یکی از خدمات مهم بانک‌ها به مشتریان خود، صدور و ارائه انواع ضمانتنامه است. بانک‌ها با این اقدام علاوه بر کسب سود، مبادلات اقتصادی را تسهیل و به رشد اقتصادی یک جامعه کمک می‌کنند. از این رو می‌توان انتظار داشت اغلب بانک‌ها توجه ویژه‌ای به این بخش داشته باشند و با توان افزوده‌ای در این بخش ورود پیدا کنند تا بتوانند سهم مناسبی از بازار صدور ضمانت نامه را به خود اختصاص دهند.
می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره حقوقی در اپلیکیشن کارمنتو با مشاورین و متخصصان این حوزه در ارتباط باشید.
ضمانتنامه بانکی چیست؟
ضمانت نامه بانکی قرارداد یا سندی است که به موجب آن صادر کننده(ضامن)حسب درخواست متقاضی تعهد می‌کند بدون هیچ قید و شرط، عندالمطالبه و یا در سررسید معین مبلغ مشخصی وجه نقد از بابت موضوع خاصی که مربوط به مضمون عنه است به ذینفع یا به حواله کرد او پرداخت کند.
انواع ضمانت‌نامه‌های بانکی
- حسن انجام تعهدات
- پیش پرداخت
- شرکت در مناقصه یا مزایده
- استرداد کسور وجه الضمان
- تعهد پرداخت
- ضمانتنامه گمرکی، پیمان و…
ضمانتنامه حسن انجام تعهدات چیست؟
این نوع ضمانتنامه برای تضمین و اطمینان از انجام صحیح، کامل و به موقع تعهدات(فروش کالا/ارائه خدمات)توسط ضمانت‌خواه(پیمانکار/فروشنده)، به نفع ذینفع(خریدار/کارفرما)مطابق با مفاد قرارداد منعقده فی مابین صادر می‌گردد و درصورتی‌که حسب اعلام کتبی ذینفع، ضمانت‌خواه از انجام تعهدات خود قصور نماید، بانک ضامن متعهد به پرداخت مبلغ ضمانتنامه طبق مفاد و شرایط آن به ذینفع می‌باشد.
ضمانتنامه پیش پرداخت چیست؟
در برخی از قراردادها ضمانت‌خواه(فروشنده/پیمانکار)درخواست می‌نماید که درصدی از ارزش پیمان(فروش کالا/ ارائه خدمات)، در قرارداد منعقده با ذینفع(خریدار/کارفرما)، برای شروع عملیات موضوع پیمان و در مقابل اخذ ضمانت‌نامه‌ای تحت همین عنوان به او پرداخت گردد. به موجب این ضمانتنامه، ذینفع اطمینان کافی از انجام به موقع تعهدات از سوی ضمانت‌خواه داشته و به تناسب پیشرفت کار و ارائه صورت وضعیت از سوی ضمانت خواه، مبلغ ضمانتنامه از سوی ذینفع قابل کاهش می‌باشد.
ضمانتنامه شرکت در مناقصه یا مزایده چیست؟
شرکت‌ها، سازمان‌ها و موسسات دولتی، خصوصی و یا اشخاص حقیقی معمولاً برای خرید یا فروش اموال و یا برای اجرای پروژه‌ها یا تأمین خدمات مورد نیاز خود اقدام به برگزاری مناقصه یا مزایده می‌نمایند. در این خصوص کارفرما جهت اطمینان از وصول پیشنهادات واقعی شرکت کننده در مناقصه و ارائه پیشنهادات سنجیده و مطلوب از لحاظ مشخصات فنی و قیمت از سوی ایشان، از اشخاص شرکت کننده در مناقصه و یا مزایده می‌خواهد که به همراه پیشنهاد خود، ضمانت‌نامه‌ای به وی تسلیم نمایند تا در صورت برنده شدن در(مناقصه/مزایده)از عقد قرارداد مربوطه استنکاف نورزیده و مفاد و به شرایط پیشنهاد خود پایبند باشند.
ضمانتنامه استرداد کسور وجه الضمان چیست؟
گاهی اوقات ذینفع ضمانتنامه(خریدار/کارفرما)برای اطمینان از صحت ایفای تعهدات ضمانت‌خواه(فروشنده/پیمانکار)، مبالغی را که معمولا از 10 درصد مبلغ قرارداد فراتر نمی‌رود، به عنوان تضمین(حسن اجرای کار/تعهدات)از مبلغ ناخالص(صورت وضعیت‌ها/سیاهه‌های صادره توسط پیمانکار)کسر نموده و در حسابی نزد خود نگهداری می‌نماید، که بنا بر تقاضای ضمانت‌خواه، می‌تواند در مقابل ارائه ضمانتنامه بانکی استرداد کسور وجه الضمان، مبلغ کسورات تضمین(حسن اجرای کار/تعهدات)را جهت جبران کمبود نقدینگی ضمانت‌خواه به وی مسترد نماید.
ضمانتنامه تعهد پرداخت چیست؟
ضمانت‌نامه‌ای می‌باشد که به موجب آن، بانک ضامن به نیابت از ضمانت‌خواه متعهد به پرداخت مبلغ معینی وجه نقد به ذینفع، جهت تضمین بازپرداخت هرگونه وام و تسهیلات دریافتی توسط ضمانت‌خواه از ذینفع، می‌گردد.
بانک‌ها مجاز به صدور ضمانتنامه تعهد پرداخت ارزی بابت تضمین وام، هر نوع تسهیلات ارزی دریافتی‌از موسسات مالی و بانک‌های خارجی بجز مواردی که مورد تأیید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران واقع شده است نمی‌باشند.
ضمانتنامه گمرکی چیست؟
وقتی کالایی وارد می‌شود، درصورتی‌که واردکننده نتواند حقوق گمرکی را نقدی پرداخت کند، ضمانت‌نامه‌هایی را با سررسید‌های معین نزد گمرک می‌سپارد و اگر نتواند در سرسید‌های معین مبالغ ضمانت نامه را پرداخت کند، مشمول جریمه تأخیر تأدیه می‌شود.
ضمانت‌نامه‌های پیمان چیست؟
اغلبِ مواردِ استفاده از ضمانت‌نامه‌های بانکی وقتی است که دولت به‌عنوان کارفرما اجرای پروژه‌های عمرانی و تولیدی را به‌عهده پیمانکاران می‌گذارد. در سال‌های اخیر، برای انعقاد قرارداد‌هایی این‌چنینی که پیچیده و طولانی‌اند، شرایطی به‌صورت پیش‌فرض گذاشته شده که قواعدی همه‌جانبه را مقرر کرده‌اند که شرایط عمومی پیمان نامیده می‌شوند.
چگونه ضمانتنامه بانکی بگیریم؟
- مشتری باید حداقل ۱۰ درصد کل مبلغ ضمانت نامه را به صورت نقدی به بانک پرداخت نماید.
- مابقی مبلغی که از کل ضمانت نامه باقی می‌ماند، باید توسط یکی از روش‌های زیر تضمین شود:
- کل مبلغ باقی مانده به صورت نقدی به بانک پرداخت شده و بلوکه گردد.
- مبالغ سپرده های ارزی و ریالی مشتری به صورت ۱۰۰٪ مابه التفاوت نزد بانک بلوکه می گردند.
- اموال غیر منقول شامل املاک مسکونی به ارزش ۱۵۰٪ مابه التفاوت کل ضمانت نامه.
- سهام شرکت های بزرگ و پذیرفته شده کشور به ارزش ۱۵۰٪ مابه التفاوت کل ضمانت نامه.
- سفته اسناد تجاری به ارزش ۱۳۰٪ مابه التفاوت کل ضمانت نامه.
مدارک مورد نیاز برای دریافت ضمانتنامه بانکی
اشخاص حقیقی:
- تصویر شناسنامه و کارت ملی.
- جواز کسب و یا هرگونه مجوز فعالیت
- درخواست کتبی ضمانت
اشخاص حقوقی:
- تصویر اساسنامه، اظهارنامه ثبت شرکت، آگهی تاسیس، آگهی تغییرات و تصویر شناسنامه و پشت و روی کارت ملی اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت و سایر مجوزهای لازم جهت انجام کار موضوع قرارداد و ارائه مستندات مالی لازم که موید اظهارات و فعالیت متقاضی باشد.
- تصویر اسناد مالکیت محل فعالیت و یا اجاره نامه معتبر محل فعالیت.
- رونوشت قرارداد منعقده مربوط به ضمانتنامه فی مابین متقاضی و ذینفع. (ضمانتنامه هایی که به نام پیمانکار صادر می گردد رونوشت قرارداد منعقده فی مابین پیمانکار و کارفرما).
شرایط صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی
وثایق متعددی برای صدور ضمانتنامه براساس توان پرداخت متقاضی دریافت می‌شود که به شرح زیر هستند:
- وجه نقد یا طلا یا اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتی و اوراق مشارکت منتشره براساس مجوز بانک مرکزی یا سپرده سرمایه گذاری مدت‌دار یا حساب‌های پس‌انداز قرض الحسنه نزد بانک یا گواهی‌های سپرده‌های سرمایه گذاری مدت‌دار یا اوراق قرض الحسنه یا حساب‌های ارزی یا حساب سرمایه گذاری مدت‌دار متقاضی نزد سایر بانک‌ها.
- تضمین بانک‌ها یا مؤسسات اعتباری غیربانکی معتبر خارجی.
- سفته با ضمانت قابل‌قبول بانک، اموال غیرمنقول، برگ وثیقه‌ی انبار‌های عمومی مربوط به کالا، سهام شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته‌شده باشند، کشتی و هواپیما.
- گفتنی است که معمولاً یک یا ترکیبی از وثایق مذکور از مشتری گرفته می‌شود.
شرایط ابطال ضمانتنامه
- انقضای مهلت اعتبار
- پرداخت وجه ضمانتنامه
- اعلام ذینفع مبنی بر عدم مطالبه وجه آن
- برگرداندن سند ضمانتنامه
و در آخر
در این مطلب، انواع ضمانت‌نامه‌های بانکی را نام برده و به مدارک مورد نیاز و همچنین شرایط صدور و ابطال آن اشاره کردیم. حال اگر پیرامون ضمانتنامه بانکی به هر سوال و یا ابهامی برخوردید، بهتر است که با مشاوران و متخصصان آن در اپلیکیشن یا وبسایت کارمنتو همراه شوید.
