کارفرمایان به دلایل مختلفی می‌توانند تصمیم به اخراج و برکنار نیروی کار خود بگیرند؛ اما از زمانی که صحبت اخراج کارگر مطرح می‌شود، باید درباره حق و حقوق کارگر و کارمند هم تصمیم‌گیری شود.
البته هیچ کارفرمایی نمی‌تواند بدون داشتن دلایل منطقی و موجه، کارگر خود را اخراج کند. از آن طرف زمانی که کارمند وظایف خود را به خوبی انجام ندهد و با این کار به شرکت ضرر و زیان برساند، باید خود را برای اخراج هم آماده کند.
بر اساس قرارداد کار بین کارگر و کارفرما، هر کدام از طرفین تعهدات خاصی نسبت به یکدیگر دارند که در آن، حق و حقوق کارگر بعد از اخراج هم عنوان شده است. اما اگر می‌خواهید از تمامی موارد درباره حق و حقوق کارگر اخراج شده اطلاعات کسب کنید، در ادامه این مطلب از وبسایت کارمنتو همراه ما باشید.
مقررات و شرایط اخراج کارگر در قانون کار
بسیاری از افراد و خصوصا کارفرمایان فکر می‌کنند در هر زمان و به هر دلیلی، می‌توانند نیروی کار خود را اخراج کنند. این در حالی است که اخراج کارگر به این آسانی اتفاق نمی‌افتد. اخراج کارگر در قانون کار شرایط و قوانین مخصوص به خود را دارد که به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- در وهله اول کارفرما باید در طی چند بار، کوتاهی در وظیفه یا تخلف انضباطی کارگر را به آن گوشزد کند و به صورت تذکر کتبی ارائه دهد.
- بعد از تذکر کتبی به کارگر، باید خطاکاربودن فرد با استفاده از دلایل منطقی و قانونی ثابت شود. توجه داشته باشید که اگر دلیل غیر موجه باشد، کارگر می‌تواند از کارفرما شکایت کند.
- در مرحله بعدی پرونده کارگر باید به مراجع مربوطه ارائه شود و تصمیم‌گیری نهایی برای اخراج آن گرفته شود.
- نامه اخراج کارگر تنظیم و به دست فرد داده می‌شود.
- در مرحله آخر هم حق و حقوق کارگر اخراج شده باید محاسبه و پرداخت شود.
البته اگر می‌خواهید با تمامی قوانین و شرایط مربوط به اخراج کارگر آشنا شوید، می‌توانید مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.
مسئولیت کارفرما در هنگام اخراج کارگر
مطابق قانون کار، کارفرما وظیفه دارد که در هنگام فسخ قرارداد کارگر، تمامی حق و حقوق کارگر اخراج شده را به طور کامل پرداخت کند. این حق و حقوق شامل موارد مختلفی می‌شود که کارفرما مسئول پرداخت آن‌ها است. بنابراین اگر شما هم در جایگاه کارفرما قرار دارید، حتما موارد مهم درباره مسئولیت کارفرما در هنگام اخراج کارگر را مطالعه کنید:
-
پرداخت سنوات کارگر
به موجب انتهای ماده 27 قانون کار، کارفرما موظف است در صورت اخراج کارگر، علاوه بر پرداخت حقوق معوق به وی می‌بایستی به نسبت هر سال سابقه كار معادل يک‌ماه آخرين حقوق كارگر را به عنوان«حق سنوات»به وی پرداخت نماید.
لذا در صورت عدم رعایت تشریفات ماده 27 کارگر به صورت قانونی اخراج نشده یا به اصطلاح، اخراج کارگر غیر موجه طلقی خواهد شد و در صورت شکایت کارگر ممکن است به موجب ماده 165 قانون کار هیات تشخیص حکم به بازگشت به کار به همراه پرداخت دستمزد ایام تعلیق بدهد.
-
پرداخت کامل حقوق و عیدی
بر اساس قانون، کارگران از روز اول کاری خود تا زمان اخراج، مشمول دریافت عیدی، پاداش و سنوات خدمات می‌شوند. بر این اساس هر زمان که کارگران اخراج شده باشند، عیدی آن‌ها باید به نسبت مجموع ماه‌های خدمت آن حساب شود.
از طرفی حتی اگر کارگر پاره وقت یا ساعتی هم کار کرده باشد، مجموع ساعت‌های کاری آن در طول 1 سال محاسبه می‌شود. سپس با تبدیل روزها و ساعت‌ها به ماه، عیدی نهایی محاسبه می‌شود. توجه داشته باشید که با اخراج کارگر، به هیچ عنوان عیدی و پاداش فرد از بین نمی‌رود.
-
مانده مرخصی
با توجه به این که هر کارگر در طول هر سال کاری خود، 26 روز و معادل 191 ساعت مرخصی را دارد، اگر کارمند از مرخصی خود استفاده نکرده باشد، باید کارفرما حقوق مرخصی را پرداخت کند. به این صورت که بعد از اخراج کارگر، مانده مرخصی بر اساس آخرین حق السعی و معادل آن باید پرداخت شود.
پس باتوجه به مطالب مذکور می‌توان نتیجه گرفت که:
در صورتی که حقوق و مزایای ماهیانه کارگر اخراج شده پرداخت شده باشد و نیز موضوع بازگشت به کار با توجه به موجه بودن از اخراج منتفی باشد، موارد ذیل به کارگر تعلق خواهد گرفت
1- سنوات خدمت(به ازای هرسال کارکرد به میزان یک ماه آخرین پایه حقوق).
2- عیدی و پاداش سال های فعالیت(به میزان هر سال 3 ماه آخرین پایه حقوق).
3- مانده مرخصی ذخیره شده طبق قانون مرخصی وزارت کار (برای اشتغال یک سال هر سال 9 روز ذخیره و اشتغال کمتر از یک سال به میزان مجموع مرخصی‌های استفاده نشده)
حق و حقوق کارگر یا کارمند اخراج شده بر اساس نوع قرارداد
قطعا تمامی کارمندان با شرایط یکسانی مشغول به کار نمی‌شوند و نوع قرارداد هر کدام با یکدیگر فرق دارد. از آن طرف متناسب با نوع قرارداد، حق و حقوق کارمند اخراج شده هم به شکل خاصی تعیین می‌شود. بنابراین قبل از پرداخت حقوق کارگر اخراج شده، باید به نوع قرارداد آن فرد توجه داشته باشید. در حالت کلی حق و حقوق کارگر اخراج شده بر اساس نوع قراردادهای زیر است:
-
حق و حقوق کارمند رسمی
درباره پرداخت حق و حقوق کارمندان رسمی چند مورد وجود دارد. طبق ماده 11 قانون کار، برای کارمندان رسمی که در طول دوره آموزشی خود قرار دارند، امکان قطع کار برای هر کدام از طرفین وجود دارد. مثلا کارفرما می‌تواند بدون اخطار قبلی و پرداخت خسارت، کارمند را اخراج کند؛ اما باید تمامی حقوق مربوط به دوره آموزشی آن فرد را به صورت کامل پرداخت کند. از آن طرف اگر قطع کار از سمت کارگر باشد، کارفرما تنها باید مبلغ حقوق زمان انجام کار آن فرد را پرداخت کند. البته در قرارداد کار، باید مدت زمان دوره آموزشی کاملا مشخص شده باشد تا حق و حقوق کارمند رسمی اخراج شده کامل محاسبه شود.
مدل دیگری از اخراج کارمند رسمی، به دلیل قصور فرد در انجام وظایف محول شده به آن فرد یا حتی زیر پا گذاشتن آیین‌نامه انضباطی است. بر اساس ماده 27 قانون کار، اگر کارگر یا کارمند مرتکب خطا در محیط کار خود شده باشد، کارفرما با دریافت نظر مثبت شورای اسلامی کار می‌تواند فرد را اخراج کند.
اما حق و حقوق کارمند رسمی اخراج شده در این حالت، تمامی مبلغ حقوق کارگر رسمی باید پرداخت شود. همچنین جدای از حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه کار، باید معادل یک ماه از آخرین حقوق کارگر هم به عنوان حق سنوات به آن پرداخت شود. از طرفی حقوق کارگر اخراج شده رسمی شامل موارد دیگری مانند مانده مرخصی هم می‌شود.
-
حق و حقوق کارمند (کارگر) اخراج شده با قراردادهای کوتاه مدت
برخی از افراد با قرارداد کار پیمانی کوتاه مدت مشغول به کار هستند؛ بنابراین بعد از گذشت مدت زمان قرارداد خود، طرفین می‌توانند قطع همکاری داشته باشند. قراردادهای کوتاه مدت تقریبا بین 3 تا 6 ماه هستند؛ از همین رو برخی از کارفرمایان، فکر می‌کنند که حقوق و مزایای خاصی نباید به کارمند قراردادی خود پرداخت کنند.
این در حالی است که اخراج کارگران قراردادی کوتاه مدت، در دو حالت مختلف باید بررسی شود. اگر اخراج کارگر قراردادی قبل از تمام شدن مدت قرارداد کار باشد، باید طبق قانون مربوط به کارمندان رسمی حق و حقوق کارمند پیمانی اخراج شده را پرداخت کنند. از طرفی اگر اخراج کارگر بعد از تمام شدن قرارداد کار باشد، سنوات، حقوق معوقه، عیدی و مانده مرخصی‌ها باید پرداخت شوند.
درمورد حق و حقوق کارگر و کارمند اخراج سوالات بیشتری دارید؟ دریافت مشاوره بیمه و قانون کار آنلاین و تلفنی کارمنتو که در لحظه انجام می‌شود، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
-
حق و حقوق کارمند (کارگر) اخراج شده با قراردادهای بلندمدت
بعضی از کارگران با وجود این که قرارداد رسمی با کارفرمای خود ندارند، اما با قراردادهای بلند مدت مشغول به فعالیت هستند. بسیاری از افراد فکر می‌کنند که کارفرما نمی‌تواند به راحتی کارگران با سابقه و با تمدید قراردادهای متوالی را اخراج کند. اما این در حالی است که تعداد زیاد تمدید کتبی قرارداد کار، دلیل موجهی برای اخراج نشدن کارگر نیست. به هر حال اگر کارگر با قرارداد کار بلند مدت از انجام وظایف خود کوتاهی کند، کارفرما می‌تواند آن فرد را اخراج کند. حق و حقوق کارمند اخراجی با قرارداد کار بلند مدت هم شامل سنوات، عیدی، حقوق معوقه و مانده مرخصی فرد در طول سال‌های کاری خود است.
-
حق و حقوق کارمند (کارگر) اخراج شده بدون قرارداد
برخی از کارگران و کارمندان بدون تنظیم قرارداد کار، شروع به فعالیت می‌کنند؛ اما قبل از هرچیزی باید بدانید که دریافت حق و حقوق کارگر اخراج شده بدون قرارداد، این افراد را دچار چالش می‌کند؛ چرا که بعضی از کارفرمایان، نداشتن قرارداد قانونی را بهانه‌ای برای عدم پرداخت حقوق کارگر اخراج شده می‌کنند.
اما با این وجود، حتی کارمندان بدون قرارداد هم می‌توانند با داشتن فیش حقوقی، پرداخت‌های بانکی و داشتن لیست حضور و غیاب در شرکت، به حقو و حقوق خود برسند. بر طبق قانون، حق و حقوق کارگر اخراج شده بدون قرارداد هم شامل سنوات، عیدی، پاداش و مرخصی‌های باقی‌مانده می‌شود.
سخن پایانی
اخراج کارگر توسط کارفرما یکی از حقوق طبیعی کارفرما است؛ اما بر طبق قانون، هر کارگری که اخراج شود، باید حق و حقوق خود را دریافت کند. حقوق کارگر اخراج شده تقریبا برای تمامی قراردادهای کار یکسان است؛ اما در برخی از شرایط‌های خاص، تفاوت پیدا می‌کند.
از طرفی برخی از کارفرمایان در پرداخت حق و حقوق کارمند اخراج شده کوتاهی می‌کنند و حق اصلی فرد را پرداخت نمی‌کنند؛ از همین رو اگر به عنوان کارگر به دنبال حق و حقوق کامل خود هستید، حتما با مشاوران تلفنی و آنلاین کارمنتو مشورت کنید.
در کارمنتو امکان دریافت مشاوره متنی و چت آنلاین با پشتیبان هم وجود دارد؛ از طرفی شما در 7 روز هفته و در تمامی ساعت‌ها می‌توانید با مشاوران تلفنی در ارتباط باشید. این گروه با بیش از 350 مشاور برتر کشور همکاری دارد که در 11 حوزه و 31 زیر حوزه مختلف به شما کمک می‌کنند.
از طرفی با توجه به این که تعرفه مشاوره متناسب با نرخ معمول بازار است، شما هزینه زیادی برای مشاوره پرداخت نمی‌کنید. البته می‌توانید از شارژ اولیه رایگان در کیف پول الکترونیکی خود هم استفاده کنید.
تلاش کارمنتو بر این است که ارتباط بین مشاور و کاربر با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های دنیا و پلتفرم جامع ویژه مشاور و کارفرما انجام شود تا فرد از محرمانه بودن اطلاعات خود مطمئن باشد.
از طریق مشاوره کسب و کار تلفنی آنلاین در حوزه مد نظر خود بدون پرداخت هزینه تلفن و اینترنت و از طریق تماس امن، پاسخ سوالات خود را دریافت نمایید.
با کلیک روی لینک زیر و از طریق (منو خدمات مشاوره) حوزه مد نظر خود را انتخاب نمایید.
