خیار در اصطلاح حقوقی به معنای اختیاری است که طرفین قرارداد در فسخ معامله دارند. خیارات دارای انواع گوناگونی هستند و در شرایط مختلفی به کار می‌روند؛ مانند خیار غبن، خیار تدلیس، خیار مجلس و … که هرکدام از آن‌ها قوانین مخصوصی دارند. در برخی از این خیارات، فوریت اعمال وجود دارد؛ اما فوریت خیار چیست و چه خیاراتی فوری هستند؟ در این مقاله به بررسی خیار فوری و انواع آن می‌پردازیم.
می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره حقوقی تلفنی در اپلیکیشن کارمنتو با مشاورین و متخصصان این حوزه در ارتباط باشید.
خیار فوری چیست؟
فوریت اعمال خیار به معنای آن است که هرکدام از طرفین قرارداد که حق اعمال خیار دارند، به محض اطلاع از شرایط، باید اقدام به استفاده از حق خود کنند؛ به طور مثال شخصی که در معامله فریب خورده است، به محض اطلاع از فریب باید معامله را فسخ نماید و اگر این کار به تاخیر بیفتد، دیگر امکان فسخ وجود ندارد.
انواع خیارات فوری
انواع خیارات فوری شامل موارد زیر هستند:
غبن در لغت معنای ضرر و زیان رساندن و فریب دادن را می‌دهد. در اصطلاح حقوقی غبن زمانی ایجاد می‌شود که یکی از طرفین معامله، فریب خورده و از انجام معامله ، دچار ضرر و زیان فاحشی شده باشد. به طور مثال فردی ارزش خانه‌اش ۲ میلیارد است و آن را به قیمت ۴ میلیارد می‌فروشد؛ در این صورت خریدار می‌تواند با استناد به خیار غبن، آن را فسخ نماید.
- خیار عیب
خیار عیب همانطور که از اسم آن پیداست، به وجود عیب در کالای معامله اشاره دارد. بر اساس ماده ۴۲۲ قانون مدنی، «اگر بعد از معامله ظاهر شود که مبیع ( خریده شده و فروخته شده)، معیوب بوده است، مشتری مختار است در قبول مبیع معیوب یا اخذ ارش یا فسخ معامله» به عبارت ساده‌تر، اگر بعد از انجام معامله، فرد متوجه عیب در کالا شود، می‌تواند کالای معیوب را قبول کند یا خسارت بگیرد (ارش) یا اینکه معامله را فسخ نماید. برای اعمال این خیار لازم است مشتری از وجود عیب ناآگاه باشد؛ حتی اگر عیب دیده شود و مشتری متوجه آن نگردد، امکان فسخ وجود دارد.
تدلیس در لغت به معنی پنهان کردن عیب کالا برای مشتری است. بر اساس ماده ۴۳۸ قانون مدنی، «تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود). بر این اساس، ممکن است بین دو نفر، معامله‌ای انجام شود که طی آن خریدار یا فروشنده، صفتی را با دروغ به جنس خود نسبت دهند؛ اگر کالا دارای ویژگی های ذکر شده نباشد و طرف مقابل با توجه به آن صفت، آن را خریداری نماید، برای فروشنده یا خریدار امکان فسخ معامله وجود دارد.
- خیار رویت و تخلف از وصف
بر اساس ماده ۴۱۰ قانون مدنی، هرگاه فردی کالایی را ندیده و صرفا با توجه به وصف، بخرد و پس از دیدن متوجه شود کالا فاقد اوصاف ذکر شده است، می‌تواند معامله را فسخ نماید. به طور مثال شما با استناد به تعارف فروشنده، از او خودرو خریداری کرده‌اید و پس از خرید متوجه می‌شوید خودرو فاقد تعاریف ذکر شده است؛ در این صورت حق فسخ معامله را دارید.
کارمنتو، همراه شما در حل مسائل معاملاتی
امروزه با گسترش معاملات، قوانین مختلفی وضع شده‌اند که هنگام عقد قراردادها باید به آن‌ها توجه شود. این قوانین برای جلوگیری از ضایع شدن حق طرفینِ قرارداد، ایجاد گشته‌اند. همانطور که در این مقاله بیان کردیم، خیارات، اختیاراتی است که طرفین معامله برای فسخ قرارداد دارند؛ بنابراین هنگام انجام یک معامله، بهتر است از حق و حقوق خود و طرف مقابلتان آگاه باشید تا در آینده دچار ضرر و زیان نشوید. کارمنتو با داشتن مشاورین متخصص و مجرب می‌تواند هنگام انجام معاملات و مشکلات ایجاد شده در آن شما را راهنمایی کند. شما می‌توانید به صورت تلفنی و آنلاین با مشاورین این مجموعه در ارتباط باشید و مسائل خود را به آسانی حل و فصل نمایید.
