مسائل مالی و مالیاتی بسیار پیچیده هستند و موارد زیادی را شامل می‌شوند. ممکن است با بسیاری از این مفاهیم برخورد نداشته باشید و حتی اسم آن‌ها به گوشتان نخورده باشد. یکی از مشکلاتی که ممکن است گریبان‌گیر شرکت‌ها شود، رد دفاتر مالیاتی است. در این مقاله نشان می‌دهیم دفاتر مالیاتی چیست و در چه صورتی این دفاتر رد می‌شوند.
رد دفاتر قانونی چیست؟
همه شرکت‌های حسابداری وظیفه دارند در پایان هر سال اظهارنامه‌های مالیاتی خود را ارائه دهند. همچنین این شرکت‌ها ملزم به تحویل اسناد و مدارک مالی هستند. دفاتر قانونی حسابداری، جزو مهمترین اسناد مالی شرکت‌ها به شمار می‌روند.
اطلاعات رویدادهای مالی شرکت‌ها در طول سال باید در دفاتر قانونی ثبت گردند؛ سپس در پایان سال این دفاتر پلمپ شده و به مسئولین امور مالیاتی تحویل داده شود.
اگر دفاتر حسابداری با استانداردهای حسابداری مطابق نباشد، موجب رد آن‌ها می‌شود؛ پس رد دفاتر قانونی به این معنا است که بازرسان مالیات، پلمپ دفاتر قانونی را نپذیرفته‌اند.
تصاویر زیر نمونه دفاتر کل و دفاتر روزنامه است:
دلایل رد شدن دفاتر قانونی
رد دفاتر مالیاتی دلایل مختلفی دارد که به آن می‌پردازیم:
- خارج شدن از پلمپ
اگر دفاتر قانونی به هر دلیلی از پلمپ خارج شوند، به معنای عدم پذیرش دفتر است. ثبت رویدادهای مالی در آن دفتر، حتی با شماره‌گذاری فایده‌ای ندارد و مورد رسیدگی اداره دارایی قرار نمی‌گیرد. - فقدان یک یا چند برگ از دفاتر پلمپ شده
در صورت مفقودی یک یا چند برگ از دفتر قانونی پلمپ‌شده، این دفتر مورد رسیدگی و ارزیابی قرار نمی‌گیرد. - عدم ثبت یک یا چند فعالیت مالی و پولی
اگر ممیزان مالیاتی هنگام بررسی مدارک و مستندات شرکت‌ها، متوجه شوند که مودی، به صورت آگاهانه اقدام به ثبت رویداد مالی در فلان تاریخ نکرده است، منجر به رد دفاتر مالیاتی می‌شود. - تقدم ثبت
بر اساس آیین‌نامه، رویدادهای مالی باید به ترتیب وقوع در دفاتر ثبت شود؛ اگر این موضوع رعایت نشود، انسجام دفتر با مشکل روبه‌رو می‌گردد و باعث رد آن می‌شود. - ثبت یک فعالیت در حاشیه
حسابدران نباید کل یا بخشی از فعالیت و رویداد مالی را در حاشیه دفتر به ثبت برسانند. این کار خارج از استاندارد است و دفتر رد می‌شود. - ثبت رویداد مالی میان سطور
میان سطور دفاتر نباید چیزی نوشته شود و همه چیز باید روی خطوط درج گردد؛ اگر هنگام ثبت رویدادهای مالی، تمام یا بخشی از یک فعالیت میان خطوط درج شود، سبب رد دفتر می‌گردد. - تراشیده شدن دفتر
اگر صفحات دفتر با هر دلیل و توسط هر وسیله‌ای، خراشیده شود تا از مندرجات دفتر سو استفاده گردد، مورد قبول واقع نمی‌شود. - پاک کردن مندرجات دفتر
اگر بخشی از دفاتر به علت سو استفاده مودی پاک شود، موجب رد دفتر می‌شود. - سفید بودن صفحات دفتر
اگر تعداد صفحات سفید دفاتر بیش از حد معمول باشد، احتمال سو استفاده از دفاتر را تقویت می‌کند و باعث رد آن می‌شود. - محو کردن مندرجات دفتر با جوهر
اگر با جوهر یا موارد دیگر مندرجات دفتر تغییر با محو گردد، بر اساس ماده بیستم آیین نامه تنظیم دفاتر قانونی، باعث رد آن می‌شود. - حذف کردن رویدادهای دفتر با وسایل شیمیایی
اگر قسمتی از دفتر پلمپ‌شده به وسیله وسایل شیمیایی تغییر یا حذف شود، دفتر رد می‌شود. - خودداری از تسلیم یک یا چند دفتر به ممیزان مالیاتی
اگر مودی مالیاتی از تسلیم یک یا چند دفتر قانونی پلمپ شده سر باز زند، دفاتر مربوط در آن سال رسیدگی رد تلقی می‌شود؛ حتی اگر در برگی از دفاتر چیزی نوشته نشده باشد، باید نگه‌داری شده و هنگام درخواست اداره مالیاتی به آن‌ها تحویل داده شود. - بستانکاری حساب‌های بانکی
اگر حساب‌های بانکی مودی بستانکار شود یا بستانکار شدن به علت تقدم و تاخر حساب ها یا دریافت و پرداخت نباشد، موجبات رد دفتر را فراهم می‌آورد. - تاخیر تحریرات
اگر تحریر روزنامه، دفاتر مشاغل و دفتر کل پلمپ‌شده مودی، به علت تاخیر بیش از حد باشد، رد می‌شود. - استفاده از دفاتر نانویس سال‌های قبل
استفاده از دفاتر استفاده نشده سال‌های قبل که به حوزه مالیاتی اعلام نشده باشد، از مصادیق رد دفتر است. اگر مودی از دفاتر استفاده نشده سال قبل استفاده می‌کند، باید طی ۳۰ روز از شروع سال، با ذکر مشخصات دفتر به حوزه مالیات اعلام کند. - عدم ثبت خلاصه عملیات شعب
باید خلاصه عملیات شعبه یا شعبه‌های یک مودی در نقاط مختلف در دفاتر ثبت گردد؛ در غیر این صورت دفاتر رد می‌شود. - عدم ارائه روش کار با اتوماسیون حسابداری
دستورالعمل کار با اتوماسیون حسابداری، باید تحویل کارشناسان سازمان امور مالیاتی قرار بگیرد؛ در غیر این صورت موجبات رد دفاتر فراهم می‌شود.
موارد رد دفاتر بر اساس آیین‌نامه جدید
موارد رد دفاتر قانونی بر اساس آیین‌نامه جدید به شرح زیر است:
- تاخیر در تحریر دفاتر روزنامه بیش از ۱۵ روز و دفاتر کل بیش از حد مجاز
- فقدان یک یا چند برگ دفاتر پلمپ‌شده یا عدم ثبت نزد مراجع مربوطه
- عدم ثبت یک یا چند رویداد مالی
- عدم ثبت عملیات شعبه یا شعب
- گم شدن اختیاری دفاتر
- عدم تطابق مندرجات دفاتر با اطلاعات سیستمی
- سفید ماندن بیش از حد کل یا بخشی از صفحات دفاتر روزنامه
- تغییر نرم‌افزار حسابداری مورد استفاده در سال‌های قبل بدون اطلاع اداره مالیات
- تغییر در روش نگه‌داری سیستمی دفاتر (دستی، مکانیزه، الکترونیکی)
- عدم ارائه یک یا چند جلد دفاتر ثبتی (تحریرشده یا نانویس)
- حذف برخی از عملیات دفاتر الکترونیکی
جریمه رد دفاتر قانونی
عدم ارائه دفاتر باعث جریمه ۲۰ درصدی می‌شود؛ اگر دفاتر ارائه ولی توسط اداره مالیات رد شود این جریمه ۱۰ درصد خواهد بود.
بخشودگی جرائم رد دفتر
اگر مودی درخواست بخشیده شدن جرائم رد دفتر خود را داشته باشد، وجود شرایط زیر ضروری است:
- بر اساس ماده ۱۸۰۹ قانون مالیات‌های مستقیم، مودی باید ۳ سال همه مدارک و دفاتر قانونی خود را در زمان معین و بدون تاخیر تحویل دهد. همچنین در این مدت باید مالیات او معوق نشود؛ آنگاه به دلیل این قانون‌مداری و جایزه خوش‌حسابی، معادل ۵ درصد اصل مالیات سه سال علاوه بر استفاده از مزایای مقرر در ماده ۱۹۰، از محل وصولی های جاری پرداخت یا در حساب سنوات بعد او اعمال خواهد شد.
- در تبصره ۱ ماده ۱۹۰ نیز ذکر شده است اگر مودیان به انجام تکالیف و پرداخت‌های قانونی خود متعهد باشند و سر موعد مقرر، اظهارنامه و دفاتر قانونی خود را تحویل دهند، از ۸۰ درصد جرایم مقرر در ماده239 قانون مالیات‌های مستقیم معاف می‌شوند.
اگر مودی تا یک ماه از تاریخ ابلاغ برگ قطعی مالیات نسبت به پرداخت آن اقدام کند، مشمول معافیت ۴۰ درصدی از جرایم مالیاتی می‌شود.
نکات مهم برای رد نشدن دفاتر قانونی
برای جلوگیری از رد شدن دفاتر نکات زیر ضروری است:
• رفع مغایرت و اصلاحات در اظهارنامه سه ماهه با دفاتر مالیاتی: با مقایسه اقلام غیر مشمول با پارامترهای مشمول مالیات بر ارزش افزوده، امکان مغایرت موجود در اظهارنام مالیاتی وجود دارد.
• برطرف کردن مغایرت و اصلاحات گزارش سه ماهه خرید و فروش فصلی با اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده و دفاتر
کارمنتو در کنار شما
در این مقاله به بررسی دفاتر قانونی و دلایل رد آن پرداختیم. با توجه به مهم بودن این دفاتر بهتر است هنگام تحریر آن‌ها، دقت کافی اعمال شود تا در آینده مشکلی ایجاد نگردد. کارمنتو با داشتن مشاوران خبره و مجرب می‌تواند شما را در تحریر این دفاتر راهنمایی کند. برای ارتباط با مشاوران این مجموعه می‌توانید از دو راه آنلاین و تلفنی استفاده و مسائل مالیاتی خود را حل کنید.
