ماده 149 ق م م، به قسمتی از دارایی‌های استهلاک‌پذیر گفته می‌شود که با استفاده کردن از آن، گذشت زمان یا عوامل دیگر، بدون توجه به تغییر قیمتها، از ارزش آن کاسته می‌شود. همچنین هزینه‌های تاسیس نیز قابل استهلاک است و هزینه استهلاک آنها، جزو هزینه‌های قابل قبول مالیاتی است. قوانین و مقررات مربوط به استهلاک دارایی‌های استهلاک‌پذیر، مانند جدول استهلاک‌ها و نحوه اجرای آن با استفاده از استانداردهای حسابداری، توسط سازمان مالیاتی کشور تهیه می‌شود؛ پس از گذشت ۶ ماه از تاریخ تصویب، این مقررات مورد تایید و تصویب وزیر امور دارایی قرار می‌گیرد.
تبصره 1 ماده 149 قانون مالیاتهای مستقیم
افزایش بها بر اثر تجدید ارزیابی دارایی‌های اشخاص حقوقی، با رعایت استانداردهای حسابداری، مشمول پرداخت مالیات و درآمد نیست. همچنین، هزینه استهلاک بر اثر افزایش تجدید ارزیابی، به عنوان هزینه قابل قبول مالیات، منظور نمی‌شود. هنگام فروش یا تعویض دارایی تجدید ارزیابی‌شده، باقی مانده قیمت فروش و ارزش دفتری، بدون اعمال تجدید ارزیابی در احتساب درآمد شامل مالیات، در نظر گرفته می‌شود. آیین‌نامه اجرایی این تبصره، در مورد نحوه تجدید ارزیابی فروش و استهلاک دارایی تجدید ارزیابی‌شده، ملزومات دیگر و دستورالعمل اجرایی ماده 149 قانون مالیاتهای مستقیم با رعایت استانداردهای حسابداری تهیه می‌شود. این آیین‌نامه به پیشنهاد وزیر اقتصاد و دارایی، طی ۶ ماه قبل از تاریخ اجرا شدن این قانون، مورد تایید هیئت وزیران قرار می‌گیرد.
تبصره 2 ماده 149 قانون مالیاتهای مستقیم
اگر بر اثر فروش مال قابل استهلاک یا ماشین آلات مسلوب‌المنفعه، موسسه دچار زیان شود، زیان ایجاد شده برابر ارزش مستهلک نشده دارایی منهای هزینه حاصل از فروش، به صورت کامل، قابل محاسبه در حساب سود و زیان همان سال است. حکم این تبصره، درباره دارایی‌های ارزیابی‌شده نسبت به ارزش دفتری، بدون در نظر گرفتن تجدید ارزیابی جاری است.
(اصلاحی ۱۳۹۴/۰۴/۳۱)- آن قسمت از دارایی‌های استهلاک پذیر که بر اثر به کارگیری یا گذشت زمان یا سایر عوامل و بدون توجه به تغییر قیمتها ارزش آن تقلیل می‌یابد و همچنین هزینه‌های تأسیس، قابل استهلاک بوده و هزینه استهلاک آنها جزء هزینه‌های قابل قبول مالیاتی تلقی می‌شود. مقررات مربوط به استهلاک‌های دارایی‌های استهلاک پذیر شامل جداول استهلاک‌ها و چگونگی اجرای آن با رعایت استانداردهای حسابداری توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌شود و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.
تبصره ۱ (الحاقی ۱۳۹۴/۰۴/۳۱)- افزایش بهای ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های اشخاص حقوقی، با رعایت استانداردهای حسابداری مشمول پرداخت مالیات بر درآمد نیست و هزینه استهلاک ناشی از افزایش تجدید ارزیابی نیز به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی نمی‌شود.
در زمان فروش یا معاوضه دارایی‌های تجدید ارزیابی شده، مابه‌التفاوت قیمت فروش و ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی در محاسبه درآمد مشمول مالیات منظور می‌شود.
آیین‌نامه اجرائی این تبصره درمورد نحوه تجدید ارزیابی، فروش و استهلاک دارایی‌های تجدید ارزیابی شده و سایر الزامات و ترتیبات اجرائی که با رعایت استانداردهای حسابداری تهیه می‌شود، به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی ظرف مدت شش ماه از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون (۱ /۱ /۱۳۹۵) به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
تبصره ۲ (الحاقی ۱۳۹۴/۰۴/۳۱)- در صورتی که بر اثر فروش مال قابل استهلاک یا مسلوب‌المنفعه شدن ماشین‌آلات، زیانی متوجه موسسه گردد، زیان حاصل معادل ارزش مستهلک نشده دارایی منهای حاصل فروش (در صورت فروش) یکجا قابل احتساب در حساب سود و زیان همان سال است. حکم این تبصره در مورد دارایی‌های تجدید ارزیابی شده نسبت به ارزش دفتری بدون اعمال تجدید ارزیابی جاری است.
