تیم منابع انسانی قلب یک شرکت است. تیم مهمی که درست مثل قلب در یک بدن، انرژی به اعضای دیگر (در این‌جا دپارتمانهای مختلف) تزریق می‌کند و آن‌ها را هماهنگ و سالم نگه میدارد. در بیشتر شرکت‌ها، نقش اصلی منابع انسانی (HR) حفظ استراتژیک رابطه بین مدیریت و کارمندان محسوب می‌شود، اما به همین یک نقش خلاصه نمیشود.
یک مدیر منابع انسانی در واقع مسئول تیم خودش و در سطحی بالاتر مسئول حفظ کل تیم‌هاست. این مدیر باید چه ویژگی‌ها و مهارت‌هایی داشته باشد؟ اگر بخواهیم یک خلاصه از شرح وظایف مدیر منابع انسانی بگوییم، باید به چه مواردی اشاره کنیم؟ آیا هر کسی می‌تواند وارد این حیطه شود یا باید حتما یک رشته خاص دانشگاهی را خوانده باشد؟ در این مطلب سعی می‌کنیم به این سوالات پاسخ بدهیم. اگر در ابتدای راه منابع انسانی هستید و میخواهید آینده را بهتر بشناسید، یا کارشناسی هستید که می‌خواهد به سطح مدیریت برسد، این مطلب برایتان مفید خواهد بود.
مدیریت منابع انسانی به چه معنا است؟
یک مدیر منابع انسانی، سرپرست این تیم، تعیین‌کننده استراتژی کلی سازمان در حوزه کارمندان و البته مجری بعضی از وظایف خاص است (که در ادامه به آن میپردازیم). نقش یک مدیر منابع انسانی تا حدود زیادی وابسته به اندازه سازمان است. در شرکت‌های کوچکتر یک نفر به عنوان کارشناس و مدیر کل فرایندها را تحت نظر می‌گیرد و کار را انجام می‌دهد (البته که بعضی از شرکت‌ها در کشورمان هنوز هم چنین فردی را ندارند). در سازمان‌های کمی بزرگ‌تر اما منابع انسانی یک تیم است که هر کس با توجه به تخصص خودش وظیفه‌ای را در آن به عهده دارد. بر خلاف تصور بسیاری از افراد، منابع انسانی زیرشاخه‌های مختلف و متنوی دارد.
فرآیندهای مدیریت منابع انسانی
شرح وظایف مدیر منابع انسانی (که در بالا خواندیم) در واقع زیرمجموعه‌هایی هستند از فرایندهای کلی منابع انسانی در سازمان. این فرایندها جهانی هستند و متناسب با شرایط هر کشور، هر شهر و در نهایت هر کشور، شخصی‌سازی و اجرا می‌شوند. به صورت کلی می‌توانیم فرایندهای مدیریت منابع انسانی را این چند دسته کلی بدانیم:
- استخدام و جذب نیروی انسانی
- مشاوره حقوق و مزایا
- آموزش و توسعه نیروهای حاضر در سازمان
- مدیریت استعدادها
- توسعه رهبری سازمان
- کنترل و بهبود شرایط کاری و رفاهی نیروها
شرایط احراز مدیر منابع انسانی
کسی که می‌خواهد به عنوان یک مدیر منابع انسانی استخدام شود، باید مدتی سابقه کار به عنوان یک کارشناس یا سرپرست در این حوزه را داشته باشد. شرح وظایف مدیر منابع انسانی اقتضا می‌کند که کارآمدترین‌ها، بادرک‌ترین‌ها و صبورترین‌ها به عنوان مدیر تیم مشغول به کار شوند. قبل از این که الزامات استخدام در این موقعیت شغلی را بخوانیم، بد نیست بدانید که مدیریت منابع انسانی نیاز به داشتن یک مدرک ویژه ندارد. شرایط موقعیت مدیر منابع انسانی این‌ها هستند:
- داشتن اطلاعات کافی درباره قانون کار کشور و شرایط عرفی استخدام
- اطلاعات به روز درمورد حقوق و دستمزد
- توانایی برنامه‌ریزی و مدیریت فرایندها
- تسلط بر نرم‌افزارهای مدیریت منابع انسانی
- ارتباطات قوی و رفتار همدلانه
- سابقه تاثیرگذار کار در این حوزه
وظایف و مسئولیت های مدیر منابع انسانی چیست؟
هر کسی در تیم منابع انسانی، وظیفه‌ای دارد. وظایف یک مدیر این‌ها هستند:
- نظارت بر (و انجام) فرایند جذب، مصاحبه و استخدام کارمندان جدید
- نظارت بر اجرای فرایندهای قانونی شرکت و حل و فصل قانون‌شکنی‌ها و چالش‌های مختلف
- کسب اطمینان از امنیت و سلامت محیط کار
- مدیریت خدمات رفاهی، هدایای سازمانی و به صورت کلی رفاه در سازمان
- توسعه تیم منابع انسانی
- تعیین حقوق و دستمزد به صورت دوره‌ای و با مشورت مدیران سازمان
وظایف کارشناس منابع انسانی
وقتی به شرح وظایف مدیر منابع انسانی نگاه می‌کنیم، می‌فهمیم که مدیران و کارشناسان این تیم وظایف تقریبا مشابهی انجام می‌دهند. تنها تفاوت این است که در بیشتر سازمان‌ها، کارشناسان منابع انسانی در سطوح استراتژیک تصمیم نمیگیرند و در تغییرات در سطح مدیریت هم نقش کمرنگ‌تری دارند. این‌ها، بعضی از وظایف یک «کارشناس» منابع انسانی هستند:
- مدیریت روابط بین کارمندان
- دقت به سلامت جسمی و روانی کارمندان و کمک به آن‌ها در قالب‌های مختلف
- طراحی برنامه‌های تفریحی و استراحت برای کارمندان
- مصاحبه با کارمندان تازه‌وارد و نیروهای بالقوه
- جستجو و جذب استعدادهای تازه برای سازمان
اهداف مدیریت منابع انسانی چیست؟
این که تیم منابع انسانی چه هدف کلی دارد یا چه استراتژی را دنبال می‌کند، به نوع سازمان و جنس فعالیت‌های آن بستگی دارد. طبیعتا استراتژی‌های یک استارتاپ فروش آنلاین، با استراتژی‌های یک وزارت کشوری متفاوت خواهد بود. با این حال می‌توانیم اهداف عمومی و جهانی منابع انسانی را مرور کنیم، تا ایدهای از فضای کلی این حیطه داشته باشیم:
- اهداف سازمانی: مدیریت باید به نیروها کمک کند که فرایندها و رسالت سازمان را بشناسند و در راستای آن فعالیت کنند.
- اهداف شخصی: یک نقش مهم تیم و مدیر منابع انسانی، ایجاد تعادل بین زندگی شغلی و فردی افراد است. این تیم باید بتواند به هر نیرو کمک کند تا مسائل شخصی‌اش را مدیریت کند و تاثیر آن‌ها را در کار کاهش دهد.
- اهداف عملکردی: تسهیل فرایندها و تعریف هدف برای کارِ هر فرد در سازمان، از جمله وظایف تیم منابع انسانی است.
- اهداف اجتماعی: مدیریت منابع انسانی باید حقوق فردی، آزادی‌های قانونی و مسائل اخلاقی را در سازمان به دقت تحت نظر داشته باشد و با هر نوع قانون‌شکنی برخورد کند.
عوامل مؤثر بر مدیریت منابع انسانی
تیم مدیریت منابع انسانی باید در چهارچوب استراتژی‌ها عمل کند و هدف اصلی خود را بهبود وضعیت نیروهای انسانی (که سرمایه اصلی هر سازمان هستند) بداند. با این حال، همیشه عواملی هستند که می‌توانند عملکرد این تیم را تحت تاثیر قرار بدهد. این چند مورد، عواملی هستند که در هر سازمان منحصر به فردند و شیوه عملکرد منابع انسانی آن را تعیین می‌کنند:
- اندازه سازمان و تعداد نیروها
- استراتژی کلی سازمان برای مدیریت
- فرهنگ سازمانی (و در مرحله بعد فرهنگ منطقه)
- سیستم اقتصادی و حقوق در شرکت
میزان درآمد کارشناس منابع انسانی
در ایران کارشناسان و مدیران منابع انسانی، تاثیرگذاری بالایی در سازمان دارند و به تبع آن، معمولا حقوق مناسبی دریافت می‌کنند. این حقوق در استارتاپ‌های معروف و شرکت‌های بزرگ حتی بیشتر است. به صورت کلی طیف حقوق کارشناسان منابع انسانی از حداقل 7 میلیون تومان شروع و تا 12 الی 13 میلیون تومان بالا می‌رود. مدیران منابع انسانی هم حقوقی بین 10 تا 30 میلیون تومان دارند. البته که این ارقام در شهرهای مختلف کشورمان می‌توانند کمی بالاتر یا پایین‌تر باشند.
