صدها سال است که خرما در انواع و اشکال مختلف، سر سفره ما ایرانی‌ها حضور دارد. رطب، خرمای پیارم، خرمای مضافتی و… از جمله دسرها و خوراکی‌های محبوب ایرانی‌ها هستند. تقریبا هیچ خانه ایرانی را نمی‌توان پیدا کرد که در گنجه‌اش یک بسته خرما وجود نداشته باشد. کشور ما یکی از تولیدکنندگان بزرگ این خشکبار در منطقه است. در ایران، پانزده استان کشت خرما دارند (بیش از 250 هزار هکتار نخلستان) و بیشترین خرمای کشور در استان‌هایی مثل سیستان و بلوچستان و بوشهر تولید و به دیگر استان‌ها صادر می‌شود. صادرات خرما، یکی از صادرات مهم ایران است و البته نسبت به محصولات و خوراکی‌های دیگر، ارسال و بسته‌بندی ساده‌ای دارد. اما وارد شدن به این کسب و کار ، چالشهای خودش را دارد و باید برای وارد شدن به آن، حسابی مطالعه کنید. در این مطلب همه چیز را درمورد صادرات خرما در ایران و مشکلات آن بررسی می‌کنیم و سعی می‌کنیم ببینیم که این صادرات، از ایران به چه کشورهایی راحت‌تر است. این مطلب را برای دوستانی که می‌خواهند صفر تا صد صادرات خرما را یاد بگیرند، بفرستید.
جهت دریافت راهنمایی و مشاوره، به بخش مشاوره صادرات و واردات سایت کارمنتو مراجعه کنید.
مراحل صادرات خرما
برای آموزش صادرات خرما، قبل از هر چیز باید ببینیم که مراحل این کار چیست، از کجا باید شروع کنیم، چه کارهایی را حتما انجام بدهیم و سمت چه کارهایی اصلا نرویم؟ به صورت کلی می‌توانیم بگوییم که صادرات (برای هر محصولی) از یک نیاز شروع می‌شود، همان نیاز بازار خارجی به محصول (چه خشکبار باشد چه میلگرد) و با رساندن محصول به دست بازار خارجی پایان می‌پذیرد. پیشنهاد می‌کنیم این مراحل را به این شکل پیش ببرید:
- شناخت بازار هدف: وقتی به صادرات خرما فکر میکنید، باید ابتدا ببینید که باید به کجا صادرش کنید. بسیاری از کشورهای اطراف ما در خاورمیانه (و حتی بخشی از افریقا) خود تولیدکننده خرما هستند و سالهاست که در سفره‌های غذایی‌شان آن را دارند. کشورهای اروپایی اما واردکننده و مصرف‌کننده خرمای ایران هستند. با این حال عراق، روسیه و ترکیه هم مقصدهای خوبی برای خرمای کشور ما محسوب می‌شوند. برای شناخت بازار هدف، بهتر است درمورد اقتصاد خوراکی کشورها تحقیق کنید و با افرادی که در این بیزنس فعال هستند، مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند جزئیاتی به شما بگویند که در هیچ‌کجای اینترنت پیدایشان نمی‌کنید.
- تامین محصول: صادرات خرما به خارج از کشور، قبل از هرچیز نیازمند تولید است. شما باید خرمایی داشته باشید که بتوانید بفروشید. در این مرحله اگر خودتان صاحب یا شریک در یک نخلستان هستید، باید درمورد برداشت محصول از آن فکر کنید. نوع خرمای صادراتی خودتان را مشخص کنید و ببینید که به صورت ماهانه یا سالانه، توانایی برداشت چه میزانی را دارید. اگر هم یک تامین‌کننده بیرونی دارید، باید خرما را به قیمت توافقی از او تهیه کنید.
- واسطه‌ها و ارتباطات را بشناسید: برای رساندن خرمای صادراتی خودتان به دست مصرف‌کنندگان نهایی، باید شرکت‌ها یا افرادی را پیدا کنید که بتوانند آن را بیرون ببرند. این واسطه‌ها اغلب در قالب شرکت‌های صادرات و هولدینگ‌های تجاری فعالیت می‌کنند.
- برندینگ و مارکتینگ: خرمای صادراتی باید با بسته‌بندی خاص، یک برند مشخص و دیزاین خوب به سوپرمارکت‌ها و فروشگاههای کشور هدف برود. این‌طور برای برند شما به عنوان صادرکننده و همچنین برای تجارت خارجی ایران، فواید زیادی به همراه خواهد داشت.
- صادرات: در این مرحله، محصولات شما (با هر میزان و وزن و بسته‌بندی) به خارج از کشور صادر می‌شوند و به دست مصرف‌کنندگان خود در کشورهای دیگر می‌رسند.
بیشتر بخوانیم: راهنمای جامع صادرات کشمش به سایر کشورها
درآمد حاصل از صادرات خرما و ارزش آن
در سال 1400، پیش‌بینی‌ها خبر از صادر شدن 25% خرمای تولیدی در ایران می‌دادند که محقق شدنش، می‌توانست حدود 350 میلیون دلار به تجارت کشور ما سود برساند. شاید برای شما جالب باشد که بدانید در تورم سال‌های اخیر، خرما یکی از محصولاتی بوده که کمترین تاثیرپذیری را داشته و قیمتش زیاد بالا نرفته است. سالانه بیشتر از یک میلیون و دویست هزار تن خرما در ایران تولید می‌شود و انبارهای کشور توانایی فروش را دارند. قیمت هر کیلو خرمای مضافتی در ایران در سال‌های اخیر بین 30 تا 32 هزار تومان بوده و خرمای پیارم 70 تا 75 هزار تومان. در حال حاضر، 20% خرمای پیارم در داخل و 80% آن خارج مصرف می‌شود. با در نظر گرفتن این نکته که قیمت خرما، هنوز به ارزش واقعی خود نرسیده، می‌توانیم بگوییم که سودآوری زیادی در انتظار آن است و اگر قصد ورود به بازار این صادرات را دارید، بهتر است زودتر (البته با مطالعه و کسب تجربه از دیگران) کار را شروع کنید.
میزان صادرات خرما
در دنیا بیشتر از سه هزار گونه خرما وجود دارد و مصر، در حال حاضر بزرگ‌ترین صادرکننده این محصول است. از این گونه‌های متعدد، 400 مورد در ایران کشت می‌شود و انواع درجه یک آن صادرات خرما به خارج را تشکیل می‌دهند. بیشتر خرماهای صادراتی از ایران از انواع مضافتی، پیارم، زاهدی، کبکاب، ربی و هلیلهای هستند. در نیمه اول سال گذشته، حدود صد و سی و هفت هزار تن خرما از ایران صادر شده است. در کشور ما، 10% صادرات غیرنفتی مربوط به غذاست و از از صادرات غذا، حدود 29% مربوط به خشکبار است. خرمای خشک و تازه، از جمله خشکبارهایی هستند که از ایران به کشورها آسیا و اروپا صادر می‌شوند. این صادرات سال به سال بیشتر هم می‌شود، مثلا در 99 نسبت به 98، 46% رشد (از نظر وزنی) را تجربه کرد.
مجوز صادرات
درست مانند دیگر انواع صادرات، صادرات خرما در ایران هم باید مجوزهای خاص خودش را داشته باشد، اولین و ابتدایی‌ترینِ این مجوزها همان کارت بازرگانی است. اگر این کارت را ندارید، از کارت دیگران هم می‌توانید استفاده کنید. با این حال چون در حال وارد شدن به یک کسب و کار رسمی مثل صادرات خشکبار و خرما هستید و ممکن است با چالش‌هایی مواجه شوید، پیشنهاد ما این است که حتما آن را دریافت کنید. طبق قوانین گمرکی کشور، کارت بازرگانی درواقع یک جواز رسمی و قانونی است که دارنده آن، می‌تواند به اعتبارش واردِ حوزه صادرات و واردات شود. برای دریافت کارت بازرگانی، باید:
- حداقل 23 سال سن داشته باشید
- گواهی عدم سو پیشینه خودتان را دریافت کنید
- در یک دفتر اسناد رسمی، یک فرم شامل امضای مدیرعامل، مهر شرکت و گواهی امضا را تنظیم کنید
- برای تاسیس و تغییرات شرکت خودتان روزنامه رسمی ارائه کنید
- مدرک تحصیلی معتبر (حداقل دیپلم دبیرستان) را ارائه کنید و اگر مدارکتان را از خارج دریافت کردهاید، برای تایید به اداره دانش‌آموختگان وزارت علوم بدهید
بیشتر بدانیم: شرایط و قوانین صادرات خشکبار از ایران به کشورهای دیگر
کدام شهرهای ایران قابلیت صادرات این محصول را دارند؟
استان‌ها و شهرهای جنوبی کشورمان، بیشترین میزان تولید و در نتیجه بیشترین میزان صادرات به خارج از کشور را دارند. سهم هریک از این استان‌ها در تولید، به صورت تقریبی این‌طور است:
- کرمان : ۲۸%
- هرمزگان : ۱۵.۳۵%
- سیستان و بلوچستان : ۱۴.۴۲%
- بوشهر : ۱۴.۷۹%
- خوزستان : ۱۴.۴۰%
- فارس : ۱۲.۱۶%
نکات کلیدی شرکت‌های صادرات خرما
همان‌طور که گفتیم، مشتری صادرات خرما در خارج از کشور را، شرکت‌های واسطه و بازرگانی‌ها برایتان پیدا می‌کنند. برای پیدا کردن این شرکت‌ها، باید با مشاوران حرفهای صادرات و واردات صحبت کنید یا خودتان دست به کار شوید و با پرس و جو و تحقیق، شرکتی را پیدا کنید که بتواند محصول شما را (در این‌جا خرما) به خارج از کشور صادر کند. بعضی از این شرکت‌ها، صفر تا صد صادرات خرما را برای شما (به عنوان کارفرما) جلو می‌برند. در هنگام جستجو برای شرکت طرف تجاری خودتان، به دنبال این ویژگی‌ها بگردید:
- سابقه کار در حوزه انجام و آموزش صادرات خرما
- سرمایه در گردش
- توان واقعی برای کار مستقیم با شرکای خارجی
- نفوذ در بازارهای ایران و خارج از ایران
- اعتبار و مجوزهای قانونی فعالیت
- تجربه مشتریان دیگر آن شرکت
انواع خرمای صادراتی در ایران
همان‌طور که گفتیم، ده‌ها نوع از خرمای تولیدی ایران، به کشورهای دیگر صادر می‌شود و سود صادرات خرما در کشورمان رو به افزایش است. این انواع را بیشتر بشناسید:
- خرمای مضافتی بم: بیش از نیمی از تولید خرمای ایران (که در خانه همه ما خورده می‌شود) خرمای مضافتی بم است، با آن رنگ تقریبا مشکی و بافت نرمش. این خرما رطوبت بالایی نسبت به دیگر انواع دارد.
- خرمای پیارم: یکی از انواع صادراتی و ممتاز خرمای ایران که بیشتر در استان هرمزگان کشت می‌شود. پیارم رنگی قهوهای (تیره) و پوستی نسبتا خشک دارد، که آن را برای کاربرد در شیرینیها و دسرها بسیار مناسب کرده است.
- خرمای ربی: این خرما، بلند و کشیده است و در بین مصرف‌کنندگان خارج از ایران (به ویژه اروپا) طرفداران زیادی دارد. این خرما نیمه خشک است و خیلی راحت در دمای خنک تازه می‌ماند.
- خرمای برحی: این خرمای نرم و مرطوب، رنگی زرد دارد که آن را از دیگر انواع خرما متمایز می‌کنند. خرمای برحی در اصل در عراق به عمل می‌آید اما کشت آن در خوزستان هم به گستردگی انجام می‌شود.
- خرمای خاصویی: خرمای خاصویی یا آلویی را می‌توان نسخه خوشمزه‌تر و ارزانتر خرمای پیارم دانست. این خرما پوستی چروک دارد و رطوبتی نسبتا کم، که حمل و نقل و نگهداری آن را خیلی ساده کرده است.
- خرمای مجول: این خرما بلند، خشک و بسیار شیرین است. نخل مجول بومی کشور مراکش است اما در جنوب ایران هم میوه میدهد.
بیشتر بخوانید: سود حاصل از صادرات زعفران چقدر است؟
کشورهای مقصد صادرات خرمای ایرانی
- ترکیه: سهم ما در بین کشورهای دیگری که به ترکیه خرما صادر می‌کنند، خیلی زیاد نیست (حدود 30%) اما تشابه فرهنگی و مسلمان بودن اکثریت جمعیت ترکیه، فرصت ِ افزایش صادرات را برای ما فراهم کرده است.
- روسیه: بر خلاف انتظار خیلی از افراد، روسیه یکی از مصرف‌کنندگان اصلیِ خرما در کشور است و یک جمعیت بزرگ مسلمان هم دارد. این دو موضوع در کنار روابط خوب ما با این کشور، روسیه را به یکی از مقاصد اصلی صادرات ایران تبدیل کرده است.
- هند: هند و پاکستان از مقاصد مهم صادرات ایران (به ویژه خرمای شاهانی) هستند. ایران محصولات دیگری مثل پسته را هم به این کشور پرجمعیت صادر می‌کنند.
- عراق: این کشور همسایه، دریافت‌کننده میزان زیادی از صادرات سالانه ما محسوب می‌شود. خرمای مضافتی از جمله مهمترین انواع خرمای صادراتی ایران به عراق است.
- افغانستان: کاهش ظرفیت تولید و همسایگی و هم‌زبانی، کشور افغانستان را به یک واردکننده مناسب برای انواع غذا، خشکبار و البته خرمای ایرانی تبدیل کرده است.
- آلمان: صادرات به آلمان، ارزآوری بسیار زیادی برای ایران دارد. قدرت خرید مردم در این کشور بالاست و البته خرما در سال‌های اخیر، به یک ترند سلامتی و آشپزی هم تبدیل شده است.
- چین: دومین اقتصاد بزرگ دنیا و پرجمعیت‌ترین کشور، در سال‌های اخیر تمایل زیادی به مصرف و وارد کردن خرما پیدا کرده است. این کشور روابط اقتصادی خوبی با ایران دارد.
- تاجیکستان: زبان مشترک و روابط تجاری خوب با کشورمان، تاجیکستان را در موقعیت یک وارکننده خوبِ خشکبار و خرما قرار میدهد. بسیاری از انواع خرمای ایرانی در تاجیکستان بازار دارد.
- انگلستان: این کشور مثل دیگر نقاط اروپا، تولید خرما ندارد و واردکننده آن از ایران محسوب می‌شود.
- اوکراین: خرمای زاهدی و کبکاب، خرماهایی هستند که به این کشور اروپایی صادر می‌شوند.
- کانادا: این کشور، یک جمعیت ایرانی بسیار بزرگ دارد و البته کشت خرما در آن انجام نمیشود. همین دو موضوع، باعث شده‌اند که سالانه مقدار زیادی خرما را از ایران وارد کند
مزایا و معایب صادرات خرما
صادرات خرما با بسته‌بندی و کیفیت مناسب، می‌تواند نام ایران را در صنعت غذا و خوراک دنیا مطرح کند و سود زیادی برای کشور ما به همراه داشته باشد. پایانه‌های مرزی ایران در جنوب، سالهاست که مشغول تجارت خرما با دیگر کشورها هستند. فراموش نکنید که ترند غذاهای سالم و گیاهی، و تمایل غربی‌ها به غذاهای خاورمیانه، می‌تواند یک سود بالقوه برای کشورهایی باشد که خرما را در مقیاس زیاد تولید می‌کنند. در حال حاضر، ما به پنجاه و دو کشور دنیا خرما صادر می‌کنیم. با این حال، نباید مشکلات صادرات خرما را هم نادیده گرفت. کشور ما در بازار ارز جهانی و تبادلات مالی، عملا جایی ندارد. بسته‌بندی خرماهای ایرانی هم با وجود پیشرفت بسیار بالا، هنوز چیزهایی از بستهبندیهای غربی کم دارد. کمبود امکانات (مثلا کانتینر یخچالدار)، مشکلات گمرک، رقبای مهم و پیشرفته در بازارهای جهانی و ضعف تبلیغات، از دیگر مشکلات صادرات خرما در ایران هستند.
تعرفه گمرکی صادرات
در قوانین ایران، تعرفه صادرات خرما صفر است و این موضوع، یک فرصت خوب را در اختیار تجار قرار داده تا بدون پرداخت تعرفه این کالا را صادر کنند. با این حال، گاهی قیمت خرما به صورت بیرویه نوسان می‌کند و لازم است که ستاد تنظیم بازار وارد این حوزه شود. گاهی در روزهای پیش از ماه رمضان، صادرات این محصول دارای عوارض یا به کل ممنوع می‌شود. کد تعرفه گمرکی خرما در کشورمان 08041000 است.
بیشتر بدانیم از: آشنایی با روند صادرات میوه خشک از ایران به تمام جهان
چگونه مشتری صادرات خرما را جذب کنیم؟
سود صادرات خرما در جذب بیشتر و بیشتر مشتریان است، اما مشتریان را چه کسی برای شما جذب می‌کند؟ شرکت‌های تجاری یا واسطه گاهی مشتریان ثابت و خاص خودشان را در داخل و خارج از کشور دارند و شما را بدون اتلاف وقت، تبدیل به تامینکنندهای برای آن‌ها می‌کنند. اما دیگر راههای جذب مشتری صادرات خرما، چه چیزهایی هستند؟
- مشاوره مستقیم یا غیرمستقیم با توزیع‌کننده خارجی
- برندینگ و مارکتینگ مناسب برای پیش چشم بودن در ایران و خارج از ایران
- مکاتبه و تنظیم جلسه با برندهای خارجی
- ارائه کاتالوگ، تبلیغات آنلاین و ایمیل مارکتینگ برای مشتریان هدف
و در پایان…
در این مقاله سعی کردیم صفر تا صد صادرات خرما را برای شما شرح دهیم؛ در صورت بروز هرگونه مشکل در زمینه صادرات می‌توانید با متخصصان کارمنتو در زمینه صادرات و واردات تماس بگیرید.
