نکاتی که در مورد مشاغل سخت و زیان آور نمیدانیم

به‌طور کلیکارهای سخت و زیان آور، کارهایی هستند که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر، تنشی به مراتب بالاتر ازظرفیت‌های طبیعی(جسمی و روانی)در وی ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده و بتوان با به کار گیری تمهیدات فنی، مهندسی، بهداشتی و ایمنی و غیره، صفت سخت و زیان آور بودن را از آن مشاغل کاهش یا حذف نمود.

ما قصد داریم که به همه‌ی نکات پیرامون مشاغل سخت و زیان بار بپردازیم. پس در ادامه با کارمنتو، اپلیکیشن مشاوره بیمه و قانون کار همراه باشید.

تعیین سخت و زیان آور بودن شغل یا مشاغل بر اساس بررسی سوابق و شرایط محیط کار و توسط کمیته کارشناسان موضوع ماده 2 آیین نامه اجرایی و متعاقباً کمیته استانی موضوع ماده 8 آیین نامه اجرایی مربوطه مشخص می‌شود که حسب درخواست کارگر،کارفرما، تشکل‌ها، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار و امور اجتماعی و صندوق تامین اجتماعی، تعیین سخت و زیان آور بودن مشاغل در هر کارگاه با بررسی سوابق، انجام بازدید و بررسی شرایط و با تایید کمیته‌های استانی انجام می‌گیرد.

به صورت کلی مشاغل زیر جزء مشاغل سخت و زیان آور تامین اجتماعی هستند:

• کار در معادن اعم از تحت الارضی یا سطح الارضی که ایجاب می‌نماید کارگران در تونل‌ها و راه‌روهای سر پوشیده به استخراج بپردازند.

• کار استخراج شامل جدا کردن یا منفجر ساختن مواد از سطح کار، حمل مواد عملیات مربوط به انفجار، اداره تأسیسات آب و برق در داخل معدن و به طور کلی هر گونه مباشرت و نظارتی که ایجاب نماید کارگر در تونل‌ها، راه‌روها یا میله‌های معدن انجام وظیفه نماید، می‌باشد.

• حفر قنوات و چاه‌ها و فاضلاب‌ها و تونل‌های زیر زمینی و کار در مخازن سر بسته.

• تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره‌های مشغول به کار و کار مستمر در مجاورت کوره‌های ذوب به نحوی که کارگر در معرض مستقیم حرارت یا بخارات زیان آور متصاعد از کوره باشد.

• کارگرانی که ‎مستقیماً و مستمراً در امرتولید درکارگاه‌های دباغی، سالامبورسازی و روده پاک‌کنی اشتغال دارند و کار مستمر در گندابروها، جمع آوری، حمل و دفن زباله شهری.

•  کار کارگرانی که مستمراً به امر جمع آوری و انتقال و انبار کردن کود(نظافت مستمر طویله، اصطبل، سالن های پرورش طیور)در واحدهای دامداری و طیور اشتغال دارند.

• کار مستمر و مداوم در فضای باز و در ارتفاع بیش از پنج متر از سطح زمین بر روی دکل‌ها، اتاقک‌های متحرک، داربست‌ها و اسکلت‌ها.

•  کار مداوم برروی خطوط و پست‌های انتقال برق با فشار شصت و سه کیلوولت و بالاتر.

• مشاغل شن پاشی، پخت آسفالت دستی، قیرپاشی و مالچ پاشی.

•  عملیات جوشکاری در داخل مخازن.

• کارهایی که استمرار آن‌ها موجبات ابتلا به بیماری‌ها حاصل از اشعه را فراهم می‌آورد، نظیر کار با مواد رادیواکتیو و قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونساز به تشخیص مراجع ذی صلاح و به استناد قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب جلسه مورخ بیستم فروردین ماه ۱۳۶۸ مجلس شورای اسلامی.

• کار در محل‌های با فشار محیط بیش از حد مجاز از قبیل غواصی.

• کار مستمر در محیط‌هایی که با وجود رعایت مقررات حفاظتی و ایمنی موجبات بیماری های گوشی و یا کری کارگر را فراهم سازد.

•  کار در امور سمپاشی باغات و اشجار و مزارع و ضدعفونی اماکن و طویله‌ها و آشیانه‌های مرغداری در زمان سمپاشی.

• کار کارگرانی که مستقیماً در امر تولید و ترکیب سموم و حشره‌کش‌ها اشتغال دارند در زمان انجام کار.

• کار با وسایل دارای ارتعاش درحدی که برای سلامتی کارگر زیان آور باشد.

•  طبق اصلاحیه مجلس شورای اسلامی، رانندگان حمل و نقل بار و مسافر درون و بین شهری، راهداران و رانندگان وزارت راه و شهرسازی در جاده‌های کشور مشمول مشاغل سخت و زیان آور می‌شوند. طبق این مصوبه، قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل و نقل بار و مسافر بین شهری مصوب ۱۳۷۹ اصلاح گردید.(البته توجه شود که مشمولان این قانون مکلف به پرداخت چهار درصد سهم کارفرما به صورت نقد و اقساط هستند)

منظور از نوع«الف»و«ب»در کارهای سخت و زیان آور چیست ؟

گروه الف: مشاغلی که صفت سخت و زیان آوری با ماهیت شغل وابستگی دارد اما می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر مناسب توسط کارفرما سختی و زیان آوری آن ها را حذف نمود.

گروه ب: مشاغلی که ماهیتاً سخت و زیان آور بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما‌، صفت سخت و زیان آوری آن‌ها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان آوری آن‌ها حفظ می‌گردد.

ایام زیر چنانچه در فواصل اشتغال به کارهای سخت و زیان آور واقع شود، به عنوان سابقه اشتغال در کارهای سخت و زیان آور محسوب می‌گردد:

•  تعطیلات هفتگی.

•  تعطیلات رسمی.

• ایام استفاده از مرخصی استحقاقی.

• ایام استفاده از مرخصی بابت ازدواج یا فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان به مدت ۳ روز با دریافت دستمزد در مورد مشمولان قانون کار.

• ایام استفاده از مرخصی استعلاجی یا استراحت پزشکی اعم از اینکه حقوق ایام مزبور توسط کارفرما پرداخت شود و یا اینکه بیمه شده از غرامت دستمزد ایام بیماری استفاده کرده باشد.

وظیفه کارفرمایانی که مشاغل موجود در کارگاه‌های آن‌ها سخت و زیان‌آور است
کارفرمایان کارگاه‌های دایر از تاریخ تصویب آیین‌نامه تمام یا برخی مشاغل آن‌ها در کمیته‌های بدوی و تجدید نظر استانی یا شورای‌عالی حفاظت فنی، ‌سخت و زیان‌آور شناخته شده یا می‌شود مکلف‌اند ظرف 2 سال از تاریخ ابلاغ تصمیم قطعی کمیته یا شورا حسب مورد نسبت به ایمن‌سازی عوامل و شرایط محیط کار مطابق حد مجاز و استانداردهای مشخص شده در قانون کار و آیین‌نامه‌های مربوط(مصوب شورای‌عالی حفاظت فنی)و سایر قوانین موضوعه در این زمینه اقدام و صفت سخت و زیان‌آوری مشاغل موضوع بند(الف)ماده(1)را حذف و نتیجه را کتبی به کمیته بدوی موضوع ماده(8)این آیین‌نامه برای بررسی و تأیید گزارش کنند.

شرایط بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور

طبق قانون بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور، افرادی که حداقل ۲۰ سال متوالی و ۲۵ سال متناوب در کار‌های سخت و زیان آور(مخل سلامتی)اشتغال داشته‌اند و در هر مورد حق بیمه مذکور را به سازمان پرداخته باشند، بدون شرط سنی می‌توانند تقاضای بازنشستگی کنند.

همچنین چنانچه کمیسیون‌های پزشکی موضوع ماده ۹۱ قانون تامین اجتماعی قبل از رسیدن بیمه شده شاغل در کار‌های سخت و زیان آور به سابقه مقرر(۲۰ سال متوالی و ۲۵ سال متناوب برای کار‌های سخت و زیان آور)،فرسایش جسمی و روحی وی را ناشی از اشتغال به کار‌های سخت و زیان آور تشخیص دهند، فرد بیمه شده می‌تواند درخواست بازنشستگی کند.

بر این اساس هر سال سابقه پرداخت حق بیمه در کار‌های سخت و زیان آور ۱.۵ سال محاسبه خواهد شد.

سخن آخر

در این مطلب، به انواع مشاغل سخت و زیان آور، شرایط بازنشستگی و نکات پیرامون آن پرداختیم. حال اگر سوال و یا ابهامی در حوزه بیمه و قانون کار دارید، می‌‎توانید با مشاورین و متخصصین کارمنتو در ارتباط باشید.