در دهه اخیر صادرات به ارمنستان به‌عنوان یکی از مقاصد جذاب صادراتی توانسته است توجه تاجران و صادرکنندگان را به خود جلب کند، کشور ارمنستان و بازارهای مختلف آن به دلیل مسائل جغرافیایی و کسب درآمد دلاری فرصت‌های تجاری زیادی بر سر راه تاجران قرار داده است. رشد اقتصادی ارمنستان، پیوستن به عضو اقتصادی اوراسیا در کنار ارتقای روابط سیاسی با ایران باعث شده است تمایل به روابط اقتصادی با ایران بیشتر شود. این موارد در کنار نزدیکی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بازار ارمنستان و ایران فرصت‌های صادرات را فراهم کرده که نباید به‌راحتی از کنار آن گذشت.
بررسی وضعیت تجارت ایران و ارمنستان
ارمنستان به‌عنوان یکی از همسایه‌های ایران در شمال و داشتن مرز زیاد به‌عنوان یکی از مقاصد صادراتی معرفی شده است و مدت‌هاست به این کشور واردات محصولات ایرانی انجام می‌شود. این کشور در سال 2015 به‌عنوان یکی از اعضای اقتصادی اوراسیا قبول شد و ایران هم یکی از اعضای این اتحادیه است. به‌خاطر همین مسئله و قوانین حاکم بر این اتحادیه، صادرکنندگان به اعضای این مجمع از مزایای خاص خود برخوردار هستند.
بنا بر گزارش‌های منتشر شده، میزان صادرات ایران به ارمنستان بیش از 110 میلیون دلار است که به نسبت سال گذشته با رشد 56 درصدی همراه بوده است. تنوع اقلام صادراتی و ممنوعیت واردات کالا از ترکیه در ارمنستان باعث فراهم شدن فرآیندهای صادرات در ایران شده است.
نحوه صادرات کالا از ایران به ارمنستان
صادرات کالا به ارمنستان به دلیل هم مرزی با دو استان کشور به‌صورت زمینی اجرا می‌شود و حمل‌ونقل زمینی یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین روش‌های حمل‌ونقل کالا است. بنا بر شرایط ارائه شده تمامی محصولات وارد شده به خاک ارمنستان مشمول تعرفه گمرکی می‌شوند و رعایت قوانین برای تمامی صادرکنندگان الزامی است.
مراحل و شرایط صادرات کالا به ارمنستان
بعد از انتخاب محصول برای صادرات به ارمنستان و انتخاب وسیله حمل‌ونقل کالا باید محصول در اداره گمرک ارمنستان ثبت شود. این کشور 5 گمرک منطقه‌ای، 4 گمرک اختصاصی و 6 نقطه مرزی دارد که باید کالاها در این مرحله اظهار و در گمرک ثبت شود. به جز فرودگاه بین‌المللی ایروان که در خود فرودگاه این اتفاق می‌افتد. در واقع تمامی کالاهای وارد شده به قلمرو گمرکی ارمنستان ظرف 10 روز باید ثبت شود.
بعدازاین مرحله ترخیص مرزی در گمرک توسط تاجر صورت گیرد. در واقع این مسئله به تسریع فرایندها کمک می‌کند. در مرز، کالاها در سه کانال چراغ قرمز، سبز و زرد تقسیم و بر مبنای سیستم الکترونیکی گمرک طبقه‌بندی می‌شوند. هر کدام از این کانال‌ها مطابق قانون ارمنستان شرایط متفاوتی دارند. کانال سبز محصولات بدون تأیید از مرز عبور می‌کنند، کانال قرمز برای محصولاتی که مشمول تأیید مدارک و معاینه فیزیکی می‌شوند و برای کانال زرد تنها تأیید مدارک کافی است.
کشور ارمنستان یک فرآیند به نام «one-stop shop»دارد که تاجران و صادرکنندگان برای کسب گواهی اصالت یک درخواست به شرکت مسئولیت محدود اکسپرتایز (Ekspertiza) در خزانه صنعت و معدن این کشور ارسال می‌کنند. همچنین درصورتی‌که محصولات کارخانه‌ها بایستی گواهی سلامت از کشور مبدأ باشد، همچنین برای دارو باید تأییدیه سازمان دارو و سلامت ارمنستان و محصولات کشاورزی باید تأییدیه وزارت کشاورزی را به همراه داشته باشد.
قوانین گمرکی کشور ارمنستان
قوانین گمرکی کشور ارمنستان در چهار حوزه از تاجران و صادرکنندگان پرداخت اجباری اخذ می‌کند و این مبالغ باید به این سازمان پرداخت شوند.
- بر اساس ماده 102 قانون گمرک ارمنستان برای صادرات به ارمنستان عوارض گمرک توسط صادرکنندگان پرداخت شود، مبلغ این عوارض بین 0 تا 10 درصد است.
- کالاهای وارد شده به ارمنستان علاوه بر عوارض مشمول پرداخت گمرکی است و صادرکنندگان باید هزینه تشریفات گمرک، ثبت گمرک، وزن بار، هزینه فرم‌ها و مدارک را به کشور ارمنستان و اداره گمرک را پرداخت کنند. هزینه این موارد بسته به حجم مرسوله، تعداد فرم‌ها و… متغیر است.
- مالیات بر ارزش‌افزوده باید حداکثر تا 10 روز کاری پس از واردات واریز شود. این مبلغ شامل 20 درصد از فعالیت‌های اقتصادی است که دولت از همه و من‌جمله واردکنندگان دریافت می‌کند.
- مالیات غیرمستقیم آخرین نوع پرداخت اجباری است که دولت ارمنستان بر روی بعضی از کالاها منسوب می‌کند. این کالاها شامل کالاهای تولید داخلی و نوشیدنی‌های الکلی وارداتی، محصولات تنباکو، بنزین و سوخت‌های دیزلی است که نرخ این مالیات بر اساس نوع محصول متفاوت است.
در هنگام صادرت به ارمنستان توجه به این موارد و برآورد هزینه‌های آن یکی از وظایف صادرکنندگان است که عدم توجه به آن فرایند صادرات به کشور ارمنستان با مشکل مواجه خواهد کرد. برای دریافت مشاوره درباره صادرات به ارمنستان کافی است به وبسایت کارمنتو مراجعه نمایید و راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.
مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به ارمنستان
با این که حجم صادرات به ارمنستان به نسبت سایر رقبا زیاد نیست و ایران در بازار ارمنستان سهم زیادی ندارد، ولی شواهد حاکی از آن است که محصولات متنوعی از کشور ایران به سمت ارمنستان صادر می‌شود.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده موارد زیر مهم‌ترین محصولاتی هستند که صادرکنندگان ایرانی محصولات ایران را به ارمنستان صادر می‌کنند.
- سوخت‌های فسیلی
- محصولات پلاستیکی
- مواد شیمیایی معدنی و فلزات گران‌بها
- محصولات سرامیکی
- مواد معدنی گوگرد، آهک، خاک، نمک، گوگرد، سیمان و گچ
- آهن و فولاد
- هندوانه، انواع میوه و مرکبات
- شیشه و ظروف شیشه‌ای
- محصولات کشاورزی مانند پسته و آجیل و عسل
این موارد لیست کالاهای صادراتی به ارمنستان است که برای صادرکردن پتانسیل دارند و ایران در سطح منطقه‌ای و حتی جهانی در این محصولات مزیت رقابتی دارد.
قوانین صادرات به ارمنستان
درصورتی‌که به فکر تجارت با ارمنستان هستید و می‌خواهید کالاهای ایران را به مقصد کشور ارمنستان صادر کنید باید با قوانین این کشور و صادرات در آن آشنا شوید. مواردی که در ادامه ذکر می‌شود مهم‌ترین قوانین صادرات به ارمنستان هستند و باید به آن توجه کنید.
- بر اساس قوانین ارمنستان تمامی اقلام صادر شده به این کشور مشمول اظهارنامه مالیاتی می‌شود و برای این کار 10 روز فرصت وجود دارد.
- ارمنستان سیستم جواب‌دهی صادراتی ندارد ولی باید برای تعدادی از محصولات و صنایع خاص از دولت مجوز صادرات اخذ شود. مواردی که شامل مجوز دولتی هستند عبارت‌اند از: تسلیحات، مواد هسته‌ای، موارد دارویی، گیاهان و …
- ارمنستان فقط محدودیت پذیرفته شده از سمت قطعنامه شورای امنیت ملل متحد را اعمال می‌کند.
- برای تشکیل پرونده گمرک بسته به نوع صادرات و محصولات مدارک مختلف نیاز است. اما به‌صورت کلی فرم CD1 اظهارنامه ارزش گمرکی، قرارداد تحویل گرفتن کالاها، یادداشت محموله حمل‌ونقل کالا و … اهمیت دارد و صادرکننده باید این مدارک را تهیه و تنظیم کند.
- قیمت مالیات گمرک ارمنستان بر اساس اصل هفتم توافق عمومی تعرفه و تجارت (GATT) سال 1994 تنظیم شده است و براین‌اساس ارزش گمرکی کالاهای صادرکننده توسط اظهارکننده تعیین می‌شود. اما اگر مدارک و اسناد کافی در این زمینه ارائه نشود، مسئولین گمرکی بر اساس اصل تعرفه و تجارت گات مبلغ آن را تعیین می‌کنند.
- کالاها و محصولات باهدف بشردوستانه و خیریه، اشیا دارای ارزش فرهنگی که موقت از کشور خارج شده‌اند، خودروهای حمل‌ونقل بین‌المللی در هنگام عبور و اجرای نقل و انتقالات و … از پرداخت هزینه‌های گمرکی معاف هستند.
- هزینه‌های گمرکی باید بر اساس واحد پول رسمی ارمنستان یعنی درام پرداخت شود. توجه داشته باشید که باید ظرف مدت سه روز پرداخت شود، در غیر این صورت به‌ازای هر روز دیرکرد مبلغ 20 درصد از کل هزینه گمرکی جریمه می‌شود.
این موارد مهم‌ترین قانون‌های صادرات به ارمنستان به‌حساب می‌آیند و تاجران ایرانی باید به این نکات توجه کنند. هرچند صادرکنندگان باتجربه می‌دانند که این قوانین تبصره و مفاد مختلفی دارند و باتوجه‌به نوع کالا، خریدار، زمان ارسال و نحوه ارسال می‌تواند تغییر کند. به همین خاطر است که توصیه می‌شود اگر تجربه کافی در زمینه صادرت ندارید و با قوانین ارمنستان آشنایی کافی ندارید از مشاورین صادرات کارمنتو کمک بگیرید و با چشم‌باز اقدام به شروع صادرات به کشور ارمنستان بکنید.
مشکلات تجارت با ارمنستان
تجارت با ارمنستان و هر کشور دیگری در ذات خود مشکلاتی دارد که اجتناب‌ناپذیر است و این وظیفه دولت‌ها و سازمان‌های ذی‌نفع است که اقدام به حل این مشکلات کنند. در حوزه صادرت به ارمنستان هم این مسئله وجود دارد و مشکلاتی گزارش شده است.
به‌صورت کلی و باتوجه‌به بررسی‌های مختلف تیم کارمنتو مدت‌زمان ترخیص کالا، نبود تسهیلات لازم برای تجار، تسهیل تشریفات گمرکی و اجرای انعطاف‌پذیرتر مسیر تجارت و…نبود فرایند کامل تبادل اطلاعات الکترونیکی بین دو کشور، مشکلات ترانزیستی و … از مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های تجارت با ارمنستان به شمار می‌رود.
نکات مهم در صادرات به ارمنستان
برای موفقیت در تجارت و ارسال کالا و خدمات به ارمنستان باید به نکات مختلف بازاریابی، قانونی-حقوقی، اقتصادی و سیاسی توجه و به‌صورت همه‌جانبه به این مسئله نگاه کرد. به همین خاطر نکات مهم صادرت کالا به ارمنستان را به‌صورت خلاصه و کاربردی با هم به اشتراک می‌گذاریم.
- اول قبل از هرگونه اقدامی توصیه می‌شود که از مشاورین و تاجران باتجربه مشورت گرفته و از اکوسیستم اقتصادی و قانونی ارمنستان اطلاعات کسب کنید. اگر به مشاورین خبره نیاز دارید مشاورین کارمنتو می‌توانند در این زمینه به شما کمک کنند.
- دوم درک فرهنگ، رفتار مردم ارمنستان و کشف ترجیحات آنها مهم است، نگاه آنها به بسته‌بندی محصول چگونه است؟ قدرت خرید آنها چقدر است و چه محصولاتی نیاز دارند؟ درک درست مردم و جامعه این کشور در صادرات درست و انتخاب درست‌تر تأثیرگذار است.
- سوم تحقیقات بازاریابی در انتخاب محصول، نوع قیمت‌گذاری، زمان ورود به بازار و … مؤثر است توصیه می‌شود از مشاورین بازاریابی و تحقیقات بازار کمک گرفته و با کمک آن محصولات را برای بازار ارمنستان انتخاب کنید.
- چهارم انتخاب تأمین‌کننده، کیفیت مناسب محصول و خرید محصول به قیمت مناسب در قیمت نهایی محصول برای فروش مهم است. توصیه می‌شود در انتخاب تأمین‌کننده و قدرت تأمین آن دقت لازم صورت گیرد.
- پنجم حمل‌ونقل درست و انتخاب روش حمل کالا باتوجه‌به ماهیت محصول و شرایط گمرک مهم است. همچنین این که از چه پایانه گمرکی محصول وارد کشور ارمنستان شود نیز مهم است.
- ششم انتخاب خریدار درست در کشور مقصد مهم است، این که با چه قیمتی از شما محصول را می‌خرید، کجا محصول را تحویل می‌گیرد اهمیت دارد؟ نوع قرارداد خریدار بلندمدت است یا کوتاه‌مدت هم مهم است. به همین خاطر توجه به این نکات اهمیت دارد.
این موارد شاید کافی نباشد اما در صادرات کالا به ارمنستان می‌تواند به موفقیت و سودآوری صادرکننده کمک کند به همین خاطر برای این سؤالات پاسخ درست پیدا کنید.
مشاوره صادرات به ارمنستان
برای تجارت با ارمنستان و صادرات کالا و خدمات این کشور، داشتن دانش کامل و کافی در این زمینه بسیار مهم است. چرا که اقتصاد ارمنستان در حال شکوفایی است و عضویت در اوراسیا به تمایل این کشور برای واردات محصولات بیش‌ازپیش شده است.
شواهد نشان می‌دهد یکی از بازار جذاب که هنوز توسط تاجران تصرف نشده کشور ارمنستان است و مزیت‌هایی مانند تفاهم فرهنگی، مرزهای جغرافیایی و تنوع محصولات صادراتی باعث می‌شود رقابت در این بازار برای تاجران راحت باشد.
در این مطلب تلاش شد صادرات به ارمنستان به تفضیل موردبحث قرار گیرد و از زوایای مختلف فرایند صادرات مورد بررسی قرار گیرد. اگر تمایل به صادرات دارید و می‌خواهید محصولات اصیل ایرانی را به ارمنستان صادر کنید، می‌توانید سؤالات خود را از طریق کامنت‌ها با ما در میان بگذارید یا مشاوره صادرات به ارمنستان را از مشاورین کارمنتو اخذ کنید. اگر هم در این زمینه تجربه دارید، می‌توانید تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
