مفاهیم حقوقی تخصصی و دارای پیچیدگی فراوانی هستند. ممکن است شما با برخی از آن‌ها سروکار داشته باشید، بدون اینکه اسم آن را بدانید. بسیاری از مسائل حقوقی مفاهیمی نزدیک به یکدیگر دارند و شاید با هم اشتباه گرفته شوند؛ اما وجود یک بند یا نکته ظریف، دو مفهوم جدای حقوقی می‌سازد. یکی از مفاهیم حقوقی عقد صلح است که در ظاهر ساده به نظر می‌رسد؛ اما دارای ارکان و شرایطی است که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره حقوقی رایگان در اپلیکیشن کارمنتو با مشاورین و متخصصان این حوزه در ارتباط باشید.
عقد صلح چیست؟
صلح در لغت به معنای آشتی، دوستی، توافق و سازش است و در اصطلاح حقوقی عبارت است از «تراضی بر امری خواه تملیک عین باشد یا منفعت یا اسقاط دین یا حق و یا غیر از آن» به عبارت ساده‌تر قرارداد صلح، قراردادی است که افراد بر اساس آن توافق می‌کنند بابت اختلاف موجود یا اختلافی که ممکن است در آینده به وجود بیاید، صلح کنند. بر اساس ماده ۷۵۲ قانون مدنی، « صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود یا جلوگیری از تنازع احتمالی، در مورد معامله و غیر آن واقع شود».
ارکان عقد صلح
ارکان این عقد شامل موارد زیر است:
صلح‌نامه چیست؟
صلح‌نامه به سند و نوشته‌ای گفته می‌شود که به موجب آن، عقد صلح انجام می‌گیرد. صلح‌نامه می‌تواند دستی و عادی یا رسمی باشد. صلح‌نامه عادی، توسط خود شخص، وکیل یا بنگاه‌دار تنظیم می‌شود و تنظیم صلح‌نامه رسمی، در دفتر اسناد رسمی صورت می‌گیرد.
تصویر زیر نمونه‌ای از یک صلح نامه است.
عقد صلح چه نوع عقدی است؟
عقد صلح جزو عقود معین محسوب می‌شود (عقد معین به عقدی گفته می‌شود که شرایط و اوصاف آن در قانون ذکر گردیده باشد) و می‌تواند معوض یا غیر معوض باشد.
انواع عقد صلح
عقد صلح دو نوع است:
صلح بر دعوی
صلح بر دعوی (صلح به منظور رفع تنازع)، رضایت طرفین برای خاتمه دادن به دعوا است. بر اساس این عقد، طرفین اختلاف، با یکدیگر سازش می‌کنند و دعوای خود را رفع می‌نمایند. اگر یکی از طرفین، دعوا را در دادگاه مطرح سازد، طرف دیگر با استناد به صلح‌نامه می‌تواند صدور حکم را به نفع خود تغییر دهد؛ زیرا توافق صورت گرفته در عقد صلح، قاطع و لازم بوده است و طرفین دعوای خود را رفع کرده‌اند.
صلح در مقام معامله
این عقد که به عقد بدوی هم شناخته می‌شود، می‌تواند جایگزین عقود دیگری مانند بیع، اجاره، عاریه و … شود؛ هرچند شرایط و احکام خاص این معامله‌ها را ندارد.
شرایط و احکام عقد صلح
عقد صلح دارای شرایط زیر است.
- دو طرف عقد صلح باید اهلیت در انجام معامله و تصرف مال مورد صلح را داشته باشند. یعنی عاقل، رشید و بالغ باشند.
- انعقاد عقد نباید صوری و برای فرار از دین باشد.
- شخص باید مالک مال مورد صلح باشد؛ بنابراین صلح اموالی که بدون صاحب است و صلح اموال دولتی، امکان‌پذیر نیست.
- عقد صلح باید به‌گونه ای باشد که نسبت به شخص متصالح و مالی که مورد صلح قرار می‌گیرد، اشتباهی رخ ندهد.
- عقد صلح باید مشروع باشد. در موارد غیر مشروع مانند قمار، عقد صلح صحیح نیست.
مواردی که باعث فسخ قرارداد عقد صلح می‌شود
موارد فسخ عقد صلح دو مورد است:
فسخ به خیار
خیار در اصطلاح حقوقی به معنی اختیار است و در عقد صلح تمام انواع خیار ممکن است موجود باشد به جز خیار مجلس، خیار حیوان و خیار تاخیر ثمن. بر اساس ماده ۷۶۴ در فصل صلح، خیار تدلیس موجب خیار فسخ می‌شود. ( تدلیس در لغت به معنای فریب دادن است و خیار تدلیس هرگونه عملیاتی است که موجب فریب طرف معامله شود)؛ پس خیار تدلیس می‌تواند باعث به هم خوردن معامله شود.
فسخ به اقاله
اقاله به معنی موافقت بر سر فسخ معامله است؛ به طور مثال اگر کسی بعد از خرید یا فروش کالا پشیمان شود و با طرف معامله بر سر به هم زدن خرید به توافق برسد، به این عمل اقاله گفته می‌شود. در این عقد، طرفین می‌توانند با توافق، عقد را فسخ کنند.
حل مسائل حقوقی با کارمنتو
همانطور که اشاره کردیم مفاهیم حقوقی دارای ظرافت و پیچیدگی فراوانی است که درک آن ممکن است برای هرکسی آسان نباشد. در قراردادهای حقوقی بهتر است با یک مشاور آگاه و با تجربه مشورت کنید تا در آینده دچار زیان نشوید. مجموعه کارمنتو با چند سال سابقه و با داشتن مشاوران مجرب و متخصص می‌تواند شما را در مسائل حقوقی همراهی کند. شما می‌توانید هرگونه سوال در زمینه عقد صلح با سایر عقود را داشتید، به صورت تلفنی یا آنلاین، با مشاوران کارمنتو در ارتباط بگذارید و مسائل حقوقی خود را حل کنید.
