گزارش خرید و فروش فصلی یا ماده 169 یکی از مهم‌ترین اسناد مالی شرکت‌ها در نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران است. این سند به منظور ایجاد عدالت مالیاتی تعریف و در قانون مالیاتی کشور لحاظ شده است. به این منظور اداره مالیات برای دریافت مالیاتهای مستقیم و ایجاد عدالت در این راه، مسئول دریافت اسنادی از مودیان مالیاتی است. بنا بر تعریف ماده 95 قانون مالیاتی، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موظف هستند تا در زمان انجام معاملات خرید و فروش و هر گونه کنش و واکنش مالی از صورت حساب های فروش استفاده نموده و اطلاعات صورت حساب، شماره اقتصادی و … را در این صورت معاملات فصلی وارد نمایند. این صورت حساب های معاملات فصلی باید در پایان هر فصل به شعبه اداره مالیاتی محل برای بررسی ارائه می شود.
در صورتی در مورد هر یک از موارد ذکر شده در بالا با اشکالاتی مواجه شدید، می‌توانید با نصب اپلیکیشن کارمنتو و ورود به بخش مشاوره مالی و مالیاتی این سایت، از متخصصان مشاوره دریافت کنید.
ماده 169 قانون مالیاتهای مستقیم؛ اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به ثبت‌نام در نظام مالیاتی می‌شوند، مکلفند برای انجام معاملات خود صورتحساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورتحساب‌ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات خود را به سازمان مذکور ارائه کنند. عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای دیگران و یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود، حسب‌مورد مشمول جریمه‌ای معادل دودرصد(2%) مبلغ مورد معامله می‌شود. همچنین عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امورمالیاتی کشور از طریق روشهایی که تعیین می‌شود مشمول جریمه‌ای معادل یک‌درصد(1%) معاملاتی که فهرست آنها ارائه نشده است، می‌باشد. در ادامه با کارمنتو همراه باشید.
تبصره 1:
در صورتی که طرف معاملات اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این ماده، اشخاص حقیقی مصرف‌کننده نهائی کالا یا خدمات و نیز اشخاص حقیقی مشمول موضوع ماده(81) این قانون باشند درج شماره اقتصادی اشخاص مذکور الزامی نیست.
مصرف‌کننده نهائی موضوع این تبصره شخص حقیقی است که کالاها و خدمات را متناسب با نیاز خود برای مصارف شخصی خریداری کند و از آن برای عرضه کالاها و خدمات به دیگران استفاده ننماید.
تبصره 2:
مؤدیان مالیاتی موضوع این ماده موظفند از سامانه صندوق مکانیزه فروش «صندوق ماشینی فروش» و تجهیزات مشابه استفاده کنند. معادل هزینه‌های انجام شده بابت خرید، نصب و راه‌اندازی تجهیزات فوق اعم از نرم‌افزاری و سخت‌افزاری از مالیات قطعی‌شده مؤدیان مزبور در اولین سال استفاده و یا سالهای بعد آن قابل کسر است.
سازمان امور مالیاتی موظف است به تدریج و براساس اولویت، اشخاص مشمول حکم این تبصره را تعیین کند و تا شهریور ماه هر سال از طریق درج در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار و روزنامه رسمی کشور اعلام و از ابتدای فروردین ماه سال بعد از آن اعمال نماید.
معادل ده‌درصد(10%) از مالیات ابرازی عملکرد مؤدیانی که توسط سازمان امور مالیاتی ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش و تجهیزات مشابه شده‌اند مشروط به رعایت آیین‌نامه اجرائی مربوط، برای مدت دو سال اول بخشوده می‌شود. عدم اجرای حکم این تبصره موجب تعلق جریمه‌ای به‌میزان دودرصد(2%) فروش می‌باشد.
نحوه استفاده از صندوق و چگونگی ارائه اطلاعات به موجب آیین‌نامه اجرائی است که حداکثر ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ لازم‌الاجراء شدن این قانون توسط سازمان امور مالیاتی کشور و با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق اصناف ایران تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
بیشتر بخوانید: نکاتی که قبل از رسیدگی به گزارشات فصلی باید بدانید
تبصره 3:
ترتیبات اجرائی احکام این ماده و تبصره(1) آن و تعیین مصادیق معاملات مشمول و حد آستانه (تعیین حداقل رقم گردش مالی مؤدی) به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که حداکثر ظرف مدت شش‌ماه از تاریخ تصویب این قانون با پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.
تبصره 4:
نحوه رسیدگی، مطالبه، حل اختلاف و وصول جرائم مذکور و ترتیبات پرداخت آن طبق مقررات در هر دوره مالیاتی طبق مقررات این قانون با رعایت مهلت مقرر در ماده(157) انجام می‌شود.
تبصره 5:
وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است حداکثر تا مدت شش‌ماه پس از لازم‌الاجراء شدن این قانون سامانه انجام معاملات وزارتخانه‌ها و دستگاههای اجرائی را برای مدیریت انجام کلیه مراحل مناقصات و مزایده‌ها راه‌اندازی کند و امکان دسترسی برخط(آنلاین) سازمان امور مالیاتی را فراهم آورد.
کلیه دستگاههای اجرائی موضوع بند(ب) ماده(1) قانون برگزاری مناقصات مصوب 3/11/1383 موظفند حداکثر ظرف مدت سه‌ماه پس از راه‌اندازی سامانه مذکور کلیه معاملات خود به غیر از معاملات محرمانه را از طریق این سامانه به ثبت برسانند.
تعیین موارد مربوط به محرمانه بودن معاملات مطابق تبصره(1) بند(ب) ماده(3) قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد مصوب 7/8/1390 مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
تبصره 6:
جرائمی که مؤدیان به‌واسطه عدم اجرای احکام ماده (۱۶۹ مکرر) قانون مالیاتهای مستقیم مصوب سال 1380 مرتکب شده‌اند، مطابق مقررات این ماده محاسبه، مطالبه و وصول می‌شود.
چطور می توانیم صورت معاملات فصلی خود را ارسال کنیم ؟
برای ارسال این مدارک شرکت ها و سازمان های تجاری و کلیه اشخاص حقیقی می توانند به پورتابل سازمان امور مالیاتی مراجعه کرده و بعد از طی مراحل ذکر شده و ارسال مدارک تعیین شده نسبت به ثبت اطلاعات اقدام نمایند. ضمنا همه افرادی که طبق قانون مشمول ارسال این مدارک هستند، می توانند از شرکت ها و موسسات مالی و حسابداری دارای مجوز کار در این خصوص هم کمک گرفته و از صفر تا صد این کار را به آنها بسپارند تا در اولین فرصت مدرک مربوط ارسال و مودی مشمول جرایم تعیین شده نشود.
بیشتر بخوانید: هرآنچه که باید در مورد مالیات تکلیفی بدانید!
آشنایی مصور با سامانه معاملات فصلی مالیاتی
سامانه معاملات فصلی مالیاتی طبق ماده 95 و 169 مکرر در اختیار مشمولان قانون مالیات مستقیم قرار داشته و کلیه مودیان حقیقی یا حقوقی باید هر 3 ماه یک بار (تا 45 روز پس از پایان هر فصل)، بایستی اطلاعات فصلی خرید و فروش و قرارداد ها را ثبت کنند. در این گزارش، به معرفی سامانه و نحوه کارکرد هر بخش، می پردازیم؛
سایت سامانه معاملات فصلی
سامانه ارسال الکترونیکی صورت معاملات فصلی مشمولان مالیات، مدتهاست که یکی از پر مراجعه ترین سامانه های دولتی برای اشخاص حقوقی در 31 استان کشور است. طبق دستورالعمل ماده 169 قانون مالیات های مستقیم، کلیه مودیان موظف هستید که صورت معاملات سه ماهه خود را طبق دستورالعمل و رویه و فرآیندی که در سامانه معاملات فصلی ارائه شده، ثبت کنند. کلیه اطلاعات خرید و فروش و قراردادها و پرداختی ها و دریافتی های قراردادی و غیر قراردادی که مشمول مالیات است، بایستی در این سامانه ثبت شود.
اگر شما در زمینه صادرات، واردات، حق العمل کاری گمرکی، مدیریت پیمان و حوزه های مربوط به صنعت بیمه و اجاره فعالیت دارید، تهیه و تنظیم صورت معاملات فصلی خود را باید در این سامانه ثبت کنید و مستندات را در صورت نیاز ادارات مالیاتی و سرممیزها، تسلیم کنید.
نکته ای که باید توجه کنید آن است که حداکثر زمان دوره ارسال اطلاعات سه ماهه، چهل و پنج روز بعد از پایان هر فصل است. مثلا برای فصل زمستان ۹۷، شما تا پانزدهم اردیبهشت ماه نود و هشت فرصت دارید تا با مراجعه به سامانه معاملات فصلی، اطلاعات صورت های مالی فصل زمستان نود و هفت را وارد کنید.
در سامانه معاملات فصلی، شما می توانید گزارشات خرید و فروش و پرداخت و دریافت ها را ثبت کرده و پس از تکمیل هر فرم، ثبت نهایی کنید. ویرایش پس از ثبت نهایی، تنها یک بار میسر است. امکان ثبت اطلاعات سال نود و شش به بعد در سامانه در دسترس مودیان محترم قرار دارد.
دو روش برای ثبت و ارسال اطلاعات معاملات در سامانه پیش بینی شده است؛
1- روش برخط(آنلاین): این روش برای آن دسته از مودیانی می باشد که در سامانه الکترونیکی ثبت نام مودیان ، حداقل مرحله پیش ثبت نام و اعتبار سنجی مربوطه را پشت سر گذاشته و کد کاربری و کلمه عبور مرحله دوم را از طریق پاکات پستی مخصوص یا از طریق پیامک سازمان امور مالیاتی دریافت نموده اند. برای این دسته از مودیان گرامی با ورود به سامانه، امکان ثبت هر یک از فرم های زیر برحسب نوع اطلاعات فراهم می باشد:
-ثبت گزارش خرید
-ثبت گزارش فروش
-ثبت اطلاعات پرداخت قراردادها
-ثبت گزارش دریافت قراردادها
-ثبت گزارش امتناع برای پیش از سال1395
-ثبت گزارش عرضه به مصرف کننده نهایی برای سال 1395
-ثبت گزارش واردات
-ثبت گزارش صادرات
-ثبت گزارش حق العملکاری و مدیریت پیمان
-ثبت گزارش اجاره
-ثبت گزارش پیش فروش
پس از تکمیل اطلاعات هر فرم با استفاده از ثبت نهایی، اطلاعات در سیستم ثبت و تنها یک بار مجوز ویرایش پس از ثبت نهایی به ازای هر رکورد اطلاعاتی امکان پذیر می باشد.
همچنین، هم اکنون امکان ثبت اطلاعات سال 1396 روی سامانه میسر می باشد.
2- روش غیر بر خط(آفلاین): مودیانی که از سیستم های رایانه ای خرید و فروش استفاده می نمایند، می توانند در سامانه اینترنتی سازمان امور مالیاتی قالب مورد نظر این سازمان را با هماهنگی متخصصین مربوطه به ویژه تولید کنندگان این گونه نرم افزارها به طور مستقیم از سیستم کامپیوتری خود دریافت و در قالب مذکور (ایمپورت) وارد نمایند، و با استفاده از نرم افزار کنترلی و ارسال اطلاعات با اتصال به شبکه اینترنت مبادرت به ارسال اطلاعات به طور یکجا نموده و رسید دریافت نمایند.
