نفقه چیست؟ و یا اینکه نفقه چه چیزهایی را شامل میشود؟ بر اساس قوانین و مقررات قانونی و شرعی از جمله مهم‌ترین وظایف مرد پرداخت کردن نفقه زن و فرزندان است. انجام دادن این تکلیف مهم توسط مرد ضمانتی است برای اجرای حقوقی عدم پرداخت نفقه و اجرای کیفری ترک این عمل است.
به عبارتی بهتر زن در صورتی که وظایف خود را انجام دهد و نفقه را دریافت نکند می‌تواند آن را از دادگاه مربوطه نفقه خود را مطالبه کرده و در صورتی که نفقه پرداخت نشود، می‌تواند تعقیب کیفری همسر خود را تقاضا کند.
البته لازم است بدانید که علاوه بر زوجه افراد دیگری نیز می‌توانند نفقه دریافت کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به اقراب نسبی در خط عمودی اشاره کرد. به طور کلی بر اساس قانون مدنی تنها گروه از افراد می‌توانند نفقه دریافت کنند. به همین دلیل ممکن است در مشخص نمودن این افراد ابهاماتی ایجاد شود.
همچنین موضوعاتی از قبیل فرمول و جدول محاسبه نفقه و یا اینکه میزان نفقه چگونه مشخص میشود از دیگر موضوعات مهمی به شمار می‌روند که بسیاری از افراد در مورد آن‌ها سوالات و ابهاماتی دارند. بنابراین به دلیل اهمیت این موضوع قصد داریم در ادامه این مقاله شما را با نکات مهم موجود در زمینه نفقه آشنا کنیم.
نفقه چیست؟
در ابتدا قصد داریم به این موضوع بپردازیم که نفقه چیست و به چه کسانی تعلق میگیرد؟ در واقع نفقه لازمه ادامه دادن زندگی خانوادگی است و هزینه‌های مربوط به آن را تامین می‌کند. به عبارتی بهتر در تعریف نفقه می‌توان بیان کرد که هزینه و خرج لازم برای گذراندن زندگی است. بر حسب مواد درج شده در قانون مدنی نفقه به طور کلی به دو گروه از افراد تعلق میگیرد که زوجه و اقارب نسبی در خط عمودی هستند.
لازم به ذکر است که نفقه فرزند در اصل نفقه اقارب به شمار می‌رود و تابع قوانین و مقررات آن خواهد بود. در مورد پرداخت کردن نفقه زن نیز باید بیان کرد که انجام وظایف زوجیت شرط شده و البته شامل تمکین نیز میشود و اگر زن از انجام دادن آن خودداری کند، نفقه به وی تعلق نخواهد گرفت.
در مورد نفقه اقارب نیز باید گفت که استطاعت مالی انفاق کننده و عدم توانایی شخصی که مستحق نفقه است در اشتغال و تامین مایحتاج خود برای معیشت از جمله شرایط دریافت کردن نفقه به شمار می‌رود.
نفقه چه انواعی دارد؟
نفقه چیست و چقدر است؟ در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی بهتر و بیشتر این موضوع بپردازیم. اما در ابتدا قصد داریم شما را با انواع نفقه آشنا کنیم. انواع نفقه در واقع از جمله موضوعات مهم و کاربردی در زمینه مسائل خانوادگی است که توضیح و تحلیل آن می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. از جمله انواع نفقه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
● نفقه زن (زوجه و همسر):
نفقه زن بر اساس تعریفی که ارائه کردیم، در واقع شامل صرف کردن هزینه خوراک، پوشاک اثاث منزل و دیگر هزینه‌های متناسب با وضعیت از جمله آثار عقد نکاح است میشود. بر اساس ماده 1106 قانون مدنی در عقد دائم همسر وظیفه دارد تا زوجه خود را انفاق نماید. البته در صورتی که نکاح به صورت موقت باشد همسر الزامی به پرداخت نفقه زوجه نخواهد داشت.
به طور کلی نفقه به این دلیل انجام میشود که ریاست یک خانواده برعهده مرد قرار میگیرد. همچنین لازم به ذکر است که بر اساس قانون مدنی کشور ایران و فقه اسلامی در این زمینه پرداخت نفقه با وضعیت زن و نه شوهر متناسب خواهد بود. به عنوان مثال در صورتی که زن از طبقه ثروتمند جامعه به حساب می‌آید شوهر لازم است تا نفقه وی را دقیقا مطابق با آن طبقه تامین کند.
به عبارتی بهتر اگر زن در طبقه اجتماعی خود دارای خدمتکار باشد، شوهر نیز وظیفه دارد تا برای وی خدمتکار استخدام کند. این موضوع برای طبقه فقیر و یا متوسط جامعه نیز صدق می‌کند. اما در مورد حق نفقه زن در دوران عقد باید گفت که این حق حتی در این دوران نیز برای زن در نظر گرفته میشود.
البته بر اساس آن‌چه ذکر شد این حق فقط به عقد دائم اختصاص دارد و در عقد موقت تنها با توافق طرفین قابل اجرا خواهد بود. دقت کنید که بر اساس قانون مدنی حتی اگر زن شاغل باشد نیز وظیفه ندارد برای زندگی مشترک هزینه‌ای پرداخت کند و به طور کلی تامین نفقه برعهده مرد خواهد بود.
● نفقه نسبی:
دیگر نوع نفقه به نام نفقه نسبی معروف است که منظور آن همان اقاربی هستند که یا از نسل یکدیگر مانند پدر و مادر و فرزند هستند که به عنوان خویشاوندان خط مستقیم معروف است. در این خط قرابت شخص با اجداد و یا جدات خود را قرابت مستقیم صعودی و قرابت فرد با نوادگان خود را قرابت خط مستقیم نزولی می‌گویند. همچنین قرابت به دلیل داشتن نسل مشترک مانند خواهر و یا برادر که هر دو از نسل مشترکی هستند و به قرابت خط اطراف معروفند در نفقه نسبی قرار می‌گیرند.
● نفقه سببی:
نفقه سببی در واقع به افرادی تعلق دارد که قرابت سببی داشته باشند. قرابت سببی نوعی است که به دلیل نکاح ایجاد میشود به این معنی که پس از عقد نکاح خویشاوندان زوج و زوجه نسبت به یکدیگر اقارب سببی به شمار می‌روند.
● نفقه رضاعی:
خویشاوندی رضاعی قرابتی است که از رضاع و یا همان شیر خوردن از یک زن به غیر از مادر کودک و تحت شرایط خاصی ایجاد میشود که تنها از لحاظ حرمت نکاح قرابت نسبی به شمار می‌روند.
نفقه شامل چه چیزهایی میشود؟
اکنون ممکن است برای شما سوال باشد که نفقه شامل چه چیزهایی میشود؟ در پاسخ به این سوال باید بیان کرد که ماده 1107 قانون مدنی به این سوال پاسخ داده است. طبق این ماده نفقه در واقع عبارت است از تمامی تمامی نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت که از جمله آن‌ها می‌توان به مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل، هزینه‌های درمانی، بهداشتی و خادم در صورت عادت و یا نیاز اشاره کرد.
البته بر اساس این ماده نفقه زن منحصر به موارد ذکر شده، نمی‌شود. به عبارتی بهتر نفقه زن می‌تواند علاوه بر این موارد شامل نیازهای مختلف دیگر شود که زوجه به صورت متعارف به آن‌ها نیاز دارد و با شأن و جایگاه وی نیز متناسب خواهد بود. لازم به ذکر است که هزینه تحصیل و خرج دانشگاه جزء نفقه به حساب نمی‌آید و به همین دلیل نیز به عهده شوهر نخواهد بود.
البته هزینه تحصیل فرزند به جز مخارج شهریه و دانشگاه، جزء نفقه وی به شمار می‌رود که در صورت پرداخت نکردن آن ممکن است همسر با حبس نیز مواجه شود. البته لازم است این نکته را نیز ذکر کنیم که قانون‌گذار لزوم دریافت نفقه را بر اساس دو شرط مشخص نموده است که استطاعت مالی انفاق کننده و عدم توانایی دریافت کننده نفقه برای اشتغال و تامین مایحتاج زندگی همان دو شرط هستند.
نفقه زن چقدر است؟ (مبلغ نفقه ماهیانه زن)
اکنون که دانستید نفقه چیست، ممکن است برای شما نیز سوال باشد که نفقه زن چقدر است؟ نفقه شامل تامین کردن نیازهای ضروری و متعارف زن از جمله خوراک، پوشاک، مسکن، هزینه‌های درمانی و دیگر امور مربوط به خانواده و خانه است. این نیازها و به طور کلی مبلغ نفقه ماهیانه زن در واقع بر اساس شرایط و وضعیت زن و همچنین توانایی مالی مرد مشخص میشود.
البته نفقه در شرایطی خاص ممکن است شامل هزینه‌های دیگری از جمله هزینه‌های تفریحی و فعالیت‌های اجتماعی نیز شود. به طور کلی می‌توان بیان کرد که مبلغ نفقه ماهیانه زن از طریق دادگاه و با کمک کارشناس رسمی دادگستری انجام میشود که با دقت به شرایط هر یک از زوجین می‌تواند متفاوت باشد. دقت کنید که در صورتی که مرد تمکین کرده و زن ادعای نشوز نداشته، نفقه باید به وی پرداخت شود.
در صورتی که تمایل دارید در این زمینه راهنمایی دریافت کنید می‌توانید با مشاوران حقوقی مرکز کارمنتو در تماس باشید که امکان دریافت مشاوره آنلاین تلفنی، به صورت 7 روز هفته و 24 ساعت وجود دارد.
● حداقل و حداکثر نفقه زن چقدر است؟
نفقه در واقع موضوع بسیار مهمی برای زوجین به شمار می‌رود به ویژه زمانی که زوجین با مشکلاتی مواجه شوند. با دقت به نرخ تورم سالانه حداقل و حداکثر نفقه زن هر سال می‌تواند تفاوتی زیادی با سال قبل داشته باشد و به همین دلیل نیز نمی‌توان نرخ دقیقی مشخص نمود. البته عوامل دیگری نیز وجود دارند که بر مشخص نمودن مقدار نفقه اثر می گذارند که از جمله آن‌ها می‌توان به مدرک تحصیلی، جایگاه اجتماعی و شرایط زندگی زن اشاره کرد.
شرایط و وضعیت هر زن در مقایسه با دیگری متفاوت بوده و به همین دلیل نیز میزان نفقه باید بر اساس شرایط و وضعیت خاص هر زن مشخص شود. به عبارتی بهتر مشخص کردن حداقل و حداکثر نفقه زن بر اساس شرایط مختلفی اعم از درآمد مرد، مشاغل و یا توانایی وی، هزینه‌های زندگی زن، خرج مسکن و دیگر هزینه‌های زندگی روزمره تعیین میشود. به همین دلیل نیز تعیین میزان دقیق نفقه نیازمند دقت به موارد شخصی و وضعیت هر زوج خواهد بود و اعلام میزان دقیق نفقه امکان پذیر نیست.
با مشاوره حقوقی خانواده تلفنی آنلاین در کارمنتو می‌توانید از اقدامات پیش از ازدواج گرفته تا درخواست حضانت فرزند، مهریه، نفقه و … راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.
● فرمول محاسبه نفقه زن:
نفقه چگونه محاسبه میشود؟ از جمله دیگر سوالاتی است که برای بسیاری از افراد پیش می‌آید. هنگامی که یک زن برای دریافت نفقه خود به دادگاه و یا شورای حل اختلاف مراجعه می‌کند، در واقع تمایل دارد نفقه‌اش به وی توسط همسر پرداخته شود. اکنون سوال مهمی که ایجاد میشود این است که نفقه زن چگونه محاسبه میشود؟ و یا اینکه مبلغ نفقه چقدر خواهد بود؟ در ابتدا قصد داریم توضیحاتی در این زمینه ارائه دهیم.
برخی اوقات زن و مرد برای مشخص نمودن میزان نفقه با یکدیگر به توافق می‌رسند. در این حالت دادگاه وارد موضوع محاسبه نفقه نشده و زوجین نیز به فرمول محاسبه نفقه زن نیازی نخواهند داشت. اما در صورتی که زوجین بر سر این موضوع نتوانند به توافق برسند دادگاه موظف است که میزان نفقه را مشخص کند.
در این صورت ممکن است قاضی به درخواست زوجین این پرونده را به کارشناس تعیین نفقه ارجاع دهد. کارشناس نیز مقدار نفقه را مشخص نموده و به قاضی اعلام می‌کند. دقت کنید که فرمول محاسبه نفقه زن وجود نداشته و محاسبه نفقه تنها با توجه به سن زن و شرایط وی و زوج مشخص میشود.
● نحوه پرداخت نفقه زن:
اکنون که دانستید نفقه به چه کسانی تعلق میگیرد و یا اینکه چگونه محاسبه میشود، در این بخش قصد داریم به شرح این امر بپردازیم که نحوه پرداخت نفقه زن چگونه خواهد بود. دقت کنید که نحوه پرداخت نفقه می‌تواند به صورت کامل به نظر دادگاه و شرایط طرفین بستگی داشته باشد. برای برخی از افراد این گونه مشخص میشود که مرد ملزم به پرداخت کردن نفقه میشود اما به هیچ عنوان اجازه دیدن همسر خود را بنابر دلایل امنیتی نخواهد داشت. اما در صورتی که مشکلات جدی وجود نداشته باشد پرداخت نفقه به شکل ماهانه انجام شده و شیوه پرداخت آن توافقی تعیین میشود.
برای این که بتوانید در کوتاه‌ترین زمان ممکن نفقه خود را دریافت کنید و یا اینکه سوالاتی در مورد جدول محاسبه نفقه دارید، می‌توانید از یکی از 350 مشاوران برتر پلتفرم کارمنتو، راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.
نفقه از چه زمانی به زن تعلق میگیرد؟
در مورد پاسخ به این سوال که نفقه از چه زمانی به زن تعلق میگیرد، باید بیان کرد که بر اساس ماده 1102 قانون مدنی با عقد نکاح رابطه زوجیت بین طرفین ایجاد میشود و حق و حقوق زوجین در برابر یکدیگر نیز برقرار خواهد شد. بنابراین در مورد اینکه نفقه چه زمانی به زن تعلق میگیرد می‌توان بیان کرد که با بسته شدن عقد نکاح زن مستحق دریافت نفقه را خواهد داشت. البته تمکین از سوی زن نیز از جمله شرایط پرداخت نفقه بوده و اگر زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند مرد ملزم به پرداخت نفقه نخواهد بود.
در چه صورت نفقه به زن تعلق نمیگیرد؟
برای پاسخ به این سوال که در چه صورت نفقه به زن تعلق نمیگیرد باید بیان کرد که دلایل و شرایط مختلفی نیز وجود دارند که با وجود آن‌ها مرد ملزم به پرداخت نفقه نخواهد بود. از جمله این شرایط می‌توان به این مورد اشاره کرد که اگر زن از مرد تمکین نکند و دلیل موجهی برای آن نیز نداشته باشد، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.
علاوه بر اگر حق مشخص نمودن محل اقامت با زوجه باشد اما مرد محل سکونت را تغییر دهد، زن می‌تواند عدم تمکین از شوهر کند. زمانی که نفقه به زن پرداخت نمی‌شود، زن نیز می‌تواند از تمکین خودداری نماید. دقت کنید که اگر انواع مهریه طبق توافق صورت گرفته و طبق قوانین مربوط به آن، به زن داده نشود نیز زوجه می‌تواند از تمکین در برابر مرد جلوگیری کند که به آن حق حبس می‌گویند.
تفاوت نفقه زن با نفقه فرزند در چیست؟
تفاوت‌های متعددی بین نفقه زن و نفقه فرزند وجود دارد. به عنوان مثال اگر زوجه شاغل باشد و درآمد مناسبی نداشته باشد باز هم شوهر ملزم به پرداخت نفقه خواهد بود این در حالی است که پدر موظف به پرداخت نفقه به فرزندانی که بزرگ شده اند و توانایی مستقل شدن و کار کردن را دارند، نخواهد بود.
از دیگر تفاوت‌های نفقه زوجه و فرزند می‌توان به جایگاه اجتماعی آن‌ها اشاره کرد. به عبارتی بهتر در تعیین میزان نفقه زن جایگاه خانوادگی وی اهمیت دارد. این در حالی است که نفقه فرزند بر اساس توانایی پدر مشخص میشود.
آیا بعد از طلاق، نفقه به زن تعلق میگیرد؟
در مورد نفقه زن بعد از طلاق به طور کلی 2 حالت به وجود خواهد آمد:
- حالت اول به این دلیل به وجود می‌آید که چون زن پس از طلاق توافقی از همسر خود تمکین نمی‌کند، نمی‌تواند نفقه را نیز دریافت کند.
- حالت دوم نفقه گذشته است که اگر زن پیش از طلاق توافقی از همسر خود تمکین کند، مرد باید نفقه را طی آن دوران پرداخت کند.
برای تسهیل در این امور بهتر است از یک فرد متخصص کمک بگیرید.
آیا به زنی که قهر کرده نفقه تعلق میگیرد؟
در مورد نفقه زن قهر کرده باید بیان کرد که اگر زن قهر کرده باشد و تمایل به مطالبه نفقه از مرد داشته باشد، دادگاه در ابتدا دلایل قهر کردن زوجه را بررسی می‌کند. در صورتی که زن با دلایل موجه منزل را ترک کرده باشد مرد باید نفقه را پرداخت کند. در غیر این صورت زن از دریافت نفقه محروم خواهد شد.
تکلیف نفقه زن بعد از فوت شوهر چیست؟
در مورد نفقه زن بعد از فوت شوهر باید بیان کرد که به طور کلی بر اساس ماده 1106 نفقه عقد دائم بر عهده زوج خواهد بود. بنابراین اگر زوجین صیغه عقد دائم داشته باشند مرد باید نفقه را به زن پرداخت کند. اما نفقه عقد دائم پس از فوت شوهر بر اساس شرایطی خاص به زن تعلق میگیرد که طی ماده 1110 به آن اشاره شده است.
سخن پایانی
نفقه در واقع به معنی هزینه خرج و مخارج زندگی است. بر اساس قانون مدنی پرداخت نفقه بر عهده شوهر خواهد بود. دلیل این موضوع این است که انجام کارهای خانه بر عهده زن بوده و مرد وظیفه دارد هزینه‌های زندگی خانوادگی را تامین کند. می‌توان گفت که نفقه از مهم‌ترین موضوعات ازدواج بوده و به همین دلیل در این مقاله سعی کردیم به بررسی نکات بسیار مهمی بپردازیم که از جمله آن‌ها می‌توان به تعریف دقیق نفقه و یا اینکه نفقه تا چه زمانی به زن تعلق میگیرد اشاره کرد.
امکانات مرکز کارمنتو برای کسب راهنمایی از کارشناسان متخصص این حوزه جهت دریافت مشاوره فوری در هر جای ایران در لحظه و زیر یک دقیقه با شارژ اولیه رایگان و قابلیت استفاده از کیف پول و محرمانه بودن اطلاعات در نظر گرفته شده است.
از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
