امروزه چک به عنوان یکی از ابزارهای پرکاربرد مالی شناخته می‌شود. اما موضوعاتی همچون سرقت چک پیامدهای جبران‌ناپذیری را برای افراد به همراه دارند. اکثر مردم بدون آگاهی، چک‌های خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهند و نگهداری درستی از آن ندارند. این بی توجهی زمینه‌ساز جرایم و ادعای سرقت چک می‌شود. متاسفانه پرونده‌های متعددی در رابطه با اعلام سرقت چک و اختلافات مربوط به آن در جریان است. اما سوال مهمی که وجود دارد این است که چه اقداماتی برای اثبات سرقت چک وجود دارد؟ آیا راهی برای پیشگیری در اختیار داریم؟
در صورتی که شما نیز با این مسئله مواجه هستید بهتر است تا پایان این مقاله با ما همراه باشید. چرا که این مقاله راهنمای جامع برای شما محسوب می‌شود.
منظور از سرقت چک چیست؟ چه تفاوتی با مفقودی و خیانت در امانت دارد؟
سرقت چک به حالتی گفته می‌شود که چک از طریق زور، فریب و بدون رضایت صاحب آن و به صورت غیر قانونی برداشته شود. در این حالت دارنده چک اجازه یا اختیار قانونی برای استفاده از آن نداشته و هدف اصلی سرقت چک سوء استفاده مالی است.
در مقابل، مفقودی چک به شرایطی گفته می‌شود که چک بدون دخالت شخص دیگری گم شده باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در رابطه با اعلام مفقودی چک یا سرقت آن، می‌توانید با مشاوران کارمنتو مشورت و راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.
خیانت در امانت چک زمانی رخ می‌دهد که صاحب چک آن را به فردی امانت داده یا برای انجام کار خاصی می‌سپارد اما فرد مذکور از چک سوء استفاده می‌کند. در این صورت می‌توانید اقدام به شکایت خیانت در امانت چک کنید.
چک سرقتی به عنوان یک مال منقول مسروقه محسوب می‌شود و فردی که آن را در دست دارد مجرم شناخته می‌شود. بر اساس قانون، در صورتی که صاحب چک بتواند ادعای سرقت چک خود را با مدرک و قرائن کافی ثبت کند، دادگاه حق توقیف وجه یا جلوگیری از پرداخت را خواهد داشت.
در صورتی که چک قبل از سررسید یا بدون تنظیم رسمی به شخص دیگری منتقل شود نیز اثبات سرقت چک برای دادگاه اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت. بهتر است بدانید که پلیس فتا و سامانه سرقت چک نیز در این فرایند نقش مهمی دارند.
برخی از نشانه‌های اصلی سرقت چک که احتمال جرم سرقت چک را افزایش می‌دهند شامل این موارد می‌شوند:
- چکی که بدون امضای صاحب اصلی در گردش باشد.
- چکی که تاریخ و مبلغ آن دست‌نویس و فاقد مهر و امضای معتبر باشد.
- ادعای مکرر فرد در رابطه با وجه چک بدون مدارک کافی.
- چکی که مدت کوتاهی بعد از صدور، وارد فرایند نقل و انتقال شده باشد.
- دارنده‌ای که هیچ ارتباط تجاری یا مالی قبلی با صادر کننده نداشته باشد.
در صورتی که هر یک از این موارد را مشاهده کردید، فرد دارنده چک باید آماده پاسخگویی باشد و امکان طرح شکایت سرقت چک از سوی صادر کننده وجود دارد.
در صورت سرقت چک چه باید کرد؟ اعلام سرقت چک را چگونه باید انجام دهیم؟
برای اینکه سرقت چک را اثبات کنید این مراحل را طی کنید:
- عکس واضح از چک و مدارک هویتی داشته باشید.
- با ارائه فیش اعلام سرقت از بانک و گواهی کلانتری سرقت چک را اثبات کنید.
- در صورت نیاز از سامانه سرقت چک استعلام بگیرید.
در صورت سرقت چک به صورت گام به گام این مراحل را انجام دهید:
- به بانک صادر کننده چک مراجعه کنید و درخواست اعلام سرقت چک کنید.
- به کلانتری مراجعه کنید و مدارک هویتی خود را ارائه دهید.
- فرم شکایت را تکمیل و اقدام به دریافت رسید پرونده کنید.
نحوه ثبت شکایت در سامانه ثنا یا دفاتر خدمات قضایی بدین صورت است:
سامانه ثنا:
- ورود به سامانه با نام کاربری و رمز
- انتخاب ثبت درخواست قضایی
- کارگزاری مدارک و تکمیل فرم
- دریافت کد پیگیری
دفاتر خدمات قضایی:
- مراجعه حضوری با مدارک
- درخواست ثبت شکواییه سرقت چک
- دریافت رسید و کد پرونده
نمونه شکایت سرقت دسته چک:
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان …
با سلام
اینجانب …………….. فرزند …………….. به شماره ملی ……………… و شماره تماس ………………. ساکن ……………………..، به استحضار می‌رساند:
در تاریخ ………….. یکی از برگه‌های چک متعلق به اینجانب به شماره سریال ……………….. از دسته‌چک بانک ……………… شعبه ……………… به سرقت رفته است.
این چک در وجه ………………… صادر نشده و در زمان سرقت، سفید امضا بوده است / یا در وجه ……………… صادر شده بود.
پس از اطلاع از وقوع سرقت، بلافاصله موضوع را به بانک اعلام و نسبت به مسدودسازی چک اقدام نمودم و همچنین در تاریخ …………. به کلانتری ………….. مراجعه و شکایت خود را ثبت نمودم.
اکنون با توجه به ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی و همچنین با استناد به مقررات قانونی مربوط به سرقت و سوءاستفاده از اسناد تجاری، تقاضای رسیدگی و تعقیب کیفری مرتکب یا مرتکبان این جرم را دارم.
مدارک پیوست:
۱. تصویر چک سرقت‌شده
۲. تصویر کارت ملی شاکی
۳. رسید اعلام سرقت به بانک
۴. گزارش کلانتری
با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی: ………………….
تاریخ: ………………….
امضاء: ………………….
آیا می‌توان جلوی پاس شدن چک سرقتی را گرفت؟
در صورتی که چک شما به سرقت رفته باشد با اقدامات سریع و قانونی می‌توانید از وصول یا نقد شدن آن جلوگیری کنید و مجازات چک بلامحل جلوگیری کنید. اولین قدم اعلام سرقت چک به بانک و ثبت شکایت رسمی در مراجع قضایی است. در صورتی که این اقدامات در زمان مناسبی انجام گیرند امکان مسدودسازی عملیات بانکی مرتبط با چک وجود دارد.
برای جلوگیری از پاس شدن چک سرقتی باید به بانک مراجعه نمایید و فرم اعلام سرقت چک را تکمیل کنید. مدارک مورد نیاز شامل:
- اصل یا کپی شناسنامه و کارت ملی صاحب چک
- مشخصات چک سرقت شده
- تصویر چک در صورت امکان
- ارائه توضیح مکتوب در مورد نحوه سرقت
سامانه صیاد یکی از ابزارهای اصلی کنترل چک است. هر چکی که در این سامانه ثبت نشده باشد فاقد اعتبار حقوقی و بانکی بوده و در صورتی که چک به سرقت رفته و در سامانه ثبت نشده باشد باید آن را فوراً وارد سامانه کنید.
سامانه چکاد نیز ابزاری برای استعلام و پیگیری وضعیت چک است که از طریق پیامک‌های هشدار دهنده صاحب چک را برای نقد شدن آن مطلع می‌کند.
در صورتی که چک سرقتی در سامانه صیاد ثبت نشده باشد ابتدا باید اطلاعات را در سامانه ثبت کنید و مراحل اعلام سرقت و ثبت شکایت را طی کنید تا پیگیری حقوقی شما با چالش مواجه نشود.
مشاوران حقوقی کارمنتو از طریق مشاوره آنلاین و تلفنی، با ارتباطی فوری و کمتر از یک دقیقه، افراد را در امور حقوقی راهنمایی می‌کنند. آن‌ها همچون پلی مطمئن میان افراد و سیستم حقوقی عمل کرده و کمک می‌کنند تا از بروز مشکلات قانونی پیشگیری شود.
مجازات سرقت چک چیست؟ (از دید قانون مجازات اسلامی و قانون تجارت)
در قانون چک، سرقت چک یک جرم کیفری محسوب می‌شود و مرتکب آن مشمول مجازات‌های سنگینی خواهد شد. بر اساس قانون مجازات اسلامی اگر سرقت به صورت عادی باشد، برای مجرم حبس از ۱ تا ۵ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق تعیین می‌شود. اما در صورتی که سرقت چک با قصد سوء استفاده و تحصیل مال نامشروع انجام شود شامل عنوان کلاهبرداری یا جرم استفاده از سند مجعول می‌شود که مجازات جداگانه‌ای دارد.
در قانون تجارت، چک به عنوان سند تجاری مهمی تلقی می‌شود که هرگونه سوء استفاده از آن باعث تعقیب کیفری و محرومیت بانکی می‌شود.
سرقت فیزیکی چک یعنی برداشتن یا ربودن برگه چک بدون اجازه صاحب چک. اما استفاده مجرمانه یعنی نوشتن، امضا زدن و یا ارائه آن به بانک برای وصول یا انتقال وجه بدون رضایت صاحب چک. در استفاده مجرمانه جرایم جعل، تحصیل مال از طریق نامشروع و استفاده از سند مجعول نیز به جرم اضافه می‌شود. در این صورت مجازات سرقت دسته چک افزایش پیدا می‌کند.
سارقین چک طبق قانون مجازات اسلامی شامل حبس تعزیری هستند و مجازات به شرایط و نحوه انجام جرم بستگی دارد.
مسئولیت حقوقی دارنده چک سرقتی چیست؟
دارنده‌ای که چک سرقتی را در اختیار داشته باشد در صورتی که از سرقتی بودن چک آگاه باشد و نشانه‌هایی وجود داشته باشد که احتمال غیر قانونی بودن چک را آشکار کند، مسئولیت حقوقی و کیفری خواهد داشت. در واقع زمانی که فرد با وجود غیرقانونی بودن چک پشت‌نویسی چک انجام دهد با اتهام خرید و فروش مال مسروقه یا استفاده از سند مجعول مواجه می‌شود.
در صورتی که چک مسروقه نقد یا به شخص ثالثی منتقل شود و شخص انتقال دهنده از سرقتی بودن آن مطلع باشد، وی مسئول بوده و تحت پیگرد قرار می‌گیرد. اما اگر فرد واقعاً ناآگاه باشد و چک را طبق عرف معمول دریافت کرده باشد، شرایط آن فرق دارد. در صورتی که صادر کننده چک قبل از نقد شدن آن، سرقت چک را به بانک اعلام کرده باشد و بانک با وجود هشدار، چک را وصول کرده باشد می‌توان علیه بانک شکایت کرد.
در صورتی که فرد چک را از مسیر متعارف و قانونی دریافت کرده باشد و هیچ دلیلی بر اطلاع از سرقتی بودن چک نداشته باشد مسئولیتی به او تعلق نخواهد گرفت.
سخن پایانی
سرقت چک از جمله مشکلات جدی و پیچیده در حوزه حقوقی و مالی است که هر شخص یا شرکتی را با خسارت جدی روبرو می‌کند. سرقت چک از لحاظ قانون مجازات اسلامی و قانون تجارت، جرم تلقی می‌شود و در صورت اثبات سرقت چک، مجازات سنگینی برای سارق به وجود می‌آید. در عین حال فردی که از سرقتی بودن چک آگاه نباشد نیز باید برای اثبات بی‌گناهی خود دلایل کافی ارائه دهد.
برای جلوگیری از درگیر شدن در این مشکلات، پیشگیری از سرقت چک اهمیت بسیار زیادی دارد. چه افراد حقوقی و چه حقیقی باید با رعایت نکاتی همچون نگهداری امن دست چک از بروز مشکلات حقوقی پیشگیری کند.
در صورتی که در رابطه با حکم سرقت چک و نحوه نوشتن چک سوالات تخصصی‌تری دارید می‌توانید به کمک پلتفرم کارمنتو، از مشاوران خبره در این زمینه، مشاوره دریافت نمایید. همچنین در صورتی که درگیر پرونده‌های مرتبط با ادعای سرقت چک یا دیگر مسائل حقوقی مرتبط هستید، می‌توانید با افراد متخصص حاضر در کارمنتو مشورت نمایید. این پلتفرم مشاوره آنلاین تلفنی بر بستر ویپ با برقراری ارتباط زیر یک دقیقه از هر جای ایران را به همراهان خود ارائه می‌دهد.
از طریق مشاوره کسب و کار آنلاین تلفنی در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
