه ثبت شرکت‌ها
- ارسال مدارک از طریق پست
- دریافت پیش نویس آگهی و امضا در اداره ثبت
- ثبت آگهی تغییرات سهام در روزنامه رسمی کشور
هزینه انتقال سهام شرکت
هنگام انتقال هر سهام علاوه‌بر هزینه آن سهم ملزم به پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام هستید. در شرکت‌های بورسی میزان مالیات نیم درصد و در شرکت‌های غیر بورسی ۴ درصد خواهد بود. انتقال دهندگان سهام موظف به پرداخت مالیات پیش از انتقال سهام هستند. همچنین شما باید هزینه‌ای بابت انتشار آگهی در روزنامه رسمی و هزینه‌ای برای وکیل دادگستری بپردازید.
کلام آخر
انتقال سهام شرکت کار دشواری نیست؛ اما نیازمند طی کردن مراحلی است که خوب است به آن توجه کنید تا در آینده دچار مشکل نشوید. بهتر است در این راه از وکلا و مشاورین خبره راهنمایی بگیرید تا در زمان کمتری کار انتقال سهام را انجام دهید. شما می‌توانید برای انتقال سهام روی کارمنتو حساب باز کنید و سوالات خود را از مشاورین مجرب این مجموعه بپرسید. مشاورین این مجموعه به صورت آنلاین و تلفنی پاسخگوی شما عزیزان هستند و بدون اتلاف وقت پاسخ سوالات خود را دریافت می‌کنید.
