مناقصه فرآیند رقابتی برای تامین کالا یا کیفیت مورد نظر است که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه‌گری که کمترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد، واگذار می‌گردد. در یک مصداق ساده از مناقصه می‌توان بیان کرد زمانی که سازمان‌های دولتی بخواهند کالا یا خدماتی را تامین کنند، از طریق برگزاری مناقصه، با پیشنهاد کننده کمترین قیمت قرارداد همکاری منعقد می‌کنند. هدف اصلی برگزاری مناقصه نیز در قالب حداکثر شفافیت، کیفیت و بهره‌وری بیان شده است.
آشنایی با اصطلاحات مناقصه
- مناقصه‌گذار: قوای سه گانه جمهوری اسلامی ایران اعم از وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت های دولتی، مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری دولتی، شرکت های بیمه دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی (درمواردی که آن بنیادها و نهادها از بودجه کل کشور استفاده می نمایند)، مؤسسات عمومی، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی، شورای نگهبان قانون اساسی و همچنین دستگاه‌ها و واحدهایی که شمول قانون بر آن‌ها مستلزم ذکر یا تصریح نام است، اعم از این‌که قانون خاص خود را داشته و یا از قوانین و مقررات عام تبعیت نمایند، نظیر وزارت جهاد کشاورزی، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی‌ایران، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، سازمان بنادر و کشتی‌رانی جمهوری اسلامی ایران، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، سازمان صدا و سیمای‌جمهوری اسلامی ایران و شرکتهای تابعه آن‌ها موظف‌اند در برگزاری مناقصه مقررات این قانون را رعایت کنند.
- مناقصه‌گر: شخصی حقیقی یا حقوقی که با دریافت اسناد مناقصه در مناقصه شرکت می‌کند. مناقصه‌گر بودن امری منقطع است به این معنا که در هر مرحله ای از کار مناقصه گر ممکن است از مناقصه گر بودن خارج شود.
- برنامه زمانی مناقصه: در برنامه زمانی مناقصه زمان و مهلت برگزاری مراحل مختلف مناقصه، مدت اعتبار پیشنهادها و زمان انعقاد قرارداد مشخص می‌شود.
- کمیته فنی بازرگانی: هیأتی با سه عضو خبره فنی بازرگانی صلاحیت دار که از سوی مقام مجاز دستگاه مناقصه گزار انتخاب می‌شود. کمیته فنی ارزیابی وظیفه ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها و سایر وظایف مقرر در این قانون را برعهده دارد.
- ارزیابی فنی: در فرآیند ارزیابی فنی درآن مشخصات، استانداردها، کارایی، دوام و سایر ویژگی‌های فنی بازرگانی پیشنهادهای مناقصه‌گران بررسی، ارزیابی و پیشنهادهای قابل قبول برگزیده می‌شوند.
- ارزیابی کیفی مناقصه گران: یعنی ارزیابی توان انجام تعهدات مناقصه‌گران توسط کمیته فنی یا مناقصه گزار.
- ارزیابی مالی: فرآیندی است که در آن مناسب ترین قیمت از بین پیشنهادهایی که از نظر فنی و بازرگانی پذیرفته شده اند، برگزیده می شود.
- ارزیابی شکلی: بررسی کامل بودن اسناد و مدارک و امضای آن‌ها
انواع مناقصه
- مناقصه عمومی
روشی است که در آن دولت یا سازمان‌های عمومی، انجام عمل یا خرید کالای مورد نیاز خود را از طریق اعلان بین عموم داوطلبان، به مسابقه می‌گذارد.
- مناقصه محدود
روشی است که در آن به تشخیص و مسئولیت بالاترین مقام مناقصه‌گذار، محدود بودن و ادله آن تأیید می‌گردد. این نوع مناقصه در بین عده معدودی از اشخاص حقیقی یا حقوقی که مورد شناسایی سازمان‌های عمومی است، برگزار می‌شود.
- مناقصه اختیاری
روشی است که از طریق اعلان عمومی می‌باشد ولی اختیار انجام مناقصه با بهترین پیشنهاد دهنده، یا سازمان دولتی است.
- اصول مناقصه
- اصل شایستگی داوطلبان شرکت در مسابقه
- اصل معلوم بودن نصاب معامله
- اصل حضور یک شخص اداری
- اصل آزادی رقابت
مراحل و فرایندهای مناقصات
- تأمین منابع مالی.
- تعیین نوع مناقصه در معاملات بزرگ(یک یا دو مرحله ای، عمومی یا محدود).
- تهیه اسناد مناقصه.
- ارزیابی کیفی مناقصه گران در صورت لزوم.
- فراخوان مناقصه: فراخوانی است که به شاخصین مناقصه گزار بین دو تا سه نوبت حداقل در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار کشوری یا استانی و یا شبکه های اطلاع رسانی منتشر می گردد.
- ارزیابی پیشنهادها
چگونه در مناقصات برنده شویم؟
برای برنده شدن در مناقصات در ابتدا باید دقت داشته باشید که تمامی پیش نیازها و مدارک مورد نیاز را تامین کرده باشید. برای برنده شدن در رقابت و پیشی گرفتن از رقبا، باید نسبت به موضوعات مربوط به کسب و کارتان آگاهی داشته باشید. اگر می خواهید پروژه ها را از دست ندهید حتما باید حواستان به مناقصات و استعلام های درحال برگزاری باشد. یکی از راه‌های ساده و در دسترسی که می توانید برای آگاهی از مناقصات به آن مراجعه نمایید، مشاوره تلفنی حقوقی کارمنتو و مشاوره گرفتن از متخصصان مجرب این حوزه می‌باشد.
مرحله دوم برای برنده شدن این است که اطلاعات صحیح و کامل در خصوص معامله مورد نظر را کسب کنید. اطلاعاتی نظیر محل برگزاری، مدت مقرر برای اعلام آمادگی و یا میزان مبلغ تضمین شرکت در این پروژه‌ها و… . این موارد به شما کمک خواهد کرد تا با سنجیدن شرایط خود، تصمیم درستی برای شرکت کردن در این پروژه‌ها بگیرید.
سپس به دنبال شناسایی شرایط شرکت در مناقصه مورد نظر باشید، شرایطی که قبلا توسط مناقصه گزار اعلام شده است.
در مرحله بعد مدارک مورد نیاز را فراهم و ارسال کنید. نسبت به زمان در نظر گرفته شده دقت لازم را داشته باشید تا فرصت را از دست ندهید. در نظر داشته باشید که اغلب مناقصات و مزایدات تمدید نمی‌شوند و امکان تصحیح مدارک و یا ارائه مدارک به طور کامل وجود نخواهد داشت.
حال باید منتظر اعلام نتایج باشید و در صورت برنده شدن، اقدامات لازم برای در دست گرفتن و اجرای پروژه مورد نظر را انجام دهید.
سخن آخر
در این مطلب به مناقصه و اصطلاحات آن پرداخته و به نکات آن اشاره کردیم. حال در صورتی که در این خصوص به ابهام و یا سوالی برخوردید، بهتر است که با متخصصین و مشاورین این حوزه در اپلیکیشن یا وبسایت کارمنتو همراه شوید.
